Ο Βαρουφάκης και η συνταγή της αποτυχίας (Β’)

Του Εric Τoussaint

Μετάφραση από τα γαλλικά: Christine Cooreman

Μέρος 4ο: Ο Βαρουφάκης συγκέντρωσε γύρω του οπαδούς της κυρίαρχης τάξης, ως συμβούλους

Η σειρά άρθρων που αφιερώνω στο βιβλίο του Γιάνη Βαρουφάκη αποτελεί έναν οδηγό για τους αναγνώστε και τις αναγνώστριες της αριστεράς που δεν θέλουν να αρκεστούν στην κυρίαρχη αφήγηση που δίνουν τα μεγάλα ΜΜΕ και οι κυβερνήσεις της τρόικας. Αναγνώστες και αναγνώστριες που δεν ικανοποιούνται επίσης από την εκδοχή που προτείνει ο πρώην υπουργός οικονομικών. Σε αντίστιξη με την διήγηση του Βαρουφάκη, αναφέρω γεγονότα τα οποία αποσιωπά και εκφράζω μια γνώμη διαφορετική από την δική του περί του τί έπρεπε να πράξει και τί έπραξε. Η διήγησή μου δεν υποκαθιστά την δική του, διαβάζεται παράλληλα.

Είναι ουσιαστικό ν’αφιερώσει κανείς χρόνο στο να αναλύσει την πολιτική που εφάρμοσαν ο Βαρουφάκης κι η κυβέρνηση Τσίπρα διότι, για πρώτη φορά στον 21ο αιώνα, μια κυβέρνηση της ριζοσπαστικής αριστεράς εκλέχτηκε στην Ευρώπη. Η κατανόηση των ελλείψεων και η εξαγωγή διδαγμάτων από τον τρόπο με τον οποίο αντιμετώπισε τα προβλήματα που συναντούσε είναι μείζονος σημασίας αν θέλουμε να έχουμε μιαν ευκαιρία να μην καταλήξουμε σε νέο φιάσκο. Σε άλλες χώρες της Ευρώπης, μια πλειοψηφία εκλογέων μπορεί να φέρει στην κυβέρνηση δυνάμεις της αριστεράς που υπόσχονται την ρήξη με την μακριά νεοφιλελεύθερη νύχτα. Σίγουρα οι χώρες αυτές δεν είναι πολλές αλλά υπάρχουν. Ούτως ή άλλως, ακόμη κι εκεί όπου οι πιθανότητες ανόδου στην κυβέρνηση είναι πολύ περιορισμένες, είναι θεμελιώδες να παρουσιαστεί ένα συνεκτικό πρόγραμμα μέτρων που πρέπει να ληφθούν από μια κυβέρνηση τόσο πιστή στον λαό όσο είναι οι σημερινοί κυβερνώντες προς το μεγάλο κεφάλαιο.

Ερίκ Τουσέν: Ο Βαρουφάκης και η συνταγή της αποτυχίας (Α’)

Του Eric Toussaint

Η σειρά άρθρων που αφιερώνω στο βιβλίο του Γιάνη Βαρουφάκη, Ανίκητοι Ηττημένοι, αποτελεί έναν οδηγό για τους αναγνώστες και τις αναγνώστριες της αριστεράς που δεν θέλουν να αρκεστούν στην κυρίαρχη αφήγηση που δίνουν τα μεγάλα ΜΜΕ και οι κυβερνήσεις της τρόικας. Αναγνώστες και αναγνώστριες που δεν ικανοποιούνται επίσης από την εκδοχή που προτείνει ο πρώην υπουργός οικονομικών.

Σε αντίστιξη με την διήγηση του Βαρουφάκη, αναφέρω γεγονότα τα οποία αποσιωπά και εκφράζω μια γνώμη διαφορετική από την δική του περί του τί έπρεπε να πράξει και τί έπραξε. Η διήγησή μου δεν υποκαθιστά την δική του, διαβάζεται παράλληλα.

Μέρος 1ο: Προτάσεις που οδηγούσαν στην αποτυχία

Η γερμανική κυριαρχία, το χρέος και ένα πραξικόπημα

Στα μέσα Ιουλίου πραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία εκδήλωση με αφορμή την κυκλοφορία του νέου βιβλίου του Ερίκ Τουσέν «Το δημόσιο χρέος – Η ιστορία του και η σημασία του στη σημερινή κρίση», στο σινέ Δεξαμενή.

Στην εκδήλωση μίλησαν ο συγγραφέας Ερίκ Τουσέν, ο Λεωνίδας Βατικιώτης και ο Νίκος Κωνσταντόπουλος.

Ο Ερίκ Τουσέν παρουσίασε στοιχεία για την κυριαρχία της Γερμανίας στην Ε.Ε. και τα κέρδη που αποκομίζει εις βάρος της Ελλάδας, κατά τη διάρκεια της κρίσης.

