Για τον σπουδαίο Ουρουγουανό συγγραφέα Εντουάρντο Γκαλεάνο που πέθανε σήμερα σε ηλικία 74 ετών θα διαβάσετε αλλού βιογραφίες και αποτιμήσεις του έργου του (όπως εδώ). Ο Γκαλεάνο ήταν ένας από τους πιο σημαντικούς συγγραφείς του 20ου αιώνα, κυνηγημένος από τις περισσότερες δικτατορίες της Λατινικής Αμερικής, συγγραφέας των περίφημων «Μνήμες φωτιάς» (1986) και «Οι ανοιχτές φλέβες της Λατινικής Αμερικής» (1971). Σφοδρός επικριτής της ιμπεριαλιστικής πολιτικής των ΗΠΑ, αλλά όπως είχε πει: «Όχι μόνο οι ΗΠΑ, αλλά και μερικές ευρωπαϊκές χώρες έχουν σπείρει δικτατορίες σε όλο τον κόσμο. Και νιώθουν ότι θα μπορούσαν να διδάξουν τι σημαίνει δημοκρατία».
Πίστευε ότι ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός, πίστευε στους νέους, στην αξιοπρέπεια, συμμετείχε σε κινήματα και πλατείες. Δείτε τα δυο μικρα βίντεο που ακολουθούν με μεταφρασμένες συνεντεύξεις του More
Ένα σύντομο βίντεο με τα κυριότερα σημεία της νέας αποικιακού χαρακτήρα σύμβασης του ελληνικού Δημοσίου με την «Ελληνικός Χρυσός» (ιδιοκτησίας της καναδικής Eldorado Gold), από την πρωτοβουλία «Save Skouries».
Παραχώρηση γης χωρίς αντίτιμο, παραίτηση του Δημοσίου από διεκδικήσεις προς την εταιρεία, πλήρης ελευθερία της εταιρείας για την επιλογή μεταλλουργικών μεθόδων και έλεγχος των περιβαλλοντικών καταγγελιών από ιδιώτες ελεγκτές που θα προσλαμβάνονται από την ίδια, είναι κάποια από τα σημεία της ντροπιαστικής σύμβασης. More
Ως συμπλήρωση στην πρόσφατη ανάρτηση του Παρατηρητηρίου Μεταλλευτικών Δραστηριοτήτων με τίτλο: «Ο “Aμαζόνιος της Ελλάδας” και πώς σώθηκε από την “ανάπτυξη”», όπου αναδρομικά εξιστορούνται οι αγώνες της τοπικής κοινωνίας κατά των εξορύξεων και των μεταλλείων, θα ήθελα να καταθέσω τη δική μου οφειλόμενη προσωπική μαρτυρία για την προσωπικότητα και τους μακρόχρονους αγώνες του Τόλη Παπαγεωργίου που πρωτοστατούσε τόσο πολλά χρόνια στους αγώνες αυτούς, τους αγώνες προστασίας του τόπου του από τους αρπακτικούς σχεδιασμούς και τις αυθαιρεσίες των μεταλλευτικών εταιρειών που δραστηριοποιούνταν στην ανατολική Χαλκιδική και όχι μόνο. Δύσκολο για μένα και δεν το έχω συνειδητοποιήσει ακόμα πως ο Τόλης έφυγε από κοντά μας για πάντα. Και θα περάσει κάποιος καιρός για να το συνειδητοποιήσω πλήρως. More
Τελείωσαν επί τέλους τα πολλά προβλήματα που άδικα και παράνομα της δημιουργούσε η προηγούμενη κυβέρνηση; Όλα καλά τώρα; Λειτουργούν στο φουλ όλα της τα έργα; Για να δούμε. Ήδη ξεπεράσαμε τον ένα χρόνο που η Νέα Δημοκρατία είναι κυβέρνηση και η “εμβληματική επένδυση” της Eldorado Gold είναι ακριβώς εκεί που ήταν και επί της προηγούμενης, της “ιδεοληπτικά” εχθρικής προς τις επενδύσεις διακυβέρνησης.
Η πρωθυπουργική υπόσχεση πως η Ν.Δ. θα προχωρούσε στην πλήρη αδειοδότηση όλων των επί μέρους έργων της καναδικής εταιρείας στη Χαλκιδική ώστε η επένδυση να τεθεί σε πλήρη λειτουργία τον πρώτο μήνα αφότου θα αναλάμβανε την εξουσία μένει ανεκπλήρωτη. Και πρέπει να αναρωτηθούμε, τι συνέβη και οι τότε κραυγές του σημερινού υπουργού ανάπτυξης Άδωνη Γεωργιάδη και του σημερινού υπουργού περιβάλλοντος Κωστή Χατζηδάκη, για την «εγκληματική καθυστέρηση», για τα «αδικαιολόγητα εμπόδια» που έβαζε η προηγούμενη κυβέρνηση, για τη δήθεν «υποχρέωσή μας για αποζημιώσεις 750 εκατομμυρίων ευρώ που θα έπρεπε να καταβάλουμε αν τα απαιτήσει η εταιρεία λόγω των καθυστερήσεων στις αδειοδοτήσεις», τι συνέβη αλήθεια και οι κραυγές αυτές σίγασαν εντελώς; More
Σύμφωνα με πληροφορίες, η Δημοτική Αρχή σκοπεύει να προβεί άμεσα σε έργα δήθεν “αποκατάστασης” της παραλίας, δηλαδή στην επίστρωση καθαρής άμμου πάνω από τα μαύρα, κόκκινα και κίτρινα στερεοποιημένα πια απόβλητα – και μάλιστα το συντομότερο δυνατό, πριν προλάβουν πολλά “ξένα” μάτια να δουν την τραγική εικόνα, βοηθούσης και της απαγόρευσης μετακινήσεων λόγω πανδημίας. Και έτσι το Στρατώνι θα είναι πανέτοιμο να υποδεχθεί και αυτό το καλοκαίρι τους τουρίστες τους οποίους προσκαλούν η Δημοτική Αρχή και ο Προαθωνικός Οργανισμός Τουρισμού, με τουριστική καμπάνια με τίτλο “Go Stratoni” (εδώ). Θα επανέλθει η “κανονικότητα” λοιπόν; Η κανονικότητα του ψέμματος, της εξαπάτησης, της απόκρυψης των κινδύνων για τη ζωή και την υγεία, προκειμένου να εξυπηρετηθούν, ξανά, τοπικές σκοπιμότητες;
Εμείς λέμε ότι αυτό το έγκλημα πρέπει επιτέλους να πάρει τέλος. Με αφορμή τις εικόνες αυτές, επαναλαμβάνουμε για μια ακόμα φορά τα πραγματικά δεδομένα σχετικά με την παραλία του Στρατωνίου. Και ας αναλάβουν όλοι τις ευθύνες τους.
