Η σήψη της μεταδημοκρατίας

Του Γιάννη Δουλφή

Η Νεωτερική Δύση: Από τον κοινοβουλευτισμό στη νεοφιλελεύθερη αναίρεσή του

Ο κομματικός κοινοβουλευτισμός –που είναι η ενσάρκωση του ιδεότυπου της «δημοκρατίας» του νεωτερικού κόσμου– ουδέποτε υπήρξε αυθεντική εκπροσώπηση της λαϊκής βούλησης αλλά μέσω του δικαιώματος της ψήφου ήταν η επιλογή των κυβερνώντων και των νομοθετών, που αντικατέστησαν ή συμπλήρωσαν τον μονάρχη. Έλκει την καταγωγή της από το ρωμαϊκό πολίτευμα της Res publica και ουδεμία έχει σχέση με τη δημοκρατία, όπως πρωτοεμφανίστηκε στην Αρχαία Αθήνα.

Η ρουσσωϊκή (1) γενική βούληση δεν μπορεί να υποστηριχθεί ότι εκφράζεται από τον κοινοβουλευτισμό, ιδιαίτερα όταν γίνεται εμφανές ότι οι αποφάσεις της πολιτικής εξουσίας βρίσκονται σε κατάφωρη αντίθεση με τις εκδηλώσεις και τις διαθέσεις του κοινωνικού σώματος, όπως ανιχνεύονται πέραν του κοινοβουλίου, και της εκτελεστικής εξουσίας που νομιμοποιείται από την πλειοψηφία του και διαμορφώθηκε σε μια μόνο δεδομένη στιγμή, κάτω από πολύ συγκεκριμένες συνθήκες, που δεν μπορούν να χαρακτηρισθούν εκδηλώσεις ελεύθερης βούλησης.

Η κρίση δεν είναι μόνο το χρέος

Aπό το 2010 ώς την αρχή του 2015 αλλάξαμε πολύ. Οχι μόνο ατομικά, αλλά και συλλογικά, σαν κοινωνία. Για πολλούς, η κρίση βιώθηκε σαν καταστροφή· έχασαν τη δουλειά τους, είδαν την επιχείρησή τους ή το επιτήδευμά τους να φθίνει, δεν καταφέρνουν να τα φέρουν βόλτα, αισθάνονται ότι χάνουν την αξιοπρέπειά τους. Για πολλούς περισσότερους η κρίση σήμανε την συρρίκνωση των προσδοκιών και την αδυναμία σχεδιασμού του μέλλοντος, σήμανε την είσοδό τους σε μια περιοχή φόβου και επισφάλειας, ακόμη κι αν διατηρούν τη δουλειά τους, ακόμη κι αν μπορούν να συντηρήσουν κάποιο ευπρεπές επίπεδο διαβίωσης. Για μια μερίδα, μάλλον την πιο ολιγάριθμη, η κρίση δεν άλλαξε τις ορίζουσες του βίου, αλλά ακόμη κι αυτοί κατά βάθος δεν έχουν μείνει ανέπαφοι συναισθηματικά και διανοητικά.