Να θέσουμε ένα τέλος στα αθέμιτα ιδιωτικά και δημόσια χρέη

Του Eric Toussaint

Κείμενο που παρουσιάστηκε στο 5ο θερινό Πανεπιστήμιο της CADTM Ευρώπης κατά την ολομέλεια έναρξης, στις 30 Ιουνίου 2017 στο Wépion (Namur) του Βελγίου.

Ο στόχος είναι να πολεμήσουμε ένα καπιταλιστικό σύστημα που λεηλατεί την Φύση.

Πρέπει να πολεμήσουμε το καπιταλιστικό σύστημα που, δυο αιώνες μετά την λεγόμενη βιομηχανική επανάσταση, έχει συσσωρεύσει στην ατμόσφαιρα όσα προκαλούν την υπερθέρμανση του πλανήτη.

Είναι ένα σύστημα που θεωρεί την Φύση μόνον ως υλικό προς εκμετάλλευση, προς εμπορευματοποίηση, με στόχο το μέγιστο κέρδος.

Ένα καπιταλιστικό σύστημα που περιορίζει έναν μεγάλο αριθμό χωρών και λαών που τις κατοικούν να παράγουν πρώτες ύλες προς εξαγωγή και, αυτό, στην χαμηλότερη δυνατή τιμή.

Ένα σύστημα που ωθεί τις χώρες και τους λαούς να καλλιεργούν αγροτικά προϊόντα που δεν καταναλώνουν και να καταναλώνουν εμπορεύματα που δεν παράγουν.

5.000 χρόνια χρέους ως όπλο αποστέρησης περιουσίας

 του Eric Toussaint

Να σπάσουμε τον φαύλο κύκλο του αθέμιτου ιδιωτικού χρέους

Μέρος 1^ο

Από την αρχή της Ιστορίας, εδώ και 5000 χρόνια, το ιδιωτικό χρέος υπήρξε εργαλείο υποδούλωσης, λεηλασίας, κυριαρχίας, αποστέρησης περιουσίας των λαϊκών τάξεων (μέσα στις οποίες, οι γυναίκες βρίσκονται στην πρώτη γραμμή των θυμάτων), των εργατικών τάξεων: μικροί καλλιεργητές, τεχνίτες, ψαράδες, έως τους σύγχρονους μισθωτούς και τα μέλη των οικογενειών τους (οι φοιτητές που συνάπτουν χρέη για να συνεχίσουν τις σπουδές τους). Η διαδικασία είναι απλή: ο δανειστής απαιτεί από τον δανειζόμενο να βάλει ως ενέχυρο αυτό που κατέχει. Πρόκειται, για παράδειγμα, για την γη που κατέχει και καλλιεργεί ο χωρικός, ή για τα εργαλεία δουλειάς, αν πρόκειται για τεχνίτη. Η αποπληρωμή του δανείου γίνεται σε είδος ή σε χρήμα. Καθώς το επιτόκιο είναι υψηλό, για να αποπληρώσει το δάνειο, ο δανειζόμενος αναγκάζεται να μεταβιβάσει στον δανειστή ένα μεγάλο τμήμα του προϊόντος της εργασίας του και φτωχαίνει. Αν βρεθεί σε αδυναμία πληρωμής, ο δανειστής του αφαιρεί το περιουσιακό στοιχείο που έβαλε ως ενέχυρο. Σε ορισμένες κοινωνίες, αυτό μπορεί να οδηγήσει στην απώλεια της ελευθερίας του οφειλέτη και/ή μελών της οικογένειάς του. Είναι η δουλεία λόγω χρέους. Στις ΗΠΑ και σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες, η μη εξυπηρέτηση δανείου μπορούσε να τιμωρηθεί εκ του νόμου με σωματικούς ακρωτηριασμούς, έως την αρχή του 19^ου αιώνα. Έως σήμερα, η μη αποπληρωμή χρεών τιμωρείται με ποινές φυλάκισης, είτε στην Ευρώπη είτε αλλού.

Ελλάδα: Οι τράπεζες προκάλεσαν την κρίση

του Eric Τoussaint

contra-xreos.gr

Η μελέτη αυτή αποδεικνύει ότι η ελληνική κρίση που ξέσπασε το 2010 προήλθε από τον ιδιωτικό τραπεζικό τομέα. Δεν είναι αποτέλεσμα υπέρμετρων δημόσιων δαπανών. Το υποτιθέμενο πρόγραμμα διάσωσης της Ελλάδας σχεδιάστηκε για να υπηρετήσει τα συμφέροντα των ιδιωτών τραπεζιτών καθώς και των χωρών που κυριαρχούν στην ευρωζώνη. Η υιοθέτηση του ευρώ από την Ελλάδα έπαιξε καίριο ρόλο μεταξύ των παραγόντων που συνέβαλαν στην κρίση. Η ανάλυση που περιέχεται σε αυτό το κείμενο παρουσιάστηκε στην Αθήνα, την 6η Δεκεμβρίου 2016, κατά την συνάντηση της Ελληνικής Επιτροπής Αλήθειας Δημόσιου Χρέους.

