Ψυχρός Πόλεμος: ένα μελαγχολικό τζαζ τραγούδι για έναν έρωτα στα χρόνια του υπαρκτού σοσιαλισμού

Της Έφης Καραχάλιου

Η νέα ταινία του Πάβελ Παβλικόφσκι αφηγείται την ιστορία δυο ανθρώπων μέσα από ένα στυλιζαρισμένο ασπρόμαυρο δράμα που τοποθετείται στην διχασμένη μεταπολεμική Ευρώπη του 1950.

Στη φολκλόρ επαρχία της Πολωνίας λαμβάνουν χώρα κάποιες ακροάσεις για μια μουσικοχορευτική παράσταση. Εκεί γνωρίζονται ο κεντρικός υπεύθυνος της παράστασης και μουσικοσυνθέτης Βίκτορ με την υποψήφια τραγουδίστρια Ζούλα, η οποία τελικά θα κερδίσει τον κεντρικό ρόλο μαζί με τον ίδιο. Μέσα από την αλληλεπίδρασή τους συγκρούεται ο μικροαστικός καλλιτεχνικός κόσμος που επηρεάζεται από την «απαγορευμένη» Δύση της τζαζ και του υπαρξισμού με τις εργατικές αγροτικές οικογένειες που εκπροσωπούσαν την προφορική παράδοση. Έτσι ο Βίκτορ νιώθει να ασφυκτιά κοινωνικά και καλλιτεχνικά, καθώς η χώρα είναι υπό σοβιετική επιρροή σε αντίστιξη με τη Ζούλα που με το απλό, καθημερινό παρουσιαστικό και το αυθεντικό, ακατέργαστο ακόμα ταλέντο γνωρίζει σταδιακά την καταξίωση μέσα στον θίασο.

Να ‘χαμε έναν Μπρέζνιεφ

INFOWAR

Του Άρη Χατζηστεφάνου

Η φιλελεύθερη Αμερική συνειδητοποιεί με φρίκη ότι σε αρκετούς τομείς οι ΗΠΑ του Τραμπ είναι ίδιες ή χειρότερες με τις πιο σκοτεινές ημέρες της πρώην Σοβιετικής Ενωσης. Μήπως όμως έτσι δεν ήταν πάντα;

Γεννήθηκα σε μια δυστοπία – πρέπει τώρα να πεθάνω σε μια άλλη;

Γκάρι Στέινγκαρτ (Αμερικανός συγγραφέας, γεννημένος στο Λένινγκραντ)

«Zω στη Σοβιετική Ενωση του Τραμπ», έγραφε λίγα 24ωρα μετά την εκλογή του νέου Αμερικανού προέδρου ο ρωσικής καταγωγής Εβραίος συγγραφέας Γκάρι Στέινγκαρτ. «Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στην εποχή του Τραμπ είναι μια εικόνα του Λένινγκραντ από το 1979», συνέχιζε ο ίδιος αναφερόμενος στον υποτιμητικό τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουν τους Εβραίους οι σκληροπυρηνικοί οπαδοί του νέου προέδρου.

Ο Στέινγκαρτ, ο οποίος μετακόμισε με την οικογένειά του από την ΕΣΣΔ στις ΗΠΑ, ήταν από τους πρώτους που συνέδεσαν τον Τραμπ με την πρώην Σοβιετική Ενωση, αλλά δεν ήταν ο μόνος.

Ο Μακαρθισμός στην Αμερική και ο Πολιτιστικός Πόλεμος στην Ευρώπη

Του Στέλιου Ελληνιάδη

Στην ιστορία της παγκόσμιας πολιτικής, ο Μακαρθισμός καταγράφηκε αρνητικά κυρίως γιατί κατέστρεψε τη σταδιοδρομία και το έργο διακεκριμένων ανθρώπων των γραμμάτων και των τεχνών και δηλητηρίασε την κοινωνική, πολιτική και πνευματική ζωή της μεταπολεμικής Αμερικής. Όμως, ο βασικός λόγος που οδήγησε στην κατάργησή του ήταν άλλος.

