Μια νέα δεξιά έχει γεννηθεί

Tης Μαριάννας Τζιαντζή

Η νέα δεξιά δεν ταυτίζεται με τα δεξιά και τα ακροδεξιά κόμματα. Το πιο δυνατό της χαρτί δεν είναι ο πατριωτισμός, είναι ο εξευτελισμός που ζούμε τα μνημονιακά χρόνια. Εκεί ριζώνει ο υστερικός και συχνά νεοφασιστικός εθνικισμός.

  Η νέα «αχρωμάτιστη» δεξιά αποκτά ρίζες στη σύγχρονη εργατική τάξη, τη ρευστή και διαλυμένη.

Εν μέρει ορθός ήταν ο πρωτοσέλιδος τίτλος «Μια νέα δεξιά γεννιέται» στην Εφημερίδα των Συντακτών την επομένη του συλλαλητηρίου για το Μακεδονικό στη Θεσσαλονίκη. Μια νέα δεξιά ναι, μόνο που αυτή έχει ήδη γεννηθεί και ας είναι δύσκολο να προσδιορίσουμε με σχετική ακρίβεια την ημερομηνία γέννησής της. Μια δεξιά με πολλά ονόματα, νονούς και τροφοδότες.

Ένας νέος ορισμός του πλούτου

της Μαριάννας Τζιαντζή

Κατά καιρούς διαβάζουμε για στατιστικούς δείκτες που μετρούν τον πλούτο ή τη φτώχεια των νοικοκυριών: πόσες φορές την εβδομάδα τρώμε κρέας ή ψάρι, πόσες μέρες το χρόνο πηγαίνουμε διακοπές, πόσο δυσκολευόμαστε στην πληρωμή των λογαριασμών κ.λπ.

Σήμερα όμως, με την εκτόξευση του χρέους των νοικοκυριών προς την εφορία και αλλού, ένα βασικό κριτήριο του πλούτου είναι το τι «δεν πληρώνεις» κάθε μήνα, ποιο λογαριασμό αφήνεις ανεξόφλητο με την ελπίδα να τον πληρώσεις τον επόμενο …αν κερδίσεις στο Στοίχημα ή το λαχείο. Μέτρο της φτώχειας γίνεται το πλήθος των τηλεφωνημάτων που δέχεται κανείς κάθε εβδομάδα από εισπρακτικές εταιρείες. Μέτρο της φτώχειας γίνεται ο αριθμός των φίλων και συγγενών που αποφεύγεις επειδή τους χρωστάς και ντρέπεσαι να τους αντικρίσεις.

Αν οι τοίχοι είχαν αυτιά

της Μαριάννας Τζιαντζή

Δεν εννοώ τους τοίχους γενικά, αλλά τους τοίχους του Χίλτον, εκεί όπου οι θεσμοί εξετάζουν τη μνημονιακή κυβέρνηση, τη βαθμολογούν, την προβιβάζουν, τη στέλνουν μεταξεταστέα.

Είναι φυσικό όταν περνάμε έξω από την αμερικανική πρεσβεία να σκεφτόμαστε το τι αντιπροσωπεύει, πολιτικά και ιστορικά, αυτό το κτίριο. Όταν όμως περνάμε έξω από το Χίλτον, λίγες εκατοντάδες μέτρα πιο πέρα, σπάνια σκεφτόμαστε ότι εδώ οι θεσμοί ανακοινώνουν τις ποινές που επιβάλλουν στον ελληνικό λαό ενώ οι εκπρόσωποι της κυβέρνησης λένε τα μεγάλα «ναι», σε συνδυασμό ίσως και με μερικά μικρά και δευτερεύοντα «όχι».

