Ο κ. Κόινερ θα αγόραζε «ΕφΣυν»;

Του Γιάννη Κιμπουρόπουλου

Σήμερα θα αντιστρέψουμε τη σειρά ανάγνωσης. Σταματήστε εδώ και διαβάστε πρώτα τη «θυγατρική» της στήλης, τις «Θεωρίες για την υπεραξία», παρακάτω. Τηρήστε το, πλιζ, έχει σημασία.

Ωραία, σας ευχαριστώ που ήσασταν συνεπείς – υποθέτω ότι ήσασταν. Κανονικά πρέπει να σταματήσω εδώ. Τι να προσθέσω εγώ στο θέμα «εφημερίδες», όταν έχει προηγηθεί ο Μπρεχτ; Αυτή είναι η πρώτη παραβολή που έγραψε ο Μπρεχτ για τις «Ιστορίες του κ. Κόινερ», το 1926. Υποθέτω ότι έχει σημασία πως ξεκινά από την υπεράσπιση των εφημερίδων αυτές τις αξεπέραστες ασκήσεις διαλεκτικής. Και τις ξεκινά τότε, στο μέσον της «Δημοκρατίας της Βαϊμάρης». Εχει προηγηθεί το «πραξικόπημα της μπιραρίας», ο Χίτλερ έχει αποφυλακιστεί και έχει ήδη εκδώσει το «Ο Αγών μου». Ο Μπρεχτ πιθανότατα πιάνει στην ατμόσφαιρα την τάση υποκατάστασης της πληροφορίας από τη φήμη, της γνώσης από τη δοξασία και πιθανώς δεν συμμερίζεται διόλου τις απόψεις του προγενέστερου Νίτσε, που αποκαλούσε τους δημοσιογράφους «γλοιώδη κοινωνική ομάδα» και εχθρευόταν -όπως και ο κ. Βιρ στην ιστορία του κ. Κόινερ- τις εφημερίδες γιατί… «Το δημοσιογραφικό έντυπο παίρνει τώρα τη θέση της παιδείας και όποιος εξακολουθεί να έχει αξιώσεις για μόρφωση στηρίζεται, έστω κι αν είναι ο ίδιος επιστήμονας- σ’ αυτό το ενδιάμεσο κολλητικό στρώμα που στοκάρει τους αρμούς ανάμεσα σε κάθε κοινωνική τάξη, σε κάθε τέχνη, σε κάθε επιστήμη».

Πέντε δυσκολίες για να γράψει κανείς την αλήθεια (Bertolt Brecht) – Α Μέρος

Αναδημοσίευουμε σε 2 μέρη ένα καταπληκτικό κείμενο του Μπέρτολντ Μπρέχτ από το Συνέδριο για την υπεράσπιση της Κουλτούρας,  στο Παρίσι το 1935

Και η τέχνη πρέπει σε αυτούς τους καιρούς των αποφάσεων να αποφασίσει. Μπορεί να κάνει τον εαυτό της όργανο µιας µικρής µερίδας ορισµένων που παίζουν τις θεότητες της µοίρας για τους πολλούς και που απαιτούν µια πίστη που πρέπει πρώτα απ’ όλα να είναι τυφλή ή µπορεί να σταθεί στο πλευρό των πολλών και να βάλει τη µοίρα τους στα δικά τους χέρια. Μπορεί να παραδώσει τον άνθρωπο στις συγχύσεις, τις αυταπάτες και τα θαύµατα ή µπορεί να παραδώσει τον κόσµο στον άνθρωπο. Μπορεί να µεγαλώσει την αµάθεια ή µπορεί να µεγαλώσει τη γνώση. Μπορεί να κάνει έκκληση στις δυνάµεις που αποδεικνύουν τη δύναµή τους καταστρέφοντας ή στις δυνάµεις που αποδεικνύουν τη δύναµή τους βοηθώντας.

Πέντε δυσκολίες για να γράψει κανείς την αλήθεια

Όποιος θέλει σήµερα να πολεµήσει το ψέμα και την αµάθεια γράφοντας την αλήθεια, έχει ξεπεράσει το λιγότερο πέντε δυσκολίες. Πρέπει να έχει το θάρρος να γράψει την αλήθεια παρόλο που παντού την καταπνίγουν,  την εξυπνάδα να την αναγνωρίσει παρόλο που τη σκεπάζουν παντού, την τέχνη να την κάνει ευκολοµεταχείριστη σαν όπλο, την κρίση να διαλέξει εκείνους που στα χέρια τους η αλήθεια θα αποκτήσει δύναµη και την πονηριά να τη διαδώσει ανάµεσά τους. Αυτές οι δυσκολίες είναι µεγάλες για εκείνους που γράφουν κάτω από το φασισµό, υπάρχουν όµως και γι’ αυτούς που τους κυνήγησαν ή που καταδίωξαν ακόµα και για όσους γράφουν στις χώρες της αστικής ελευθερίας.

ΑΝ ΟΙ ΚΑΡΧΑΡΙΕΣ ΗΤΑΝ ΑΝΘΡΩΠΟΙ

Μπέρτολτ Μπρεχτ

 

Αν οι καρχαρίες ήταν άνθρωποι, ρώτησε τον κ.Κ η κορούλα της οικονόμας του, θα φέρονταν τότε πιο καλά στα μικρά ψαράκια; Σίγουρα, αποκρίθηκε εκείνος. “Αν οι καρχαρίες ήταν άνθρωποι, θα έχτιζαν για τα μικρά ψαράκια στη θάλασσα τεράστια κλουβιά και θα έβαζαν μέσα διάφορες τροφές, φυτά καθώς και ζωντανά. Θα φρόντιζαν τα κλουβιά να ‘χουν πάντα καθαρό νερό και γενικά θα τα εφοδίαζαν με διάφορες εγκαταστάσεις υγιείνης. Όταν λογουχάρη ένα ψαράκι τραυμάτιζε την ουρά του, οι καρχαρίες θα του έβαζαν αμέσως έναν επίδεσμο μην τυχόν και ψοφήσει πριν την ώρα του.

Έπειτα, για να μην μελαγχολούν τα ψαράκια, θα οργάνωναν κατά διαστήματα στη θάλασσα μεγάλες γιορτές, γιατί τα κεφάτα ψαράκια είναι πιο νόστιμα από τα θλιμμένα. Τούτα τα μεγάλα κλουβιά θα είχαν βέβαια και τα σχολειά τους. Εκεί τα ψαράκια θα μάθαιναν να κολυμπάνε στο στόμα του καρχαρία. Θα έπρεπε λογουχάρη να μάθουν γεωγραφία, για να μπορούν να βρίσκουν τους μεγάλους καρχαρίες, όταν αυτοί κάπου τεμπελιάζουν. Βέβαια, το σπουδαιότερο θα ήταν η ηθική διάπλαση των μικρών ψαριών.