200 χρόνια χρέος και βλέπουμε …

Το άρθρο αυτό δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα indicator.gr στις 30-1-2016 με τίτλο 200 χρόνια χρέος και βλέπουμε …

Η ιστορία της νεότερης Ελλάδος είναι μια ιστορία δανείων και χρέους. Αμέσως μετά την επανάσταση του 1821 η Ελλάδα αναγκάστηκε να καταφύγει σε εξωτερικό δανεισμό το 1824 και το 1825 (με τα λεγόμενα δάνεια της ανεξαρτησίας). Από τα χρήματα των δανείων αυτών πολύ μικρό ποσοστό έφτασε τελικά στην Ελλάδα. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με τις ανάγκες του αγώνα οδήγησε στην παύση εξυπηρέτησης τοκοχρεολυσίων και στην πτώχευση του 1827, δηλαδή πριν την πρώτη επίσημη διεθνή αναγνώριση της ανεξαρτησίας του ελληνικού κράτους το 1830. Για να το πούμε απλά πριν αναγνωριστούμε ως κράτος σε διενθές επίπεδο ήμασταν ήδη με μια πτώχευση στη πλάτη μας. Τα δάνεια αυτά θα αφήσουν την Ελλάδα εκτός διεθνών χρηματιστηρίων ή αγορών όπως θα λέγαμε σήμερα για πάνω από μισό αιώνα μέχρι την τελική ρύθμιση τους το 1878-1880.

Ποσοτική θεωρία και κατοχικός υπερπληθωρισμός (Α’ Μέρος)

Η ποσοτική θεωρία του χρήματος επιχειρεί να διατυπώσει σχέσεις μεταξύ της νομισματικής κυκλοφορίας και του επιπέδου τιμών, προσπαθώντας να προβλέψει πώς η μεταβολή στην πρώτη παράμετρο διαφοροποιεί την δεύτερη. Πρώτο έναυσμα για μια τέτοια συζήτηση αποτέλεσαν οι πρακτικές ανησυχίες των Άγγλων μερκαντιλιστών του 16^ου και 17^ου αιώνα, οι οποίοι επείγοντο να προσδιορίσουν τις πολιτικές που θα επέτρεπαν στην Αγγλία να αποκτήσει και να διατηρήσει το προβάδισμα στο εμπορικό της πλεόνασμα.

Σταδιακά στην συζήτηση αυτή κυριάρχησαν επίδοξοι μαθηματικοί που, εποφθαλμιώντας το κύρος που είχε αποκτήσει η φυσική με την χρήση των μαθηματικών, προσπάθησαν να μεταφράσουν τις συζητήσεις αυτές σε εξισώσεις, εν πολλοίς αντιγράφοντας την καταστατική εξίσωση των ιδανικών αερίων – η θερμοδυναμική αποτέλεσε ιδιαιτέρως ελκυστικό αντικείμενο μεθοδολογικής λογοκλοπής.

200 χρόνια χρέος και βλέπουμε …

Το άρθρο αυτό δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα indicator.gr στις 30-1-2016 με τίτλο 200 χρόνια χρέος και βλέπουμε …

Η ιστορία της νεότερης Ελλάδος είναι μια ιστορία δανείων και χρέους. Αμέσως μετά την επανάσταση του 1821 η Ελλάδα αναγκάστηκε να καταφύγει σε εξωτερικό δανεισμό το 1824 και το 1825 (με τα λεγόμενα δάνεια της ανεξαρτησίας). Από τα χρήματα των δανείων αυτών πολύ μικρό ποσοστό έφτασε τελικά στην Ελλάδα. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με τις ανάγκες του αγώνα οδήγησε στην παύση εξυπηρέτησης τοκοχρεολυσίων και στην πτώχευση του 1827, δηλαδή πριν την πρώτη επίσημη διεθνή αναγνώριση του ελληνικού κράτους το 1830. Για να το πούμε απλά πριν αναγνωριστούμε ως κράτος σε διενθές επίπεδο ήμασταν ήδη με μια πτώχευση στη πλάτη μας. Τα δάνεια αυτά θα αφήσουν την Ελλάδα εκτός διεθνών χρηματιστηρίων ή αγορών όπως θα λέγαμε σήμερα για πάνω από μισό αιώνα μέχρι την τελική ρύθμιση τους το 1878-1880.