Από τη δεκαετία του ’50 μέχρι και το 1983 τα στερεά απόβλητα του εργοστασίου (κατάλοιπα του εμπλουτισμού) απορρίπτονταν απευθείας στη θάλασσα, μπροστά από το εργοστάσιο. Τμήμα της παραλιακής ζώνης Στρατωνίου μήκους 900 μέτρων και μέσου πλάτους 100 μέτρων συνίσταται από τα απόβλητα αυτά εμπλουτισμού, δηλαδή από επικίνδυνα θειούχα τοξικά απόβλητα με υψηλότατες συγκεντρώσεις βαρέων μετάλλων. Σημειώνεται ειδικά ότι κατά τις τελευταίες δεκαετίες το εργοστάσιο του Στρατωνίου δεν διαχώριζε πλέον τον σιδηροπυρίτη για την παραγωγή εμπορεύσιμου συμπυκνώματος, όπως έκανε το αντίστοιχο εργοστάσιο της Ολυμπιάδας. Ως αποτέλεσμα, το σύνολο του εμπεριεχόμενου στο μετάλλευμα σιδηροπυρίτη, λειοτριβημένου και εμποτισμένου με τοξικά χημικά, απορρίπτονταν μαζί με τα υπόλοιπα απόβλητα στη θάλασσα και έχουν αποτεθεί στην …«κεντρική πλάζ Στρατωνίου».
Οι επιπτώσεις της θαλάσσιας απόρριψης των αποβλήτων ΣΤΟ ΣΗΜΕΡΑ έχουν τεκμηριωθεί από πλήθος μελετών – με πλέον πρόσφατες αυτές των Φ. Παππά κ.α., που βασίστηκαν στις δειγματοληψίες του ΕΛΚΕΘΕ του 2012 και του 2014 και έχουν δημοσιευθεί σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά (εδώ και εδώ.). Οι αναλύσεις δείχνουν πολύ υψηλές συγκεντρώσεις αρσενικού, χαλκού, ψευδαργύρου, μολύβδου, μαγγανίου αλλά και ραδιενεργών στοιχείων στα θαλάσσια ιζήματα του βόρειου τμήματος του κόλπου της Ιερισσού, γύρω από το Στρατώνι – με τις υψηλότερες τιμές να καταγράφονται ακριβώς κάτω από τη σκάλα φόρτωσης. Κατά το Ν. Σταμάτης κ.α., 2001 (εδώ), “Η βορειοδυτική πλευρά του κόλπου της Ιερισσού είναι ένα από τα πλέον ρυπασμένα σε μόλυβδο και ψευδάργυρο παράκτια οικοσυστήματα στην ανατολική Μεσόγειο“. Οι υψηλές περιεκτικότητες βαρέων μετάλλων στο θαλάσσιο βυθό και την άμμο της παραλίας επιβεβαιώθηκαν και από το ΚΕΠΑΜΑΧ το 2017 (εδώ).
Στις ακτές κολύμβησης είναι αυξημένος ο κίνδυνος πρόσληψης ρύπων από τους λουόμενους, με σημαντικότερη οδό πρόσληψης την κατάποση ρυπασμένου χώματος από τα παιδιά προσχολικής ηλικίας. Για λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας υπάρχει από το 1980 γενική απαγόρευση αλιείας και συλλογής οστρακοειδών και εχινοδέρμων σε όλη την παράκτια ζώνη από τις εγκαταστάσεις της εξορυκτικής εταιρείας μέχρι το Κουρί και μέχρι ένα ναυτικό μίλι προς τα ανοιχτά (εδώ). Σύμφωνα με όλα τα διαθέσιμα δεδομένα, η παραλία αυτή είναι επικίνδυνη για τη δημόσια υγεία και πλήρως ακατάλληλη για οικογενειακές διακοπές, ηλιοθεραπεία και πλατσουρίσματα στα ρηχά.
Τονίζεται ότι η επιβάρυνση του θαλάσσιου περιβάλλοντος από τη μεταλλευτική δραστηριότητα συνεχίζεται μέχρι σήμερα από την Ελληνικός Χρυσός η οποία απορρίπτει στη θάλασσα υγρά απόβλητα ανεπαρκώς επεξεργασμένα, με περιεκτικότητες βαρέων μετάλλων και φυσικοχημικές παραμέτρους που υπερβαίνουν τα θεσμοθετημένα όρια. Η συστηματική παράβαση του περιβαλλοντικού όρου που αφορά τα όρια διάθεσης υγρών αποβλήτων από την εταιρεία έχει τεκμηριωθεί και βεβαιωθεί από τους Επιθεωρητές Περιβάλλοντος (εδώ).
Η προσθήκη υγιούς άμμου κάθε χρόνο πάνω από τα απόβλητα είναι μια παρέμβαση απόκρυψης, τόσο ανόητη και επικίνδυνα ανεύθυνη όσο και η αρχική ρίψη των αποβλήτων εκεί, αφού αυτά ξαναβγαίνουν στην επιφάνεια με το πρώτο χειμωνιάτικο κύμα. Για την ουσιαστική, αλλά μόνο μερική, αποκατάσταση της παραλιακής ζώνης ώστε να πάψει να αποτελεί κίνδυνο για την υγεία απαιτούνται δραστικά και ιδιαίτερα κοστοβόρα μέτρα, όπως αυτά που είχαν περιγραφεί παλαιότερα από την TVX Hellas: απομάκρυνση εδαφικού υλικού από την παραλία σε μεγάλο βάθος και αντικατάστασή του με υγιές υλικό, σταθεροποίηση του υποστρώματος με τσιμέντο και ασβέστη ή/και κατασκευή τοιχίου κατά μήκος της παραλίας που θα εμποδίζει τη μεταφορά ρυπασμένου υλικού από τη ζώνη επιρροής των κυμάτων στην παραλία.
