Εθνολαϊκισμός οτιδήποτε αμφισβητεί τον ευρωδεσποτισμό

Του Δημήτρη Μπελαντή

Τι είναι ο «εθνολαϊκισμός»; Υπάρχει αυτό το πράγμα;

Κατά πρώτον, η έννοια του εθνολαϊκισμού αποτελεί μια αρνητική και πολεμική έννοια, κάτι σαν την «τρομοκρατία». Είναι μια έννοια που αποδίδεις στον αντίπαλο, για να τον απαξιώσεις και να τον δυσφημήσεις. Κανείς πολιτικός, καμία πολιτική δύναμη και κανένα κοινωνικό κίνημα, από όσο ξέρω, δεν αυτοπροσδιορίζεται ως εθνολαϊκιστικό ή έστω ως λαϊκιστικό. Παρ’ όλα αυτά, πολιτικά κινήματα πολύ διαφορετικά μεταξύ τους χαρακτηρίζονται ότι συγκλίνουν στον εθνολαϊκισμό. Από τον ΣΥΡΙΖΑ της αντιμνημονιακής περιόδου ως το Brexit, τον Τραμπ και τον Πούτιν.

Ειδικά, στον ευρωπαϊκό χώρο και στον χώρο της Ε.Ε., ο κεντρικός φορέας που απονέμει τον προσδιορισμό αυτόν είναι το ιερατείο των Βρυξελλών, καθώς και το τεράστιο σύστημα πολιτικών και ιδεολογικών μηχανισμών, των οποίων το ιερατείο προΐσταται. Ως «εθνολαϊκισμός» χαρακτηρίζονται όλες εκείνες οι δυνάμεις, οι οποίες, είτε με «αριστερό» είτε με «δεξιό» είτε με «ακροδεξιό» πρόσημο, αμφισβητούν την πρωτοκαθεδρία και τον ηγετικό παρεμβατικό ρόλο της Ε.Ε. στην εσωτερική πολιτική ζωή της χώρας τους. Αμφισβητούν την υπονόμευση της εθνικής και λαϊκής κυριαρχίας, την επιβολή της δημοσιονομικής πολιτικής της Ε.Ε. και στενότερα της ευρωζώνης και κατ’ επέκταση την υπονόμευση συνολικά της εσωτερικής κρατικής πολιτικής.

Υπάρχει «λαϊκισμός»; Τι είναι αυτό;

Αναδημοσιεύουμε το παρακάτω κείμενο του καθηγητή Σωτήρη Μητραλέξη για τον λαϊκισμό γιατί θεωρούμε οτι έχει ενδιαφέρον και εξηγεί αρκετά ζητήματα γύρω από το θέμα. Το κείμενο δημοσιεύτηκε αρχικά στην ιστοσελίδα http://www.huffingtonpost.gr

Εδώ και μήνες, και κυρίως από την Τετάρτη το πρωί με την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ, ακούμε συνεχώς για την «άνοδο του λαϊκισμού». Οι Έλληνες πολιτικοί αρχηγοί ξορκίζουν επανειλημμένως τον «λαϊκισμό», ενώ στην Ευρώπη στιγματίζεται ως «λαϊκισμός» οτιδήποτε δεν αποδέχεται αυτονόητα τη φιλελεύθερη συναίνεση ως ιερή.

Το βασικό πρόβλημα της φιλελεύθερης συναίνεσης που… τα είδε όλα με τις εκλογές στις ΗΠΑ είναι, κατά τη γνώμη του γράφοντος, ότι καταλήγει εντελώς απολιτίκ ακριβώς επειδή χρησιμοποιεί τη λέξη «λαϊκισμός» ως εργαλείο.

TI ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΙΑ ΩΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ Ο ΣΥΡΙΖΑ ΚΑΙ ΤΙ ΔΕΝ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΠΙΑ ΝΑ ΖΗΤΑΜΕ ΑΠΟ ΑΥΤΟΝ-ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ

Η Αριστερά στην εξουσία

Η κυβέρνηση Σύριζα-ΑΝΕΛ είναι ένας “ήπιος” πια διαχειριστής νεοφιλελεύθερων πολιτικών και πρακτικών. Η ηπιότητα αυτής της διαχείρισης, μαζί με τα πιθανά “αντίμετρα και διορθωτικές κινήσεις” είναι απλώς διακηρύξεις και δηλωμένες προθέσεις σε ένα υποθετικό σχέδιο. Αντίθετα οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές είναι υπαρκτές και σε διαδικασία εφαρμογής μια και ο ορίζοντας, τα πλαίσια που κινείται και οι “δυνατότητες” ή οι περιορισμοί της κυβέρνησης είναι μόνο το 3ο μνημόνιο και τίποτα άλλο. Το σύνθημα “η αριστερά στην κυβέρνηση” είναι απλώς μια περιγραφική φράση, με υψηλό σίγουρα συμβολικό περιεχόμενο που με την κυβέρνηση να εφαρμόζει πια το 3ο μνημόνιο σημαίνει απλώς τη ταυτολογική σχέση “είμαστε αριστεροί και είμαστε στην κυβέρνηση άρα η αριστερά είναι στην κυβέρνηση ή η κυβέρνηση είναι αριστερή” ή χειρότερα στην εξουσία, που εκτός από κενή κυκλική ταυτολογία είναι και αυταπάτη. Αν και σε αυτή τουλάχιστον την αυταπάτη η κυβέρνηση δείχνει ακόμα να μην πέφτει.