Οι πύλες των Χειμερινών Ανακτόρων

της Μαριάννας Τζιαντζή

Ούτε ο «Οκτώβρης» του Αϊζενστάιν δεν γλίτωσε από το αντικομμουνιστικό μένος με το οποίο κάποιοι αντιμετώπισαν τα 100 χρόνια της Ρωσικής Επανάστασης. Μες στο σκοτάδι πρέπει να ζούσαν τα καημένα τα σοβιετικά παιδάκια αφού, όπως διαβάζουμε, στο σχολείο τούς έδειχναν εικόνες από τη θρυλική ταινία κι εκείνα νόμιζαν πως ήταν αληθινές και όχι σκηνοθετημένες, όπως την εικόνα όπου ένας μπολσεβίκος σκαρφαλώνει στις πανύψηλες σιδερένιες πύλες των Χειμερινών Ανακτόρων: «Οι μπολσεβίκοι», λέει σήμερα ο διευθυντής του μουσείου Ερμιτάζ, «μπήκαν κανονικά από την κύρια είσοδο χωρίς να συναντήσουν ιδιαίτερη αντίσταση. Όμως κάθε επανάσταση που σέβεται τον εαυτό της χρειάζεται και μια έφοδο – κι έτσι ο σκηνοθέτης φρόντισε να μας την προσφέρει». Όμως οι «New York Times» λένε ότι οι μπολσεβίκοι τρύπωσαν στα Χειμερινά Ανάκτορα από τα ξεκλείδωτα παράθυρα και ακολούθησε μια άγρια κρασοκατάνυξη στην κάβα του παλατιού όπου έκαναν επίθεση στα κρασιά του τσάρου, στο πανάκριβο (τότε και σήμερα) Château d’Yquem 1847.

Οι πολιτικοί κoιτάζουν γύρω τους

της Μαριάννας Τζιαντζή

Όταν κοιτάζουμε γύρω μας, «δεν βλέπουμε πια ανθρώπους να ψάχνουν στα σκουπίδια για φαγητό», είχε πει ο Αλέκος Φλαμπουράρης. «Κοιτάζω γύρω μου και βλέπω πρόσωπα ξεχωριστά, αποφασισμένα… νέους γεμάτους όνειρα», έλεγε προεκλογικά, το 2004 ,ο Γιώργος Παπανδρέου.

Ένα ρολόι στα Χειμερινά Ανάκτορα

Της Μαριάννας Τζιαντζή

Δεν παίρνουν μόνο τα όνειρα εκδίκηση, αλλά και τα ρολόγια του τσάρου.

Ύστερα από έναν αιώνα βουβαμάρας, ένα χρυσοποίκιλτο ρολόι που στόλιζε το παλάτι του τσάρου στην Αγία Πετρούπολη άρχισε ξανά να κάνει τικ-τακ.

Ο θρύλος λέει ότι όταν οι Μπολσεβίκοι εισέβαλαν στα Χειμερινά Ανάκτορα και συνέλαβαν την Προσωρινή Κυβέρνηση σε μια τραπεζαρία του κτιρίου, το ρολόι βρισκόταν πάνω στο ράφι του τζακιού σταμάτησε τη στιγμή της σύλληψης: στις 2:30 μετά τα μεσάνυχτα στις 26 Οκτωβρίου 1917.

Από τότε οι δείκτες του ρολογιού δε σάλεψαν ξανά.

Οι φλόγες του Ντιτρόιτ δεν έχουν σβήσει

της Μαριάννας Τζιαντζή

Ιστορική ημέρα η σημερινή για το Ντιτρόιτ αλλά και για το παγκόσμιο εργατικό και λαϊκό κίνημα, αφού πριν 50 χρόνια ξέσπασε στην πόλη αυτή μια από τις μεγαλύτερες «αστικές» (με την έννοια του άστεως, της πόλης) εξεγέρσεις του 20ού αιώνα. Μια εξέγερση που πνίγηκε στο αίμα, αφού ο απολογισμός της ήταν 43 νεκροί, εκ των οποίων τα δύο τρίτα μαύροι. Πολλοί δολοφονήθηκαν με αποτρόπαιο τρόπο.