Με τον όρο δ3.67 της ΚΥΑ Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων 201745/2011, η Ελληνικός Χρυσός είναι υποχρεωμένη να προβεί στην αποκατάσταση του παραλιακού μετώπου Στρατωνίου, στο πλαίσιο των ανταποδοτικών της υποχρεώσεων προς την τοπική κοινωνία:
“Ειδικά για το παραλιακό μέτωπο Στρατωνίου, η οριστική έκταση και το βάθος του εδαφικού μανδύα προς αποκατάσταση να καθοριστεί άμεσα και μετά από έρευνα και δοκιμές στην περιοχή εγκατάστασης ή απόθεσης, προκειμένου να καθοριστούν τα τυχόν επιβαρυμένα εδαφικά σώματα τα οποία θα πρέπει να αποκατασταθούν. Τεχνική Έκθεση με τα αποτελέσματα της έρευνας, των δοκιμών και των εργασιών αποκατάστασης θα πρέπει να υποβληθεί και να εγκριθεί από την Επιτροπή του όρου δ1.39 πριν την έναρξη των εργασιών αποκατάστασης”.
Τα έργα δεν έχουν προχωρήσει μέχρι σήμερα διότι δεν έχει ολοκληρωθεί η παραχώρηση της δημόσιας έκτασης 39 στρεμμάτων της παραλίας Στρατωνίου (το μπαζωμένο με απόβλητα τμήμα του αιγιαλού), από την ΕΤΑΔ Α.Ε. προς το Δήμο Αριστοτέλη. Ωστόσο μια προμελέτη για την “ανάπλαση” του παραλιακού μετώπου που παρουσίασε η Ελληνικός Χρυσός το 2013 (εδώ) – και εγκρίθηκε τότε από το Δημοτικό Συμβούλιο – φανέρωνε ότι η εταιρεία δεν είχε την πρόθεση ούτε να τηρήσει τον όρο της ΚΥΑ ούτε να ξοδευτεί ιδιαίτερα. Επρόκειτο για ένα απλό έργο “βιτρίνα”, για απλό κουκούλωμα του σοβαρότατου προβλήματος ρύπανσης της παραλίας με πάρκα και τραπεζοκαθίσματα, χωρίς ικανοποιητικά έργα εξυγίανσης του ρυπασμένου εδαφικού υποστρώματος.
Τουριστικός προορισμός το Στρατώνι, με αυτήν την παραλία;
Εδώ και πάνω από μια δεκαετία, με τη βοήθεια των Δημοτικών Αρχών, το Στρατώνι προσπαθεί να διαγράψει την ιστορία του. Κάθε αναφορά στο “πρόβλημα” της παραλίας σταμάτησε. Δήμος, τοπικοί σύλλογοι και ιστολόγια προσκαλούν πλέον ανοιχτά τον κόσμο να απλώσει την πετσέτα του επάνω στο λεπτό στρώμα άμμου που καλύπτει τα επικίνδυνα απόβλητα και να βουτήξει στη θάλασσα. Τα καλοκαίρια η Ελληνικός Χρυσός διοργανώνει χαλαρά και ευχάριστα beach parties για τους φοιτητές των Γεωλογικών Πανεπιστημιακών Τμημάτων που τους καλεί στις εγκαταστάσεις της για θερινή πρακτική εκπαίδευση, χωρίς βέβαια να πληροφορεί τους ανύποπτους καλεσμένους της επάνω σε τι χαλαρώνουν τα βραδάκια ακούγοντας μουσική και πίνοντας τα ποτάκια τους:
Το 2010, εκμεταλλευόμενη την ανεπάρκεια των θεσμοθετημένων κριτηρίων ποιότητας ακτών κολύμβησης που παρακολουθούν μόνο μικροβιολογικές και όχι χημικές παραμέτρους όπως τα βαρέα μέταλλα, η τότε Δημοτική Αρχή εξασφάλισε για το Στρατώνι τη “Γαλάζια Σημαία”, ένα διεθνές σύμβολο ποιότητας για οργανωμένες ακτές κολύμβησης. Η αντιπολίτευση του Δημοτικού Συμβουλίου είχε επισημάνει τότε ότι «τυχόν αποκάλυψη της αλήθειας για την παραλία Στρατωνίου θα συμπαρασύρει και τις υπόλοιπες 13 Γαλάζιες Σημαίες του Δήμου, σαν αμφισβήτηση της αξιοπιστίας τους». Αφού επί έξι συναπτά έτη η παραλία με τα απόβλητα βραβευόταν με τρία αστέρια ως “εξαιρετικής ποιότητας”, η Γαλάζια Σημαία αφαιρέθηκε από το Στρατώνι το 2017 μετά από καταγγελία του “Παρατηρητηρίου Μεταλλευτικών Δραστηριοτήτων” (εδώ) με την οποία κοινοποιήθηκαν στους υπευθύνους του θεσμού οι δημοσιευμένες μελέτες που τεκμηριώνουν τη ρύπανση. Η Ελληνική Εταιρεία Προστασίας της Φύσης (ΕΕΠΦ) και αποφάσισε να μην παραδοθεί η Γαλάζια Σημαία στο Στρατώνι μέχρις ότου βεβαιωθεί εγγράφως από τις αρμόδιες αρχές ότι από την παρουσία υψηλών συγκεντρώσεων βαρέων μετάλλων στην ακτή δεν υφίσταται κίνδυνος για τη δημόσια υγεία (εδώ).
Σε αντίθεση με την ΕΕΠΦ που προέκρινε την αρχή της πρόληψης , η Δημοτική Αρχή του κ. Βαλιάνου αγνοεί επιδεικτικά τα επιστημονικά δεδομένα και προωθεί το Στρατώνι, εντός και εκτός Ελλάδας, ως τουριστικό προορισμό. Στη διεθνή τουριστική έκθεση Holidays & Spa Expo που πραγματοποιήθηκε στη Σόφια πριν από δύο μήνες (13 – 15.2.20), ο Δήμος Αριστοτέλη συμμετείχε με στόχο την προώθηση στη βουλγάρικη τουριστική αγορά των “διαχρονικά λιγότερο προβεβλημένων περιοχών της Ανατολικής Χαλκιδικής, και συγκεκριμένα του Στρατωνίου. Στο φυλλάδιο με την προτροπή “Go Stratoni” που διανεμήθηκε στο περίπτερο, η παραλία του Στρατωνίου περιγράφεται ως “μαγική” και “αμμουδερή” και οι επισκέπτες καλούνται να κολυμπήσουν αλλά και να ψαρέψουν. Αναφέρεται μάλιστα ότι το Στρατώνι διαθέτει “αλιευτικό καταφύγιο” (fish port) παρά το γεγονός ότι η αλιεία απαγορεύεται δια νόμου εκεί.
