Στη σκιά του «προηγούμενου πολέμου»

Του Κώστα Λαπαβίτσα

Είναι συνηθισμένο φαινόμενο οι κυβερνήσεις του ύστερου καπιταλισμού να προετοιμάζονται για τον «προηγούμενο πόλεμο». Βγάζουν συμπεράσματα από την τελευταία οικονομική κρίση κι έτσι προσπαθούν να αντιμετωπίσουν την επόμενη. Το λάθος είναι προφανές, καθώς το μέλλον δεν είναι ποτέ ίδιο με το παρελθόν. Οι κοινωνίες πρέπει να μαθαίνουν από την ιστορία, αλλά κυρίως να αξιολογούν τις τωρινές πληροφορίες και να κοιτάνε μπροστά.

Το σφάλμα του «προηγούμενου πολέμου» συχνά οδηγεί σε όλεθρο όταν ξεσπάσει νέος. Το πολωνικό ιππικό ήταν υπόδειγμα ανδρείας στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Δεν έκαναν βέβαιοι Πολωνοί κατά μέτωπο επιθέσεις στα τεθωρακισμένα της Βέρμαχτ, όπως λέει ο μύθος που τους θέλει ανόητους ρομαντικούς. Αλλά όση ανδρεία κι αν επέδειξαν, οι επελάσεις τους απέναντι στα γερμανικά πολυβόλα ήταν καταστροφικές για τους ίδιους.

Πλουτίσαμε χάρη στις πουτάνες

Βρυξέλλες, 10/7/2007: Ο αντιπρόεδρος της ΕΚΤ Λουκάς Παπαδήμος με τους υπουργούς οικονομικών Κύπρου Μιχάλη Σαρρή και Ελλάδος Γιώργο Αλογοσκούφη στο περιθώριο της συνεδρίασης του EcoFin.

Για να φτάσουμε στο ζητούμενο του σημερινού θέματος, πρέπει να πιάσουμε το νήμα από την αρχή. Γυρίστε, λοιπόν, τα ρολόγια σας κάπου είκοσι χρόνια πίσω και… κόκκινη κλωστή δεμένη…

Στο τιμόνι τής χώρας βρίσκεται ο Κώστας Σημίτης, ο οποίος παλεύει να βάλει την Ελλάδα στην ΟΝΕ και όταν λέμε ότι παλεύει, το εννοούμε. Βλέπετε, ανάμεσα στους όρους που έχει βάλει το Μάαστριχτ σε όποιο κράτος θέλει να μπει στην ΟΝΕ είναι και η διατήρηση του ετήσιου ελλείμματός του σε επίπεδα κάτω του 3% του ΑΕΠ του. Δυστυχώς για τον Σημίτη, τα πράγματα δεν είναι καθόλου εύκολα, αφού όταν έγινε πρωθυπουργός τον Ιανουάριο 1996 βρήκε το έλλειμμα στο 10,6%. Και πάλι καλά, δηλαδή, αφού ο Μητσοτάκης, όταν έπεσε το 1993, παρέδωσε έλλειμμα 13,8%.

«Η υποταγή στον εκβιασμό δεν είναι λύση»

Του Κώστα Λαπαβίτσα

O Σύριζα κέρδισε τις εκλογές έχοντας ως στρατηγική του να πετύχει ριζοσπαστική αλλαγή στην Ελλάδα και την Ευρώπη μέσα στα πλαίσια του ευρώ. Στη λογική αυτή, η κυβέρνηση έκανε πεντάμηνες διαπραγματεύσεις με τους «εταίρους» με στόχο έναν «έντιμο συμβιβασμό».

Η στρατηγική αυτή δυστυχώς αποδείχθηκε τελείως αποτυχημένη γιατί ριζοσπαστική αλλαγή εντός του ευρώ είναι αδύνατη. Η ΟΝΕ διέπεται από δομική προσκόλληση στη λιτότητα. Οι διαπραγματεύσεις κατέληξαν σε ένα εντελώς προβλέψιμο εκβιασμό, ο οποίος οδήγησε σε μία απολύτως ετεροβαρή συμφωνία για την Ελλάδα, βάση για το τρίτο μνημόνιο.

