Η αυταρχική στροφή του ΣΥΡΙΖΑ

Άρθρο των Στάθη Κουβελάκη και Κώστα Λαπαβίτσα στο περιοδικό Jacobin

Είναι πολλοί όσοι στην Αριστερά παγκοσμίως πιστεύουν πως τα πράγματα στην Ελλάδα σιγά-σιγά βελτιώνονται, και πως η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ παραμένει μια αριστερή δύναμη που, παρά τις αντίξοες συνθήκες, προστατεύει τα συμφέροντα των εργαζόμενων και των φτωχών. Για όσους έχουν αυτή την άποψη, οι πρόσφατες εξελίξεις στη χώρα θα αποτελέσουν μια δυσάρεστη έκπληξη.

Η πικρή πραγματικότητα είναι ότι, αφού παραδόθηκαν στην Τρόικα των δανειστών τον Ιούλιο του 2015, ο Τσίπρας και η κυβέρνησή του ακολούθησαν τις ίδιες ακραίες νεοφιλελεύθερες πολιτικές που εφάρμοσαν όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις από το 2010, όταν υπογράφηκε το πρώτο Μνημόνιο. Η κυβέρνηση Τσίπρα έχει προχωρήσει σε δραστικές περικοπές των δημοσίων δαπανών, σε περαιτέρω απορύθμιση της οικονομίας και των εργασιακών σχέσεω, σε εκτεταμένες ιδιωτικοποιήσεις. Ολα αυτά συνοδεύουνται με την σύνθλιψη των μισθών, των συντάξεων και των κοινωνικών επιδομάτων. Οι επενδύσεις έχουν αυξηθεί, ενώ η έμμεση και άμεση φορολογία έχει φθάσει σε επίπεδα ευρωπαϊκού ρεκόρ, χτυπώντας ανελέητα τα νοικοκυριά χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος.

Χωρίς Διαφυγή;

Του Στάθη Κουβελάκη

«Οι καινούργιες λέξεις της ημέρας είναι οι εξής: θάλασσα, αυτοκινητόδρομος, εκδρομή, καραμπίνα. Θάλασσα είναι η δερμάτινη πολυθρόνα με τα ξύλινα μπράτσα σαν κι αυτή που έχουμε στο σαλόνι. Παράδειγμα, μην κάθεσαι όρθιος, κάτσε στην θάλασσα να τα πούμε με την ησυχία μας. Αυτοκινητόδρομος είναι ο πολύ δυνατός αέρας. Εκδρομή είναι ένα πολύ ανθεκτικό υλικό με το οποίο κατασκευάζουμε δάπεδα. Παράδειγμα: ο πολυέλαιος έπεσε με δύναμη στο πάτωμα, αλλά δεν προκλήθηκε καμμία ζημιά γιατί είναι φτιαγμένος 100% από εκδρομή.

Καραμπίνα είναι ένα πολύ όμορφο λευκό πουλί» Γιώργος Λάνθιμος – Κυνόδοντας – 1η σκηνή

Είναι ίσως στη φύση του πολιτισμού, και ειδικότερα του κινηματογράφου, να λειτουργεί ως σεισμογράφος που καταγράφει βαθύτερα κύματα που διαπερνούν τις κοινωνίες πριν ακόμη γίνουν αντιληπτά στην επιφάνεια, ιδιαίτερα όταν αποτελούν προανάκρουσμα μεγάλων ιστορικών γεγονότων. Τι καλύτερος δείκτης των τάσεων που οδήγησαν στην άνοδο των ναζισμού από τον κινηματογράφο της Βαϊμάρης, με καλύτερο ίσως δείγμα τις ταινίες του Φριτς Λανγκ; Το γαλλικό «Νέο κύμα», η «Νουβέλ Βαγκ» της δεκαετίας του 1960, με πιο χαρακτηριστική περίπτωση τις ταινίες του Ζαν-Λυκ Γκοντάρ, δεν διείδε την αμφισβήτηση που οδήγησε στην έκρηξη του Μάη του ’68 καλύτερα από οποιαδήποτε θεωρία εκείνης της εποχής;

Περί «σχεδίου Β» και ΤΙΝΑ

Tου Στάθη Κουβελάκη

Μια απάντηση στον Δημήτρη Ψαρρά

Όλος ζήλο να υποστηρίξει την νέα εκδοχή του ΤΙΝΑ/«Δεν υπάρχει εναλλακτική» και να καλύψει τις μνημονιακές κυβερνητικές επιλογές, ο Δημήτρης Ψαρράς καταφέρνει να συσσωρεύσει τη μια ανακρίβεια μετά την άλλη στο άρθρο του περί «φαντάσματος του σχεδίου Β» που δημοσιεύτηκε χθες στην Εφημερίδα των Συντακτών.[1] Επειδή στο άρθρο του αυτό επικαλείται εκτενώς τα γραπτά υποστηρικτών των εναλλακτικών προτάσεων που περιλαμβάνουν την έξοδο από την Ευρωζώνη, μεταξύ άλλων και δικό μου κείμενο, μια επί της ουσίας απάντηση επιβάλλεται.

