Μεταπολίτευση: Η δυνατότητα που εξαντλήθηκε

Του Θέμη Τζήμα

Για όσους έχουν ιστορικό βίωμα και ιστορική γνώση η Μεταπολίτευση δεν είναι μια χαμένη ευκαιρία: είναι η δυνατότητα η οποία εξαντλήθηκε

Σαράντα έξι χρόνια από την πτώση της χούντας

Του Λάμπρου Τόκα

Η άρνηση της κυβέρνησης «Εθνικής Ενότητας» του 1974 να ικανοποιήσει το παλλαϊκό αίτημα για αποχουντοποίηση, αποδείχτηκε λάθος επιλογή, που- εκτός των άλλων- αποθράσυνε τους νεοναζί και την εγκληματική οργάνωση Χρυσή Αυγή (δολοφονία Φύσσα κλπ)

Σαν σήμερα, πριν από 46 χρόνια, οριστικοποιήθηκε και επίσημα η πτώση της στρατιωτικοφασιστικής χούντας, που κυβερνούσε την Ελλάδα- με τις πλάτες, κυρίως, των αμερικανών- από τον Απρίλη του 1967. Το καθεστώς της χούντας, είχε αρχίσει να εμφανίζει τις πρώτες μεγάλες «ρωγμές»  από το 1973, κυρίως μετά την εξέγερση στο Πολυτεχνείο. Ήταν λίγο μετά το μεσημέρι της 23ης Ιούλη 1974, όταν ξεκίνησε  στα παλιά ανάκτορα μια κρίσιμη σύσκεψη στρατιωτικών και πολιτικών. Αντικείμενο της σύσκεψης, ήταν η ομαλή παράδοση της εξουσίας από τους στρατιωτικούς στους πολιτικούς, που αποτέλεσε, ουσιαστικά, το τέλος της στρατιωτικής δικτατορίας και την επιστροφή της Ελλάδας στην αστική κοινοβουλευτική δημοκρατία.

24 Ιουλίου 1974 Μεταπολίτευση: Ένας συμβιβασμός υπό το φόβο του λαού

Του Δάνη Παπαβασιλείου

Τα ξημερώματα της 24ης Ιούλη του 1974, μετά από πολύωρες διαπραγματεύσεις μεταξύ των εκπροσώπων της καταρρέουσας χούντας και του αστικού πολιτικού κόσμου, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ορκίζεται πρωθυπουργός. Ετσι ανοίγει το κεφάλαιο: «Μεταπολίτευση».

Κανείς δεν αμφισβήτησε ότι η πολιτική αλλαγή, που συντελέστηκε εκείνη τη μέρα, ήταν το προϊόν ενός συμβιβασμού. Η σωστή εκτίμηση για το χαρακτήρα αυτού του συμβιβασμού, όπως και των δυνάμεων που πήραν μέρος σ’ αυτόν, ήταν πολύτιμο εργαλείο για την ανάλυση των νέων συνθηκών που προέκυπταν και των νέων καθηκόντων για το μαζικό λαϊκό κίνημα στη νέα κατάσταση.

Μεταπολίτευση: Η ομαλή μετάβαση από τη χούντα στον αστικό κοινοβουλευτισμό

Του Δημήτρη Γρηγορόπουλου

ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ

• 15 Ιουλίου 1974: Χουντικό πραξικόπημα στην Κύπρο ανατρέπει τον πρόεδρο Μακάριο.
• 20 Ιουλίου 1974: Με πρόσχημα το πραξικόπημα, η Τουρκία εισβάλλει στην Κύπρο.
• 23 Ιουλίου 1974: Σε σύσκεψη στρατιωτικών αρχηγών με πολιτικούς παράγοντες, η εξουσία παραδίδεται σε πολιτική κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Κ. Καραμανλή
• 14 Αυγούστου 1974: Ενώ διεξάγονται διεθνείς διαπραγματεύσεις, η Τουρκία πραγματοποιεί νέα εισβολή και καταλαμβάνει το 37% του εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας.
• 17 Νοεμβρίου 1974: Οι πρώτες μεταδικτατορικές εκλογές, η ΝΔ παίρνει το 54,4% των ψήφων.
• 8 Δεκεμβρίου 1974: Στο δημοψήφισμα για το πολιτειακό, το 69,18% ψηφίζει Δημοκρατία και το 30,82% Μοναρχία.

