Ωφελέειν ή μη βλάπτειν

Του Τάσου Τσακίρογλου

Τα επιτεύγματα του ανθρώπινου εγκεφάλου είναι σίγουρα εντυπωσιακά και οι σύγχρονες νευροεπιστήμες δεν σταματούν να μας εκπλήσσουν για τις δυνατότητες που συνεχώς ανακαλύπτουν. Αυτό το μυστήριο και ταυτοχρόνως θαυμαστό όργανο που φωλιάζει μέσα στο κρανίο είναι το κέντρο των σκέψεων, των αισθήσεων, της συνείδησης και όλων εκείνων των μαγικών πραγμάτων που μας καθορίζουν στη ζωή.

Ο εγκέφαλος όμως δεν έχει μόνο τις μεγαλειώδεις του στιγμές, αφού πολλές φορές στο εσωτερικό του συμβαίνουν και φοβερά πράγματα, έστω και εάν αυτά έχουν ορισμένα πολύ εξωτικά ονόματα: επιφυσιοκύττωμα, γλοιοβλάστωμα, ανεύρυσμα, επενδύμωμα, έμφρακτο, μυελοβλάστωμα και άλλα πολλά, τα οποία παραπέμπουν σε πολύ σοβαρές ασθένειες, όπως οι καρκινικοί και θανατηφόροι όγκοι ή βλάβες που αφήνουν το μοιραίο αποτύπωμά τους σ’ ολόκληρη τη ζωή των ασθενών.

Υδρογονάνθρακες: μοιρολόι για την Ηπειρο

O βραβευμένος με Γκράμι, μουσικός παραγωγός, κριτικός και φιλόσοφος Κρίστοφερ Κινγκ, στο «Ηπειρώτικο μοιρολόι» ανακάλυψε μια άλλη Ελλάδα, διαφορετική από τις δικές μας εμπειρίες, τη δική του μουσική ουτοπία στην Ηπειρο.

του Περικλή Κοροβέση

Oπως όλοι γνωρίζουμε, η πατρίδα μάς αγαπάει και μας φροντίζει. Και θέλει να τη μάθουμε καλά, να την αγαπήσουμε όπως μας αγαπάει αυτή, να την έχουμε σαν μάνα. Και γι’ αυτό όλοι μας πρέπει να είμαστε έτοιμοι να πεθάνουμε γι’ αυτήν. Μαζί της πάντα πάει και η θρησκεία. Είναι αχώριστο ζευγάρι.

Τώρα θα μου πείτε, και με το δίκιο σας, πώς γίνεται δυο θηλυκά να είναι ζευγάρι; Δυστυχώς τα πράγματα είναι ακόμα χειρότερα. Υπάρχει ακόμα ένα θήλυ που είναι αδιαχώριστο με αυτό το ζεύγος. Κάτι σαν την Αγία Τριάδα. Και αυτή δεν είναι άλλη από την οικογένεια. Για τους συντηρητικούς αναγνώστες μας πρέπει να υπενθυμίσουμε πως ο γάμος με άτομα του ίδιου φύλου είναι νόμιμος στην Ελλάδα.

Σκοτώνουν τους δημιουργούς όταν γεράσουν

Tου Περικλή Κοροβέση

Αν και αυτή η στήλη ασχολείται κατά κανόνα με θέματα που θεωρητικά ενδιαφέρουν όλη την κοινωνία (αυταπάτη βέβαια), σήμερα θα κάνουμε μια εξαίρεση για να καταθέσω μια προσωπική μαρτυρία για έναν σημαντικό συγγραφέα, που κάποτε μεσουρανούσε και που πέθανε σε απόλυτη φτώχεια, σε ένα άθλιο συνοικιακό νοσοκομείο, όπου κανείς δεν του έδινε σημασία.

Οπου φτωχός κι η μοίρα του. Γεννήθηκε στη φτώχεια. Μια εποχή έβγαλε πολλά λεφτά -για τα μέτρα του εννοείται- και ξαναγύρισε στα γεράματα στην παιδική του ηλικία.

Τότε που κοιμόταν πάνω σε ένα τραπέζι μαζί με τον συνομήλικο φίλο του, Ευθύμη Παπαδημητρίου, τον γνωστό καθηγητή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και από τους θεμελιωτές της οικολογίας στην Ελλάδα. Μακαρίτης κι αυτός τώρα.

«Σήμερα οι δημοκρατίες μας είναι πολύ εύθραυστες»

Ο Γάλλος συγγραφέας, Ολιβιέ Γκεζ

Του Τάσου Τσακίρογλου

Ο Μένγκελε δολοφόνησε την ίδια την ιδέα της Ευρώπης

Ο Ολιβιέ Γκεζ, στο νέο του βιβλίο «Η εξαφάνιση του Γιόζεφ Μένγκελε» (κυκλοφορεί σύντομα από τις εκδόσεις Κριτική), ιχνηλατεί την ηθική διαδρομή του περίφημου ναζιστή εγκληματία πολέμου και θέτει αμείλικτα ερωτήματα για το σήμερα. Χαρακτηρίζει εύθραυστες τις σημερινές δημοκρατίες και μας καλεί να έχουμε τα μάτια και τα αυτιά ανοιχτά, προκειμένου να αποφύγουμε μια νέα οπισθοδρόμηση στην ανθρώπινη ιστορία.

• Γιατί διαλέξατε ως πρωταγωνιστή σας ένα πρόσωπο, το οποίο ιστορικά ενσαρκώνει το ίδιο το κακό; Εναν άγγελο του θανάτου;

Δουλεύω πάνω στο θέμα της μεταπολεμικής Ευρώπης από το 2005. Είμαι παιδί της μεταπολεμικής Ευρώπης, όπως όλοι μας. Θα μπορούσα να γράψω των μεταπολέμων. Εννοώ μετά το 1914-18 και μετά το 1939-45. Αυτές οι δύο συγκρούσεις συγκροτούν ένα δεύτερο τριακονταετή πόλεμο, τον μεγάλο εμφύλιο πόλεμο στην Ευρώπη.