Για το περιεχόμενο της παρουσίας του Δήμου στη συγκεκριμένη τουριστική έκθεση δεν ενημερώθηκε η Επιτροπή Τουριστικής Προβολής του Δήμου Αριστοτέλη και δεν ζητήθηκε η γνωμοδότησή της, αφού τον τομέα αυτόν έχει αναλάβει προσωπικά και κατ’αποκλειστικότητα ο ίδιος ο Δήμαρχος.
Η Δημοτική Αρχή και προσωπικά ο Δήμαρχος, Στέλιος Βαλιάνος, έχουν την ευθύνη της προστασίας της υγείας των δημοτών και των επισκεπτών του Δήμου. Μέλημά τους θα έπρεπε να είναι η έγκυρη ενημέρωση για την κατάσταση της παραλίας, για τα επιστημονικά δεδομένα και για τους, δυνητικούς έστω, κινδύνους για την υγεία. Συγκαλύπτοντας το υπαρκτό πρόβλημα ρύπανσης για να ικανοποιήσει τους ψηφοφόρους του στο Στρατώνι ο Δήμαρχος θέτει σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία, υπονομεύει την αξιοπιστία του Δήμου Αριστοτέλη και τον εκθέτει σε ανεπανόρθωτη δυσφήμιση αλλά και σε πιθανές αγωγές αποζημιώσεων. Δίνει δε το καλύτερο άλλοθι στην εταιρεία για να αποφύγει την εκπλήρωση της υποχρέωσής της για αποκατάσταση της παραλίας και τη σημαντική δαπάνη που αυτό συνεπάγεται. Και όλα αυτά πρέπει επιτέλους να τελειώσουν.
Με έκτακτο δελτίο τύπου στις 24-3-2020, η Eldorado Gold ανακοινώνει την αναστολή εργασιών στο μεταλλείο της στο Κεμπέκ του Καναδά, υπακούοντας στις οδηγίες της Περιφερειακής Κυβέρνησης για την αντιμετώπιση της απειλής του Covid-19. Τα περισσότερα μεγάλα μεταλλεία του κόσμου περιορίζουν ή αναστέλλουν πλήρως τις δραστηριότητές τους, αναγνωρίζοντας ότι όσα προληπτικά μέτρα κι αν ληφθούν. ο συγχρωτισμός εργαζομένων από διαφορετικές περιοχές εγκυμονεί κινδύνους ανεξέλεγκτης διάδοσης του ιού.
Τα μεταλλεία της Eldorado στη Χαλκιδική βρίσκονται μέσα στην κατοικημένη περιοχή του Δήμου Αριστοτέλη και έχουν εργαζόμενους από τα 16 χωριά του Δήμου, αλλά και από το Σταυρό και τη Θεσσαλονίκη και πολλές περιοχές της Ελλάδας. Λόγω των εκρηκτικά επικίνδυνων συνθηκών εργασίας στις υπόγειες στοές που λειτουργούν 7 μέρες την εβδομάδα, 24 ώρες το 24ωρο σε τρεις οκτάωρες βάρδιες, τα μεταλλεία Ολυμπιάδας και Μαύρων Πετρών είναι μια δυνάμει υγειονομική βόμβα. Οι 1600 – κατά την εταιρεία – εργαζόμενοι της μετακινούνται καθημερινά και διασκορπίζονται μετά τη δουλειά τους σε όλα τα χωριά του Δήμου κι ακόμα παραπέρα. Άν εμφανιστεί κρούσμα κορωνοϊού μεταξύ τους, όλα αυτά τα χωριά και ειδικά τα ορεινά “Μαντεμοχώρια” που έχουν υψηλό ποσοστό ηλικιωμένων είναι σε άμεσο και σοβαρότατο κίνδυνο. More
Ακόμη μεγαλύτερη διευκόλυνση σχετικά με τη μεταλλευτική της δραστηριότητα στη Χαλκιδική, διαπραγματεύεται με την κυβέρνηση η Ελληνικός Χρυσός. Η εταιρεία υπέβαλε στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας στις 22 Νοεμβρίου νέο επενδυτικό σχέδιο, η έγκριση του οποίου προϋποθέτει την τροποποίηση της σύμβασης παραχώρησης του 2004 και περιλαμβάνει πολλές «ελαφρύνσεις» για την ίδια, καθώς και νέες επιβαρύνσεις για το περιβάλλον.
Συγκεκριμένα, στην αρχική σύμβαση παραχώρησης, περιλαμβανόταν στις υποχρεώσεις της εταιρείας η μεταλλουργία να γίνεται στην Ελλάδα, ώστε το ελληνικό κράτος να έχει έσοδα από τη φορολογία των προϊόντων που θα εξαχθούν. Ωστόσο, η Ελληνικός Χρυσός πρότεινε τη μέθοδο flash melting (μέθοδος της ακαριαίας τήξης), της οποίας η τεχνική μελέτη έχει επιστραφεί από την αρμόδια υπηρεσία, καθώς κρίθηκε ακατάλληλη. Η Ελληνικός Χρυσός, μέσω του νέου μπίζνες πλαν, προτείνει την κατασκευή της μονάδας χρυσού με νέα μέθοδο, κάτι που απαιτεί νέες αδειοδοτήσεις και μεταφέρει ουσιαστικά για τουλάχιστον δύο χρόνια την έναρξη της κατασκευής της. Επικαλούμενη, τη συγκεκριμένη αλλαγή, ζητά παράταση δύο ετών στην κατασκευή της μονάδας μεταλλουργίας. Να σημειωθεί ότι στο παρελθόν έχουν υπάρξει εκτιμήσεις πως η Eldorado Gold ήθελε να γίνεται εκτός Ελλάδας ο διαχωρισμός του χρυσού. More
Σε μία πολυαναμενόμενη και εξαιρετικά σημαντική απόφαση, το Συμβούλιο της Επικρατείας απέρριψε εν μέρει την προσφυγή της «Ελληνικός Χρυσός» ενάντια σε απόφαση που είχε εκδοθεί από τον τότε υπουργό Περιβάλλοντος, Πάνο Σκουρλέτη. Η προσφυγή της εταιρείας απορρίφθηκε στα δύο πιο βασικά ζητήματα: Την Μονάδα Μεταλλουργίας, πυρήνα του «επενδυτικού σχεδίου» της στην Χαλκιδική και συγκεκριμένα τη μέθοδο flash smelting, αλλά και την ποιότητα των προϊόντων κι επομένως το δημόσιο συμφέρον.
