Τζαίημς Ένσορ, “Δυο σκελετοί παλεύουν για μια ρέγκα τουρί”
Του Στρατή Μπουρνάζου
Με αφετηρία τη συζήτηση για την προκήρυξη των ΜΛΕΔ
Από τη στιγμή που δημοσιοποιήθηκε η προκήρυξη των ΜΛΕΔ για τη δολοφονία των χρυσαυγιτών γράφτηκαν πολλά. Τα περισσότερα κατέληγαν στο συμπέρασμα ότι η προκήρυξη είναι πλαστή, μέσα από ποικίλες επισημάνσεις. Επισήμαιναν, λ.χ., αντιφάσεις, γλωσσικά (καθαρευουσιάνικες εκφράσεις) ή ιδεολογικά παράδοξα (ο Ντουρούτι μαζί με πατριωτικές κορώνες), τις αναφορές στον «στρατηγό Φραγκούλη Φράγκο» και την αστυνομία (και όχι, λ.χ., στο «στρατόκαυλο σκουλήκι» και τους «μπάτσους»), το δημοσιογραφικό, σχεδόν copy-paste ύφος, καθώς και το γεγονός της αποστολής στη «Ζούγκλα».
Δεν θα συμφωνήσω. Κατά τη γνώμη μου, όλες αυτές οι αντιφάσεις και τα παράδοξα δεν παραπέμπουν κατ’ ανάγκην σε πλαστότητα· μπορούν κάλλιστα να παραπέμπουν σε τρικυμία εν κρανίω. Οι αντιφάσεις, αντί να οφείλονται σε κακοτεχνίες του χαλκείου και του χαλκεύοντος ασφαλίτη, μπορεί, πολύ πιο απλά, να είναι αληθινές: να απηχούν πραγματικές αντιφάσεις στο μυαλό όσων σχεδίασαν ή διέπραξαν τη διπλή δολοφονία.
Αν γράφω αυτές τις λίγες γραμμές, δεν είναι επειδή ζήλωσα την δόξα ειδικού περί την τρομοκρατία. Κάθε άλλο· η μέριμαν και η αγωνία μου είναι καθαρά πολιτική. Επειδή έχει σημασία η ταυτότητα των εκτελεστών (αν είναι «παρακρατικοί» ή «ένοπλη οργάνωση»), αλλά και ο τρόπος που σκεφτόμαστε, η ευστάθεια ή η σαθρότητα των συλλογισμών μας. Σκέψεις και ερωτήματα, λοιπόν:
α) Πώς κρίνουμε τη γνησιότητα της προκήρυξης μιας πρωτοεμφανιζόμενης οργάνωσης, αφού δεν διαθέτουμε άλλα δείγματα γραφής; Σίγουρα πάντως όχι με αναγωγές του τύπου «κανένας αναρχικός που ξέρω δεν θα έγραφε λάθος το όνομα του Ντουρούτι» ή «κανένας αληθινός αντάρτης πόλεων δεν θα έστελνε προκήρυξη στον Τριανταφυλλόπουλο». Ούτε σε σύγκριση με τις προκηρύξεις της 17Ν και του ΕΛΑ, καθώς αυτές δεν συνιστούν αναγκαστικά πρότυπο για τους ενδεχόμενους ένοπλους επιγόνους.
β) Όλοι, νομίζω, στον χώρο της Αριστεράς χαρακτηρίσαμε την τρομοκρατική επίθεση στο Νέο Ηράκλειο, πολιτικά, ως πράξη εντελώς απαράδεκτη, αν όχι ολέθρια. Αν έτσι έχει το πράγμα, αν πρόκειται για μια ενέργεια διάτρητη, γιατί να μην είναι και ο λόγος των δραστών εξίσου διάτρητος; Γιατί δηλαδή νομίζουμε ότι οι όποιοι δράστες πρέπει να έχουν γερή θεωρητική σκευή, συνοχή κλπ.; Ίσα-ίσα, αν πιστεύουμε ότι υπάρχει αντιστοιχία πράξης και λόγου, όσο θολή και αντιφατική πολιτικά ήταν η πράξη, άλλο τόσο θολή και αντιφατική μπορεί να είναι και η προκήρυξη. Πρέπει, πιστεύω, να κρίνουμε με τα κριτήρια όχι τα δικά μας, αλλά του εκάστοτε υποκειμένου — και αν δεν τα γνωρίζουμε, τουλάχιστον να ξέρουμε ότι μπορεί να διαφέρουν αρκετά από τα καλούπια και τις βεβαιότητές μας.
γ) Θα σταθώ σε μία μόνο λεπτομέρεια, που θεωρήθηκε τρανταχτό τεκμήριο πλαστότητας: το ότι επαναστάτες δεν θα έστελναν ποτέ προκήρυξη στον Τριανταφυλλόπουλο. Ωστόσο, αν αυτό είναι περίεργο για επαναστάτες, άλλο τόσο είναι και για τους ασφαλίτες: Δεν θα ήταν στοιχειώδες οι δεύτεροι να διαλέξουν έναν λιγότερο κραυγαλέο παραλήπτη; Πάντως, προσωπικά δεν μου φαίνεται και τόσο παράδοξη η επιλογή της «Ζούγκλας». Κάποιος που δεν κάνει τις αναγκαίες διακρίσεις μεταξύ των μήντια, που θεωρεί λ.χ. ότι όλα συλλήβδην τα ΜΜΕ –αστικά, αριστερά, ευτελή, σοβαρά, φυλλάδες– βράζουν στο ίδιο καθεστωτικό καζάνι, δεν έχει, ίσως, σοβαρή δυσκολία να διαλέξει τον «Ζούγκλα».