Ο αγαπώς και η αγαπώ

Του Περικλή Κοροβέση

Παλιός μου καλός φίλος, από αυτούς που στα λένε κατάμουτρα και πίσω σου σε παινεύουν, στο επάγγελμα δημοσιογράφος, από τους πιο έγκριτους, θεωρεί τον Παντελή Μπουκάλα τον μεγαλύτερο Ελληνα διανοητή. Εγώ που πάντοτε είχα πρόβλημα με τον κάθε είδους πρωταθλητισμό, αρκούμαι να ευχηθώ πως μακάρι να είναι έτσι.

Αυτό όμως που με βεβαιότητα μπορώ να πω είναι πως ο Μπουκάλας μάς έδωσε ένα κλασικό βιβλίο για το δημοτικό τραγούδι, ο πρώτος τόμος μιας δεκάτομης σειράς (ο δεύτερος τόμος είναι υπό έκδοση).

Πρόκειται για το βιβλίο «Οταν το ρήμα γίνεται όνομα» (εκδόσεις «Αγρα»). Τι είναι αυτό που με κάνει να θεωρώ αυτό το βιβλίο τόσο σημαντικό, ενώ έχουν γραφτεί εκατοντάδες βιβλία, αν όχι χιλιάδες για αυτό το θέμα; (Βάζω μέσα ανακοινώσεις σε συνέδρια, μεμονωμένες μελέτες και άρθρα.) Μόνο στο εν λόγω βιβλίο υπάρχουν 589 αναφορές. 

Καπιταλισμός και προκατάληψη

INFOWAR

Toυ Άρη Χατζηστεφάνου

Είναι πολύ δύσκολο για τους εύπορους να είναι και ταπεινοί

Από το βιβλίο «Εμμα» της Τζέιν Οστεν

Το να καταφέρεις να κάνεις λάθος στον σχεδιασμό ενός χαρτονομίσματος σε μία από τις μεγαλύτερες οικονομίες του πλανήτη δεν είναι εύκολο. H Κεντρική Τράπεζα της Αγγλίας όμως τα κατάφερε. Στο χαρτονόμισμα των 10 λιρών, που κυκλοφόρησε με αφορμή την επέτειο των 200 χρόνων από τον θάνατο της Τζειν Οστεν, αναγράφεται η φράση «Δηλώνω ότι δεν υπάρχει μεγαλύτερη απόλαυση από την ανάγνωση».

Οταν όμως τα χαρτονομίσματα είχαν αρχίσει να γεμίζουν την αγορά, η Κεντρική Τράπεζα θυμήθηκε ότι η φράση ανήκει στην Κάρολιν Μπίνγκλεϊ, την ηρωίδα της Τζέιν Οστεν η οποία μισούσε την ανάγνωση αλλά περιφερόταν στα πάρκα με ένα βιβλίο στο χέρι για να «τυλίξει» τον πάμπλουτο κύριο Ντάρσι και να τον παντρευτεί.

«Μην ανησυχείς: οι Μεξικανοί σκοτώνουν μόνο τους φίλους τους»

infowar

Του Αρη Χατζηστεφάνου

Οταν κάνεις ρεπορτάζ για το εμπόριο ναρκωτικών, τις συγκρούσεις αντίπαλων καρτέλ και τις γεωπολιτικές επιπτώσεις τους, συνήθως συναντάς εγκληματολόγους και –αν τα καταφέρεις– όσους συμμετέχουν σε αυτή την αλυσίδα του θανάτου.

Στο Μεξικό αρκεί να μιλήσεις με τον κορυφαίο εν ζωή συγγραφέα διηγημάτων της χώρας: τον Χουάν Βιγιόρο.

Βέβαια, στο (πανέξυπνο) βιβλίο του «Οι ένοχοι», που κυκλοφόρησε στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κουκκίδα, ο Βιγιόρο μιλά ελάχιστα για το εμπόριο ναρκωτικών.

Βραχνοί προφήτες

Του Δημήτρη Νανούρη

«Μακριά από κάθε αντιπολιτευτική νοοτροπία ή στενό κομματικό ελατήριο, αλλά μόνο από βαθιά συναίσθηση της ευθύνης μας και με μοναδικό κριτήριο το πραγματικό εθνικό συμφέρον προειδοποιήσαμε ότι η σύνδεση της χώρας μας, χώρας ακόμη υποανάπτυκτης, με την Κοινή Αγορά των Εξ ασύγκριτα προηγμένων χωρών της Δυτ. Ευρώπης, όχι μόνο κανένα θετικό πλεονέκτημα ή ελπίδα οικονομικής αναπτύξεως δεν μας παρέχει, αλλά αντίθετα μας οδηγεί με βεβαιότητα στην καταβαράθρωση της οικονομίας μας».

Εκφωνήθηκαν τα παραπάνω στο ελληνικό Κοινοβούλιο διά χειλέων Ηλία Ηλιού και περιέχονται σε τόμο με πύρινους λόγους του και τίτλο «Η Ελλάς στον λάκκον των λεόντων», έκδοση 1962. Επειτα από δεκαετίες, ο Νέστωρ της Αριστεράς αποδεικνύεται άκρως προφητικός. Στον πρόλογο του πονήματος ο Νίκος Κιτσίκης επισημαίνει: «Σήμερα ακόμη πολλοί δεν γνωρίζουν ότι η θύελλα της Κοινής Αγοράς θα ξεριζώσει τα αγροτικά νοικοκυριά, θα παρασύρη και θα εξαφανίση βιομηχανίες, θα συντρίψη βιοτεχνίες, θα πλήξη θανάσιμα τα μεσαία στρώματα, θα δημιουργήση εξοντωτικόν ανταγωνισμόν των Ελλήνων επαγγελματιών με τους ξένους στους οποίους θ’ ανοίξουμε διάπλατα τις πόρτες.