24 Ιουλίου 1974 Μεταπολίτευση: Ένας συμβιβασμός υπό το φόβο του λαού

Του Δάνη Παπαβασιλείου

Τα ξημερώματα της 24ης Ιούλητου 1974, μετά από πολύωρες διαπραγματεύσεις μεταξύ των εκπροσώπων της καταρρέουσας χούντας και του αστικού πολιτικού κόσμου, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ορκίζεται πρωθυπουργός. Ετσι ανοίγει το κεφάλαιο: «Μεταπολίτευση ».

Κανείς δεν αμφισβήτησε ότι η πολιτική αλλαγή, που συντελέστηκε εκείνη τη μέρα, ήταν το προϊόν ενός συμβιβασμού. Η σωστή εκτίμηση για το χαρακτήρα αυτού του συμβιβασμού, όπως και των δυνάμεων που πήραν μέρος σ’ αυτόν, ήταν πολύτιμο εργαλείο για την ανάλυση των νέων συνθηκών που προέκυπταν και των νέων καθηκόντων για το μαζικό λαϊκό κίνημα στη νέα κατάσταση.

Αριστερά: από το «Καπνισμένο τσουκάλι» στον καπνιστό σολομό

Του Περικλή Κοροβέση

Η «Αυγή» είχε την καλή έμπνευση να αναπαράξει τα πρωτοσέλιδά της, τις μέρες του θανάσιμου τραυματισμού του βουλευτή Γρηγόρη Λαμπράκη, από τη μέρα της δολοφονικής επίθεσης μέχρι την κηδεία του. Δηλαδή τις τελευταίες μέρες του Μάη του 1963. Τα γεγονότα αυτά τα έζησα σε κάθε τους στιγμή, ως νεαρός ακτιβιστής και μέλος της Νεολαίας της ΕΔΑ. Αρχίζοντας από μαθητής με τα συλλαλητήρια για το Κυπριακό, μέχρι την έλευση της χούντας το 1967 που αρχίζει άλλο κεφάλαιο.

Τα πρωτοσέλιδα αυτά άθελά μου αναβίωσαν μιαν εποχή που η Αριστερά ήταν μια ζώσα πραγματικότητα, μαχητική και ασυμβίβαστη και ό,τι έλεγε το πίστευε και το διεκδικούσε. Με τη δημιουργία του πολιτικού φορέα της ΕΔΑ, αμέσως μετά τη στρατιωτική και πολιτική συντριβή του ΚΚΕ, με τη λήξη του εμφυλίου πολέμου, το ηττημένο κίνημα ανασυγκροτείται και γίνεται αξιωματική αντιπολίτευση, μέσα σε μόλις οκτώ χρόνια.

Ρόλος και όρια της Αριστεράς στη μεταπολίτευση (1974-2010)

Του Ρούντι Ρινάλντι

Ορισμένοι μελετητές, θέλοντας να αναλύσουν την τυπολογία του πολιτικού συστήματος στην Ελλάδα μετά τη μεταπολίτευση, κάνουν λόγο για «τριπολικό κομματικό σύστημα με δικομματική δυναμική αντιπαράθεσης», για «τρικομματισμό με διπολική δυναμική» ή και για «απόλυτο πολωμένο τρικομματισμό». Ο τρίτος παράγοντας, το «τρίτο πρόσωπο», είναι φυσικά η Αριστερά.

Στα χρόνια της μεταπολίτευσης, ο δικομματισμός κυριάρχησε, συγκεντρώνοντας ποσοστά της τάξης του 80% του εκλογικού σώματος. Πάντα όμως υπήρχε ένας ακόμα πόλος, συμπληρωματικός προς το μεταπολιτευτικό σύστημα, εκφραζόμενος από τις δυνάμεις που αναφέρονταν στην Αριστερά.