Όλα ξεκίνησαν τα χαράματα της 23ης Ιουλίου, όταν η αστυνομία έκανε έφοδο στο «Τυφλό Γουρούνι», ένα μπαρ στην καρδιά της πόλης το οποίο λειτουργούσε χωρίς άδεια. Εκεί βετεράνοι μαύροι στρατιώτες γιόρταζαν την επιστροφή τους από τον πόλεμο του Βιετνάμ. Οι αστυνομικοί άρχισαν να συλλαμβάνουν και τους 85 θαμώνες που βρίσκονταν εκεί. Σύντομα μαζεύτηκε εκεί πολύς κόσμος, κυκλοφόρησαν τα νέα για την αστυνομική θηριωδία και οι κάτοικοι του Ντιτρόιτ απάντησαν πετώντας μπουκάλια και πέτρες στους αστυνομικούς. Οι ταραχές εξαπλώθηκαν στο υποβαθμισμένο κέντρο με ταχύτητα αστραπής. Στις επόμενες μέρες 2.509 κτίρια καταστράφηκαν, 7.231 άνθρωποι συνελήφθησαν ενώ οι τραυματίες ήταν εκατοντάδες. Τα περισσότερα θύματα έχασαν τη ζωή τους από σφαίρες της αστυνομίας και της τοπικής εθνοφρουράς. Και όταν η εξέγερση δεν έδειχνε να ξεθυμαίνει, κλήθηκε ο στρατός για να επιβάλει το νόμο και την τάξη: 8.000 πεζοναύτες.

Θερινός σκοταδισμός

της Μαριάννας Τζιαντζή

Δεκάδες χιλιάδες πιστοί προσκύνησαν σε ένα ναό του Αγρινίου το βρασμένο κάστανο που είχε προσφέρει ο Γέροντας Παϊσιος σε κάποιο χριστιανόπουλο. Αν και πέρασαν 27 χρόνια από τότε, το κάστανο παραμένει έτοιμο προς βρώσιν. Θαύμα, λένε οι τοπικές εκκλησιαστικές αρχές, ενώ η ηγεσία της Εκκλησίας σιωπά. Κάτι παρόμοιο είχε συμβεί πριν δύο χρόνια, όταν σε ένα ναό της Κύπρου τέθηκαν για προσκύνημα οι πλαστικές παντόφλες του Παϊσιου, όμως, ύστερα από τις αντιδράσεις που προκλήθηκαν, το κειμήλιο αυτό αποσύρθηκε.

Μια εκστρατεία ιστορικής λήθης

Της Μαριάννας Τζιαντζή

Πολλά φαρμακερά σχόλια εμφανίστηκαν στα σόσιαλ μίντια για τον Λουκά Παπαδήμο και τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, όμως αυτά δεν είναι τίποτα μπροστά στο τρελό γλέντι που είχε στηθεί το 2013 στους δρόμους του Λονδίνου και άλλων βρετανικών πόλεων, όταν μαθεύτηκε ότι πέθανε η Μάργκαρετ Θάτσερ. Σαμπάνιες, τραγούδια και χοροί, συνθήματα όχι και τόσο κολακευτικά για την 87χρονη πολιτικό. Και με μαζική συμμετοχή.

Σήκω, Ζήκο, να μας δεις

Της Μαριάννας Τζιαντζή

Ο Ζήκος (Κώστας Χατζηχρήστος), ο θρυλικός Μπακαλόγατος, θα λυπόταν βαθιά τους σύγχρονους Παιχνιδόγατους, που δεν πρέπει να κάνουν ό,τι έκανε αυτός. Δηλαδή να μιλάνε, να φέρονται σαν άνθρωποι και όχι σαν ρομπότ.

Οι κανόνες λειτουργίας ενός καταστήματος παιχνιδιών, του Μουστάκα, τοιχοκολλήθηκαν, φωτογραφήθηκαν και κυκλοφόρησαν στο ίντερνετ. Εδώ κυριαρχεί το «δεν». Οι υπάλληλοι ΔΕΝ πρέπει να γέρνουν και να στηρίζονται στις κολόνες, ΔΕΝ πρέπει να έχουν πάνω τους κινητό, ΔΕΝ πρέπει να σχηματίζουν πηγαδάκια μιλώντας μεταξύ τους, ΔΕΝ πρέπει να τρώνε στην αποθήκη, ΔΕΝ πρέπει να κάθονται (ή μάλλον να στέκονται όρθιοι) χωρίς να κάνουν τίποτα, ΔΕΝ πρέπει να φαίνεται το μπουκάλι με το νερό τους (να το αφήνουν στο ντουλάπι τους).