δ) Πολύ συχνά, για να διαλευκάνουμε μια υπόθεση, θέτουμε το ερώτημα: Qui bono? Ποιος ωφελείται; Κατά τη γνώμη μου, δεν υπάρχει πιο χονδροειδής και λανθασμένος τρόπος, τουλάχιστον για την αναζήτηση των αυτουργών. Με βάση αυτή τη λογική, τον ακαριαίο θάνατο της ΕΡΤ μέσα σ’ ένα βράδυ πρέπει να τον υπαγόρευσε είτε ο ΣΥΡΙΖΑ είτε η αντιπολίτευση είτε οι «μητσοτακικοί», όποιοι τέλος πάντων ωφελήθηκαν — και σίγουρα όχι ο Σαμαράς, αφού αυτός βλάφτηκε. Με την ίδια λογική, τη δολοφονία του Π. Φύσσα μπορεί να την έχει διαπράξει οοιοσδήποτε άλλος εκτός της Χρυσής Αυγής κ.ο.κ.
Με δυο λόγια, το qui bono προσκρούει σε ένα μείζον πρόβλημα: το ποιος ωφελείται δεν είναι, σχεδόν ποτέ, ξεκάθαρο και μονοσήμαντο. Πρώτον, εξαρτάται από την έκβαση: αν, λ.χ., η υπόθεση της ΕΡΤ είχε λήξει χωρίς πολλές πολλές αντιδράσεις, το ίδιο κιόλας βράδυ, τότε ωφελημένος θα ήταν ο Σαμαράς· οπότε; Δεύτερον, αυτά που εκτιμούν ως «ωφέλιμα» οι εκάστοτε αναλυτές και δράστες μπορεί να διαφέρουν ριζικά. Έτσι, το ίδιο ακριβώς γεγονός, η διπλή δολοφονία στο Νέο Ηράκλειο: α) για κάποιους, ηρωοποιεί τη Χρυσή Αυγή, άρα είναι ολέθρια, β) για κάποιους, σπέρνει τον τρόμο στις τάξεις των Χρυσαυγιτών, άρα είναι ωφέλιμη, γ) για όλους, μάλλον, ως πράξη αυτοδικίας πλήττει τη δημοκρατία και τη δικαιοσύνη· αλλά αυτό, με τη σειρά του, μπορεί να αποτιμηθεί είτε ως ολέθριο (για όσους πιστεύουν στην έννοια της δημοκρατίας και της δικαιοσύνης) είτε ως αναγκαίο (για όσους πιστεύουν στην τιμωρία και θεωρούν τη δημοκρατία απλώς «απάτη»). Άρα; Διάφοροι μπορεί να (πιστεύουν ότι) ωφελούνται ή βλάπτονται. Όπερ έδει δείξαι.
***
Πιστεύω, λοιπόν, ότι η αναζήτηση της ταυτότητας των δραστών είναι ζήτημα πρωτίστως πολιτικής ανάλυσης και αποτίμησης, και όχι τόσο στοιχείων ή καλά κρυμμένων μυστικών και ντοκουμέντων. Τα ίδια στοιχεία διέθεταν όλοι για τη 17Ν · και όμως, με τα ίδια στοιχεία, άλλοι θεωρούσαν ότι η 17Ν είναι αυτό που τελικά απεδείχθη ότι ήταν, άλλοι δημιούργημα των μυστικών υπηρεσιών ΗΠΑ και Ισραήλ, άλλοι πίστευαν ότι ο Ανδρέας Παπανδρέου ήταν ο αρχηγός κ.ο.κ.
Βεβαιότητες δεν μπορεί να έχει κανείς. Ωστόσο, δύο είναι αυτά που με τρομάζουν στην απόφανση ότι οι ΜΛΕΔ είναι παρακρατικό δημιούργημα. Πρώτον, το αβασάνιστο και διάτρητο των συλλογισμών — αν με τέτοιους συλλογισμούς κάνουμε πολιτική, χαθήκαμε. Δεύτερον, ακόμα σημαντικότερο, η σοβαρότητα του πράγματος: αν έχουμε φτάσει στο σημείο οι κρατικοί μηχανισμοί να στήνουν τέτοιας ολκής δολοφονικές προβοκάτσιες, χαθήκαμε, ακόμα περισσότερο: πρέπει να αναθεωρήσουμε άρδην όλη τη στρατηγική μας. Έτσι, λοιπόν, το έωλο των επιχειρημάτων έχει διπλή επίδραση πάνω μου: ανησυχητική (για τους όρους με τους σκεφτόμαστε), και ταυτόχρονα κατευναστική (αφού δεν με πείθουν ότι το κράτος έχει αναλάβει τέτοιους ρόλους).
ΥΓ. Η διπλή δολοφονία, εκτός από πολιτικά εχθρική, πρώτα απ’ όλα μάς είναι απεχθής. Όσο κάθαρμα και αν είναι κάποιος, διατηρεί το υπέρτατο δικαίωμα στη ζωή, την οποία δεν μπορεί να του αφαιρέσει κανένας «τιμωρός». Όπως έγραφε ο Δημοσθένης Παπαδάτος-Αναγνωστόπουλος, στο RedNotenook, «ως αριστεροί και αντιφασίστες δεν νιώθουμε καμία απολύτως δικαίωση ή ικανοποίηση» που δύο χρυσαυγίτες είναι νεκροί. «Θα τους θέλαμε στο πολιτικό περιθώριο ή, αν είχαν κάνει εγκλήματα, στη φυλακή. Αλλά θα τους θέλαμε ζωντανούς».
Πηγή : Ενθέματα
Ελεύθερη Λαική Αντιστασιακή Συσπείρωση 