Ο Μακαρθισμός ως γνήσιο υποπροϊόν του Ψυχρού Πολέμου, επιτελούσε ένα έργο χρήσιμο για το αμερικάνικο κατεστημένο, αλλά υπερβαίνοντας τα όρια του ρόλου και της αποστολής του, έθετε πλέον σε κίνδυνο την ίδια την πολιτική που υπηρετούσε. Όσο οι εξοντωτικές βολές του στρέφονταν εναντίον των σχετικά αδύνατων κρίκων, διανοουμένων, καλλιτεχνών, εκπαιδευτικών, δημοσιογράφων κ.ά., το βαθύ σύστημα εξουσίας τον ενθάρρυνε ή τον ανεχόταν. Όταν όμως, άρχισε να δείχνει σημάδια αυτονόμησης και διαλυτικής παρέμβασης στις διεθνείς πολιτικές του Ψυχρού Πολέμου, ενεργοποιήθηκε ένα ανώτερο σύστημα αυτοπροστασίας των κέντρων εξουσίας το οποίο εκτίμησε ότι με την εντυπωσιακή «επιτυχία» του, ο Μακάρθι είχε πάρει μεγάλη φόρα και απειλούσε πλέον με ασυνάρτητο τρόπο αφενός να κλονίσει τους θεμελιακούς θεσμούς της εξουσίας και δη τη στρατιωτική ιεραρχία και αφετέρου να βάλει σε κίνδυνο την αμερικάνικη πολιτική στην Ευρώπη, η οποία στηριζόταν σε πολύ μεγάλο βαθμό στον προσεταιρισμό και την αξιοποίηση ακριβώς εκείνων των πολιτών που ο Μακάρθι καταδίωκε και εξόντωνε στις ΗΠΑ.

Το τέλος του ουκρανικού success story

Τα μηνύματα έρχονταν όλο τον τελευταίο μήνα, αλλά την τελευταία βδομάδα έγινε και σαφές για το πως έχει η εκεί κατάσταση.

Σύμφωνα με την επίσημη αφήγηση εδώ και δύο μήνες ο ουκρανικός στρατός με τις φασιστικές πολιτοφυλακές ήταν έτοιμος να συντρίψει τα βρωμερά σκουλήκια που μέχρι πριν λίγους μήνες ήταν οι συμπολίτες τους, αλλά τώρα είχαν μετατραπεί όλοι σε κλώνους του πούτιν που καταρρίπτουν αθώα μαλαισιανά αεροπλάνα. Οι “σύμβουλοι” της cia που βρίσκονταν στην ουκρανία τροφοδοτούσαν συνεχώς με διάφορες παρόμοιες feel good αναφορές το πάντα εύπιστο (αλλά με υψηλές δημοσιογραφικές αρχές βεβαίως βεβαίως) bbc. Οι επιθέσεις κατά αμάχων από πυραύλους πυροβολικού άλλωστε στις δύο μεγάλες πόλεις πέριξ της αντίστασης (Ντονιέτσκ και λουχάνσκ) έκαναν εμφανές το ποιος είχε το πάνω χέρι. Οι αμερικάνοι πίεζαν το κίεβο να τελειώνει με την υπόθεση πριν οι ευρωπαίοι προλάβουν να ξυπνήσουν από τη γνωστή μαλακία τους και τέλοσπαντων το κλίμα διεθνούς απομόνωσης κατά της ρωσίας βάραινε επάνω στις πλάτες του πούτιν.

Ο νέος «ψυχρός πόλεμος» θα κοστίσει ακριβά στην Ευρώπη

Του Μωυσή Λίτση

Το ενδεχόμενο επιβολής οικονομικών κυρώσεων ενδέχεται αντί αν γονατίσει… τη Ρωσία, να γονατίσει την ίδια την ΕΕ σε μία μάλιστα κρίσιμη περίοδο για την προσπάθεια οικονομικής σταθεροποίησης και σωτηρίας του ευρώ και του εγχειρήματος της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.

Η Ρωσία είναι ο τρίτος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της ΕΕ, μετά τις ΗΠΑ και την Κίνα. Η αξία των προϊόντων και υπηρεσιών που εμπορεύθηκαν οι δύο πλευρές το 2012, έφθασε τα 500 δισ. δολάρια. Επιπλέον η Ρωσία είναι ο μεγαλύτερος προμηθευτής ενέργειας της ΕΕ και ευρωπαϊκές πολυεθνικές του πετρελαίου, όπως για παράδειγμα η BP, έχουν στενούς δεσμούς με ρωσικές επιχειρήσεις.

Το ελληνικό πρόβλημα στη σκιά της γεωπολιτικής

Η ανατροπή της κυβέρνησης Γιανουκόβιτς στον δρόμο αφήνει ένα κενό εξουσίας στην Ουκρανία, το οποίο προφανώς δεν μπορεί να καλυφθεί εύκολα, με εισπήδηση των ποικίλων αντιπολιτευτικών φατριών. Ηδη Βερολίνο, Βρυξέλλες και Μόσχα φαίνεται ότι ανησυχούν από κοινού, αν και από διαφορετική σκοπιά, για το σοβαρότατο ενδεχόμενο η χώρα να βυθιστεί στο χάος του εμφυλίου και να οδηγηθεί σε διαμελισμό. Οι μεγάλες δυνάμεις του ευρωπαϊκού και ευρασιατικού χώρου, παρά τα αντιτιθέμενα συμφέροντά τους, αναγνωρίζουν κατά βάθος ότι αν η χώρα-μαξιλάρι μεταξύ της Ρωσικής Ομοσπονδίας και της Ευρωπαϊκής Ενωσης ακολουθήσει τη μοίρα της Γιουγκοσλαβίας, κανείς δεν θα βγει ωφελημένος· ούτε γεωπολιτικά ούτε οικονομικά.