Στην απόφασή του, η περίληψη της οποία εκδόθηκε την Τετάρτη, το ΣτΕ δέχεται εν μέρει την προσφυγή της εταιρείας, ωστόσο την απορρίπτει στα δύο πιο βασικά ζητήματα. Το ένα αφορά τη «μονάδα μεταλλουργίας, δηλαδή επεξεργασίας των κοιτασμάτων των μεταλλείων Κασσάνδρας για την παραγωγή καθαρών πολύτιμων μετάλλων, η οποία και αποτελεί τον πυρήνα του επενδυτικού σχεδίου της αιτούσας εταιρείας για την εκμετάλλευση των ως άνω μεταλλείων, και επεστράφη στην αιτούσα για λόγους ουσιώδους ανεπάρκειας και ανακρίβειας,» More
Στο τέλος Ιανουαρίου, δηλαδή από μέρα σε μέρα, αναμένονται τα αποτελέσματα της οικονομικής αξιολόγησης του τροποποιημένου επενδυτικού σχεδίου της Ελληνικός Χρυσός από την εταιρεία Grant Thornton, σύμφωνα με άρθρο της “Ναυτεμπορικής”. Tο έργο της αξιολόγησης ανατέθηκε στη συγκεκριμένη εταιρεία με διαδικασίες-αστραπή, που θυμίζουν έντονα το σκάνδαλο της μεταβίβασης των Μεταλλείων Κασσάνδρας στην Ελληνικός Χρυσός το 2003. Το τροποποιημένο επενδυτικό σχέδιο αποτελεί μέχρι σήμερα επτασφράγιστο μυστικό. Βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ έχουν ζητήσει να κατατεθεί στη Βουλή μαζί με όλα τα σχετικά έγγραφα, για να λάβουν γνώση και να διαμορφώσουν άποψη όλα τα κόμματα και φυσικά και η τοπική κοινωνία που θα το υποστεί. To μεγάλο ερώτημα είναι το αν θα προχωήσουν οι Σκουριές αλλά δεν είναι μόνο αυτό.
Από το άρθρο της “Ναυτεμπορικής” είναι φανερό το χάσμα απόψεων και επιδιώξεων μεταξύ των δύο πλευρών: “Από την πλευρά της πολιτείας ζητούμενο είναι η πλήρης υλοποίηση της επένδυσης που αφορά και την καθετοποίηση με τη δημιουργία της μεταλλουργίας, που σημαίνει εξορυκτική παραγωγή αλλά και καθαρό τελικό προϊόν (χρυσός, άργυρος, χαλκός)”. Η Πολιτεία επιδιώκει το δημόσιο όφελος που θα προκύψει από την καθετοποίηση της παραγωγής, κάτι που καθόλου δεν είναι στους σχεδιασμούς της εταιρείας. Αντίθετα, όπως προκύπτει από όλα τα μέχρι σήμερα δεδομένα, ο λόγος που η εταιρεία ζητάει τροποποίηση της σύμβασης μεταβίβασης του 2003 είναι ακριβώς για να αφαιρεθεί η υποχρέωσή της να κατασκευάσει μεταλλουργία χρυσού. More
Στην αρχή του χρόνου δημοσιεύσαμε φωτογραφία και βίντεο που δείχνουν φορτηγό του εργολάβου της Ελληνικός Χρυσός να αδειάζει φορτίο αποβλήτων εμπλουτισμού στον παλαιό χώρο απόθεσης Oλυμπιάδας. Ντοκουμέντα σοβαρότατης παράβασης των εγκεκριμένων περιβαλλοντικών όρων (ΚΥΑ ΕΠΟ 201745/2011) που προέβλεπαν ότι η παλιά “χαβούζα” της Ολυμπιάδας έπρεπε να έχει ήδη αποκατασταθεί, φυτευτεί και αποδοθεί στην τοπική κοινωνία.
Ήταν απόλυτα προβλέψιμο ότι μετά τη δημοσίευση του βίντεο, η εταιρεία θα προσπαθούσε να σβήσει τα ίχνη της παρανομίας. Και αυτό ακριβώς έγινε. More
H πρώτη ανάρτηση της χρονιάς είναι το ντοκουμέντο μιας πολύ σοβαρής παρανομίας της Ελληνικός Χρυσός στην Ολυμπιάδα. Είναι Σάββατο 28 Δεκεμβρίου, 12:00 το μεσημέρι και φορτηγό της εργολάβου εταιρείας “ΜΑΓΟΥΝΑΚΗΣ Ο.Ε.” αδειάζει φορτίο με νέο τέλμα εμπλουτισμού μέσα στον – υποτίθεται “αποκατεστημένο” – παλαιό χώρο απόθεσης τελμάτων της Ολυμπιάδας. Δεν πρόκειται για μεμονωμένο περιστατικό καθώς στο συγκεκριμένο σημείο έχει ήδη αποτεθεί σημαντική ποσότητα τελμάτων. Την ώρα που η εταιρεία με πληρωμένα δημοσιεύματα διαφημίζει το “περιβαλλοντικό της έργο” στην Ολυμπιάδα και μαζεύει βραβεία και τιμές, η χαβούζα ξαναγεμίζει με τοξικά απόβλητα.
Είναι παγκοσμίως τεκμηριωμένο από την επιδημιολογική έρευνα ότι η μεταλλευτική δραστηριότητα στα ορυχεία χρυσού αυξάνει δραματικά τη νοσηρότητα και θνησιμότητα του πληθυσμού. Η ατμόσφαιρα, το έδαφος, τα επιφανειακά και υπόγεια ύδατα μολύνονται. Ολόκληρο το οικοσύστημα της περιοχής καταστρέφεται και ο τελικός αποδέκτης όλης αυτής της ρυπογόνου διαδικασίας, ο άνθρωπος, φθίνει, αρρωσταίνει, πεθαίνει.