Η «επιχειρηματολογία» του Δημήτρη Ψαρρά μπορεί να συνοψιστεί σε τρία σημεία:

ΠΕΡΙ «ΣΧΕΔΙΟΥ Β» ΚΑΙ ΤΙΝΑ

Του ΣΤΑΘΗ ΚΟΥΒΕΛΑΚΗ

ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΟΝ ΔΗΜΗΤΡΗ ΨΑΡΡΑ

Όλος ζήλο να υποστηρίξει την νέα εκδοχή του ΤΙΝΑ/”Δεν υπάρχει εναλλακτική” και να καλύψει τις μνημονιακές κυβερνητικές επιλογές, ο Δημήτρης Ψαρράς καταφέρνει να συσσωρεύσει την μια ανακρίβεια μετά την άλλη στο άρθρο του περί «φαντάσματος του σχεδίου Β» που δημοσιεύτηκε χθες στην Εφημερίδα των Συντακτών[1]. Επειδή στο άρθρο του αυτό επικαλείται εκτενώς τα γραπτά υποστηρικτών των εναλλακτικών προτάσεων που περιλαμβάνουν την έξοδο από την ευρωζώνη, μεταξύ άλλων και δικό μου κείμενο, μια επί της ουσίας απάντηση επιβάλλεται.

Η «επιχειρηματολογία» του Δημήτρη Ψαρρά μπορεί να συνοψιστεί σε τρία σημεία:

–          Είτε το ονομαζόμενο «σχέδιο Β» δεν υπάρχει, όπως το παραδέχονται οι ίδιοι οι υποστηρικτές του (ας σημειώσουμε εδώ ότι ελάχιστοι εξ’αυτών το αποκαλούν «σχέδιο Β»).

–          Είτε, αν υπάρχει, αυτό αφορά μόνο τις επεξεργασίες κάποιων ειδικών, που δεν έχουν καμμία σχέση με την Αριστερά (και είναι μάλλον αντίπαλοί της).

–          Τέλος, ακόμη κι έτσι, στο «σχέδιο Β» παραμένει κάτι τεχνοκρατικό και οι υποστηρικτές του δεν παίρνουν υπόψη τους την «πολιτική ουσία του εγχειρήματος που εισηγούνται: το νέο γεωπολιτικό περιβάλλον, τις διεθνείς συμμαχίες, τις ταξικές αναφορές στο εσωτερικό της χώρας».

Η κατάλυση της πολιτικής

Του Στάθη Κουβελάκη

Ψηφίζοντας ένα νέο Μνημόνιο, η κυβέρνηση και η πλειοψηφία της κοινοβουλευτικής ομάδας του Σύριζα δεν αποχαιρέτησαν απλά την αριστερή πολιτική αλλά και την ίδια την πολιτική. Με αυτήν τους την επιλογήδεν απεμπολούν μόνο το πρόγραμμα του Σύριζα ή τις δεσμεύσεις που ανέλαβε η κυβέρνηση απέναντι στο λαό.

Ποδοπατούν το Οχι του ελληνικού λαού που πριν από δώδεκα μόλις απέρριψε κατηγορηματικά, όπως του είχε ζητηθεί από την ίδια την κυβέρνηση, τη λιτότητα και τις μνημονιακές πολιτικές – και μάλιστα σε μια πολύ ηπιότερη  μορφή από αυτήν που επιβάλλει η επαίσχυντη συμφωνία της 12ης Ιουλίου. Καιέχουν επιπλέον απέναντι τους την πλειοψηφία των μελών της κεντρικής επιτροπής του ίδιου του κόμματός τους, δηλαδή του μοναδικού συλλογικού οργάνου που εκλέγεται από το συνέδριο και εκπροσωπεί τη συλλογική βούληση των μελών του. Υπάρχει όμως και κάτι περισσότερα, που προϋποθέτει όλα τα προηγούμενα και ταυτόχρονα τα υπερβαίνει: ακριβώς τα κάνουν όλα, κυβέρνηση και κοινοβουλευτική πλειοψηφία είναι αναγκασμένοι να παραιτηθούν από την ίδια την ιδέα της πολιτικής, και πρωτ’απ’όλα από το θεμέλιό της, που είναι η ιδέα της πολιτικής ευθύνης, της ανάληψης της ευθύνης μιας πολιτικής επιλογής.

Από τον παραλογισμό στην τραγωδία;

Του Στάθη Κουβελάκη

Οσοι ζουν ή έστω παρακολουθούν τις εξελίξεις στην Ελλάδα γνωρίζουν πλέον καλά τι σημαίνουν εκφράσεις όπως «κρισιμότητα των στιγμών», «κλίμα έντασης», «ανατροπή των δεδομένων» ή «οριακή κατάσταση». Από τη Δευτέρα σ’όλα αυτά, και μάλιστα σε μια παροξυστική τους μορφή, έρχεται να προστεθεί κάτι καινούργιο: το παράλογο.

