Του Χρήστου Σκυλλάκου

Με αφορμή την ταινία “The Man with the iron heart” για την εκτέλεση του αρχιναζιστή Ράινχαρντ Χάιντριχ

Η ταινία βγήκε μέσα στις γιορτές στις ελληνικές αίθουσες. Και κάθε ταινία αξιώνει θεατές. Και κάθε θεατής δικαιούται να κρίνει. Και κάθε κρίση πρέπει να τοποθετείται μέσα σε ένα πλαίσιο ιστορικό, κοινωνικό και όπως και πλαίσιο αναγκαιότητας προβολής του στο σήμερα. Οι ταινίες δεν είναι αθώα παιχνίδια. Είναι προώθηση γνώμης. Είτε ορατά είτε υπαινικτικά εισβάλλουν στο μυαλό μας και προφανώς καλά κάνουν. Η ταινία για την οποία θα μιλήσουμε δημιουργεί ένα πορτρέτο (θα δούμε παρακάτω τι τύπου) του επονομαζόμενου «Χασάπη της Πράγας» ή του «Δήμιου», ή του «Ξανθού κτήνους» και κυρίως του «Άνδρα με την σιδερένια καρδιά» όπως τον μνημόνευε ο Χίτλερ και αληθεύει πως με πλάγιους τρόπους μνημονεύει και η προαναφερθείσα ταινία. Μιλάμε για τον αρχιναζιστή των SS Ράινχαρντ Χάιντριχ.

Κάποια ιστορικά στοιχεία: Δεύτερος στην ιεραρχία μετά τον Χίμλερ. Ο υπεύθυνος της ιδέας της «Τελικής λύσης» του εβραϊκού προβλήματος. Δηλαδή ο οργανωτής του τρόπου που οι ναζί θα ξεμπερδέψουν μια και καλή με τους Εβραίους μην αφήνοντας κανέναν ζωντανό στα στρατόπεδα εξόντωσης -εφόσον πρώτα διαθέσουν τα χέρια τους για την προσφορά τσάμπα εργασίας στα στρατόπεδα «συγκέντρωσης»-. Μια κτηνώδης προσωπικότητα που πάλι καλά και πρόλαβε η τσεχοσλοβάκικη αντίσταση και τον εκτέλεσε στην μέση του δρόμου και μέρα μεσημέρι. Πράξη αξιοθαύμαστη. Πρώτη φορά ως τότε που είχε εκτελεστεί τέτοιας κλίμακας στέλεχος των ναζί και σε δημόσια θέα –ως απόρροια και του τσεχοσλοβάκικου λαϊκού μίσους εναντίον του- κατοχυρώνοντάς τη αμέσως στην μνήμη της ιστορίας ως μια δυναμική αντιναζιστική παρέμβαση. Για τους τσεχοσλοβάκους ο Χάιντριχ δεν ήταν μύθος. Δεν πολυνοιαζόταν αν παίζει ή όχι καλό βιολί, αν αγαπά την γυναίκα του και το παιδί του ή αν ανελισσόταν λόγω της φασιστικά ακλόνητης προσωπικότητας του στην ιεραρχία των ναζί. Ήξεραν πως αντιπροσώπευε κατοχική δύναμη, πως ήταν ναζιστής και πως εκτελούσε κατά συρροή τα παιδιά τους, τις γυναίκες τους, τους γονείς τους και τους ίδιους. Έτσι λοιπόν, μια σφαίρα, μια χειροβομβίδα και ο Χάιντριχ τέλος. Το 2018 γιατί όμως επανερχόμαστε; Τι ακριβώς μπορεί να μας διδάξει μια ιστορία για αυτόν; Γιατί ενημερωνόμαστε για τις παραπάνω πληροφορίες της προσωπικής του ζωής; Και πόσο σίγουροι μπορεί να είμαστε για το αν αυτές οι πληροφορίες είναι αληθινές και όχι ύποπτα μεθοδευμένες αφηγήσεις μέσα στα χρόνια που αποσκοπούν να αθωώσουν ή να εξήρουν στο πρόσωπο του ολόκληρο τον ναζισμό; More