Η αποβιομηχανοποίηση στα χρόνια της ΕΟΚ-ΕΕ-ΟΝΕ

του Μιχάλη Γιαννόπουλου

Συμβολή σε εξαγωγές και παραγωγικότητα

Σύμφωνα με την αστική στατιστική, στο ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ) της χώρας περιλαμβάνονται τα προϊόντα και οι υπηρεσίες που παράγονται από τον πρωτογενή (αγροτική παραγωγή), τον δευτερογενή και τον τριτογενή (υπηρεσίες) τομέα. Ο δευτερογενής τομέας περιλαμβάνει τους κλάδους της μεταποίησης, των ορυχείων, της ενέργειας και των κατασκευών (αλλά δεν περιλαμβάνει βιομηχανικούς κλάδους όπως π.χ. μεταφορές, τηλεπικοινωνίες κ.ά.). Απ’ αυτούς τους κλάδους η μεταποίηση (κάθε είδους βιομηχανία) αποτελεί τη ραχοκοκαλιά της οικονομίας κάθε χώρας. Στο παρόν κείμενο ασχολούμαστε με αυτήν.

Η μεταποιητική βιομηχανία συμβάλλει καθοριστικά στο επίπεδο ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων όλης της κοινωνίας. Εκτός από τη συμβολή της στο ΑΕΠ και στην απασχόληση επιδρά καθοριστικά και συνδυαστικά και στους υπόλοιπους τομείς της οικονομίας. Επίσης η μεταποίηση μπορεί να αξιοποιήσει τους φυσικούς πόρους της χώρας, την αγροτική παραγωγή, και να αναπτύξει την έρευνα, την τεχνολογία και την καινοτομία.

Υπολογίζεται, στις αναπτυγμένες οικονομίες, ότι από τη συνολική συμβολή του τριτογενούς τομέα στο συνολικό ΑΕΠ, ποσοστό άνω του 25% οφείλεται στη μεταποίηση.

Oι Γερμανοί αποφάσισαν· εμείς;

 

Του Πέτρου Ι. Μηλιαράκη*

Σε ποιο θεσμικό πλαίσιο εντάσσεται η έξοδος μιας χώρας από την Ευρωζώνη

Το «ευρώ» αποτελεί εισαγωγή ομοσπονδιακού στοιχείου στη δομή της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Συνεπώς η πορεία του ενιαίου νομίσματος συνδέεται αρρήκτως με τις Αρχές και Αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αφορούν όχι μόνο την ελεύθερη αγορά με ανόθευτο ανταγωνισμό, αλλά και τις πρόνοιες για την ευημερία των λαών, την πλήρη απασχόληση, την κοινωνική συνοχή, την ισότητα και αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών-μελών.

Ασφαλώς σε ζητήματα που αφορούν imperium επί προσώπων και dominium επί πραγμάτων, σε ζητήματα δηλαδή κυριαρχίας, τίθεται εκ προοιμίου το ζήτημα εάν στο πλαίσιο δημόσιου λόγου μπορεί να υπάρχει προβληματισμός, υπό την έννοια ότι μια τέτοια επισκόπηση άπτεται ευθέως του δημοσίου συμφέροντος.

Daily Telegraph: Μεγαλύτερη απειλή για το ευρώ η Γερμανία από ότι η Ελλάδα

Το πλεόνασμα του εμπορικού ισοζυγίου της Γερμανίας συνεχίζει να καταγράφει νέα ρεκόρ και αποτελεί μεγαλύτερη απειλή για το ευρώ από ότι η Ελλάδα, αναφέρει άρθρο του Ambrose Evans – Pritchard στη βρετανική εφημερίδα Daily Telegraph.