Οι προσεγγίσεις που προαναφέραμε, όμως, δεν είναι οι μόνες. Αρκετοί άλλοι αναλυτές θεωρούν τον ρόλο της Αριστεράς κατά την περίοδο 1974-2010 περιθωριακό ή μη ουσιαστικό, παρουσιάζοντάς την περίπου σαν έναν «φτωχό συγγενή» στο πολιτικό σκηνικό.

Μεταπολίτευση: Από τη «λύση Καραμανλή» στα μνημόνια

Σε χαλαρό κλίμα και ευχάριστη ατμόσφαιρα, πολιτικοί αρχηγοί, βουλευτές, θεσμικοί και επιχειρηματικοί παράγοντες, γιόρτασαν μαζί στον κήπο του προεδρικού μεγάρου την αποκατάσταση της δημοκρατίας που έλαβε χώρα 43 χρόνια πριν.

Οι εορτασμοί αυτοί από μόνοι τους τείνουν να περιγελούν κάθε απόπειρα σοβαρής αξιολόγησης των ιστορικών γεγονότων, συσκοτίζοντας το περιεχόμενο, το υποκείμενο και τα επίδικα αυτής της σημαντικής στιγμής στην πορεία των νεοελληνικών εξελίξεων.

Σημαντική στιγμή καταρχήν, γιατί καταγράφει το πέρασμα από μια στρατιωτική χούντα σε μια μορφή αστικής, κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, διαφορετικής από τις καθεστωτικές μορφές που είχε ώς τότε γνωρίσει η χώρα. Μια «στιγμή», λοιπόν, μετάβασης σε μια εποχή που θα κρατούσε 36 ολόκληρα χρόνια, μέχρι το 2010 οπότε και η χώρα θα περνούσε σε μια νέα καθεστωτική φάση.

Πώς φτάσαμε στο 1974

Ορισμένοι διεθνείς και εσωτερικοί όροι της μεταπολίτευσης

Πώς φτάσαμε στη λύση της μεταπολίτευσης και το κοινωνικό συμβόλαιο που την συνόδευσε; Από ποιους διεθνείς και εσωτερικούς όρους καθορίστηκε η ποιότητα αυτής της μετάβασης; Το θέμα είναι φυσικά τεράστιο και μόνο ακροθιγώς, αλλά πιστεύουμε με μεστό τρόπο, το κείμενο που ακολουθεί αναφέρεται σε αυτό. Αποτελεί ένα μικρό απόσπασμα από το βιβλιαράκι «Πλευρές της πολιτικής διάστασης» που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Α/συνεχεια το 1984, με αφορμή τα 10 χρόνια της μεταπολίτευσης. [Ένα ακόμα απόσπασμα από την ίδια μπροσούρα (για τον ρόλο του ΠΑΣΟΚ) μπορείτε να δείτε εδώ]

Η πολιτική κληρονομιά της Μεταπολίτευσης

του Γιάννη Μαυρή*

Στην ιστορική περίοδο, μετά το 1974, που ονομάσθηκε συμβατικά Μεταπολίτευση και της οποίας κέντρο βάρους αποτέλεσε η πρώτη δεκαετία της διακυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ (1981-1989), διαμορφώθηκε στον ελληνικό κοινωνικό σχηματισμό ένας ταξικός συσχετισμός δυνάμεων που βελτίωνε σχετικά –σε σύγκριση με την μετεμφυλιακή και τη δικτατορική κατάσταση– τη θέση των κυριαρχούμενων τάξεων και την πολιτική τους εκπροσώπηση στους κρατικούς θεσμούς. Εν μέρει, αυτός ο κοινωνικός συσχετισμός αποκρυσταλλώθηκε –με αντιφάσεις– και στο Σύνταγμα του 1975.