Το κείμενο αυτό (συν)υπογράφεται από το Κοινωνικό Ιατρείο Αλληλεγγύης, την ΟΕΝΓΕ (Ομοσπονδία Ενώσεων Νοσοκομειακών Ιατρών Ελλάδας), την ΠΑΣΟΝΟΠ (Πανελλήνια Συνδικαλιστική Ομοσπονδία Νοσηλευτικού Προσωπικού) και τις ενώσεις νοσοκομειακών γιατρών Θεσσαλονίκης, Χαλκιδικής και ΑχαϊαςMore
Για δεύτερη φορά μέσα σε τέσσερις μέρες,η Ολυμπιάδα Χαλκιδικής πνίγηκε στη λάσπη από την υπερχείλιση του ρέματος Μπασδέκη που διασχίζει τον οικισμό. Παρ’οτι είναι νωρίς ακόμη για να εκτιμηθεί η επίπτωση του δεύτερου κύματος κακοκαιρίας, του Γηρυόνη, που χτύπησε την περιοχή το βράδυ της Δευτέρας 25/11, η μεγαλύτερη καταστροφή είχε ήδη γίνει την Παρασκευή 22/11, από ένα μάλλον ηπιότερο φαινόμενο. Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα, την Παρασκευή 22 Νοεμβρίου στην Ολυμπιάδα έπεσαν περίπου 100 τόνοι νερού ανά στρέμμα, δηλαδή 100 χιλιοστά βροχής. Ένα καιρικό φαινόμενο ισχυρό αλλά όχι ακραίο, με ακραία επίπτωση. Πρόσφατη διδακτορική διατριβή τεκμηριώνει ότι η έκταση του οικισμού που πλημμύρισε αντιστοιχούσε σε πλημμυρικό φαινόμενο με περίοδο επαναφοράς 1000 χρόνια. Τμήμα του ρέματος είχε εκτραπεί δύο χρόνια νωρίτερα από την Ελληνικός Χρυσός.More
Παρέμβαση του καθηγητή γεωφυσικής του ΑΠΘ, Κ. Παπαζάχου, σε εκδήλωση για τις Σκουριές: «Διαβάζοντας και μόνο τη μελέτη της εταιρείας σοκαρίστηκα. Είναι παγκόσμια πρωτοτυπία να βρίσκεται χώρος επικίνδυνων αποβλήτων πάνω σε μεγάλο ενεργό σεισμικό ρήγμα».
Αίσθηση προκάλεσε η παρέμβαση του καθηγητή γεωφυσικής του ΑΠΘ, Κώστα Παπαζάχου, στην εκδήλωση για τις Σκουριές, που διοργάνωσε η Γειτονιά της Αλεξάνδρου Σβώλου στο Κέντρο Ιστορίας Θεσσαλονίκης.
Ο κ.Παπαζάχος τόνισε: «Μας ενδιαφέρει στο ελάχιστο το μέλλον των παιδιών μας; Ούτε σε χώρες τριτοκοσμικές δεν αντιμετωπίζεται έτσι η κατάσταση. Διαβάζοντας και μόνο τη μελέτη της εταιρείας σοκαρίστηκα. Είναι παγκόσμια πρωτοτυπία να βρίσκεται χώρος επικίνδυνων αποβλήτων πάνω σε μεγάλο ενεργό σεισμικό ρήγμα. Δεν είναι συμβατική κατασκευή που θα ζήσει λίγο, θα μείνει για πάντα». More
Μετά από δύο μήνες με μισόλογα και υπονοούμενα, ο Υπουργός Περιβάλλοντος Κωστής Χατζηδάκης ανακοίνωσε επιτέλους ότι ετοιμάζεται νέα σύμβαση του Δημοσίου με την Eldorado Gold / Eλληνικός Χρυσός.
Παράλληλα, επιβεβαιώνονται σημείο προς σημείο όλες οι εκτιμήσεις που έχουμε κάνει εδώ και χρόνια σχετικά με τις πραγματικές προθέσεις της εταιρείας, που είναι εντελώς διαφορετικές από αυτά που έχουν εγκριθεί. Αφού επί χρόνια παραβίαζε συνολικά τόσο τη σύμβαση όσο και την έγκριση περιβαλλοντικών όρων, ήρθε ο καιρός να αποκτήσει η Eldorado μια σύμβαση της αρεσκείας της.
Με προχθεσινό (3/9) δελτίο τύπου, η Εldorado Gold ανακοινώνει τη λήψη αδειών για τις Σκουριές από το Ελληνικό Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, σε συνέχεια σχετικών αποφάσεων του Συμβουλίου Επικρατείας. Ταυτόχρονα επιβεβαιώνει ΑΠΟΛΥΤΑ το σχόλιο που κάναμε όταν εκδόθηκαν οι θετικές για εκείνην αποφάσεις του ΣτΕ: «με τέτοιες αδειούλες της πλάκας δεν πρόκειται να ξαναρχίσουν οι Σκουριές, γιατί οι Σκουριές και συνολικά η «επένδυση» έχουν πολύ σοβαρότερα προβλήματα που δεν μπορεί να λύσει κανένα ΣτΕ».
Στις 15 Μαΐου 2019, το Ε’ Τμήμα του ΣτΕ συζήτησε επιτέλους την αίτηση της Ελληνικός Χρυσός για την ακύρωση των «Αποφάσεων Σκουρλέτη» (απόρριψη/επιστροφή της τεχνικής μελέτης μεταλλουργίας), 28 ολόκληρους μήνες μετά την κατάθεση της. Σε αντίθεση με όλες τις προηγούμενες προσφυγές της εταιρείας κατά πράξεων ή παραλείψεων του Δημοσίου, η εκδίκαση αυτής της υπόθεσης – της σημαντικότερης όλων – έγινε χωρίς καμμία δημοσιότητα, ούτε πριν ούτε μετά. Σχεδόν στα κρυφά. Κανένα άρθρο δε γράφτηκε στο Capital και τη Ναυτεμπορική για να προβάλει τις θέσεις της εταιρείας και την πεποίθησή της ότι το δικαστήριο θα τη δικαιώσει. Μάλλον επειδή αυτή τη φορά τα πράγματα είναι διαφορετικά.