Η λέξη μπορεί να φαίνεται περίεργη ή βαριά. Πως αλλιώς όμως να χαρακτηρίσουμε την πλήρη αντιστροφή του νοήματος ενός συγκλονιστικού γεγονότος όπως το δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου, ώρες μόνο μετά το πέρας του και μάλιστα από τους ίδιους τους πρωτεργάτες του; Πως να εξηγήσουμε ότι οι κκ. Μεϊμαράκης και Θεοδωράκης, δηλαδή οι επικεφαλείς του στρατόπεδου των (κατά κράτος) ηττημένων, να έχουν γίνει οι εγκεκριμένοι εκφραστές της γραμμής που ακολουθεί η ελληνική πλευρά και να περιφέρονται δεξιά και αριστερά θέτοντας τους όρους τους; Πως είναι δυνατό ένα σαρωτικό «όχι» στη συνέχιση των μνημονιακών πολιτικών λιτότητας να «ερμηνεύεται» ως πράσινο φως για ένα νέο μνημόνιο; Και για να το πούμε με όρους κοινής λογικής, αν ήταν να υπογραφεί κάτι ακόμη χειρότερο και δεσμευτικότερο από τις προτάσεις Γιουνκέρ προς τι το δημοψήφισμα ή μάλλον προς τι η μάχη του «όχι» και, φυσικά, προς τι η σαρωτική της επικράτηση;

Για ένα «όχι» με προοπτική

Konstantinos Tsakalidis / SOOC

Του Στάθη Κουβελάκη

Εφτασε βεβαίως για την κυβέρνηση, που εισπράττει τώρα τους πικρούς καρπούς μιας ολέθριας στρατηγικής, το ναυάγιο της οποίας είχε ήδη διαφανεί με την συμφωνία της 20ης Φλεβάρη.. Μοναδικό αποτέλεσμα όλων αυτών των μηνών της δήθεν «διαπραγμάτευσης»  ήταν ο εγλωβισμός σε ένα εντεινόμενο καθοδικό σπιράλ, κατάληξη του οποίου είναι η αποδοχή του μνημονιακού πλαισίου και η απεμπόληση του προγράμματος της Θεσσαλονίκης.  Η αντίφαση της αρχικής θέσης «αντιμνημονιακήλύση εντός ευρώ» λύθηκε μεταλασσόμενη στο δόγμα «πάση θυσία εντός ευρώ»που με αξιοθαύμαστη συνέχεια ακολουθούν όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις εδώ και μια πενταετία.

Αναζητώντας το χαμένο χρόνο

Nikos Libertas/SOOC

Του Στάθη Κουβελάκη, στη μνήμη του Παύλου Ζάννα

Χρειάστηκαν λοιπόν πέντε μήνες για να αποχωρήσει επιτέλους η ελληνική κυβέρνηση από μια διαδικασία εξουθενωτική για την ίδια, την κοινωνία και την χώρα. Οσοι χρειάστηκαν και για να αποφασίσει να δώσει (προσωρινό;) τέλος στην αιμορραγία της αποπληρωμής των δόσεων προς τους δανειστές και για να απευθύνει το κυβερνών κόμμα ένα κάλεσμα για επανεκκίνηση της λαϊκής κινητοποίησης που διέκοψε η καταστροφική από κάθε άποψη συμφωνία της 20ης Φλεβάρη.

Με στραγγιγμένα τα δημόσια ταμεία, με την οικονομία να υφίσταται τις συνέπειες του ελέω ΕΚΤ χρηματοδοτικού στραγγαλισμού, με τον λαό αδρανοποιημένο και σε σύγχυση, το ερώτημα που αβίαστα προκύπτει είναι εάν όλα τα προηγούμενα, πέρα από ανεπαρκή, έρχονται πολύ αργά. Εάν, με άλλα λόγια, είναι δυνατόν να καλυφθεί ο χρόνος που άρχισε να κυλά σε βάρος της ελληνικής κυβέρνησης από τότε που η ίδια προσπάθησε να παρουσιάσει ως «διαπραγματευτική επιτυχία» την αδυναμία της να κάμψει στο ελάχιστο την στάση των δανειστών.

Προς τον οριστικό εγκλωβισμό;

Του Στάθη Κουβελάκη

H παρέμβαση που καταθέτει ο Αλέξης Τσίπρας με το άρθρο του στην γαλλική εφημερίδα Le Monde είναι αξιοσημείωτη από πολλές πλευρές.

Σημαίνει ότι έχουμε περάσει ένα κατώφλι έχει πλέον διασχισθεί στην εξέλιξη της ελληνικής κρίσης, και, αυτό, για μια σειρά λόγους.