«Θεωρώ κληρονομιά όλη τη σοφία της ανθρωπότητας»

Της Βασιλικής Τζεβελέκου

Ο Περικλής Κοροβέσης μιλάει χαμηλόφωνα και γκρεμίζει τείχους, ζει σε μια από τις πιο πολυπολιτισμικές γειτονιές της Αθήνας, γράφει, συλλέγει γνώσεις από τους αρχαίους πολιτισμούς, την αραβική ποίηση, βλέπει παραστάσεις σε θεατράκια, δονείται από την τέχνη που διευρύνει τα ανθρώπινα όρια και κάνει ακτιβισμό πάντα και παντού.

Οι εκδόσεις «Opportuna», που εξέδωσαν το καινούργιο βιβλίο του «Η αδράνεια ροκανίζει το μέλλον», με κείμενά του δημοσιευμένα στην «Εφημερίδα των Συντακτών», διοργανώνουν την Κυριακή (18.30) στο «Τριανόν» εκδήλωση-αφιέρωμα για την 50χρονη πολυεπίπεδη δράση του Περικλή Κοροβέση.

H συνέλευση των ζώων*

Του Περικλή Κοροβέση

Προσφάτως έλαβα μια επιστολή από τον παλιό γαλλικό εκδοτικό μου οίκο (Éditions du Seuil). Απόρησα. Ηξερα βέβαια πως περίπου εδώ και μισό αιώνα είχαν εκδώσει το πρώτο μου βιβλίο «Ανθρωποφύλακες» («La filière»). Οι άνθρωποι είχαν εκπληρώσει στο ακέραιο τις υποχρεώσεις τους και έκτοτε οι δρόμοι μας χάθηκαν.

Την απορία μου τη διαδέχτηκε η έκπληξη. Ηταν μια εξασέλιδη επιστολή που με πληροφορούσε για την τύχη του βιβλίου μου και το ποια συγγραφικά δικαιώματα μου αναλογούν. Το ποσόν ήταν ασήμαντο και κάτω από το όριο των χρημάτων που θα μπορούσα να εκταμιεύσω. Εντούτοις μου το πίστωσαν. Στη χώρα μου έχουν εκδοθεί συνολικά δεκαοκτώ βιβλία που έχουν την υπογραφή μου.

Η συντριπτική τους πλειονότητα είχαν κυκλοφορήσει από μεγάλους και σοβαρούς εκδοτικούς οίκους. Εκτός από τα τρία τελευταία μου βιβλία και μια επανέκδοση που βρίσκονται στην αγορά, η τύχη των υπολοίπων αγνοείται.

H παράδοση ως παρίας του κράτους

Του Περικλή Κοροβέση

Υπάρχει μια διαδεδομένη πλάνη να θεωρούμε συστατικά στοιχεία ενός έθνους την κοινή καταγωγή και γλώσσα, όπως και την κοινή λατρεία. Αλλά αυτά δεν είναι απαραίτητα στοιχεία για τη συγκρότηση ενός έθνους. Αντίθετα, μπορεί αυτός ο ορισμός να γίνει επικίνδυνος αν ερμηνευτεί από φασίστες και αποδώσει το γνωστό τρίπτυχο «Πατρίς, Θρησκεία, Οικογένεια».

Ηδη από το 1910, οι κριτές ενός διαγωνισμού για τη λαογραφία της Μακεδονίας, οι Σπ. Λάμπρου, Δ. Πατσόπουλος και Ν. Πολίτης, κεντρικές προσωπικότητες της εποχής τους, έδιναν μια άλλη έννοια για το έθνος που δυστυχώς δεν εμπεδώθηκε. Σύμφωνα με τους συντάκτες της έκθεσης, βασικό θεμέλιο της εθνικής συνείδησης είναι τα κοινά ήθη και έθιμα, οι δοξασίες και παραδόσεις, η κοινή αντίληψη του εξωτερικού κόσμου, η εκδήλωση των συναισθημάτων και πάνω από όλα η κοινότητα των πόθων και ελπίδων.

Το Πεντάγωνο σκηνοθετεί το πραγματικό Blade Runner

INFOWAR

Του Άρη Χατζηστεφάνου

Η κυκλοφορία, αυτή την εβδομάδα, του πρώτου τρέιλερ από την κινηματογραφική συνέχεια της ταινίας Blade Runner μάς θύμισε μια ταινία που έχει συναρπάσει κοινό αλλά και δεκάδες πανεπιστημιακούς. Αυτή τη φορά όμως οι δημιουργοί της ταινίας έρχονται δεύτεροι και καταϊδρωμένοι. Το αμερικανικό Πεντάγωνο προετοιμάζεται ήδη για τις μάχες στις δυστοπικές μεγαλουπόλεις του μέλλοντος.

Ο περισσότερος κόσμος δεν θα ζει σε πόλεις του φωτός αλλά σε μια αθλιότητα ρύπανσης και περιττωμάτων

Μάικ Ντέιβις

Το Blade Runner 2049 αναμένεται να κυκλοφορήσει σε δέκα μήνες και, όπως μαρτυρά ο τίτλος του, η υπόθεση διαδραματίζεται στο μακρινό έτος 2049 μ.X. (11 χρόνια πριν από την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους, όπως διαβάσαμε στο Facebook).

Παρά το γεγονός ότι οι παραγωγοί δίνουν με το σταγονόμετρο πληροφορίες για το σενάριο, είναι σχεδόν βέβαιο ότι η πλοκή διαδραματίζεται και πάλι σε μια δυστοπική κοινωνία όπου οι άνθρωποι ζουν διαχωρισμένοι με απόλυτα ταξικά κριτήρια.

Η αδιαφορία ροκανίζει το μέλλον μας

Του Περικλή Κοροβέση

Παραθέτουμε εκτενή αποσπάσματα από τα προλεγόμενα του νέου βιβλίου του συντάκτη μας, Περικλή Κοροβέση, εκδόσεις «Oportuna», που είναι μια συλλογή των άρθρων του, όπως δημοσιεύτηκαν στην «Εφ.Συν.» την τελευταία διετία. Το βιβλίο θα βρίσκεται στα βιβλιοπωλεία στα μέσα Δεκεμβρίου.

Η καταστροφή δεν ζυγώνει ποτέ με το όπλο στο χέρι. Ερχεται ύπουλα, στις μύτες των ποδιών. Σε κάνει να βλέπεις το κακό στην καλοσύνη και το καλό στην κακία».