Όπως προέκυψε από τη διαδικασία, η προσφυγή της εταιρείας κατατέθηκε εκπρόθεσμα, γεγονός που πιθανότατα θα οδηγήσει στην απόρριψή της. Σοβαρότατα ερωτήματα προκύπτουν για το ΣτΕ που σε άλλες περιπτώσεις, όταν βιαζόταν η Ελληνικός Χρυσός, έβγαζε απόφαση μέσα σε μόλις 4 μήνες από την κατάθεση της προσφυγής. Aλλά αυτά θα τα συζητήσουμε σε άλλη ανάρτηση. Έχουμε την πεποίθηση ότι βρισκόμαστε πλέον κοντά στο τέλος αυτής της μεγάλης φάρσας με το όνομα «ακαριαία τήξη ή flash smelting στη Χαλκιδική». Αλλά αυτό το τελευταίο, όπως φαίνεται, επεισόδιο στο σήριαλ της ακαριαίας τήξης που εξελίσσεται στις δικαστικές αίθουσες εδώ και τέσσερα χρόνια, ήταν μάλλον το πιο ενδιαφέρον. Ή το πιο κωμικό. More
Οι δηλώσεις αυτές είναι μια έμμεση αλλά σαφέστατη παραδοχή ότι το ζήτημα είναι πιο περίπλοκο από κάποιες άδειες ρουτίνας και ότι η «επένδυση» που η κυβέρνηση διαπραγματεύεται με την εταιρεία είναι κάτι πολύ διαφορετικό από αυτό που έχει εγκριθεί. Με αποκλειστική ευθύνη της εταιρείας, η υπόθεση έχει περιπλεχθεί τόσο πολύ που μοιάζει με το γόρδιο δεσμό. Το είχαμε τονίσει πριν τις εκλογές και φαίνεται ότι επιβεβαιωνόμαστε: μόνη «λύση» για την Ελληνικός Χρυσός είναι μια νέα «συμφωνία». Δηλαδή, η τροποποίηση της Σύμβασης.More
Ο Δήμος Αριστοτέλη στη Χαλκιδική, ένας μικρός Δήμος στους 320 της χώρας, είναι μοναδικός σε μερικά εξαιρετικά ιδιόμορφα προβλήματα που τον καθιστούν επί μία δεκαετία τουλάχιστον “θέμα” στην Ελληνική, και όχι μόνον, επικαιρότητα. Σκουριές, Μεταλλεία Κασσάνδρας, TVX, ELDORADO, οpen-pit, μεταλλουργία χρυσού, flash smelting.
Με τη Κυβέρνηση Μητσοτάκη, οι Σκουριές κέρδισαν και έναν ακόμα χαρακτηρισμό: «Εμβληματική Επένδυση». Σύμφωνα με τις δηλώσεις του Πρωθυπουργού, αλλά και του αρμόδιου Υπουργού Κώστα Χατζηδάκη και του αναρμόδιου Άδωνη Γεωργιάδη, μέσα στον πρώτο μήνα της νέας Κυβέρνησης όλες οι εκκρεμότητες της Εμβληματικής Επένδυσης θα είχαν επιλυθεί. Το «ξεμπλοκάρισμα» της Εμβληματικής Επένδυσης θα συμπαρέσυρε σε ξεμπλοκάρισμα και τις άλλες μεταλλευτικές επενδύσεις στη Θράκη (Πέραμα, Σάπες), το Κιλκίς (Βάθη, Γερακαριό, Ποντοκερασιά) και αλλού στο βορειοελλαδικό χώρο. Τις «επενδύσεις» βέβαια στα μεταλλεία βωξίτη στη Ανατολική Αττική όπου επίσης υπάρχουν σημαντικές αντιδράσεις από τις τοπικές κοινωνίες, δύσκολα θα τολμήσουν οι αρμόδιοι υπουργοί να τις αγγίξουν. Η Αττική δεν είναι Βόρεια Ελλάδα. Το Σεπτέμβρη λοιπόν έπρεπε οι μπουλντόζες να είναι έτοιμες να μπουν στις Σκουριές. More
Του Σαράντη Δημητριάδη, ομότιμου καθηγητή γεωλογίας ΑΠΘ
Ένα και εμβληματικό από τα προς επίλυση/εξαφάνιση θέματα στο καρνέ του κ. πουργού Ανάπτυξης, ο οποίος μας προϊδεάζει για τις επόμενες κατακλυσμιαίες ενέργειές του, αφορά και τη «χρυσή επένδυση» της Eldorado Gold στη Χαλκιδική. Μας πληροφορεί ο κ. Γεωργιάδης:
«Ότι έγινε εδώ και 50 χρόνια, tabula rasa. Πάμε μπροστά να κάνουμε την Ελλάδα σπουδαία [κατά το make America great again]. Όλα τα νομοσχέδια θα έρχονται με ταχύτητα αστραπής και συχνότητα βροχής. Πώς θα λέμε στους ανθρώπους που έχουν χρήματα: αντί να πάτε στην Τουρκία, αντί να πάτε στην Ταϊβάν, αντί να πάτε στην Κορέα, ελάτε στην Ελλάδα. Αυτό θα κάνουμε. Έχουμε τον υπουργό [εμένα] που είναι αποφασισμένος να το κάνει. Έχουμε το μαέστρο [τον πρωθυπουργό] που κρατάει τη μπαγκέτα και αυτός καθορίζει το ρυθμό»!! Και:
«Η ELDORADO και όσοι λέγαν ότι βλάπτει το περιβάλλον πήγαν στα δικαστήρια. Στο ΣτΕ είπε ότι δεν βλάπτει. Τι άλλο να συζητήσουμε τώρα; Άρα ελύθη με τον πολιτισμένο τρόπο η διαφορά των δύο ομάδων»!!
Τραγικά ήταν τα οικονομικά αποτελέσματα της Eldorado Gold από το μεταλλείο Ολυμπιάδας για το 2ο τρίμηνο 2019, σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση και την τηλεδιάσκεψη της διοίκησης της εταιρείας με αναλυτές στις 2 Αυγούστου. «Απογοητευτικό» χαρακτήρισε το τρίμηνο της Ολυμπιάδας ο CEO George Burns, αφού η εταιρεία παρήγαγε μόλις 6.924 ουγγιές χρυσού, πτώση 56% σε σχέση με το ίδιο διάστημα του 2018 και μάλιστα με εξαιρετικά υψηλό κόστος ανά ουγγιά. Αλλά αυτά δεν θα τα διαβάσετε στα άρθρα των εγχώριων παπαγάλων της που περιορίζονται να αναφέρουν ότι η εταιρεία σίγουρα «θα τα πάει καλύτερα στο επόμενο εξάμηνο»…
Στη συνέχεια θα αναλύσουμε τα προβλήματα του μεταλλείου Ολυμπιάδας και πώς αυτά κατά τη γνώμη μας συνδέονται με την εξόρυξη κάτω από τη Στρατονίκη, που μέρα με τη μέρα βουλιάζει. More
Πριν λίγες μέρες, αμέσως μετά την επίδοση των Πρωτοκόλλων Eπικινδύνων Kατασκευών σε ιδιοκτήτες επικίνδυνα ρωγματωμένων σπιτιών της Στρατονίκης, η ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ προσέλαβε 7 ακόμα κατοίκους της. Εξασφάλισε έτσι τη συνέχιση της σιωπής όλων σχεδόν των κατοίκων για το χωριό τους που βουλιάζει. Τουλάχιστο μέχρι τη νέα επιδείνωση της κατάστασης του οικισμού, οπότε θα προσλάβει άλλους 4-5 και θα ξανακλείσουν τα στόματα.