Ο τριακονταπενταετής βίος της Γ’ Ελληνικής Δημοκρατίας τερματίσθηκε βίαια, με την επιβολή του μνημονιακού καθεστώτος. Με το πολιτικό πρόγραμμα των διαδοχικών Μνημονίων, που υλοποιήθηκε την τελευταία επταετία, ο μεταπολιτευτικός κοινωνικός συσχετισμός δυνάμεων, ανατράπηκε και πάλι προς όφελος των κυρίαρχων τάξεων. Το μνημονιακό σχέδιο δεν περιορίζεται μόνο στην οικονομία. Επιβάλλει και την κατεδάφιση της πολιτικής και ιδεολογικής κληρονομιάς της Μεταπολίτευσης. Είναι αυτό που οι πολιτικές δυνάμεις του νέου καθεστώτος, αποκαλούν «κουλτούρα της Μεταπολίτευσης» και έχουν θέσει εδώ και καιρό, ως βασική προτεραιότητα στο πεδίο της ιδεολογίας, την υπονόμευση και αποδόμησή της. Τι είναι όμως η «κουλτούρα της Μεταπολίτευσης» που τόσο μισούν και στηλιτεύουν οι ταγοί του εγχώριου νεοφιλευθερισμού; Είναι η θετική «ανάμνηση» που διατηρείται στη συλλογική μνήμη για τη Μεταπολίτευση. Στην ουσία, πρόκειται για την κοινωνική αναγνώριση των κατακτήσεων, που οι κυριαρχούμενες τάξεις κατοχύρωσαν πολιτικά σε αυτήν την ιστορική περίοδο.

Ο Σάκης Καράγιωργας για το ΠΑΣΟΚ και την Αριστερά

Εκτεταμένο απόσπασμα από συνέντευξή του καθηγητή το 1985, λίγο πριν τον θάνατό του: «Οι αντιδεξιές συσπειρώσεις καθήλωσαν τα δύο Κ.Κ.»

 Ο Σάκης Καράγιωργας, οικονομολόγος και καθηγητής της Δημόσιας Οικονομίας στην Πάντειο πριν τη δικτατορία, θα πρωταγωνιστήσει στην ίδρυση της «Δημοκρατικής Άμυνας» μετά το πραξικόπημα του 1967. Συλλαμβάνεται το 1969 όταν στα χέρια του εκρήγνυται εκρηκτικός μηχανισμός, βασανίζεται απάνθρωπα όντας βαριά τραυματισμένος και καταδικάζεται τον επόμενο χρόνο σε ισόβια δεσμά, ποινή που θα εκτίσει μέχρι την αμνηστία του 1973.

Μετά την πτώση της δικτατορίας, συμμετέχει στην συγγραφή της ιδρυτικής διακήρυξης του ΠΑΣΟΚ, θεωρείται μάλιστα περίπου «συναρχηγός» του, μαζί με τον Ανδρέα Παπανδρέου. Μόλις το 1975 όμως θα έρθει σε ρήξη μαζί του, ασκώντας κριτική στον προσωποπαγή χαρακτήρα του νέου κινήματος και θα διαγραφεί μαζί με εκατοντάδες ακόμα μέλη του ΠΑΣΟΚ που προέρχονταν από την «Δημοκρατική Άμυνα». Πέθανε στις 17 Αυγούστου 1985.

“Η ταφόπετρα μιας τραγωδίας”

Λίγες μέρες πριν την επικείμενη 43η επέτειο του πραξικοπήματος του 1974 στην Κύπρο, το ιστολόγιο αναδημοσιεύει σήμερα ένα αποκαλυπτικό ρεπορτάζ του μακαρίτη Νίκου Κακαουνάκη, το οποίο δημοσιεύθηκε στο τεύχος 49/10-7-1976 του αξέχαστου περιοδικού Αντί, με τίτλο “Η ταφόπετρα μιας τραγωδίας”. Για να γίνει πιο κατανοητό το περιεχόμενο, ας έχει ο αναγνώστης υπ’ όψη του και τα εξής:

– (α) Μετά τον δεύτερο Αττίλα, το υπουργείο εθνικής άμυνας διέταξε την συγκέντρωση όλου του υλικού που αναφερόταν “εις το δημιουργηθέν αρχείον εις τας αιθούσας επιχειρήσεων των αρχηγείων των ενόπλων δυνάμεων (…) κατά την διάρκειαν της Ελληνοτουρκικής-Κυπριακής κρίσεως του 1974, αφορών εις πάσης φύσεως πληροφορίας και αλληλογραφίαν επί της κρίσεως”. Προσέξτε αφ’ ενός την βιασύνη να μαζευτεί όλο το υλικό (προφανώς, για να εμποδιστεί ή, έστω, να ελεγχθεί οποιαδήποτε έρευνα) και αφ’ ετέρου το πώς η εθνική προδοσία ή τραγωδία (όπως προτιμάτε) υποβαθμίζεται σε απλή “κρίση”.