Το Χόλιγουντ πήρε στ’ αλήθεια το όπλο του;

της Μαριάννας Τζιαντζή

Πέρυσι τον Μάιο, περίπου 500 αμερικανοί συγγραφείς, ανάμεσά τους πολλοί διάσημοι όπως ο Στίβεν Κινγκ, συνυπέγραψαν μια ανοιχτή επιστολή με την οποία χαρακτήριζαν τον Τραμπ ακατάλληλο για πρόεδρο. Δεν αρκεί να είσαι πλούσιος και διάσημος, έλεγαν. Ο άνθρωπος δεν έχει πείρα, δεν έχει παιδεία και «απευθύνεται στα πιο ταπεινά και βίαια στοιχεία της κοινωνίας». Κάθε άλλο παρά εξτρεμιστικό ήταν εκείνο το κείμενο, που ωστόσο φανέρωνε ότι ο Τραμπ δεν θα κατάφερνε να προσελκύσει τη διανόηση. Οι εξελίξεις έδειξαν ότι δεν κατάφερε να προσελκύσει ούτε τους καλλιτέχνες του χώρου του θεάματος, που αρνήθηκαν να του δείξουν συναδελφική αλληλεγγύη αν και ο ίδιος έγινε πλατιά γνωστός ως συμπαραγωγός και παρουσιαστής ενός άθλιου αλλά δημοφιλούς ριάλιτι, του «Apprentice» που άρχισε να προβάλλεται στο ΝBC το 2004.

Έχει ο καιρός γυρίσματα. Ρόμπα έκανε τον Τραμπ η σατιρική εκπομπή «Saturday Night Live», επίσης στο NBC, με τον Άλεκ Μπάλντουιν στο ρόλο του προέδρου, με εκατομμύρια views στο Υοutube και με πολύ υψηλή τηλεθέαση. «Είναι κακή εκπομπή», σχολίασε ο Τραμπ,  και «καθόλου αστεία». Ο ίδιος χαρακτήρισε «υπερεκτιμημένη» τη Μέριλ Στριτ που μίλησε εναντίον του στην τελετή απονομής των Χρυσών Σφαιρών. Ωστόσο, πριν την ορκωμοσία του, διαβεβαίωνε ότι «θα δείτε πολλούς σταρ» στην τελετή και μάλιστα προειδοποιούσε ότι οι κυρίες δεν θα έβρισκαν φουστάνι να αγοράσουν για την περίπτωση, αφού «όλα τα καταστήματα γυναικείων ρούχων στην Ουάσιγκτον έχουν ήδη ξεπουλήσει».

Ζωή (και όνειρα) εν πάγω

της Μαριάννας Τζιαντζή

Εκτός από τα ακραία καιρικά φαινόμενα, τα κραυγαλέα, υπάρχουν και τα ύπουλα, τα διαβρωτικά φαινόμενα της καθημερινής ζωής.

«Μια σπουδαία ιδιότητα του ανθρώπου είναι η ικανότητά του προσαρμόζεται», είχε πει σε μια πρόσφατη συνέντευξή του ο Τζούλιαν Ασάνζ. «Αλλά και μια ολέθρια ιδιότητα του ανθρώπου είναι η ικανότητα του να προσαρμόζεται στην αδικία, την καταπίεση, την ανελευθερία», πρόσθεσε. Και αυτή η δεύτερη ιδιότητα μοιάζει σήμερα να κυριαρχεί. Μαθαίνουμε να ζούμε με τις αθετημένες υποσχέσεις της κυβερνώσας Αριστεράς, με το παιχνίδι των εκβιασμών, με το φόβο και, γιατί όχι, με το κρύο.