Η Δημοτική Αρχή που απέρχεται το Σεπτέμβριο είναι υπέρ της συνέχισης της “παραδοσιακής” εξόρυξης κάτω από τον οικισμό, έστω και αν το χωριό βουλιάζει, αν το δημοτικό σχολείο εγκαταλείφθηκε, αν το κοινοτικό κατάστημα έχει ρωγματωθεί βαριά. Με τις 50.000 Ευρώ που έχει εγκρίνει για “έρευνα για τα αίτια του φαινομένου” από το ΙΓΜΕ (τώρα ΕΑΓΜΕ) ελπίζει ότι ξεπλένει τη συνενοχή της στο έγκλημα. Η νέα Δημοτική Αρχή «πάρτα όλα Εταιρεία» ύπολογίζει τα ανταποδοτικά τέλη που θα εισπράξει για τις… διευκολύνσεις που θα προσφέρει στον «Επενδυτή». More
Μόλις δέκα μέρες πέρασαν από την ανάρτηση των υπαλλήλων της Ελληνικός Χρυσός «ΣΤΡΑΤΩΝΙ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ: ΠΟΛΟΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΕΛΞΗΣ ΚΙ ΑΥΤΟ ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ» μέχρι τη βροχή. Και η πραγματικότητα διέλυσε τη φτιαχτή εικόνα του τουριστικού παραδείσου που με κόπο – και πολύ χρήμα – καλλιεργούν τοπικοί παράγοντες και κύκλοι της εταιρείας. Χρειάστηκε μόνο μια καλοκαιρινή καταιγίδα για να αποκαλυφθεί η παραλία του Στρατωνίου ως αυτό που είναι: μια παραλία από επικίνδυνα βιομηχανικά απόβλητα. Οι φωτογραφίες που μας έστειλε κάτοικος του χωριού την Κυριακή 14/7 είναι χαρακτηριστικές: More
Ο αγώνας στις Σκουριές δεν σταμάτησε ποτέ. Ο αγώνας συνεχίζεται γιατί: η Eldorado παραμένει αφέντης στον τόπο μας και πρέπει να φύγει. Η εταιρία αυθαιρετεί και με παράνομες και με συγκαλυμμένες, ως εργασίες συντήρησης, δραστηριότητες- επεκτείνει τα εργοτάξιά της στις Σκουριές.
Συνεχίζει να ρυπαίνει και να αρρωσταίνει την Ολυμπιάδα. Το ελληνικό κράτος, ανεύθυνο και ασύδοτο, από τη μία νομιμοποιεί τις παραπάνω δραστηριότητες, με τις περιβόητες άδειες ρουτίνας και από την άλλη προσπαθεί να καταστείλει τους αγωνιζόμενους με παράλογες και εκδικητικές δικαστικές αποφάσεις. Τίποτα δεν τελείωσε, όλα συνεχίζονται.
Η επιτροπή αγώνα της Μεγάλης Παναγιάς διοργανώνει δεκαήμερο αγώνα με ελεύθερη κατασκήνωση, συνελεύσεις, εκδηλώσεις και παρεμβάσεις. More
«Ανάπτυξη για όλους – Αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής» ήταν ο πρώτος πυλώνας του προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ, που παρουσίασε στην εκδήλωση στο Μέγαρο Μουσικής ο Αλέξης Χαρίτσης. Το κυβερνών κόμμα λοιπόν, τάσσεται προεκλογικά υπέρ μίας «ριζικής στροφής στην πράσινη ενέργεια» και ενάντια στις πολιτικές που πρεσβεύει η ΝΔ και οδηγούν «στη διεύρυνση των ανισοτήτων και την υποβάθμιση του περιβάλλοντος». Τα πεπραγμένα της τελευταίας τετραετίας όμως σε εμβληματικά ζητήματα περιβάλλοντος, το διαψεύδουν.
Πρόκειται για περιβαλλοντικά ζητήματα μείζονος σημασίας, που έχουν απασχολήσει ή πρόκειται να απασχολήσουν την ελληνική κοινή γνώμη και κινητοποιούν τις τοπικές κοινωνίες σε αγώνες για το δίκιο τους, για την προστασία του τόπου τους και (να το πούμε μια που πρόκειται για το νέο σύνθημα ΣΥΡΙΖΑ) για τη ζωή τους. Ζητήματα στα οποία η κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα έμεινε, στην καλύτερη περίπτωση, απλός παρατηρητής, στρώνοντας το έδαφος για τις ολέθριες επιλογές της Νέας Δημοκρατίας που θα ακολουθήσουν. Στη χειρότερη περίπτωση βέβαια, η κυβέρνηση τα κατάφερε με τρόπο που θα ζήλευε ο Κυριάκος Μητσοτάκης. More
ΤΑΙΠΕΔ ..Το μεγαλο ξεπουλημα - Καντε κλικ και ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ
Iδιωτικοποιήσεις – Στρώνοντας το δρόμο με Μύθους
Iδιωτικοποιήσεις : Στρώνοντας το δρόμο με Μύθους - ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΣΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ
ΠΟΤΕ ΘΑ ΚΑΜΕΙ ΞΑΣΤΕΡΙΑ
Η ΥΠΕΡΟΧΗ ΕΛΛΑΔΑ ! ΕΝΑ ΒΙΝΤΕΟ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΔΕΙΤΕ
Ελληνικό: επένδυση ή κάτι άλλο;
Μικρός Οδηγός Δικαιωμάτων Ανέργων
Χρήσιμος μικρός οδηγός δικαιωμάτων ανέργων - Κάντε κλικ στην εικόνα
Τα Απομνημονεύματα του Μακρυγιάννη και άλλα κείμενα
Αντιγράψτε τον σύνδεσμο για να διαβάσετε τα Απομνημονεύματα του Μακρυγιάννη από το Σπουδαστήριο του Νέου Ελληνισμού.
http://www.snhell.gr/testimonies/writer.asp?id=102
Ελεύθερη Λαική Αντιστασιακή Συσπείρωση 