– (β) Με την υπ’ αριθ. 45/7-3-1975 πράξη του υπουργικού συμβουλίου ανεστάλη “για εθνικούς λόγους” η δικαστική έρευνα και η ποινική δίωξη των υπευθύνων της κυπριακής τραγωδίας.

Εγκλωβισμένοι στην αριστερή παρένθεση

Πριν τις εκλογές του Ιανουαρίου όλοι το αισθάνονταν. Ακόμα και ο Σαμαράς. Το τέλος της Μεταπολίτευσης είχε έρθει. Το κήρυξε ο ΣΥΡΙΖΑ το τέλος της. Όχι επειδή πασχίσαμε να το φέρουμε. Ήρθε απλά, μόνο του. Ως φυσική συνέπεια. Και μόνο το γεγονός πως το κράτος που οικοδομήθηκε αυτές τις δεκαετίες, επάνω στα χαλάσματα ενός ακόμα πιο φαύλου και σάπιου κράτους, αυτό ήταν αρκετό για να τη φέρει.

Εάν λοιπόν κάτι νιώθαμε πως κουβαλάει μαζί του ο ΣΥΡΙΖΑ, ήταν όντως αυτό το τέλος της Μεταπολίτευσης.

Οι δυνάμεις που τον στήριξαν ήταν πολλές. Και εάν επίσης κάτι φάνηκε με αυτή τη διαδικασία, είναι πως τόσο ετερόκλητες δυνάμεις δεν μπορούν να συμπράξουν. Γιατί πολύ απλά, διαφωνούν ακόμα και στις έννοιες και τις πράξεις.

1974 – 2014 Σαράντα χρόνια κλέφτες

Γράφει ο mitsos175

Το 1974 η ΝΔ παίρνει την εξουσία στις πρώτες εκλογές μετά τη χούντα. Η υπόσχεση για αποχουντοποίηση ξεχνιέται αμέσως. Αν και οι πραξικοπηματίες φυλακίζονται, λόγω της λαϊκής οργής, οι λιγότερο γνωστοί χουντικοί κουρνιάζουν στην αγκαλιά της ΝΔ κλωσώντας τα φιδίσια αυγά τους.

Η είσοδος της χώρας στην ΕΕ είναι η “σύλληψη” αυτού που θα γεννηθεί το 2009. Του καταστροφικού Μνημονίου. Η ανικανότητα, αλαζονεία, η σήψη η πολιτική γενικά του Κ. Καραμανλή (του θείου) φέρνει την καταβαράθρωση των ποσοστών της ΝΔ και παρά τη διάλυση της Ένωσης Κέντρου το ΠΑΣΟΚ στην εξουσία..

ΤΑ ΡΗΓΜΑΤΑ ΤΗΣ ΜΕΤΑΠΟΛΙΤΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ

Του Γιώργου Κατσαμπέκη

Πώς βρεθήκαμε από την εξάρθρωση της «εθνικοφροσύνης», την «εκσυγχρονιστική» ανανέωση και το φαντασιακό του «επανιδρυμένου κράτους» στην προοπτική ηγεμονίας της Αριστεράς; Και ποιες είναι οι προϋποθέσεις αυτής της ηγεμονίας;

Υπάρχουν αρκετοί τρόποι να χαρτογραφήσει κανείς την περίοδο που έχουμε συνηθίσει να αποκαλούμε Μεταπολίτευση: διακρίνοντας περιόδους, ηγεμονικά προτάγματα, ιδεολογικοπολιτικά σχίσματα και διαιρετικές τομές. Στο κρίσιμο σημείο που στεκόμαστε σήμερα ωστόσο, νομίζω πως έχει ιδιαίτερη σημασία να διακρίνουμε τα καθοριστικά ρήγματα στον συλλογικό φαντασιακό ορίζοντα. Τα σημεία ρήξης, τις κορυφαίες τομές που σμπαράλιασαν πρότερες κοινωνικοπολιτικές διευθετήσεις ή έστω τις ανασχημάτισαν με τρόπο ουσιαστικό. Πόσο μάλλον αν ισχύει η υπόθεσή μου ότι βρισκόμαστε ακόμα μέσα στον κύκλο που άνοιξε το τελευταίο ρήγμα.

