Του Μπάμπη Συριόπουλου
Ο «καθαρός» προλετάριος όντως δεν υπάρχει, είναι μια αφαίρεση. Η πολιτική των ταυτοτήτων όμως δεν αναδεικνύει απλά τις ιδιαιτερότητες συγκεκριμενοποιώντας την εργατική τάξη της εποχής μας, αλλά κραυγάζει τις διαφορές και τους διαχωρισμούς στο εσωτερικό της διαιωνίζοντας τες, έστω και με την αντιστροφή τους, συμπληρώνοντας την αστική πολιτική της διάσπασής της.
Ταξική συνείδηση και σύγχρονη εξατομίκευση
Μια σειρά αλλαγές έχουν συμβεί τις τελευταίες δεκαετίες στις κοινωνίες του ολοκληρωτικού καπιταλισμού της εποχής μας. Το εργατικό κίνημα δεν κατάφερε να αποκρούσει την επίθεση του κεφαλαίου ενάντια στα εργατικά δικαιώματα, τον κατακερματισμό και την εξατομίκευση στις εργασιακές σχέσεις. Η ελαστικοποίηση και η προσωρινότητα της εργασίας, η μακρόχρονη ανεργία δυσκολεύουν την συγκρότηση σταθερής εργασιακής αναφοράς. Παράλληλα με αυτές τις αλλαγές έχει υποχωρήσει και η ιδέα μιας συνολικής αντίληψης για την κοινωνία και ενός προτάγματος συνολικής επαναστατικής ανατροπής. Από το μεταμοντέρνο «τέλος των μεγάλων αφηγήσεων», αυτές που έχουν πληγεί πιο πολύ είναι ο κομμουνισμός και οι καθολικές απελευθερωτικές δυνατότητες της σύγχρονης εργατικής τάξης με όλη την ποικιλομορφία της. Οι υπόλοιπες –οι εθνικισμοί (κυρίαρχοι ή μειονοτικοί), οι θρησκείες, ο φασισμός– με τις απαραίτητες προσαρμογές, καλά κρατούν, με φόντο την καθημερινή πρακτική και ιδεολογία της δικτατορίας της αγοράς και του εξατομικευμένου και κατακερματισμένου ανθρώπου. More