Ενα καθοδικό σπιράλ υποχώρησης

Το άρθρο αυτό επικυρώνει με επίσημο τρόπο και για πρώτη φορά, ακόμη και για το εγχώριο κοινό, το σύνολο των παραχωρήσεων που η ελληνική κυβέρνηση έχει ήδη αποδεχθεί κατά την διάρκεια των περίφημων «διαπραγματεύσεων» – τα εισαγωγικά εδώ σημαίνουν ότι το νόημά τους, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, συνίσταται στην υποκατάσταση τους από την επιβολή της θέλησης του ισχυρότερου. Και ο κατάλογος αυτών των παραχωρήσεων είναι εντυπωσιακός: στόχος αυξανόμενων ανά έτος δημοσιονομικών πλεονασμάτων, σιωπηρή εγκατάλειψη της διεκδίκησης της διαγραφής του χρέους (που δεν αναφέρεται καν στο κείμενο), αύξηση του ΦΠΑ, αναβολή για ένα απροσδιόριστο μέλλον (και με ασαφείς όρους) της αύξησης του κατώτατου μισθού και της επαναφοράς των συλλογικών συμβάσεων, μεταρρυθμίσεις του ασφαλιστικού με σκοπό την μείωση του κόστους, διατήρηση του ΕΝΦΙΑ και του καθεστώτος φορολογικής καταλήστευσης της τελευταίας πενταετίας.

Υμνος στην ΣΥΜΦΩΝΙΑ!

Του Στάθη Κουβελάκη

Ναι, έρχεται η “Συμφωνία”!

Η Απαραίτητη, η Σωτήρια, Αυτήν χωρίς την οποία δεν μπορούμε να διανοηθούμε να ζήσουμε.
Μπροστά στις τηλεοράσεις, στις καφετέριες, στα σουβλατζίδικα και τα φαστ-φουντ,
στις στάσεις λεωφορείων, στα καθίσματα των αυτοκινήτων, στις πλατείες,

Ενας λαός περιμένει
την “Συμφωνία”.

Η Συμφωνία, κύριες και κύριοι, θα φέρει Ρευστότητα
(όχι κύριε, δεν έχω να σας δώσω ένα ευρώ, έχει φιλόπτωχο ταμείο η Εκκλησία)

ΠΕΡΙ «ΕΝΤΙΜΟΥ ΣΥΜΒΙΒΑΣΜΟΥ»

Του ΣΤΑΘΗ ΚΟΥΒΕΛΑΚΗ*

ΣΥΝΤΟΜΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΧΕΣΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ, ΗΘΙΚΗΣ ΚΑΙ ΙΔΕΟΛΟΓΙΑΣ

Η αναφορά, με θετικό ή αρνητικό πρόσημο, στην έννοια του «έντιμου συμβιβασμού» έχει μια κεντρική θέση στην τρέχουσα συγκυρία. Ισως να μην είναι λοιπόν χάσιμο χρόνου αν προσπαθήσουμε να σκεφτούμε τη βαθύτερη σημασία αυτής της διατύπωσης και των συνδηλώσεων στις οποίες παραπέμπει.

Ας αρχίσουμε από την δεύτερη λέξη, τον “συμβιβασμό”. Το “συν”, που ενώνεται με το «βαίνω», υποδηλώνει την έννοια της αμοιβαιότητας, δηλαδή ότι οι υποχωρήσεις γίνονται και από τις δύο πλευρές, έστω και άνισα, αλλά τουλάχιστον συγκρίσιμα. Για να έχει νόημα αυτή η ανταλλαγή, οι κινήσεις των δύο μερών οφείλουν, με άλλα λόγια, να είναι αν όχι αυστηρά ισοδύναμες, τουλάχιστον επιδεκτικές ενός (κοινού) μέτρου. Ως εκ τούτου, αν διαπιστωθεί ότι η μία πλευρά, η ισχυρότερη προφανώς, δεν κάνει καμμιά υποχώρηση, τότε δεν πρόκειται περί συμβιβασμού. Ο όρος είναι απλά φύλλο συκής για να συγκαλυφθεί η επιδίωξη της κατά κράτος επικράτησης.

Συνέντευξη Λαφοντέν: Η Αριστερά έχει μέλλον μόνο ως αντισυστημική δύναμη

Ο Όσκαρ Λαφοντέν υπήρξε για πάνω από τέσσερις δεκαετίες μέλος του γερμανικού Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (SPD) του οποίου διετέλεσε πρόεδρος από το 1995 ως το 1999. Από το 1985 ως το 1998, ήταν επίσης πρόεδρος του ομόσπονδου κρατιδίου του Σάαρ, απ’όπου κατάγεται. Μετά την νίκη των σοσιαλδημοκρατών στις εκλογές του 1998 ανέλαβε ως υπουργός οικονομικών, θέση από την οποία παραιτήθηκε μετά από 5 μόλις μήνες λόγω των διαφωνιών του με την νεοφιλελεύθερη πολιτική που ακολουθούσε ο Γκέρχαρντ Σρέντερ αλλά και των συγκρούσεων με τους ομολόγους του της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Αποχώρησε από το SPD το 2005 και δύο χρόνια αργότερα ηγήθηκε του Die Linke (Κόμμα της Αριστεράς), που προήλθε από την ενοποίηση του ανατολικογερμανικού Κόμματος του Δημοκρατικού Σοσιαλισμού και του φορέα που είχαν ιδρύσει όσοι είχαν αποχωρήσει από το SPD διαφωνώντας, όπως ο Λαφονταίν, με τις νεοφιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις του Σρέντερ. Το 2010 παραιτείται από την προεδρία του κόμματος, επικαλούμενος λόγους υγείας (πάσχει από καρκίνο του προστάτη). Σήμερα είναι επικεφακής του Die Linke στο κρατίδιο του Σάαρ.