Η ιντελιγκέντσια της κρίσης

Βυθιζόμενοι στην κρίση βλέπουμε ευκρινέστερα διανοητικές λειτουργίες και κοινωνικούς μηχανισμούς που λίγο νωρίτερα ελάνθαναν μισοκρυμμένα απ’ το βλέμμα μας, ή δεν τους αναγνωρίζαμε όπως τους άξιζε. Ας πούμε, η λειτουργία του πολιτισμού και της κουλτούρας μες στο πολιτικό-κοινωνικό ολοκλήρωμα, και η θέση των διανοουμένων. Συνηθίζαμε να λέμε και προ κρίσεως για την απουσία των διανοουμένων από τον δημόσιο βίο· αλλά τώρα, ακούγονται πιο βαριές κουβέντες: μιλούν για προδοσία των διανοουμένων, όπως έθεσε το ζήτημα πρώτος στη δεκαετία του 1920 ο Ζυλιέν Μπεντά. Ωστόσο από το 1920 έχει περάσει ένας αιώνας ― στη διάρκεια αυτή άλλαξαν πολλά.

Το ποτάμι πήγε και ήρθε σε πολλές κοίτες. Οι διανοούμενοι βρέθηκαν στην πρωτοπορία, ήδη από τον 19ο αιώνα, από τη Γαλλική Επανάσταση έως τα ιστορικά ρήγματα του 1848 και των εθνικοαπελευθρωτικών και δημοκρατικών κατακτήσεων· αποσύρθηκαν «προδίδοντας» τους εξουσιαζόμενους και τις μάζες, ξαναβρέθηκαν στην πρώτη γραμμή στη Ρωσία και στην Ευρώπη σαν καλλιτεχνική πρωτοπορία, σαρώθηκαν απ’ τους πολέμους και τους ολοκληρωτισμούς, ξαναπρόβαλαν μεταπολεμικά, με φωτεινότερη περίοδο τη δεκαετία του 1960.

Περίγραμμα του Κόσμου

του Ιουλιανού

«Επωμιστείτε το χρέος του λευκού ανθρώπου
Δώστε τροφή στα πεινασμένα στόματα
Και σταματήστε την επιδημία.
Και μόλις πλησιάσετε τον σκοπό σας,
Και κατορθώσετε ό,τι χάριν των άλλων επιδιώκετε,
Δείτε πώς η τεμπελιά και η τρέλα των απίστων καταστρέφουν όλη την ελπίδα σας ….
Επωμιστείτε το χρέος του λευκού ανθρώπου,
θερίστε ό,τι υπήρξε ανέκαθεν η ανταμοιβή του:
Την αποδοκιμασία εκείνων που προστατεύει …»

Τζόζεφ Ράντγιαρντ Κίπλινγκ (Νόμπελ Λογοτεχνίας, 1907)

Οι «πολιτισμένοι» λαοί της δυτικής Ευρώπης προσπάθησαν να ενσωματώσουν στον δυτικό πολιτισμό λαούς με κοινωνική οργάνωση και πολιτισμούς διαφορετικούς από τον δυτικό, με σκοπό οι πρώτες ύλες και οι παραγωγικές δυνατότητες ολόκληρης της Γης να εξυπηρετούν τις παραγωγικές ανάγκες μιας χούφτας μητροπολιτικών χωρών.

Επικίνδυνες εξελίξεις

Ο αστικός Τύπος πρόβαλε χτες το θέμα των έντεκα ρωσικών πολεμικών πλοίων για τη Συρία. Την ίδια ώρα, δυο αμερικανικά πολεμικά για την ανατολική Μεσόγειο έπιασαν λιμάνι στον Πειραιά, ένα ακόμη αναμένεται στη Ρόδο. Την ίδια ώρα στη Μόσχα διεξάγονται συζητήσεις με τη συριακή αντιπολίτευση για την ανεύρεση λύσης στην εσωτερική κρίση.

Τα ρεπορτάζ του αστικού Τύπου μιλούν για προστασία των ρώσικων συμφερόντων στη Συρία, άλλωστε είναι γνωστό ότι η Ρωσία έχει στρατιωτική βάση στη Συρία, και για επιστροφή στην εποχή του ψυχρού πολέμου. Φαίνεται πως η Ρωσία διερευνά τους δρόμους με τους οποίους θα διασφαλίσει τα συμφέροντά της στη Συρία και στην περιοχή γενικότερα. Η κρίση στη Συρία εμφανίστηκε ως εσωτερικό πρόβλημα «δημοκρατίας». Αλλά είναι κρίκος στην αλυσίδα ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων, που ονομάστηκαν από τα αστικά επιτελεία και τους οπορτουνιστές «Αραβική Ανοιξη».