Αυτά μας λέει ο Κρίσνα, στο μεγάλο ινδικό έπος Μαχαμπαράτα, εδώ και δυόμισι χιλιάδες χρόνια. Δηλαδή πριν ξεσπάσει ένα μεγάλο κακό, π.χ. πόλεμος, ήδη το κακό έχει φωλιάσει στο μυαλό των ανθρώπων και τους δημιουργεί την εντύπωση πως υπηρετούν το καλό. Αυτό ταιριάζει απόλυτα και στη σημερινή Ελλάδα.

Το ταξίδι της σκέψης…

Του Γιώργου Ν. Οικονόμου*

Επιμέλεια: Γιώργος Σταματόπουλος

Ο Καστοριάδης, όπως αναφέρει και ο Francois Dosse στο βιβλίο αυτό, είναι ένας από τους σημαντικότερους φιλοσόφους, ενώ το έργο του «Η φαντασιακή θέσμιση της κοινωνίας» (1975) κατατάσσεται στα σπουδαιότερα του 20ού αιώνα, του οποίου η αξία και η εμβέλεια προεκτείνονται και στον 21ο αιώνα.

Ωστόσο το συνολικό έργο του είναι πολυσχιδές, μεγάλο σε έκταση και διασπαρμένο σε μικρά κείμενα. Ο ιδιαίτερος χαρακτήρας του έργου αυτού από μια άποψη μπορεί να διευκολύνει τον αναγνώστη αλλά από την άλλη δίνει αποσπασματική εικόνα και καθιστά δύσκολη την πρόσβασή του σε μια συνολική οπτική.

Συνεπώς χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια εκ μέρους του ερευνητή για να δώσει τη συνολική οπτική ενός τόσο αποσπασματικού και ιδιαίτερου έργου. Είναι εμφανές πως ο Dosse κατέβαλε μεγάλη προσπάθεια και επίπονη έρευνα.

Σου σφυρίζω: η ιστορία των whistleblowers

INFOWAR

Αρης Χατζηστεφάνου

Η κυκλοφορία στις ΗΠΑ της νέας ταινίας του Ολιβερ Στόουν για τον Εντουαρντ Σνόουντεν και τις αποκαλύψεις σχετικά με το πρόγραμμα παρακολουθήσεων των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών μάς θύμισε μια ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια: οι διασημότεροι whistleblowers δεν ήθελαν να αλλάξουν το σύστημα από μέσα. Ηταν το σύστημα.

Ούτε ο νόμος ούτε η ψήφος των δικαστών θα φέρουν αποτέλεσμα, εάν κάποιος δεν βγει να καταδικάσει τον παραβάτη

Λυκούργος Κατά Λεωκράτους

Whistleblower. Κυριολεκτικά σημαίνει αυτός που φυσάει τη σφυρίχτρα -μια σαφής αναφορά στους διαιτητές που επισημαίνουν κάποια παράβαση.

Η ελληνική απόδοση του όρου ως «πληροφοριοδότης» είναι ατυχέστατη, αφού η αγγλική λέξη δημιουργήθηκε ακριβώς για να διακρίνει ανθρώπους όπως ο Σνόουντεν από τους κοινούς καταδότες και τους ρουφιάνους (snitch).

Η επανάσταση που έγινε T-shirt

INFOWAR, Αποστολή Μιανμάρ

Tου Άρη Χατζηστεφάνου

Ενα ταξίδι στη χώρα που μάγεψε τον Οργουελ, τον Κίπλινγκ και τον Μπρεχτ και έζησε για έναν αιώνα στη σκιά τριών «αυτοκρατοριών».

Οι ανόητοι, αξιοπρεπείς άνθρωποι θεοποιούν και οχυρώνουν την ανοησία τους πίσω από εκατοντάδες χιλιάδες ξιφολόγχες 

Τζορτζ Οργουελ «Μέρες της Βιρμανίας»

Αν η Αννα Φρανκ ήταν πρόσφυγας από τη Συρία…

INFOWAR

Του Άρη Χατζηστεφάνου

Πώς θα αντιμετώπιζαν οι αρχές των ΗΠΑ το αίτημα ασύλου της Αννας Φρανκ και της οικογένειάς της. Το ερώτημα δεν είναι ρητορικό. Η αίτηση απορρίφθηκε, όπως συμβαίνει σήμερα με χιλιάδες πρόσφυγες από τη Συρία και το Ιράκ.

Ζω σε μια παρανοϊκή εποχή

Αννα Φρανκ

«Προς τον καπετάνιο του St. Louis. Προσοχή. Παραβιάζετε τα χωρικά ύδατα των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Μην επιχειρήσετε να προσεγγίσετε περισσότερο. Μην επιχειρήσετε ελλιμενισμό. Δεν θα σας επιτραπεί να δέσετε σε λιμάνι των ΗΠΑ. Επιβεβαιώστε ότι το μήνυμα ελήφθη και έγινε κατανοητό».

Το μήνυμα ελήφθη και έγινε κατανοητό.

Η παραπάνω στιχομυθία είναι βγαλμένη από την κινηματογραφική υπερπαραγωγή της δεκαετίας του ’70 «Το ταξίδι των καταραμένων», με τους Μαξ Φον Σίντοφ, Οσκαρ Βέρνερ και Ορσον Γουέλς. Ενα πλοίο που μεταφέρει 937 Εβραίους πρόσφυγες από τη ναζιστική Γερμανία καταφεύγει στις ΗΠΑ, αφού πρώτα του έχει απαγορευτεί να προσεγγίσει τις ακτές της Κούβας.

Η σημερινή Αμερική θα ήθελε να πιστεύει ότι το πλοίο έγινε τελικά δεκτό σε κάποιο αμερικανικό λιμάνι και οι επιβάτες του διασώθηκαν από το Ολοκαύτωμα. Η πραγματικότητα όμως είναι ότι εκατοντάδες από τους Εβραίους πρόσφυγες κατέληξαν στα στρατόπεδα εξόντωσης του Χίτλερ, ενώ αρκετοί πήδηξαν απελπισμένοι στη θάλασσα και πνίγηκαν.

