Προσβολή συμβόλων: ποινικό αδίκημα ή όχι;

Δυο περιπτώσεις προσβολής σημαίας. Ποια είναι η χειρότερη;

Κάποιοι ίσως θεωρήσουν το σημερινό μου θέμα ανεπίκαιρο αλλά προσωπικά θα το χαρακτήριζα ως διαχρονικό. Το πώς μου θυμήθηκε δεν έχει σημασία. Σημασία έχει το ερώτημα που βάζω στον αναγνώστη ευθύς εξ αρχής: πρέπει ή όχι να καταργηθεί το άρθρο 181 του ποινικού κώδικα, το οποίο αφορά “προσβολή συμβόλων του ελληνικού κράτους” και προβλέπει ότι “όποιος, για να εκδηλώσει μίσος ή περιφρόνηση, αφαιρεί, καταστρέφει, παραμορφώνει ή ρυπαίνει την επίσημη σημαία του κράτους ή έμβλημα της κυριαρχίας του, τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι δύο (2) ετών”;

Κατ’ αρχάς, ας δούμε ποια είναι η έννοια των συμβόλων και γιατί τίθεται θέμα δίωξης όποιου τα καταστρέφει. Το σύμβολο καθ’ εαυτό δεν λέει τίποτε: η σημαία είναι ένα πανί, το περιστέρι είναι ένα πουλί, ο κλάδος ελαίας είναι ένα λιόκλαρο και το 666 ένας αριθμός. Όμως, οι άνθρωποι αποδίδουν στα σύμβολά τους και μια άλλη αναφορά, έναν άλλο ρόλο να διηγηθούν: η σημαία αναφέρεται στο κράτος, το περιστέρι στην ειρήνη, ο κλάδος ελαίας στην νίκη ή στην ειρήνη (κατά περίπτωση) και το 666 στον σατανά.

Τα σύμβολα στα ζάρια

Την Τετάρτη η Ελληνική Ραδιοφωνία Τηλεόραση, ηλικίας 75 ετών, ήταν τρεις μαύρες οθόνες στην τηλεόραση και βουβές συχνότητες στο ραδιόφωνο. Ενα θρυμματισμένο απεργιακό πρόγραμμα έβγαινε ψηφιακά. Η βροχή εμπόδιζε συναυλίες και άλλα υπαίθρια. Οι φίλαθλοι συνωστίζονταν στις οδογέφυρες του Φαλήρου για να δουν τον τελικό Ολυμπιακού – Παναθηναϊκού. Η ζωή συνεχιζόταν με πολλά πρόσωπα.

Αυτή τη βροχερή δυσοίωνη μέρα, ένας δεκαοκτάχρονος μου ζήτησε να του πω με δύο λόγια, τα υπέρ και τα κατά του κλεισίματος της ΕΡΤ. Πολύ περιληπτικά, με δυο λόγια ― επέμεινε. Ηταν πολύ δύσκολο, ιδίως το «πολύ περιπληπτικά». Βρήκα να πω δυο λόγια για την έννοια του δημόσιου αγαθού, ότι δηλαδή το εκπεμπόμενο υλικό της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης προσφέρεται ανταποδοτικά σε όλους τους πολίτες, αφενός. Και αφετέρου η ΕΡΤ δεν είναι μόνο το ενημερωτικό και ψυχαγωγικό της πρόγραμμα, αλλά ένας πολύπλευρος οργανισμός που περιλαμβάνει ορχήστρες, που κρατάει επαφή με τη διασπορά, που τροφοδοτεί το σημαντικότερο οπτικοακουστικό αρχείο του ελληνισμού του 20ού αιώνα. Δηλαδή, τι αρχείο; Με ρώτησε. Να, φαντάσου μια κιβωτό όπου φορτώνονται διαρκώς ενθύμια, τεκμήρια, φωτογραφίες, ταινίες, ηχογραφήσεις, οι σκέψεις και οι πράξεις των ανθρώπων, τα τραγούδια και τα ποιήματά τους, τα θέατρα, οι αθλητικοί αγώνες. Μια ζωντανή κιβωτός με φωτογραφίες του Πουλίδη, ταινίες του Ανδρέα Εμπειρίκου, το παίξιμο του Μινωτή, τον οίστρο της Λιλιπούπολης και τον Κίκι Ντιάμπολι του Κυριακούλη με τη φωνή του Λευτέρη Βογιατζή.