Σύμφωνα με τις εαρινές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που ανακοινώθηκαν χθες, το πλεόνασμα του γερμανικού ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών (σ.σ.: η διαφορά των εξαγωγών προϊόντων και υπηρεσιών μείον τις εισαγωγές προϊόντων και υπηρεσιών της χώρας) αναμένεται να σπάσει όλα τα προηγούμενα ρεκόρ φέτος, ανερχόμενο στο 7,9% του ΑΕΠ, ενώ θα διαμορφωθεί στο 7,7% του ΑΕΠ και το 2016. Οι αόριστες διαβεβαιώσεις ότι το γερμανικό πλεόνασμα θα μειωνόταν με την πάροδο του χρόνου αποδείχθηκαν για μία ακόμη φορά χωρίς καμία αξία, σημειώνει ο Pitchard, προσθέτοντας ότι η Γερμανία είναι σήμερα η χώρα που παραβιάζει περισσότερο τους κανόνες σταθερότητας της Ευρωζώνης.

Επιτέλους και ο Κρούγκμαν ..

Πηγή – blog Κώστα Λαπαβίτσα

Στους Νιου Γιορκ Τάιμς της 30ης Νοεμβρίου ο Πολ Κρούγκμαν δημοσίευσε δύο πολύ ενδιαφέροντα κείμενα περί ‘Κακών Ευρωπαίων’ και περί της Άκραίας Περίπτωσης στην Ευρώπη’. Με δυό λόγια, ούτε η Γαλλία, ούτε η Ιταλία, ούτε η Ισπανία, ούτε ακόμη και η κακόμοιρη Ελλάδα, είναι οι ‘Κακοί Ευρωπαίοι’. Η πηγή του προβλήματος στην Ευρωζώνη, η ‘Ακραία Περίπτωση’, είναι η Γερμανία.

Για ποιό λόγο;

Διότι ο γερμανικός πληθωρισμός, όπως αυτός προσεγγίζεται με το ονομαστικό μοναδιαίο κόστος εργασίας, ήταν συστηματικά κάτω από τον πληθωρισμό την Γαλλίας και της Ιταλίας, όπως δείχνει και ο πίνακας του Κρούγκμαν:

Μεταπολίτευση: από το 1964 έως την κατάρρευση του 2010

H Μεταπολίτευση νοηματοδοτήθηκε ως τέτοια, αρκετά μετά την 24η Ιουλίου 1974, όταν έπεσε η δικτατορία μαζί με την αλωθείσα Κύπρο. Ασφαλώς είναι μια μείζων διαιρετική τομή στο ιστορικό σώμα της νεότερης Ελλάδας, αλλά θα πρέπει να τη δούμε σε στενή συνάφεια με ό,τι προηγήθηκε του πραξικοπήματος της 21ης Απριλίου 1967. Πρέπει να τη συνδέσουμε με την περίοδο 1963-67, ιδίως με το καλοκαίρι του ΄65, με τις προσδοκίες και της ματαιώσεις που σφραγίζουν την, κατά Τσίρκα, χαμένη άνοιξη. Με πολλούς τρόπους, τον Ιούλιο του ’74, και με τίμημα μια εθνική απώλεια, αποκαθίσταται μια διαθλασμένη συνέχεια με τον Ιούλιο του ΄65. Ο,τι κατεστάλη, διαψεύσθηκε, ματαιώθηκε τότε, αναδύεται πάλι, μετά εννέα έτη· διαφορετικό βεβαίως αλλά εν πάση περιπτώσει δικαιωτικό. Η πολιτειακή αλλαγή, η νομιμοποίηση του ΚΚΕ, οι ελεύθερες εκλογές, ο εν γένει άνεμος ελευθερίας και πολιτικής ανεξιθρησκίας, είναι τα φανερά ιστορικά στοιχεία.