Για την περίοδο 1996-2008, εκ πρώτης όψεως, η εξέλιξη της ελληνικής οικονομίας μοιάζει με σαξές στόρυ! Η ενσωμάτωση της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και, από το 2001, στην ευρωζώνη μοιάζει να πετυχαίνει. Το ποσοστό οικονομικής ανάπτυξης είναι υψηλό, υψηλότερο από αυτό των πιο ισχυρών οικονομιών της Ευρώπης.

Στην πραγματικότητα, η φαινομενική αυτή επιτυχία έκρυβε ένα ελάττωμα, όπως συνέβη σε πολλές άλλες χώρες: όχι μόνο στην Ισπανία, Πορτογαλία, Ιρλανδία, Κύπρο, στις δημοκρατίες της Βαλτικής, στην Σλοβενία αλλά και στο Βέλγιο, στις Κάτω Χώρες, στο Ηνωμένο Βασίλειο, στην Αυστρία,… τις οποίες η τραπεζική κρίση επηρέασε πολύ από το 2008[1]. Και δεν πρέπει να ξεχνάμε Και δεν πρέπει να ξεχάσουμε την Ιταλία την οποία η τραπεζική κρίση πρόλαβε μερικά χρόνια αργότερα από τις άλλες οικονομίες.

Tέσσερις λόγοι μη εξόφλησης του χρέους προς το ΔΝΤ

Renaud Vivien και Eric Toussaint για το CADTM international

Στις 7 Δεκεμβρίου του 2016, το ΔΝΤ περιμένει από την Ελλάδα την πληρωμή μίας δόσης 299 εκατομμυρίων ευρώ. Αυτό το χρέος αντιστοιχεί σε ένα μέρος του δανείου “σωτηρίας”, που είχε χορηγηθεί από το ΔΝΤ το 2010. Η ελληνική κυβέρνηση θα έπρεπε να τολμάει να αρνηθεί να πληρώσει αυτό το ποσό στο ΔΝΤ για τέσσερις τουλάχιστον λόγους.

Πρώτον, αυτή η δόση προέρχεται από ένα αθέμιτο χρέος, καθώς μόνο το 5% των δανείων που χορηγήθηκαν το 2010 και το 2012 διατέθηκε για τον κρατικό προϋπολογισμό. Το υπόλοιπο 95% χρησίμευσε στην αποπληρωμή των ξένων – κυρίως ιδιωτικών – τραπεζών και στην ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών. Αυτά τα ποσοστά δεν είναι πόρισμα κάποιας επαναστατικής οργάνωσης αλλά προκύπτουν από μία έρευνα που διεξήγαγε το νεοφιλελεύθερο γερμανικό think-tank EuropeanSchool of Management and Technology. Βεβαίως, ισχύει πως πρόκειται για μία επιχείρηση διάσωσης – αλλά όχι όπως παρουσιάζεται από την επίσημη αφήγηση.

Πως ο Νότος πλήρωσε για τις κρίσεις του Βορρά και για την υποταγή του…

Eric Toussaint

Οι κρίσεις του χρέους της περιφέρειας συνδέονται με κρίσεις που συμβαίνουν στις πιο ισχυρές καπιταλιστικές χώρες και χρησιμοποιούνται για την υποταγή των κρατών. Το κείμενο τοποθετεί τις κρίσεις του χρέους των χωρών της «περιφέρειας»  από τον 19ο έως τον 21ο αιώνα εντός μιας ιστορικής προοπτικής. Από την Λατινική Αμερική έως την Κίνα, περνώντας από την Ελλάδα, την Τυνησία, την Αίγυπτο και την Οθωμανική Αυτοκρατορία, το χρέος χρησιμοποιήθηκε ως εργαλείο εξουσίας και ως μέσο συσσώρευσης πλούτου προς όφελος των κυρίαρχων τάξεων.