Η ταινία, η οποία βασίζεται στην πραγματική ιστορία των επιβατών του γερμανικού υπερωκεάνιου MS St. Louis, προχωρά ένα βήμα περισσότερο, υποστηρίζοντας ότι το ταξίδι ήταν εξαρχής ένα προπαγανδιστικό τέχνασμα του Χίτλερ που ήθελε να αποδείξει ότι οι Εβραίοι ήταν ανεπιθύμητοι σε όλο τον κόσμο. Και αυτή τη φορά ο ναζιστής ηγέτης είχε απόλυτο δίκιο.

Το 1939 το αμερικανικό περιοδικό Fortune πραγματοποίησε δημοσκόπηση, μεταξύ των αναγνωστών του, με το ερώτημα: «Πρέπει η αμερικανική κυβέρνηση να επιτρέψει σε 10.000 παιδιά προσφύγων εβραϊκής, ως επί το πλείστον, καταγωγής να έρθουν από τη Γερμανία;». Το 61% των ερωτηθέντων απάντησε αρνητικά αντικατοπτρίζοντας και το κλίμα που επικρατούσε εκείνη την εποχή στην κοινωνία των ΗΠΑ.

Η ιστορία τού MS St. Louis αλλά και η δημοσκόπηση του Fortune επανήλθαν τις τελευταίες εβδομάδες στην επικαιρότητα, όταν η Βουλή των Αντιπροσώπων ενέκρινε σχέδιο των Ρεπουμπλικάνων, το οποίο ουσιαστικά κλείνει τα αμερικανικά σύνορα σε πρόσφυγες από τη Συρία και το Ιράκ.

Συγκεκριμένα κάθε σχετικό αίτημα θα πρέπει να εξετάζεται ξεχωριστά από ανώτατους αξιωματούχους της αμερικανικής κυβέρνησης. Ο Ομπάμα προειδοποίησε ότι θα ασκήσει βέτο στην απόφαση, αλλά βρήκε απέναντί του κυβερνήτες από τουλάχιστον 31 Πολιτείες που ανακοίνωσαν ότι δεν θα δεχτούν πρόσφυγες στο έδαφός τους.

Οι ιστορικοί και οι δημοσιογράφοι που έφεραν στο προσκήνιο την ιστορία του MS St. Louis και τη δημοσκόπηση του Fοrtune αποφεύγουν προσεκτικά οποιαδήποτε ιστορική σύγκριση των Εβραίων προσφύγων, που επιχειρούσαν να διαφύγουν από τον Αδόλφο Χίτλερ, με τους Σύρους πρόσφυγες που εγκαταλείπουν τη Συρία για να γλιτώσουν από το καθεστώς του Ασαντ ή από τις δυνάμεις των τζιχαντιστών.

Τέτοιου είδους συγκρίσεις είναι εξαιρετικά επικίνδυνες και θα μπορούσαν εύκολα να προσβάλουν την ιστορική μνήμη, οδηγώντας σε λανθασμένες αναλύσεις για τη σημερινή πραγματικότητα. Ο τρόπος όμως με τον οποίο οι δυτικές κοινωνίες, τα ΜΜΕ και οι πολιτικοί αντιμετωπίζουν τις ροές προσφύγων προσφέρεται για την εξαγωγή πολύτιμων συμπερασμάτων.

Οπως εξηγούσε ο συντάκτης του περιοδικού ΤΙΜΕ, Ισαάν Θάρορ, μιλώντας στο Democracy Now, τότε, όπως και τώρα, υπήρχαν θεωρίες ότι ανάμεσα στους πρόσφυγες κρύβονται ναζιστές κατάσκοποι, οι οποίοι θα επιχειρούσαν να καταλάβουν τις ΗΠΑ.

Το γεγονός ότι τότε οι ΗΠΑ και αρκετές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις συνεργάζονταν και συχνά χρηματοδοτούσαν τον Χίτλερ –όπως έκαναν πρόσφατα και με τις δυνάμεις των τζιχαντιστών– δεν φαινόταν να απασχολεί και ιδιαίτερα την κοινή γνώμη.

Απειλή δεν ήταν οι κυβερνήσεις που συνέβαλαν στην άνοδο του ναζισμού (και σήμερα του λεγόμενου ισλαμοφασισμού) αλλά οι πρόσφυγες, που θα λειτουργούσαν σαν δούρειος ίππος για την είσοδο ναζιστών στις ΗΠΑ ή στις χώρες της Δυτικής Ευρώπης.

Αυτό, βέβαια, που κανένας δεν θέλει να θυμάται σήμερα είναι ότι το μίσος εναντίον των Εβραίων προσφύγων στη δεκαετία του ’30 ήταν αυτό που οδήγησε ανθρώπους όπως η Αννα Φρανκ στον θάνατο. Συγκεκριμένα ο πατέρας της, Οτο Φρανκ, προσπαθούσε από το 1938 έως το 1941 να εξασφαλίσει βίζα για τον ίδιο και την οικογένειά του ώστε να ταξιδέψουν αρχικά στην Κούβα και στη συνέχεια στις ΗΠΑ.

Οι αρχές των δύο χωρών όμως λειτουργούσαν από τότε με τον τρόπο που προτείνουν σήμερα οι Ρεπουμπλικάνοι πολιτικοί στις ΗΠΑ: εξετάζοντας κάθε αίτηση ξεχωριστά έδωσαν βίζα μόνο στον Οτο Φρανκ και σε κανένα άλλο μέλος της οικογένειάς του.

Αν και παραμένει άγνωστο εάν ο πατέρας της Αννα Φρανκ έφτασε ποτέ στην Κούβα, το βέβαιο είναι ότι και αυτή ακόμη η βίζα ακυρώθηκε όταν η ναζιστική Γερμανία και η φασιστική Ιταλία κήρυξαν τον πόλεμο στις ΗΠΑ – ακριβώς δηλαδή τη στιγμή που την είχε μεγαλύτερη ανάγκη από ποτέ.