Ευρώπη ή ευρωζώνη;

Tου Θέμη Τζήμα

Ένα βασικό επιχείρημα όσων υπερασπίζονται την ανάγκη διατήρησης της ευρωζώνης και κυρίως τη μη ρήξη με αυτήν- ούτε καν ως ενδεχόμενο ενώπιον του οποίου κανείς πρέπει να προετοιμαστεί- συνίσταται στην έμμεση αλλά σαφή ταύτιση της πορείας του ευρωπαϊκού περιφερισμού με την αποτροπή της επιστροφής σε ενδοευρωπαϊκές, εθνικές και εθνικιστικές αντιθέσεις.

Έτσι, η ιστορική εξέλιξη θεωρείται από τους υπερασπιστές αυτής της επιχειρηματολογίας γραμμικά : από τους ευρωπαϊκούς «εμφυλίους» του πρώτου μισού του 20ου αιώνα- υπονοούμενη και όχι σαφώς εκπεφρασμένη από τους περισσοτέρους αντίληψη- στην ΕΚΑΧ, στην ΕΟΚ, στην ΕΕ και στην ΟΝΕ. Άρα η διάλυση της ΟΝΕ ή τα ρήγματα σε αυτήν θα οδηγήσουν στην ανάστροφη πορεία, στη διάλυση της ΕΕ, στις εθνικές περιχαρακώσεις, στον εθνικισμό και ίσως στον πόλεμο.

Συνδρομή στον κ. Στουρνάρα

Του Κώστα Λαπαβίτσα

Η μεγάλη επιτυχία του κ. Στουρνάρα είναι η δημιουργία σχετικής δημοσιονομικής σταθερότητας. Παρ’ όλα αυτά, επειδή φαίνεται να περνάει Συμπληγάδες ως υπουργός, μερικές παρατηρήσεις ίσως του φανούν χρήσιμες.

Το πρωτογενές δημοσιονομικό πλεόνασμα φέτος θα είναι μικρό, όταν συνυπολογίσουμε και τις πλήρεις δαπάνες για την υγεία και τις μεταβιβάσεις από τις ξένες κεντρικές τράπεζες. Παραμένει όμως πλεόνασμα και η μεταστροφή από το έλλειμμα του 2010 είναι γιγαντιαία. Προσφέρει λοιπόν ένα διαπραγματευτικό χαρτί, το οποίο η κυβέρνηση και ο κ. Στουρνάρας έχουν υποχρέωση να αξιοποιήσουν. Αυτό σημαίνει δύο πράγματα. 

Γιατί ο Στουρνάρας προστατεύει τους τραπεζίτες;

Σάλο έχει προκαλέσει η δήλωση του κ. Στουρνάρα, υπουργού Οικονομικών της Ελλάδας, ότι «δεν νομίζω ότι είναι σκόπιμο να απειλούμε διαρκώς τους τραπεζίτες με διώξεις, γιατί δεν πρόκειται να δώσουν ούτε ένα ευρώ δάνειο».

Tο ξεστόμισε στην εκπομπή του Νίκου Χατζηνικολάου προχθές, όταν πολίτης άσκησε κριτική για τα θαλασσοδάνεια που έδωσαν οι τράπεζες σε κόμματα.

Η αναγέννηση της ευρωπαϊκής Αριστεράς

Του Κώστα Λαπαβίτσα

Έχει ανάψει για τα καλά η συζήτηση στην ευρωπαϊκή Αριστερά για το μέλλον του ευρώ. Στη Γερμανία το Ντι Λίνκε έχει θέσει το θέμα ανοιχτά και με όρους επιστημονικής έρευνας. Στη Γαλλία υπάρχει συμπαγές ρεύμα απόρριψης του ευρώ που γνωστοί οικονομολόγοι εκφράζουν ακόμη και στις σελίδες του Μοντ Ντιπλοματίκ. Στην Ισπανία εμφανίστηκε συντεταγμένη ομάδα προσωπικοτήτων της Αριστεράς που διαπιστώνει την αποτυχία του κοινού νομίσματος. Ως και το πανευρωπαϊκό δίκτυο Τρανσφόρμ, από τους ακραιφνέστερους υποστηρικτές της ‘ευρωπαϊκής ιδέας’, φαίνεται πλέον να κατάλαβε ότι κάτι δομικό συμβαίνει.                       