Ντίλαν, Καμμένος και Γοργοπόταμος

Της Μαριάννας Τζιαντζή

Το να πεις τον εαυτό σου ποιητή είναι μεγάλη κουβέντα. Αυτό είχε πει πριν από πολλά χρόνια ο νομπελίστας Μπομπ Ντίλαν στον βιογράφο του, τον Ρόμπερτ Σέλτον: «Ποιητής είναι όποιος δεν θα αποκαλούσε τον εαυτό του ποιητή. Όποιος αποκαλεί τον εαυτό του ποιητή δεν θα μπορούσε να είναι ποιητής. Ειλικρινά θα μου άρεσε να σκέφτομαι τον εαυτό μου σαν ποιητή, αλλά δεν μπορώ να το κάνω τη στιγμή που πολλοί άχρηστοι (slobs) αποκαλούνται ποιητές».

Στην Ελλάδα έχουμε (και πάντα είχαμε) πολλούς ποιητές. Όμως τα ποιήματα, όμορφα ή άσχημα, δεν έβλαψαν ποτέ κανέναν. Ωστόσο, δεν ισχύει το ίδιο για όσους αυτοαποκαλούνται, έμμεσα ή άμεσα, σωτήρες, επαναστάτες, ορίτζιναλ πατριώτες ή γνήσιοι αριστεροί.

Το «Απέ Μάη» του Αλέξη Τσίπρα

Της Μαριάννας Τζιαντζή

Κάποτε, λέγανε οι παλιοί, το ξυπόλυτο γυφτάκι, που τουρτούριζε από το κρύο, παραπονιόταν στον πατέρα του κι εκείνος το παρηγορούσε: «Απέ Μάη, παιδί μου, απέ Μάη θα ζεσταθείς».

«Απέ Μάη, πατέρα», έλεγε κι αυτό. «Απέ Μάη», μας είπε με τον τρόπο του και ο Αλέξης Τσίπρας σε πρόσφατη τηλεοπτική του συνέντευξη: «Το Πάσχα θα έρθει μαζί με την Ανάσταση της οικονομίας». Φαίνεται ότι δεν είναι τυχαίο ότι φέτος το Πάσχα πέφτει Πρωτομαγιά. Γιορτή των εργατών, των λουλουδιών, της χριστιανοσύνης αλλά και της οικονομίας. Σώπα, όπου να ’ναι θα σημάνουν οι καμπάνες, χαρμόσυνα βεβαίως εφόσον θα έχουμε περάσει τον κάβο της αξιολόγησης. Αν τις ακούσετε, να το πείτε και στον βαρήκοο, τον άπιστο Θωμά.

«Κρουταλούν χαρούμενα τα κόκκαλα του Πιουριφόι»

Της Μαριάννας Τζιαντζή

Με αφορμή τη ματαίωση της παράστασης «Ισορροπία του Νας» στην Πειραματική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου

Το σκοτάδι αποδείχτηκε πιο δυνατό ενώ το φως άναψε με καθυστέρηση

Είν’ ελεύθερος ο Τύπος / φτάνει μόνο να μη γράψεις» έλεγε ο Αλέξανδρος Σούτσος το 1831, αντιδρώντας στο τυποκτόνο ψήφισμα του Ιω. Καποδίστρια. Σήμερα, σχεδόν δύο αιώνες μετά, διαπιστώνουμε ότι είναι ελεύθερο το Εθνικό Θέατρο, φτάνει μόνο να μην ανεβάσει κάποιο έργο που χρησιμοποιεί αποσπάσματα από το βιβλίο ενός ισοβίτη όχι για να υμνήσει ή να εξαγνίσει έναν τρομοκράτη, όπως υποστήριξε η Ομάδα Συγγενών Θυμάτων της Τρομοκρατίας «Ως εδώ», αλλά γι’ ακριβώς τον αντίθετο λόγο: για να υποστηρίξει ότι «καμιά ιδέα δεν μπορεί να δικαιολογήσει εγκλήματα εναντίον της ανθρώπινης ζωής».

Τα δώρα που έλειπαν

Της Μαριάννας Τζιαντζή

Ένα χριστουγεννιάτικο διήγημα για κάτι που θα μπορούσε να συμβεί και πριν ξεσπάσει η κρίση.

 Κλόουν, γλυκά, χριστουγεννιάτικα τραγούδια, Ρούντολφ το ελαφάκι και δώρα ακριβά στη μεγάλη γιορτή της εταιρείας.