Η ώρα της έντιμης ρήξης

Του Στάθη Κουβελάκη

Η απόφαση της κυβέρνησης να καταστήσει υποχρεωτική, με την ψήφιση της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου, την μεταφορά διαθέσιμων των φορέων του δημοσίου και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην Τράπεζα της Ελλάδας, σηματοδοτεί αναμφίβολα σημείο καμπής στις πολιτικές εξελίξεις.

Η υψηλού ρίσκου αυτή κίνηση αναδεικνύει με τον πιο σαφή τρόπο την κρισιμότητα της κατάστασης έτσι όπως έχει διαμορφωθεί δύο μήνες μετά την συμφωνία της 20^ης Φλεβάρη. Το βασικό, και στην ουσία το μόνο ουσιαστικό, επιχείρημα που είχε τότε διατυπωθεί υπέρ της συμφωνίας ήταν ότι «αγόραζε χρόνο», έστω και με επώδυνο αντίτιμο, έτσι ώστε να προετοιμαστεί με καλύτερους όρους η «μεγάλη διαπραγμάτευση» του καλοκαιριού.

Στην κόψη του ξυραφιού

Του Στάθη Κουβελάκη

Για να χρησιμοποιήσουμε μια έκφραση που έχει γίνει πλέον τετριμμένη «οι στιγμές είναι κρίσιμες». Για την ακρίβεια είναι οριακές.

Το όλο εγχείρημα της κυβέρνησης Σύριζα κρίνεται σε ένα καθοριστικό βαθμό από το πως θα αντιδράσει στον ωμό εκβιασμό και τα τελεσίγραφα που δέχεται από την πλευρά των κάκιστα ονομαζόμενων Ευρωπαίων «εταίρων» της.

Η ανατροπή δεν είναι πρόσκληση σε πάρτι

Του Στάθη Κουβελάκη

Σύμφωνα με τη γνωστή ρήση του Μάο, η επανάσταση δεν είναι πρόσκληση σε πάρτι. Και μπορεί αυτό που είναι προ των πυλών στην Ελλάδα να μην είναι η “επανάσταση” όπως την εννοούσε ο κινέζος ηγέτης σίγουρα όμως δεν είναι μια συνηθισμένη εκλογική αναμέτρηση

Η οξύτητα της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης, η κατάρρευση των παραδοσιακών σχέσεων πολιτικής εκπροσώπησης, ο κύκλος των κινητοποιήσεων της διετίας 2010-2012, και φυσικά η ορμητική άνοδος ενός κόμματος της ριζοσπαστικής αριστεράς, που βρίσκεται πλέον στα πρόθυρα της κυβερνητικής εξουσίας, σκιαγραφούν την δυνατότητα μιας μεγάλης τομής που συνοψίζεται με τον όρο που έχει καθιερωθεί σε φίλους και αντιπάλους  της “ανατροπής”. Το ακριβές περιεχόμενο αυτής της ανατροπής είναι ταυτόχρονα σαφές και ανοιχτό: ανατροπή σημαίνει πρώτα και κύρια ακύρωση των μνημονίων, αποδόμηση του καθεστώτος που έχουν δημιουργήσει σε όλα τα επίπεδα των κοινωνικών σχέσεων, απαλλαγή από το βραχνά του δημόσιου χρέους και αποκαταστάση ενός πλαίσιου δημοκρατικής λειτουργίας που έχει καταστραφεί από τον οδοστρωτήρα της τροϊκανής κηδεμονίας και του κλιμακούμενου κρατικού αυταρχισμού.

Η ΕΥΡΩΠΗ ΤΗΣ ΑΣΤΥΝΟΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΟΛΗΣ

Του ΣΤΑΘΗ ΚΟΥΒΕΛΑΚΗ*

Τον τελευταίο καιρό, με αφορμή κάποιες τη μη-συμμόρφωση των (ελλειμματικών) προϋπολογισμών της Γαλλίας και της Ιταλίας με τα κριτήρια των ευρωπαϊκών συνθηκών, κυκλοφορεί στην Ελλάδα μια φιλολογία σύμφωνα με την οποία οι («σοσιαλιστικές» ή «κεντροαριστερές») κυβερνήσεις αυτών των χωρών «αμφισβητούν», εν μέρει ίσως αλλά τουλάχιστον εν τη πράξει, τις πολιτικές λιτότητας και τον «μερκελισμό» που τις ενσαρκώνει. Ορισμένοι έφθασαν μάλιστα στο σημείο να βλέπουν τους Ολάντ και Ρέντσι ως συμμάχους μιας μελλοντικής ελληνικής αριστερής κυβέρνησης που θα ακύρωνε τα Μνημόνια και θα αμφισβητούσε τον ζυγό του χρέους.