Αυτή η εργασία είναι μια εισήγηση 6 άρθρων που ασχολούνται με «Το χρέος ως εργαλείο υποτέλειας της Λατινικής Αμερικής». Συμπληρώνει τέσσερα άρθρα που δημοσιεύθηκαν πρόσφατα «Η ανεξάρτητη Ελλάδα γεννήθηκε με ένα επαχθές χρέος»,  «Ελλάδα: Συνέχιση της δουλείας για χρέος από το τέλος του 19ου αιώνα έως τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο» , «Το χρέος ως εργαλείο αποικιοκρατικής κατάκτησης της Αιγύπτου», «Το χρέος: Το όπλο που επέτρεψε στην Γαλλία να αποκτήσει την Τυνισία»

What is to be Done with the Banks? Radical Proposals for Radical Changes

by Michel Husson , Eric Toussaint , Patrick Saurin , Stavros Tombazos

Nine years after the outbreak of the financial crisis that continues to produce damaging social effects through the austerity policies imposed on victim populations, it’s time to take another look at the commitments that were made at that time by bankers, financiers, politicians and regulatory bodies. Those four players have failed fundamentally in the promises they made in the wake of the crisis – to moralise the banking system, separate commercial banks from investment banks, end exorbitant salaries and bonuses, and finally finance the real economy. We didn’t believe those promises at the time, and for good reason. Instead of a moralising of the banking system, all we’ve had is a long list of misappropriations that have been brought to light by a series of bank failures, beginning with that of Lehman Brothers in 15 September, 2008.

Ο Σύριζα, οι Podemos και τα κινήματα κατά του άνομου χρέους στην Ευρώπη

Του Eric Toussaint

Η αναγκαιότητα ενός Σχεδίου Β στην Ευρώπη

Έπειτα από την άνευ όρων συνθηκολόγηση της Ελληνικής κυβέρνησης, τον Ιούλιο του 2015, στους δανειστές και τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, οφείλουμε να προχωρήσουμε στην εκπόνηση ενός Σχεδίου Β. Για να λύσουμε τα προβλήματα της κοινωνίας μέσω της ρήξης με τις νεοφιλελεύθερες κατευθύνσεις που εφαρμόζονται εδώ και δεκαετίες, πρέπει, ταυτόχρονα:

– να εφαρμοστούν μέτρα φορολογικής φύσεως – και αυτό όχι μόνο με σκοπό να αντλήσουμε όσο γίνεται περισσότερους πόρους από τους πλούσιους για να τους διοχετεύσουμε στα ταμεία του Κράτους, αλλά επίσης και για να μειώσουμε δραστικά τα άδικα τέλη και φόρους που βαραίνουν την πλειονότητα του πληθυσμού,

– να ληφθούν μέτρα όσον αφορά το χρέος,

– να επιβληθούν  μέτρα στον τραπεζικό τομέα,

– να καθιερωθούν μέτρα για συμπληρωματικό νόμισμα – ιδιαίτερα αν βρισκόμαστε μέσα στα πλαίσια του ευρώ, αλλά όχι αποκλειστικά σε αυτό

– φυσικά, να ακυρωθούν μια σειρά άδικων μέτρων λιτότητας,

Τα νέα δάνεια προς την Ελλάδα είναι απεχθή, μη νομιμοποιημένα, μη βιώσιμα και παράνομα

Των Ερίκ Τουσέν (Eric Toussaint) , Robin Delobel      

(μτφ. Κριστιάν)

Η Επιτροπή για την Ακύρωση του Χρέους του Τρίτου Κόσμου (CADTM, Βέλγιο) θέλει  να γνωστοποιήσει τη στήριξη της στον ελληνικό λαό που αντιστέκεται στις επιταγές της Τρόικας(Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ΔΝΤ ). Τα νέα δάνεια που δόθηκαν το 2014 συνδέονται με ένα πακέτο αντικοινωνικών μέτρων που θα υποβαθμίσει ακόμη περισσότερο τις συνθήκες διαβίωσης της πλειονότητας του ελληνικού πληθυσμού.

Ακύρωση του χρέους η φορολόγηση του κεφαλαίου;

Των Thomas Coutrot, Patrick Saurin και Éric Toussaint *

Με αφορμή την έκδοση δύο σημαντικών βιβλίων: «Το Χρέος, 5.000 χρόνια ιστορίας» και «Το Κεφάλαιο στον εικοστό πρώτο αιώνα»  ο ιστότοπος Mediapart οργάνωσε  μια συνάντηση των συγγραφέων τους, δηλαδή τον David Graeber και τον Thomas Piketty. Οι σχετικές συζητήσεις  είναι αναρτημένες στον ιστοτόπο της αντίστοιχης ηλεκτρονικής εφημερίδας[1].

Πώς να βγούμε από το χρέος, αυτό το κεντρικό ζήτημα που τίθεται στην εισαγωγή μας για αυτό το διάλογο βρίσκεται στο επίκεντρο της σκέψης και της δράσης μας. Αυτός είναι ο λόγος που θέλουμε να δώσουμε μια εποικοδομητική συνέχεια στις ανταλλαγές απόψεων, προτείνοντας το παρακάτω κείμενο, αποτέλεσμα ενός συλλογικού προβληματισμού που αποσαφηνίζει, σχολιάζει, θέτει ερωτήματα και κριτικάρει τις γνώμες και τα επιχειρήματα που προώθησαν οι δύο συγγραφείς.