Info

► Δείτε:

Το ταξίδι των καταραμένων (1976)

Η χολιγουντιανή απόδοση της αληθινής ιστορίας Εβραίων προσφύγων που επιχειρούσαν να διαφύγουν από τη ναζιστική Γερμανία

efsyn

Eντουάρντο Γκαλεάνο “Ο κόσμος ανάποδα” – 17o (τελευταίο) μάθημα, Tο δικαίωμα στο παραλήρημα

Επιμέλεια για την ΕΛ.Λ.Α.Σ. : Ν.Κ & Οnario

Σήμερα  ολοκληρώνουμε όχι μόνο τον 6ο κύκλο μαθημάτων ολοκληρώνοντας  με το 17ο μάθημα  αλλά και όλο το βιβλίο του Ουρουγουανού συγγραφέα και φιλοσόφου Εντουάρντο Γκαλεάνο, “Ένας κόσμος ανάποδα” (πατήστε εδώ για να δείτε όλες τα μαθήματα) που κυκλοφορεί  από τις ‘Εκδόσεις Πιρόγα’ σε μετάφραση της ΓΕΩΡΓΙΑΣ ΖΑΚΟΠΟΥΛΟΥ,  Eduardo Galeano “Patas arriba” 1998.

Η προσπάθεια αυτή ξεκίνησε πριν 3 χρόνια και ολοκληρώνεται με αρκετή καθυστέρηση (για την οποία απολογούμαστε) αλλά και αρκετή συγκίνηση. Ο δάσκαλος Εντουάρντο ήταν και θα είναι ένας  φάρος γνώσης, φωτεινής σκέψης, απλότητας, παρατηρητικότητας , σύνεσης και αποφασιστηκότητας.

Χωρίς να μπορούμε να το υποσχεθούμε θα προσπαθήσουμε να μεταφέρουμε και άλλα από τα διδακτικά του έργα.

6ος Κύκλος  –  Tο δικαίωμα στο παραλήρημα

Σελίδες 360 – 365,  Μάθημα 17ο, : Tο δικαίωμα στο παραλήρημα

Eντουάρντο Γκαλεάνο “Ο κόσμος ανάποδα” – 16o (ΝΕΟ) μάθημα, Γ μέρος : Προδοσίες και υποσχέσεις στο τέλος της χιλιετίας

Επιμέλεια για την ΕΛ.Λ.Α.Σ. : Ν.Κ & Οnario

Συνεχίζουμε σήμερα  τον 6ο κύκλο μαθημάτων ολοκληρώνοντας  το 16ο μάθημα  από το βιβλίο του Ουρουγουανού συγγραφέα και φιλοσόφου Εντουάρντο Γκαλεάνο, “Ένας κόσμος ανάποδα” (πατήστε εδώ για να δείτε όλες τα μαθήματα) που κυκλοφορεί  από τις ‘Εκδόσεις Πιρόγα’ σε μετάφραση της ΓΕΩΡΓΙΑΣ ΖΑΚΟΠΟΥΛΟΥ,  Eduardo Galeano “Patas arriba” 1998. Oι παρουσίασεις αυτές αντιστοιχούν σε 17 μαθήματα ενταγμένα σε 6 κύκλους.

6ος Κύκλος  –  Tο Αντί-σχολείο

Σελίδες 353 – 359,  Μάθημα 16ο, Γ μέρος : Προδοσίες και υποσχέσεις στο τέλος της χιλιετίας

---

Η διαδικασία δεν έχει τίποτα το θεαματικό, και συμβαίνει κυρίως σε τοπικό επίπεδο, αλλά σε όλα τα μέρη του κόσμου αναδύονται μύριες νέες δυνάμεις.

Αναδύονται από κάτω προς τα πάνω και από μέσα προς τα έξω. Αθόρυβα αναλαμβάνουν να επαναθεμελιώσουν τη δημοκρατία σαν γέννημα της λαϊκής συμμετοχής και ξεθάβουν τις περιφρονημένες παραδόσεις της ανεκτικότητας, της αλληλοβοήθειας και της συνύπαρξης με τη φύση. Ένας από τους εκπρόσωπους αυτών των δυνάμεων, ο Μάνφρεντ Μαξ-Νεφ, τις περιγράφει σαν ένα νέφος από κουνούπια, κινούμενο με ορμή κατά ενός συστήματος που δε θέλει οι άνθρωποι να αγκαλιάζονται αλλά να διαγκωνίζονται:

Eντουάρντο Γκαλεάνο “Ο κόσμος ανάποδα” – 16o (ΝΕΟ) μάθημα, Β μέρος : Προδοσίες και υποσχέσεις στο τέλος της χιλιετίας

Επιμέλεια για την ΕΛ.Λ.Α.Σ. : Ν.Κ & Οnario

Συνεχίζουμε σήμερα  τον 6ο κύκλο μαθημάτων με το 16ο μάθημα  από το βιβλίο του Ουρουγουανού συγγραφέα και φιλοσόφου Εντουάρντο Γκαλεάνο, “Ένας κόσμος ανάποδα” (πατήστε εδώ για να δείτε όλες τα μαθήματα) που κυκλοφορεί  από τις ‘Εκδόσεις Πιρόγα’ σε μετάφραση της ΓΕΩΡΓΙΑΣ ΖΑΚΟΠΟΥΛΟΥ,  Eduardo Galeano “Patas arriba” 1998. Oι παρουσίασεις αυτές αντιστοιχούν σε 17 μαθήματα ενταγμένα σε 6 κύκλους.