Νέα Δεξιά, Μεταπολίτευση και Αντιμεταπολίτευση

 

Του Γρ. Σουλτάνη

Τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα ονομάζονται ταμπού και ιδεοληψίες,

* η υπεράσπιση των δικαιωμάτων  λαϊκισμός,

* η αστυνόμευση του πολίτη ασφάλεια,

* η κοινωνική πρόνοια, το σύστημα υγείας και ασφάλισης  κρατισμός,

* τα συνδικάτα των εργαζόμενων  συντεχνίες,

* η καταστροφή των κοινωνικών κεκτημένων  μεταρρυθμίσεις,

* η κλοπή του κοινωνικού πλούτου θυσία,

Η μαρτυρία των αρχείων Χωροφυλακής – Ο «εσωτερικός εχθρός» στη Μεταπολίτευση

Οι δυνάμεις καταστολής εν δράσει (25.5.1976)

ΦΟΡΕΙΣ ΤΟΥ ΙΟΥ: Τάσος Κωστόπουλος, Αντα Ψαρρά, Δημήτρης Ψαρράς

Σαράντα χρόνια από τη Μεταπολίτευση του 1974 επιχειρείται το ξαναγράψιμο της Ιστορίας και η διαστρέβλωση των κοινωνικών και πολιτικών συγκρούσεων της κρίσιμης εκείνης περιόδου.

Ελάχιστες περίοδοι της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας έχουν τόσο συκοφαντηθεί τα τελευταία χρόνια όσο η Μεταπολίτευση. Τον τόνο έδωσε το προπαγανδιστικό μπαράζ που προηγήθηκε του πρώτου μνημονίου το 2010, στοχοποιώντας τις τέσσερις τελευταίες δεκαετίες σαν ένα ατέλειωτο πάρτι διαφθοράς και συλλογικής αυτοκαταστροφής.

Μεταπολίτευση: από το 1964 έως την κατάρρευση του 2010

H Μεταπολίτευση νοηματοδοτήθηκε ως τέτοια, αρκετά μετά την 24η Ιουλίου 1974, όταν έπεσε η δικτατορία μαζί με την αλωθείσα Κύπρο. Ασφαλώς είναι μια μείζων διαιρετική τομή στο ιστορικό σώμα της νεότερης Ελλάδας, αλλά θα πρέπει να τη δούμε σε στενή συνάφεια με ό,τι προηγήθηκε του πραξικοπήματος της 21ης Απριλίου 1967. Πρέπει να τη συνδέσουμε με την περίοδο 1963-67, ιδίως με το καλοκαίρι του ΄65, με τις προσδοκίες και της ματαιώσεις που σφραγίζουν την, κατά Τσίρκα, χαμένη άνοιξη. Με πολλούς τρόπους, τον Ιούλιο του ’74, και με τίμημα μια εθνική απώλεια, αποκαθίσταται μια διαθλασμένη συνέχεια με τον Ιούλιο του ΄65. Ο,τι κατεστάλη, διαψεύσθηκε, ματαιώθηκε τότε, αναδύεται πάλι, μετά εννέα έτη· διαφορετικό βεβαίως αλλά εν πάση περιπτώσει δικαιωτικό. Η πολιτειακή αλλαγή, η νομιμοποίηση του ΚΚΕ, οι ελεύθερες εκλογές, ο εν γένει άνεμος ελευθερίας και πολιτικής ανεξιθρησκίας, είναι τα φανερά ιστορικά στοιχεία.