«Ανθρωπισμός» και «ανθρωπιστική κρίση»

Του ΣΤΑΘΗ ΚΟΥΒΕΛΑΚΗ*

Φαίνεται να αποτελεί κατ’ αρχήν παράδοξο ότι την εποχή όπου ελάχιστοι αμφισβητούν επί της ουσίας την «οικονομία της αγοράς» ανθεί μια συγκεκριμένη εκδοχή «ανθρωπισμού» – ένας όρος που, σημειωτέον, θεωρείται ιδιαίτερα «ντεμοντέ» στη φιλοσοφική συζήτηση από τη δεκαετία του 1960 και τούδε.

Πρόκειται φυσικά για τον «ανθρωπισμό» που τροφοδοτείται από τις εικόνες που έρχονται από διάφορες, κατά κανόνα μακρινές, περιοχές που μαστίζονται από την πείνα, τις αρρώστιες και τον πόλεμο. Σκελετωμένα παιδιά, βομβαρδισμένοι οικισμοί, παραμορφωμένα σώματα εισβάλλουν εξ αποστάσεως στα σαλόνια μας και απαιτούν «να κάνουμε κάτι», άμεσα, στο λεπτό. Και πράγματι ένα τηλέφωνο, ένα γραπτό ή ηλεκτρονικό μήνυμα αρκούν πλέον για να καταβάλει ο καθένας τον οβολό του και να επιστρέψει στις συνήθεις ασχολίες του, κατά κανόνα στο τηλεοπτικό ζάπινγκ ή το σερφάρισμα στην οθόνη του υπολογιστή του. Να επιστρέψει αλλά με μια πιο ήσυχη συνείδηση, έως ότου μια επόμενη εικόνα αυτού του είδους ανακινήσει την «ανθρωπιστική» του ευαισθησία και τον οδηγήσει στην επανάληψη αυτής της κίνησης.

ΧΡΕΟΣ: Η ΑΝΕΥΡΕΤΗ ΣΥΝΑΙΝΕΣΗ

Του ΣΤΑΘΗ ΚΟΥΒΕΛΑΚΗ

Στις 29 Αυγούστου 1950, ο τότε καγκελάριος της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας (ΟΔΓ) Κόνραντ Αντενάουερ στέλνει υπόμνημα στην Ανώτατη Συμμαχική Επιτροπή που είχε τον τελευταίο λόγο στα τεκταινόμενα του νεοσύστατου κράτους. Στρατηγικός στόχος του καγκελάριου ήταν η όσο το δυνατόν πληρέστερη και ταχύτερη αποκατάσταση της κρατικής κυριαρχίας της ΟΔΓ, κάτι που σήμαινε πρώτα απ’ όλα την άρση της πλήρους αποστρατιωτικοποίησης που της είχε επιβληθεί από τους νικητές του Β’ Παγκόσμιου Πόλεμου, και είχε κατοχυρωθεί στο Σύνταγμά της. Οι Σύμμαχοι, ειδικότερα οι Γάλλοι και οι Βρετανοί, προέβαλλαν αντιστάσεις παρά την πίεση που δημιουργούσε η όξυνση του Ψυχρού Πολέμου. Ο πόλεμος της Κορέας, που είχε ξεσπάσει από τον Ιούνη εκείνης της χρονιάς, επέτρεψε όμως να αρθούν οι όποιες αντιρρήσεις υπήρχαν ακόμη: σε περίπτωση γενικότερης ανάφλεξης ανάμεσα στα δύο στρατόπεδα, η Γερμανία θα βρισκόταν στην πρώτη γραμμή του μετώπου.

«Ο ΣΥΡΙΖΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΤΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΕΡΧΟΜΕΝΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ»

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΣΤΑΘΗ ΚΟΥΒΕΛΑΚΗ ΣΤΗΝ FREE SUNDAY ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΣΠΑΝΟΥ

– Eίναι αλήθεια πως τελειώνουμε με τα μνημόνια;

Επειδή η τελευταία δόση της προβλεπόμενης από τα Μνημόνια χρηματοδότησης από πλευράς ΕΕ θα καταβληθεί τους αμέσως επόμενους μήνες, ορισμένοι, κυρίως από την πλευρά της κυβέρνησης, μιλούν για «τέλος των Μνημονίων». Ομως η χρηματοδότηση, και η εξάρτηση της Ελλάδας από την έξωθεν χρηματοδότηση, σε καμμία περίπτωση δεν έχει λήξει. Κατ’αρχήν η χρηματοδότηση από το ΔΝΤ συνεχίζεται μέχρι το 2016. Επειτα είναι οι επιστροφές των κερδών από τα ελληνικά ομόλογα που έρχονται μέσω ΕΚΤ. Και τέλος το χρηματοδοτικό κενό που θα προκύψει και θα οδηγήσει σε νέο Μνημόνιο, έστω «μίνι», δηλαδή σε νέα μέτρα. Σε κάθε περίπτωση τα Μνημόνια που έχουν εφαρμοστεί έχουν ήδη δημιουργήσει μια νέα τάξη πραγμάτων και αυτή φυσικά θα διαρκέσει όσο δεν έχει δρομολογηθεί διαδικασία ανατροπής.