6ος Κύκλος  –  Tο Αντί-σχολείο

Σελίδες 345 – 352,  Μάθημα 16ο, Β μέρος : Προδοσίες και υποσχέσεις στο τέλος της χιλιετίας

---

 

Ένας νέος Αμερικανός ανθρωπολόγος, ο Ντένις Ρότζερς, κατάφερε να χωθεί σαν μέλος σε μια από τις συμμορίες που τρομοκρατούν τις συνοικίες της Μανάγκουας. Ο ανθρωπολόγος διαπίστωσε ότι οι συμμορίες είναι η βίαιη απάντηση των νέων σε μια κοινωνία που τους περιθωριοποιεί και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η βία δεν ευδοκιμεί απλά και μόνο επειδή οι νέοι έχουν να αντιμετωπίσουν μια ανελέητη φτώχεια και δεν έχουν ούτε την παραμικρή πιθανότητα να βρουν ποτέ δουλειά ή να σπουδάσουν, αλλά και επειδή αναζητούν απελπισμένα μια ταυτότητα. Στα χρόνια του εβδομήντα και του ογδόντα, χρόνια εξεγέρσεων και πολέμων, οι νέοι ταυτίζονταν με τη χώρα τους, με εκείνη την αποικία που ήθελε να γίνει πατρίδα. Οι νέοι όμως της δεκαετίας του ενενήντα έμειναν χωρίς είδωλα. Τώρα υπερασπίζονται τη συνοικία τους ή κάποιο δρόμο της συνοικίας τους και παλεύουν μέχρι θανάτου με συμμορίες από εχθρικές συνοικίες ή εχθρικούς δρόμους. Υπερασπίζοντας το χώρο τους, και φτιάχνοντας συμμορίες για να παλεύουν ή να κλέβουν, αισθάνονται λιγότερο μόνοι και λιγότερο φτωχοί μέσα στην εξατομικευμένη και φτωχή κοινωνία τους. Μοιράζονται μεταξύ τους ό,τι κλέβουν και τα λάφυρα από τα χτυπήματα τους τα μετατρέπουν σε κόλλα, μαριχουάνα, σφινάκια, σφαίρες, στιλέτα, παπούτσια Νike και κασκέτα του μπέιζμπολ.

Eντουάρντο Γκαλεάνο “Ο κόσμος ανάποδα” – 16o (ΝΕΟ) μάθημα, A μέρος : Προδοσίες και υποσχέσεις στο τέλος της χιλιετίας

Επιμέλεια για την ΕΛ.Λ.Α.Σ. : Ν.Κ & Οnario

Ξεκινούμε σήμερα  τον 6ο κύκλο μαθημάτων με το 16ο μάθημα  από το βιβλίο του Ουρουγουανού συγγραφέα και φιλοσόφου Εντουάρντο Γκαλεάνο, “Ένας κόσμος ανάποδα” (πατήστε εδώ για να δείτε όλες τα μαθήματα) που κυκλοφορεί  από τις ‘Εκδόσεις Πιρόγα’ σε μετάφραση της ΓΕΩΡΓΙΑΣ ΖΑΚΟΠΟΥΛΟΥ,  Eduardo Galeano “Patas arriba” 1998. Oι παρουσίασεις αυτές αντιστοιχούν σε 17 μαθήματα ενταγμένα σε 6 κύκλους.

6ος Κύκλος  –  Tο Αντί-σχολείο

Σελίδες 335 – 344,  Μάθημα 16ο, Α μέρος : Προδοσίες και υποσχέσεις στο τέλος της χιλιετίας

---

Προδοσίες και υποσχέσεις στο τέλος της χιλιετίας

Το 1902 η Rationalist Press Association δημοσίευσε στο Λονδίνο τη Νέα της Κατήχηση: ο εικοστός αιώνας βαφτίστηκε με τα ονόματα Ειρήνη, Ελευθερία και Πρόοδος και οι νονοί ευχήθηκαν στο νεογέννητο να απαλλάξει τον κόσμο από τις δεισιδαιμονίες, τον υλισμό, την αθλιότητα και τον πόλεμο.

Τα χρόνια πέρασαν, ο αιώνας πεθαίνει. Τι είδους κόσμο αφήνει πίσω του; Έναν κόσμο χωρίς ψυχή, έναν κόσμο ξεψυχισμένο, που ζει με τη δεισιδαιμονία των μηχανών και λατρεύει τα όπλα: έναν κόσμο ανάποδο, όπου τα αριστερά είναι δεξιά, ο αφαλός στην πλάτη και το κεφάλι στα πόδια.

Eντουάρντο Γκαλεάνο “Ο κόσμος ανάποδα” – 15o (ΝΕΟ) μάθημα, Δ μέρος : Εντατικά μαθήματα μη επικοινωνίας

Επιμέλεια για την ΕΛ.Λ.Α.Σ. : Ν.Κ & Οnario

Ολοκληρώνουμε σήμερα  τον 5ο κύκλο μαθημάτων με το 15ο μάθημα  από το βιβλίο του Ουρουγουανού συγγραφέα και φιλοσόφου Εντουάρντο Γκαλεάνο, “Ένας κόσμος ανάποδα” (πατήστε εδώ για να δείτε όλες τα μαθήματα) που κυκλοφορεί  από τις ‘Εκδόσεις Πιρόγα’ σε μετάφραση της ΓΕΩΡΓΙΑΣ ΖΑΚΟΠΟΥΛΟΥ,  Eduardo Galeano “Patas arriba” 1998. Oι παρουσίασεις αυτές αντιστοιχούν σε 18 μαθήματα ενταγμένα σε 6 κύκλους.

5ος Κύκλος  –  Παιδαγωγική της μοναξιάς

Σελίδες 325 – 332,  Μάθημα 15ο, Δ μέρος : Εντατικά μαθήματα μη επικοινωνίας

---

Ο Πήτερ Μέντζελ και άλλοι φωτογράφοι συγκέντρωσαν σε ένα βιβλίο φωτογραφίες από διάφορες οικογένειες ανά τον πλανήτη. Οι σκηνές οικογενειακής θαλπωρής διαφέρουν πολύ μεταξύ τους στις φωτογραφίες από την Αγγλία και το Κουβέιτ, την Ιταλία και την Ιαπωνία, το Μεξικό, το Βιετνάμ, τη Ρωσία, την Αλβανία, την Ταϋλάνδη και τη Νότιο Αφρική. Σε όλες τις φωτογραφίες όμως υπάρχει κάτι κοινό κι αυτό το κάτι είναι η συσκευή της τηλεόρασης. Στον κόσμο υπάρχουν διακόσια εκατομμύρια συσκευές τηλεόρασης.