Απολογισμοί εγχώριοι και εξωχώριοι

Ο Ιούλιος είναι ο μήνας των απολογισμών: της ήδη σαραντάχρονης μεταπολίτευσης, αλλά και του ήδη τετράχρονου μνημονίου. Ο πρώτος απολογισμός διεξάγεται εγχωρίως και αυτοδυνάμως· με αποκλίνοντα συμπεράσματα, ανάλογα της πολιτικής προβολής που επιχειρείται στο σήμερα. Δηλαδή, ακόμη και για τα γεγονότα του 1973-74, αλλά και για τα πρώτα μεταπολιτευτικά έτη, παρότι έχει κατακαθίσει ο κουρνιαχτός, οι πραγματολογικές ανασυστάσεις υποκύπτουν σε επιλεκτικές ερμηνείες ή και αποκρύψεις, προκειμένου δια τερατωδών αναγωγών να δοθεί μια δικαιολογία για πράξεις σημερινές.

Πώς ήρθε και τι σηματοδοτεί η μεταπολίτευση

Του Γιώργου Πετρόπουλου

40 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΤΟΥ 1974

Το βράδυ της 22^ης Ιουλίου του 1974, ο τότε υπουργός Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών Henry Kissinger δήλωνε επίσημα για την κατάσταση στην Ελλάδα: «Ενδεχομένως τη στιγμή αυτή πραγματοποιείται πολιτική μεταβολή»[1]. Ο ιστορικός Ν. Ψυρούκης σημειώνει ότι «η δήλωση του Κίσσινγκερ χαρακτηρίστηκε προκλητική και ‘‘καθόλου διπλωματική’’»[2]. Χωρίς αμφιβολία, έτσι είχαν τα πράγματα.

Όμως μάλλον αξιολογότερος, από ιστορική άποψη είναι ο σχολιασμός που κάνει σ’ αυτή τη δήλωση ο συντηρητικός ιστορικός συγγραφέας Αλ. Ζαούσης[3]: «Δεν διευκρινίζεται– γράφει για το χρόνο που έκανε τη δήλωση ο Κίσσινγκερ- αν ήταν βράδυ στην Ουάσιγκτον ή βράδυ στην Αθήνα. Δεδομένης όμως της διαφοράς περίπου 7 ωρών μεταξύ των δύο πόλεων, ακόμα και αν εννοείται το βράδυ της Ουάσιγκτον, πάλι θα ήταν στην Αθήνα νύκτα προς 23 Ιουλίου ή το πολύ ξημερώματα. Πώς γνώριζε ο Κίσσινγκερ τόσες ώρες πριν, αυτά που θα συνέβαιναν στην Αθήνα; Ήταν η πρεσβεία ενήμερη από πριν; Ο Κίσσινγκερ ήταν δαιμόνιος. Δεν βρέθηκαν ποτέ γραπτές αποδείξεις των ενεργειών του στη δραματική κρίση του κυπριακού. Όλα γίνονταν τηλεφωνικώς».

Η υποχώρηση της Αντίληψης και η επέλαση της Σοφίας (της Βούλτεψη)

 

Τη λατρεία και τον σεβασμό του στο Σύνταγμα διεμήνυσε ο Κάρολος Παπούλιας με αφορμή την επέτειο των 40 χρόνων από την πτώση της χούντας. Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας, προφανώς αναφερόταν στην πλατεία Συντάγματος την οποία έχει να δει χρόνια, αφού όλοι ξέρουν πως η “υποχώρηση της Δημοκρατίας” στην οποία αναφέρθηκε ήρθε με τη δική του σφραγίδα και υπογραφή. Ωστόσο, επειδή το κλίμα της επετείου της Μεταπολίτευσης βάρυνε, ανέλαβε η Σοφία Βούλτεψη να το ελαφρύνει.

Η κυβερνητική εκπρόσωπος εξήγησε πως η Δημοκρατία υποχώρησε επειδή υποχώρησε η αντίληψή μας για τη Δημοκρατία.