Δεν υπάρχουν ειδήσεις τον Αύγουστο, έλεγαν κάποτε, δεν γίνονται απολύσεις τα Χριστούγεννα. Για το πρώτο ο Σπύρος δεν πολυνοιαζόταν, ούτε τον Αύγουστο ούτε τους άλλους μήνες του χρόνου. Πρώτα έπαψε ν’ αγοράζει και να διαβάζει εφημερίδα, ενώ αργότερα έκοψε και τις ειδήσεις στην τηλεόραση. «Αν γίνει πόλεμος, θα το μάθω», εξηγούσε. Αυτά, εξάλλου, δεν είναι τα βασικά στη ζωή, ο πόλεμος και η ειρήνη; Όσο για το ενδεχόμενο της απόλυσης, αυτό δεν τον ανησυχούσε, ο ίδιος ήταν ξεφτέρι στη δουλειά του, σχεδόν αναντικατάστατος, computer operator πρώτης γραμμής ο Σπύρος.

Ένα πρόσημο πλανιέται…

της Μαριάννας Τζιαντζή

Ένα φάντασμα, ένα αερικό πλανιέται πάνω από τη ζωή μας: το πρόσημο. Γι’ αυτό μιλά η αριστερή κυβέρνηση: πρόσημο «θετικό», «κοινωνικό», «ταξικό». Το ίδιο κάνει και η επίσημη αντιπολίτευση που υπερασπίζεται το καλό το πρόσημο, το μεταρρυθμιστικό, το αναπτυξιακό, σε αντίθεση με το υφεσιακό. Μην ανησυχείτε, μας διαβεβαιώνει η κυβέρνηση, το δικό μας το πρόσημο είναι ταξικό, υπέρ των ευάλωτων ομάδων, υπέρ των αδυνάτων. Εξάλλου, το «παράλληλο πρόγραμμα» με το φιλανθρωπικό του πρόσημο θα εξουδετερώσει το αρνητικό πρόσημο εκείνων των μέτρων που δε μας άρεσαν, αλλά αναγκαστήκαμε να τα δεχτούμε. Ας αφήσουμε προς το παρόν την περιπέτεια του όρου «ταξικός» που η παλιά Δεξιά ήθελε να τον καταργήσει, αλλά η μνημονιακή αριστερά τον επανέφερε για να τον εξευτελίσει.

Το κοριτσάκι δίχως σπίρτα

της Μαριάννας Τζιαντζή

Πασίγνωστο είναι το παραμύθι για το κοριτσάκι που παραμονή Πρωτοχρονιάς πουλούσε σπίρτα στους περαστικούς στο δρόμο. Μια ποιητική και ταυτόχρονα αμείλικτη καταγγελία της κοινωνικής ανισότητας. Άραγε ποιος σύγχρονος Άντερσεν θα βρεθεί να γράψει για ένα άλλο τετράχρονο κοριτσάκι που ήρθε στην Ελλάδα από τη μακρινή Συρία και, ανήμερα Πρωτοχρονιάς, δεν είχε σπίρτα να ανάψει, αλλά προσπαθούσε να ζεσταθεί γαντζωμένο στο πτώμα του πατέρα του;

Ένας αγρότης από το χωριό Θούριος, πλάι στον Έβρο, βρήκε τον νεκρό πατέρα και το ζωντανό παιδί σε μια καλύβα μες στην ερημιά. Τριάντα δύο χρόνων ο Σύρος πατέρας όπως έδειξαν τα χαρτιά του, τεσσάρων χρόνων το παιδί. Το πιθανότερο είναι ότι εκείνος ξεψύχησε από την παγωνιά και τις κακουχίες. Το παιδί έζησε, ίσως γιατί είχε περπατήσει λιγότερο καθώς ο πατέρας το κρατούσε στην αγκαλιά του.