Το φάντασμα του λαϊκισμού

του Γιώργου Παπανάγνου

E. ΛΑΚΛΑΟΥ: Ο ΘΕΩΡΗΤΙΚΟΣ ΤΗΣ ΗΓΕΜΟΝΙΑΣ, ΤΟΥ ΛΑΪΚΙΣΜΟΥ & ΤΗΣ ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ-3

Μια από τις σημαντικότερες συνεισφορές του Λακλάου στη σύγχρονη πολιτική σκέψη είναι η αποσαφήνιση της έννοιας του λαϊκισμού. Ο αργεντινός θεωρητικός αποδεσμεύει την έννοια από τα παραδοσιακά πλαίσια που την εξισώνουν με τη δημαγωγία και τον μανιχαϊσμό και την τοποθετεί στην καρδιά του πολιτικού φαινομένου.

Ο Λακλάου διδάσκει ότι οι ηγεμονικοί πολιτικοί λόγοι χτίζονται γύρω από βασικά κομβικά (κενά) σημαίνοντα, στη βάση του συνδυασμού των λογικών της ισοδυναμίας και της διαφοράς. Ανάλογα με την ιστορική συγκυρία, ορισμένα πολιτικά σημαίνοντα καταφέρνουν να συνασπίσουν γύρω τους μια σειρά από κοινωνικές απαιτήσεις/διαφορές.

Πολιτική θεωρία, «λαός» και ριζοσπαστική δημοκρατία: Ερνέστο, το τανγκό συνεχίζεται…

Ο Γιάννης Σταυρακάκης με τον Ερνέστο Λακλάου, στο San Juan της Αργεντινής (2010), όπου ο δεύτερος είχε αναγορευθεί επίτιμος διδάκτορας.

του Γιάννη Σταυρακάκη

E. ΛΑΚΛΑΟΥ: Ο ΘΕΩΡΗΤΙΚΟΣ ΤΗΣ ΗΓΕΜΟΝΙΑΣ, ΤΟΥ ΛΑΪΚΙΣΜΟΥ & ΤΗΣ ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ-2

Έμαθα για τον θάνατο του δασκάλου μου, του Ερνέστο Λακλάου, από την Νορήν, την πιστή, επί σειρά ετών, γραμματέα του στο Πανεπιστήμιο του Έσεξ. Μου είχε αδυναμία και μου έκλεινε πάντα πρωινά ραντεβού μαζί του όταν είχαμε να συζητήσουμε κεφάλαια της διδακτορικής διατριβής που έγραφα, έτσι ώστε να μην τον έχουν κουράσει οι αλλεπάλληλες συναντήσεις και τα μαθήματα. Έτσι και τώρα, μόλις έμαθε το ξαφνικό μαντάτο, έσπευσε να με ενημερώσει από τους πρώτους. Θλιβερή πρωτιά αυτή τη φορά και αναπάντεχη. Παρά τα 78 του χρόνια, ο Ερνέστο έδειχνε το τελευταίο διάστημα ιδιαίτερα ακμαίος και δραστήριος. «Νόμιζα ότι θα συνέχιζε για πάντα», μου έγραψε η Νορήν. Και δεν είχε άδικο. Εξάλλου, αυτήν ακριβώς την αίσθηση ζωντάνιας, αισιοδοξίας και προοπτικής κατόρθωνε να μεταδώσει και να εμφυσήσει ο Λακλάου σε οτιδήποτε έκανε: στα μαθήματά του, στην πολιτική θεωρία, στην πολιτική πράξη. Την ίδια διάθεση μετέδιδε –πάντοτε με μεγάλη γενναιοδωρία– σε όλους όσους συναντούσε: στους μαθητές του, στους συνομιλητές και τους συντρόφους του.

Ο λόγος δεν έχει λόγο να λέγεται

του Χρήστου Τριανταφύλλου

Τις προάλλες, χαζεύοντας στο Facebook, έπεσε το μάτι μου σε αυτήν εδώ τη φωτογραφία.

Έγινε αμέσως ανάρπαστη, με 536 likes και 843 (!) κοινοποιήσεις, τη στιγμή που γράφω. Δικαίως η δημοφιλία, αφού παρουσιάζει μέσα σε σχεδόν γελοιογραφική συμπύκνωση ένα βασικό καίριο ζήτημα της πολιτικής σκηνής και δημόσιας σφαίρας –που σχολιάστηκε και πολύ επιτυχημένα προσφάτως (βλ. Αυγουστίνος Ζενάκος, «Καλύτερα αριστερός και πλούσιος παρά φτωχός και δεξιός», 20.12.2013 στην ιστοσελίδα του Unfollow). Καλά ως εδώ. Το πράγμα αρχίζει να αποκτά περισσότερο ενδιαφέρον όμως όταν μπουν στο παιχνίδι και οι «δεύτερες σκέψεις»: η Αριστερά (ο ΣΥΡΙΖΑ εν προκειμένω) λαϊκίζει, λαζοπουλικώ τω τρόπω, εκμεταλλεύεται τη δυστυχία φτωχών ανθρώπων για να προπαγανδίσει τα «θέλω» της, δεν παίζει δίκαια κ.ο.κ.