ΑΠΟ ΤΙΣ ΟΧΘΕΣ ΤΟΥ ΘΕΡΜΑ’Ι’ΚΟΥ ΣΤΗ ΛΙΜΝΗ ΤΟΥ ΚΟΜΟ

Του ΣΤΑΘΗ ΚΟΥΒΕΛΑΚΗ

Δεν θα προκαλούσε, ίσως, ιδιαίτερα ερωτηματικά η φετινή απουσία του Αλέξη Τσίπρα από την καθιερωμένη κινητοποίηση των συνδικάτων στα εγκαίνια της ΔΕΘ, αν δεν ήταν γνωστός ο λόγος αυτής της απουσίας. Πράγματι, το Σάββατο, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ θα βρίσκεται αρκετά μακρυά από τις όχθες του Θερμαϊκού, στην Λίμνη του Κόμο της Ιταλίας, όπου θα παραστεί στο 40ο Φόρουμ του Ευρωπαϊκού Ιδρύματος Αμπροζέττι. Και η απόσταση ανάμεσα στους δύο τόπους δεν είναι τόσο γεωγραφική όσο και πολιτική και ταξική. Πράγματι, το Φόρουμ αυτό δεν αποτελεί ένα σύνηθες διεθνές συνέδριο, οργανωμένο από κάποιον συστημικό έστω θεσμό, αλλά ένας ξεχωριστός κόσμος, με δικούς του κανόνες και πολύ συγκεκριμένους στόχους, όπου συζητούν και, κυρίως, αλληλο(ανα)γνωρίζονται οι ισχυροί του πλανήτη.

Η ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΙΑΚΗΣ ΥΠΟΘΕΣΗΣ

Του ΣΤΑΘΗ ΚΟΥΒΕΛΑΚΗ*

Tις εβδομάδες που ακολούθησαν την έναρξη της τελευταίας ισραηλινής επίθεσης εναντίον της πολύπαθης Γάζας, χιλιάδες διαδηλωτές κατέκλυσαν τους δρόμους των μεγάλων πόλεων ανά τον πλανήτη, συμπεριλαμβανομένων και των μητροπόλεων της Δύσης, για να εκφράσουν την αλληλεγγύη τους με τον Παλαιστινιακό λαό. Τι να είναι άραγε αυτό που ενώνει αυτούς τους διαδηλωτές στο Γιοχάνεσμπουργκ και το Σικάγο, στο Λονδίνο και το Τορόντο, στο Παρίσι αλλά και στο ίδιο το Ισραήλ; Στα δυτικά ΜΜΕ γίνεται όλο και περισσότερο λόγος για τον «ανερχόμενο αντισημιτισμό» από τον οποίο δήθεν εμφορούνται οι υποστηρικτές της Παλαιστίνης.

ΙΣΠΑΝΙΑ-ΕΛΛΑΔΑ, ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΠΟΡΕΙΕΣ;

Του Στάθη Κουβελάκη

Αν και η προσοχή των διεθνών ΜΜΕ στράφηκε στην άνοδο των ακροδεξιών και δεξιών «ευρωσκεπτικιστικών» κομμάτων, ένα από τα πιο αξιοσημείωτα γεγονότα των τελευταίων ευρωεκλογών είναι η εντυπωσιακή παρουσία της ριζοσπαστικής στις χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας που υφίστανται τις συνέπειες του «δόγματος του σοκ». Τα αθροιστικά ποσοστά της Αριστεράς ξεπερνούν το 20% και στις πέντε χώρες αυτής της κατηγορίας (Ελλάδα, Κύπρος, Ιρλανδία, Ισπανία, Πορτογαλία), ενώ συγκριτικά με τις ευρωεκλογές του 2009, εκτοξεύονται σε τρεις από αυτές: την Ιρλανδία (από το 14% στο 23%), την Ελλάδα (από 14% στο 34%) και την Ισπανία (από 5,3% στο 24%). Η άνοδος της ευρωομάδας της Αριστεράς από τις 35 στις 52 έδρες οφείλεται σχεδόν εξ’ολοκλήρου στους επιπλέον 13 βουλευτές που έστειλαν οι τρεις προαναφερθείσες χώρες. Σύμφωνα με αυτά τα δεδομένα η χώρα όπου η άνοδος της Αριστεράς ήταν η μεγαλύτερη είναι η Ισπανία, ακολουθούμενη από την Ελλάδα. Εαν λοιπόν η έκταση της κοινωνικής καταστροφής που πυροδοτούν οι μνημονιακής έμπνευσης πολιτικές αποτελούν την πρώτη προϋπόθεση για την εκτόξευση των ποσοστών της Αριστεράς, η δεύτερη πρέπει να αναζητηθεί στην δυναμική των λαϊκών κινητοποιήσεων.