Δημοκρατία «εξ αποστάσεως»

της Μαριάννας Τζιαντζή

Να λοιπόν που η νεολαία και γενικότερα η ανήσυχη κοινωνία αποκτά τον ήρωά της: τον 21χρονο Νίκο Ρωμανό. Η ηρωοποίησή του δεν οφείλεται μόνο στις δικές του επιλογές, στην αταλάντευτη επιμονή του στην απεργία πείνας, αλλά και στις μεθοδεύσεις της κυβέρνησης, στην άρνησή της να του επιτραπεί η φοίτηση στη σχολή όπου πέρασε με το σπαθί του, χωρίς φροντιστήριο, χωρίς ιδιαίτερα, μελετώντας μέσα στη φυλακή.

Ποιος ΣΥΡΙΖΑ, ποιο ΚΚΕ, ποιες αριστερές οργανώσεις, ποια συνδικάτα, ποια παράταση του Μνημονίου, ποιος προϋπολογισμός: το αναρχικό ρεύμα έχει τις τελευταίες ημέρες το λόγο, όπως τον έχουν και οι δυνάμεις καταστολής. Τουλάχιστον αυτή την εικόνα δίνουν τα μεγάλα κανάλια που όλη αυτή την εβδομάδα προβάλλουν τρέιλερ με «κλέφτες κι αστυνόμους» και εικόνες μιας φλεγόμενης πόλης και ταυτόχρονα βαφτίζουν την (αυτονόητη) αλληλεγγύη «ανομία».

Πανεπιστήμια κρότου-λάμψης

της Μαριάννας Τζιαντζή

Πρύτανης των τανκς, πρύτανης των ΜΑΤ, πρύτανης των μνημονίων, πρύτανης του ξεπουλήματος (βλ. ΤΑΙΠΕΔ), πρύτανης του μαύρου (στην ΕΡΤ), πρύτανης της ιδιωτικής αστυνομίας, πρύτανης της διαθεσιμότητας, πρύτανης του αίματος. Λίγοι απ’ αυτούς τους τίτλους δεν περιέχονται στο άτυπο βιογραφικό του κ. Φορτσάκη, πρύτανη του ΕΚΠΑ, που κατάφερε να αναστήσει το φοιτητικό κίνημα αν όχι από τις στάχτες του, τουλάχιστον από το μούδιασμα των τελευταίων χρόνων.

Γίνε παιδί μου, συνεργάσιμος

Της Μαριάννας  Τζιαντζή

ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ

Κάποτε λέγαμε για τις λέξεις που έχουν χάσει το νόημα τους ή που πασχίζαμε να το βρούμε, όπως Αριστερά, δημοκρατία, ελευθερία, επανάσταση. Σήμερα, τα χρόνια του νεοφιλελευθεριμού, σκοντάφτουμε πάνω σε λέξεις που έχουν αποκτήσει νέο νόημα, συνήθως απειλητικό ή εξευτελιστικό, όπως «απασχολήσιμος», «ωφελούμενος», «διαθεσιμότητα», «κινητικότητα» κ.ά. Τώρα προστέθηκε άλλη μία: ο συνεργάσιμος. ακριβέστερα ο μη συνεργάσιμος.

Ο κώδικας δεοντολογίας που καρτίστηκε από την κυβέρνηση και την Τράπεζα της Ελλάδος ορίζει με ανατριχιαστική ακρίβεια ποιος είναι ο μη συνεργάσιμος ο κακοπληρωτής, ο δανειολήπτης που δεν πληρώνει τις δόσεις του.

Το «καροτ-γκέιτ» και το Εφ Μπι Άι

της Μαριάννας Τζιαντζή

Η υπόθεση «καροτ-γκέιτ» θυμίζει την ψυχροπολεμική εποχή. Οι μέθοδοι που είχε εισαγάγει και είχε τελειοποιήσει το Εφ Μπι Άι του Χούβερ για να διασύρει, να εκβιάζει, να τρομοκρατεί και να εξουδετερώνει τους ύποπτους για κομμουνιστικά φρονήματα Αμερικανούς χρησιμοποιούνται και στην ψηφιακή εποχή. Στις μεθόδους αυτές συγκαταλέγονταν οι παρακολουθήσεις της ιδιωτικής ζωής των «υπόπτων», η ανάγνωση της αλληλογραφίας τους, μέχρι και το φύτεμα ενοχοποιητικών στοιχείων (π.χ., όπλων ή ναρκωτικών στο σπίτι ή το αυτοκίνητό τους).