Η παλιά και η νέα μεταπολίτευση

Του Χριστόφορου Βερναρδάκη*

Η είσοδος της χώρας στη μνημονιακή εποχή τον Μάιο του 2010 οριοθέτησε και το τέλος της Γ’ Ελληνικής Δημοκρατίας, γνωστής περισσότερο ως «μεταπολίτευσης του ’74». Η σημερινή είναι μια μεταβατική, αργόσυρτη περίοδος, εντός της οποίας επωάζονται οι συνθήκες και οι όροι της νέας μεταπολίτευσης. Η διαφορά από τη μεταπολίτευση του ’74 είναι προφανής. Εκείνη η μεταπολίτευση έγινε ακαριαία, σε μια-δυο μέρες (και νύχτες). Επίσης, εκείνη η μεταπολίτευση είχε ώριμα και αυτονόητα τα «πολιτικά και κοινωνικά συμβόλαια» πάνω στα οποία θα θεμελιωνόταν: εθνική συμφιλίωση, εκδημοκρατισμός του πολιτικού συστήματος, κοινοβουλευτισμός, ισονομία, σταθερή κομματική δημοκρατία, ισορροπία κράτους και αγοράς.

Το τέλος της Μεταπολίτευσης; Μια χαρτογράφηση του πεδίου σύγκλισης μεταξύ ακροδεξιάς και φιλελευθερισμού

Απόσπασμα άρθρου που δημοσιεύτηκε στο 6ο τεύχος του περιοδικού Πρόταγμα που κυκλοφορεί.

Η δαιμονοποίηση της Μεταπολίτευσης

«Ήρθε η ώρα η χώρα να κλείσει τους λογαριασμούς που μένουν ανοιχτοί από το 1974-1975 μέχρι σήμερα. Είτε αυτοί λέγονται ανομία, είτε αυτοί λέγονται καταλήψεις, είτε αυτοί λέγονται μεταναστευτικό, είτε μιλάμε για το άγος της Μαρφίν. Όλα αυτά πρέπει να βρουν το δρόμο τους». (Ν. Δένδιας)

«Υπάρχει ένα κυρίαρχο -αν και αδιαμόρφωτο ακόμη- ρεύμα που ζητάει ακριβώς αυτό: «Λευτεριά από τη μεταπολίτευση».» (Μ. Χρυσοχοΐδης)

Ο ύπνος της λογικής γεννάει τέρατα

Μέσα στη διάχυτη βουβαμάρα εγκλείεται φόβος. Φόβος για το παρόν, φόβος για το μέλλον. Οσα συμβαίνουν, κι όσα δεν συμβαίνουν, τροφοδοτούν διαρκώς αυτό τον φόβο του παρόντος, μια σταθερή δυσφορία, μια αίσθηση ανοικειότητας με την ίδια μας τη ζωή. Διότι απλούστατα δεν γνωρίζουμε πού μάς βγάζει ο δρόμος, δεν έχουμε καμία βεβαιότητα, αισθανόμαστε ανήμποροι να προγραμματίσουμε στοιχειωδώς τον βίο. Αισθανόμαστε να μας πλακώνει ένα ανοίκειο παρόν.

Του χρέους η γενιά

Από τα ΟΧΙ στα ΩΧ

Ρε μάγκα, κάθε φορά που έρχονται παρελάσεις, προβληματίζομαι κάπως. Νιώθω συναισθήματα αντικρουόμενα, περίεργα. Από μικρός το έχω αυτό. Αν μπουκάρεις μέσα στο δωμάτιό μου και ψάξεις κρυφά μέσα στα συρτάρια θα βρεις φωτογραφίες με εμένα να κάνω παρέλαση σε όλες τις φάσεις, από το νηπιαγωγείο μέχρι το στρατό, κάθε Οκτώβρη και κάθε Μάρτη, ήμουν πάντα εκεί, στοιχισμένος, έτοιμος για βήμα συγχρονισμένο με τον διπλανό και με τον μπροστινό μου. Λιώναμε στις πρόβες για καμιά ‘βδομάδα πριν, με το δάσκαλο πάνω από το κεφάλι μας να σφυρίζει για ώρες με τον ίδιο εκνευριστικό ρυθμό και να προσπαθεί απεγνωσμένα να φυτέψει λιγάκι υπερηφάνεια μέσα στα αγουροξυπνημένα κορμιά μας.