Προς μια θεωρία της απελευθερωτικής βίας

Αντρέ Μασόν, «Σπουδή για ξεκοιλιασμένα άλογα», 1934-1935

του Στάθη Κουβελάκη

O Ζωρζ Λαμπικά και η βία

Από τις εκδόσεις Εκτός Γραμμής (ένα νέο και ελπιδοφόρο εκδοτικό εγχείρημα, στο χώρο της κριτικής, ριζοσπαστικής και αντικαπιταλιστικής Αριστεράς) κυκλοφορεί αυτές τις μέρες το βιβλίο του Ζωρζ Λαμπικά «Η βία; Ποια βία;», σε μετάφραση Χρήστου Βαλλιάνου και Τάσου Μπέτζελου. Ο Λαμπικά (1930-2009), από τους σημαντικότερους γάλλους κομμουνιστές φιλοσόφους, εξετάζει, σε αυτή τη συλλογή δοκιμίων, την πολλαπλότητα των μορφών βίας, θέλοντας να αναδείξει τη δυνατότητα μιας νέας επαναστατικής πολιτικής. Αρνείται να αποκηρύξει τη βία «απ’ όπου κι αν προέρχεται», διαχωρίζει τις μορφές της, επισημαίνει τις πραγματικές διαστάσεις της στον σύγχρονο καπιταλιστικό κόσμο και τονίζει ότι για τους καταπιεσμένους η βία δεν αποτελεί απλώς αντικείμενο επιλογής (ή αποκήρυξης) αλλά ενίοτε μοναδικό μέσο που διαθέτουν για να υπερασπιστούν την αξιοπρέπεια και τη ζωή τους. Το βιβλίο παρουσιάστηκε χθες Τετάρτη 16 Ιουλίου στον κήπο του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων (Ερμού 134-136). Θα μιλήσουν: Γιώργος Λιερός (συγγραφέας, δημοτικός σύμβουλος Χαλανδρίου), Δημήτρης Μπελαντής (νομικός, συγγραφέας), Κώστας Ράπτης (δημοσιογράφος, εκδόσεις Εκτός Γραμμής). Θα ακολουθήσει ποτό και μουσική στον κήπο. Δημοσιεύουμε στη συνέχεια αποσπάσματα από το Επίμετρο του Στάθη Κουβελάκη.

Στρ. Μπ.

Η ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΑΝΑΤΡΟΠΗΣ

Toυ ΣΤΑΘΗ ΚΟΥΒΕΛΑΚΗ*

Πριν από ένα χρόνο, στην πρώτη του εμφάνιση ως επικεφαλής του δικομματικού πλέον κυβερνητικού σχήματος ΝΔ-ΠΑΣΟΚ, ο Αντώνης Σαμαράς είχε δηλώσει πως με τα μέτρα που θα εφάρμοζε η κυβέρνησή του «θα έκανε την Ελλάδα αγνώριστη». Είναι από τις ελάχιστες δηλώσεις του πρωθυπουργού που, με μια έννοια τουλάχιστον, ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Ποιός μπορεί να αμφισβητήσει ότι η Ελλάδα του 2014 είναι όντως «αγνώριστη» σε σχέση με αυτό που ήταν προ πενταετίας; Δεν θα επεκταθούμε εδώ στο προφανές, δηλαδή ότι για την κοινωνική πλειοψηφία αυτή η ανατροπή μόνο με κατακλυσμό μπορεί να συγκριθεί. Αυτό που θέλουμε να τονίσουμε είναι το εξής: η ανατροπή έχει ήδη συντελεσθεί.

ΤΟ ΦΑΝΤΑΣΜΑ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ

Του Στάθη Κουβελάκη

Το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών επιβεβαίωσε αυτό που είναι ήδη αντιληπτό εδώ και δύο χρόνια: το φάντασμα που πλανιέται σήμερα πάνω από την Ευρώπη είναι αυτό της ανόδου της Αριστεράς στην διακυβέρνηση της χώρας-πειραματόζωο, εκεί όπου ξεκίνησησε προ τετραετίας και εφαρμόστηκε με πρωτοφανή αγριότητα η μνημονιακή εκδοχή του νεοφιλελεύθερου «δόγματος του σοκ». Για να καταλάβουμε την ιστορική σημασία του γεγονότος, ας ανατρέξουμε σύντομα στα δύο ευρωπαϊκά προηγούμενα μεταπολεμικά προηγούμενα αριστερού κόμματος που κατέκτησε ή πλησίασε πρωτοκαθεδρία εντός κοινοβουλευτικού σύστηματος.