Oι αόρατοι άνθρωποι. Απεικονίσεις της εργατικής τάξης στα ΜΜΕ

Της Μαριάννας Τζιαντζή

«…Ξάφνου το εργοστάσιο σφυρίζει. Πηγαίνουμε μπρος στην πόρτα και περιμέ­νουμε. Με το σφύριγμα η αυλή γιομίζει γυναίκες και άντρες. […] Αλλά τι χάλια! Χωρίς άλλο θα είναι από τα κατώτατα στρώματα της φτώχειας. Όλων των ηλι­κιών, φορούν σχεδόν κουρέλια. Μαθαίνουμε πως δουλεύουν δεκάωρο, ότι παίρνουν 30 δραχμές την ημέρα και ότι πιάνουν δουλειά στις 7 το πρωί»¹.

Ο τόπος είναι το «κοκκαλάδικο Κροντηρά» στο Ρουφ, ένα εργοστάσιο όπου κατασκευάζονται χτένια, σαπούνια τουαλέτας, κόλλες και άλλα προϊόντα από την επεξεργασία οστών. Ο χρόνος είναι τα μέσα της δεκαετίας του “30 ενώ ο άνθρωπος που πήρε το τραμ 4 και στήθηκε στην πύλη του εργοστασίου είναι η Γαλάτεια Κα­ζαντζάκη, που τότε έκανε μια σειρά ρεπορτάζ για τους «Αθλίους των Αθηνών» τα οποία δημοσιεύτηκαν στην αριστερή εφημερίδα Ελευθέρα Γνώμη, που η έκδοση της διακόπηκε από τη δικτατορία της 4ης Αυγούστου. Μέχρι να φτάσει στο εργο­στάσιο, η Καζαντζάκη περνά από τα ταμπάκικα, τη συνοικία των βυρσοδεψείων:

Η νέα εποχή των οδοφραγμάτων

Της Μαριάννας Τζιαντζή

Κάποιοι λένε ότι κάθε Μεγάλη Παρασκευή σιγοψιχαλίζει, σημάδι ότι ο ουρανός θρηνεί, κλαίει για τον Εσταυρωμένο, όμως οι στατιστικές δεν επιβεβαιώνουν τη σύνδεση ανάμεσα σε καιρικά και θρησκευτικά φαινόμενα. Ωστόσο, κάθε Πρωτομαγιά η Κωνσταντινούπολη βάφεται με αίμα -και αυτό δεν είναι θεϊκό σημάδι.

Φέτος η τουρκική αστυνομία χρησιμοποίησε ένα νέο όπλο κατά των διαδηλωτών της Πρωτομαγιάς: το φορητό οδόφραγμα, το ατσάλινο τείχος που είναι εφοδιασμένο με κάμερες και εκτοξεύει χημικά μόλις κάποιοι επιχειρήσουν να το γκρεμίσουν. Λεπτό, ευέλικτο, φωτεινό μπλε.

Το γάλα και η δημοκρατία

Της Μαριάννας Τζιαντζή

«Κάθε πρωί, μόλις ξυπνήσω, το χέρι μου ασυναίσθητα κινείται προς το διακόπτη για να δω αν η ΔΕΗ μού έκοψε το ρεύμα. Αν το φως ανάψει, νιώθω ανακούφιση: άλλη μια μέρα με φως! Αύριο βλέπουμε».

Έτσι λέει μια φίλη από μια οικογένεια χωρίς κανέναν εργαζόμενο. Δεν είναι ούτε ένας ούτε δύο αυτοί που επαναλαμβάνουν την ίδια κίνηση κάθε πρωί. Πληθαίνουν oι άνθρωποι που αναγκάζονται να ζουν από μέρα σε μέρα, χωρίς να είναι σίγουροι αν θα έχουν ρεύμα, νερό, τηλέφωνο, φαγητό και δουλειά σήμερα. Η μοίρα τους έχει μπει σε καθεστώς κινητικότητας, η ζωή τους σε διαθεσιμότητα.