Πρόσφατες έρευνες και δημοσκοπήσεις, στη Βόρειο και Νότιο Αμερική, αποκαλύπτουν την έμμονη παρουσία και την παντοδυναμία της μικρής οθόνης:

Eντουάρντο Γκαλεάνο “Ο κόσμος ανάποδα” – 15o (ΝΕΟ) μάθημα, Γ μέρος : Εντατικά μαθήματα μη επικοινωνίας

Επιμέλεια για την ΕΛ.Λ.Α.Σ. : Ν.Κ & Οnario

Συνεχίζουμε  τον 5ο κύκλο μαθημάτων με το 15ο μάθημα  από το βιβλίο του Ουρουγουανού συγγραφέα και φιλοσόφου Εντουάρντο Γκαλεάνο, “Ένας κόσμος ανάποδα” (πατήστε εδώ για να δείτε όλες τα μαθήματα) που κυκλοφορεί  από τις ‘Εκδόσεις Πιρόγα’ σε μετάφραση της ΓΕΩΡΓΙΑΣ ΖΑΚΟΠΟΥΛΟΥ,  Eduardo Galeano “Patas arriba” 1998. Oι παρουσίασεις αυτές αντιστοιχούν σε 18 μαθήματα ενταγμένα σε 6 κύκλους.

5ος Κύκλος  –  Παιδαγωγική της μοναξιάς

Σελίδες 315 – 324,  Μάθημα 15ο, Γ μέρος : Εντατικά μαθήματα μη επικοινωνίας

---

Διαίρει και βασίλευε : Μια ωραία ημέρα ο βασιλιάς του Βελγίου αποφάσισε ότι Τούτσι ήταν όσοι είχαν περισσότερες από οκτώ αγελάδες και Ούτου εκείνοι που είχαν λιγότερες, στην περιοχή όπου σήμερα βρίσκεται η Ρουάντα και το Μπουρούντι. Παρότι οι βοσκοί Τούτσι και οι αγρότες Ούτου είχαν διαφορετικές ρίζες, μοιράζονταν πολλούς αιώνες κοινής ιστορίας στην ίδια περιοχή, μίλαγαν την ίδια γλώσσα και συζούσαν ειρηνικά. Οι ίδιοι δε γνώριζαν ότι ήταν εχθροί* παρ’ όλα αυτά κατέληξαν να το πιστεύουν με τέτοιο πάθος ώστε το 1994 και το 1995 οι μεγάλες σφαγές ανάμεσα στους Ούτου και τους Τούτσι οδήγησαν σε μισό εκατομμύριο νεκρούς.

Eντουάρντο Γκαλεάνο “Ο κόσμος ανάποδα” – 15o (ΝΕΟ) μάθημα, Β μέρος : Εντατικά μαθήματα μη επικοινωνίας

Επιμέλεια για την ΕΛ.Λ.Α.Σ. : Ν.Κ & Οnario

Συνεχίζουμε  τον 5ο κύκλο μαθημάτων με το 15ο μάθημα  από το βιβλίο του Ουρουγουανού συγγραφέα και φιλοσόφου Εντουάρντο Γκαλεάνο, “Ένας κόσμος ανάποδα” (πατήστε εδώ για να δείτε όλες τα μαθήματα) που κυκλοφορεί  από τις ‘Εκδόσεις Πιρόγα’ σε μετάφραση της ΓΕΩΡΓΙΑΣ ΖΑΚΟΠΟΥΛΟΥ,  Eduardo Galeano “Patas arriba” 1998. Oι παρουσίασεις αυτές αντιστοιχούν σε 18 μαθήματα ενταγμένα σε 6 κύκλους.

5ος Κύκλος  –  Παιδαγωγική της μοναξιάς

Σελίδες 306 – 315,  Μάθημα 15ο, B μέρος : Εντατικά μαθήματα μη επικοινωνίας

---

Η ποικιλία την οποία προσφέρει η τεχνολογία λένε ότι είναι δημοκρατική. Η τεχνολογία θέτει την εικόνα, το λόγο και τη μουσική στη διάθεση όλων, γεγονός που δεν έχει συμβεί ποτέ άλλοτε στην ιστορία της ανθρωπότητας• αυτό το θαυμάσιο πράγμα, όμως, μπορεί να μετατραπεί σε ενοχλητική κοροϊδία αν το ιδιωτικό μονοπώλιο επιβάλλει τη δικτατορία της μοναδικής εικόνας, του μοναδικού λόγου και της μοναδικής μουσικής. Με ορισμένες εξαιρέσεις, που ευτυχώς υπάρχουν ακόμα και δεν είναι τόσο λίγες, αυτός ο πλουραλισμός έχει κατά κανόνα την τάση να μας προσφέρει χιλιάδες δυνατότητες επιλογής ανάμεσα στα ίδια και τα ίδια. Όπως λέει ο Αργεντινός δημοσιογράφος Εζεκιήλ Φερνάντες-Μόορες, με αφορμή την πληροφόρηση: «Είμαστε ενήμεροι για όλα, αλλά δε μας ενδιαφέρει τίποτα.»

Οι πιο πουτάνες από τις πουτάνες

Πότε θα μάθουμε τα ονόματα των δημοσιογράφων που λαδώνονταν από τη Siemens; Ποιοι είναι οι δημοσιογράφοι που είναι στο payroll του ΔΝΤ, ώστε να προωθούν τις μνημονιακές θέσεις; Ποιοι είναι οι δημοσιογράφοι που είναι στο payroll πολιτικών, πολυεθνικών, πρεσβειών και άλλων;

Για κάποιο λόγο που δεν γνωρίζω, αυτή η συζήτηση έχει σταματήσει. Αν και ο πρώην υπουργός του ΠΑΣΟΚ Χρίστος Βερελής είχε δηλώσει δημόσια πως η Siemens δεν είχε στο μισθολόγιό της μόνο πολιτικούς αλλά και δημοσιογράφους, δεν υπάρχει καμία εξέλιξη στο θέμα.