Τα επίδικα της συζήτησης είναι πολλά. Το πρώτο και πιο άμεσο είναι η ανάδειξη του ευρώ σε μηχανισμό λιτότητας και ύφεσης χωρίς ημερομηνία λήξης. Αλλά βέβαια το νόμισμα δεν είναι ποτέ ένα απλό τεχνικό ζήτημα. Το δεύτερο επίδικο είναι το πλήγμα στην δημοκρατία, ιδίως στην περιφέρεια, όπου οι υπερεθνικοί μηχανισμοί του ευρώ και η Τρόικα έχουν καταστρατηγήσει βασικά δημοκρατικά δικαιώματα, καθώς και την εθνική ανεξαρτησία, για να μην αναφέρουμε την αξιοπρέπεια. Το τρίτο είναι το κοινωνικό υπόβαθρο του ευρώ διότι φυσικά το χρήμα δεν είναι ένα ουδέτερο οικονομικό φαινόμενο. Η ΟΝΕ έχει αναδείχθεί σε μοχλό προώθησης των κυνικότερων συμφερόντων του μεγάλου κεφαλαίου σε βάρος της μισθωτής εργασίας και των  μικρομεσαίων.

Έξω από το ευρώ και τη νομισματική Ευρώπη

Των Luciano Vasapollo, Rita Martufi και Joaquìn Arriola

Απόσπασμα από τη μελέτη τους “Pigs’ awakening – PIIGS”

Μετάφραση : Άλεξ Μπουμπουκιώτης

Αναδημοσίευση : antapocrisis.gr

Έξω απο το ευρώ και τη νομισματική Ευρώπη.

Ας ασχοληθούμε τώρα, με μια άμεση λειτουργική αλλά και στρατηγική προοπτική, την αποχώρηση απο καπιταλιστικές περιοχές, όπως η Ε.Ε.

Το ευρώ υιοθετήθηκε για να ενισχύσει τις εξαγωγές της αστικής τάξης των χωρών της Κεντρικής Ευρώπης, δηλαδή του ιμπεριαλιστικού Ευρωπαϊκού πόλου, και να αποδυναμώσει τις εμπορικές θέσεις των περιφερειακών χωρών της Μεσογείου. Επιπλέον, υπέταξε τη δυναμική τους στον καταμερισμό εργασίας των κεντρικών χωρών. Έτσι, Πορτογαλία, Ιταλία, Ελλάδα και Ισπανία (τα λεγόμενα PIIGS, προσθέτοντας και την Ιρλανδία) έχουν μετατραπεί σε τουριστικά και οικιστικά θέρετρα, ή σε κέντρα υπηρεσιών, με μια αυξανόμενη διαδικασία αποβιομηχάνισης. Αυτός είναι ο λόγος που δεν μπορούμε να σχεδιάσουμε μια εργατική λύση στην κρίση αν δεν αλλάξουν οι υφιστάμενοι οικονομικοί και νομισματικοί κανόνες.

ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΓΙΑ ΜΙΑ ΑΡΙΣΤΕΡΗ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ

Του ΚΩΣΤΑ ΛΑΠΑΒΙΤΣΑ*

Η εκλογική άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ είναι η πιο αισιόδοξη πολιτική εξέλιξη από την αρχή της γιγαντιαίας κρίσης της Ευρωζώνης. Το δίλημμα των εκλογών της 17ης Ιουνίου είναι ξεκάθαρο. Αν σχηματιστεί αριστερή κυβέρνηση που θα εφαρμόσει το ριζοσπαστικό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ, υπάρχει η δυνατότητα αφενός να βγει η Ελλάδα από την κρίση και αφετέρου να δρομολογηθεί νέα πορεία για την υπόλοιπη Ευρώπη. Αν σχηματίσει κυβέρνηση ο μετριότατος κ. Σαμαράς, η χώρα θα συνεχίσει ακάθεκτη προς την κατάρρευση, που όλα δείχνουν πως δεν θα αργήσει.