Ψήφος μη εμπιστοσύνης

Γιάννης Μόραλης, «Ερωτικό» (1988)

του Νίκου Σαραντάκου

ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ ΕΧΟΥΝ ΤΗ ΔΙΚΗ ΤΟΥΣ ΙΣΤΟΡΙΑ

Δεν ξέρω αν αιφνιδίασε η κίνηση της κυβέρνησης, που ανακοινώθηκε μάλιστα όχι από τον πρωθυπουργό αλλά από τον αντιπρόεδρό της, να ζητήσει ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή, μια διαδικασία που θα αρχίσει τις αμέσως επόμενες μέρες, ούτε ξέρω αν θα αποφέρει τα προσδοκώμενα· πάντως το απτό αποτέλεσμα που πέτυχε προς το παρόν ήταν να φέρει στην επικαιρότητα τη λέξη «εμπιστοσύνη», που θα είναι το αντικείμενο του σημερινού μας σημειώματος.

Η λέξη εμπιστοσύνη δεν είναι αρχαία. Πλάστηκε στα μεσαιωνικά χρόνια, όπως άλλωστε και η λέξη «έμπιστος». Στα αρχαία υπήρχε το ρήμα «εμπιστεύω» (που σήμαινε «αναθέτω κάτι σε έμπιστο πρόσωπο»), και που ο μέσος τύπος του, «εμπιστεύομαι», στα ελληνιστικά χρόνια χρησιμοποιήθηκε ως αποθετικό, με ενεργητική δηλαδή σημασία, «δείχνω εμπιστοσύνη».

Με αφορμή τις πρόσφατες εγκλήσεις σε δημόσια πρόσωπα επί «αθεΐα»: Ομολογημένη πίστη, ανομολόγητες προθέσεις

Παλαιοχριστιανικό ψηφιδωτό, Επταπύγιο της Γαλιλαίας.

 

του Στάθη Λιανού Λιάντη

Λέγουσι γαρ, και ου ποιούσι

Κατά Ματθαίον 23,3

Σε μια επιστολή προς τον Απόλλωνα Μάικωφ ο Ντοστογιέφσκυ έγραφε ότι στο τελευταίο του έργο, τον Ηλίθιο, προσπάθησε να επικεντρώσει σε ένα ερώτημα: στο ερώτημα «με το οποίο βασανίστηκα, συνειδητά ή ασυνείδητα, όλη μου τη ζωή· κι αυτό είναι η ύπαρξη του Θεού». Αυτές οι λέξεις βγήκαν από τη γραφίδα του ίδιου ανθρώπου που διεκήρυττε ότι αν κάποιος του αποδείκνυε ότι ο Χριστός ήταν ψέμα, αυτός θα διάλεγε τον Χριστό και όχι την αλήθεια. Η κραταιά θέση της πίστης κλονίζεται και στην καρδιά των πιο πιστών, κι αυτή είναι παράμετρος της ελεύθερης προαίρεσης, της ιδιότητας που ο χριστιανικός Θεός αποδίδει ως βασικό χαρακτηριστικό στον άνθρωπο. Ο Ιησούς είπε «εγώ ειμί η οδός και η αλήθεια», αλλά συμπλήρωσε: «όστις θέλει οπίσω μου ελθείν». Στη χριστιανική διδασκαλία δεν μπορεί να υπάρξει καταναγκαστική πίστη, γιατί αυτό, ακριβώς, θα ακύρωνε την ουσία της, τη συνειδητή και ελεύθερη αποδοχή του σωτηριολογικού της μηνύματος. Ο άνθρωπος θεώνεται, καθίσταται δηλαδή ομόθεος, εκκινώντας από τη δική του ελεύθερη βούληση.