Ο Διεθνής Οικονομικός Έλεγχος του 1898 – Γ’ μέρος

Ο Διεθνής Οικονομικός Έλεγχος (Δ.Ο.Ε.) του 1898 όπως είδαμε ήδη στο Α΄ μέρος του άρθρου [1] δεν ήταν κάτι που συνέβαινε για πρώτη φορά. Η εφαρμογή του Διεθνούς Ελέγχου την περίοδο 1857-1859 στην Ελλάδα, αλλά και σε διεθνές επίπεδο οι περιπτώσεις της Αιγύπτου, της Σερβίας, της Βουλγαρίας, της Τουρκίας, πολλών κρατών της Λατινικής Αμερικής σκιαγραφούν την ένταση του φαινομένου.

Στην περίπτωση του ΔΟΕ του 1898 στην Ελλάδα ο έλεγχος ήταν και διπλωματικός. Δεδομένου ότι τους αντιπροσώπους της επιτροπής ελέγχου τους διόριζαν οι αντιπρόσωποι των Μεγάλων Δυνάμεων [2] και όχι οι ομολογιούχοι. Οι απεσταλμένοι των Δυνάμεων έφτασαν τον Οκτώβρη του 1897 για τη σύνταξη του νόμου βάσει του οποίου θα συστηνόταν και θα λειτουργούσε ο έλεγχος. Οι εργασίες της επιτροπής διήρκησαν τρεις μήνες έως την 21 Ιανουαρίου 1898. Ο σχετικός Νόμος δημοσιεύτηκε στις 26 Φεβρουαρίου 1898 και η επιτροπή άρχισε να λειτουργεί στις 28 Απριλίου 1898.

Ο Διεθνής Οικονομικός Έλεγχος του 1898 – Β’ μέρος

Ο Διεθνής Οικονομικός Έλεγχος διατρέχει 81 χρόνια ιστορίας του ελληνικού κράτους από το 1898 μέχρι τη τυπική κατάργηση του το 1979, όπως αναφέρθηκε στο Α΄ μέρος του άρθρου. Στο τέλος του 1893 η Ελλάδα περιόρισε την εξυπηρέτηση μέρους των τόκων των ληξιπρόθεσμων εξωτερικών δανείων και ανέστειλε προσωρινά την πληρωμή των χρεολυσίων του εξωτερικού χρέους. Τα μέτρα αυτά ήταν προσωρινά, ενώ συνεχίζονταν οι διαπραγματεύσεις με τους διεθνείς δανειστές της Ελλάδος μέχρι την έναρξη του σύντομου ελληνοτουρκικού πολέμου του 1897, όπου διεκόπησαν. Για την υπογραφή των προκαταρκτικών όρων ειρήνης μεταξύ της Ελλάδος και της Τουρκίας υπήρξε η επέμβαση των Μεγάλων Δυνάμεων με τον ορισμό αποζημίωσης στη Τουρκία εκ μέρους της Ελλάδας ύψους 4.000.000 τούρκικων λιρών. Και αποτέλεσμα του πολέμου αυτού υπήρξε και η επιβολή στην Ελλάδα Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου.

Ο Διεθνής Οικονομικός Έλεγχος του 1898 – Α’ μέρος

Η σύσταση του λεγομένου όπως έχει μείνει στην ιστορία «Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου» (ΔΟΕ) είναι ένα γεγονός που διατρέχει 81 χρόνια ιστορίας του σύγχρονου ελληνικού κράτους. Όπως θα δούμε και με το ΦΕΚ κατάργησής του, διήρκεσε από το 1898 έως το 1979, αν και οι συζητήσεις με τους Βρετανούς και τους Γάλλους για την κατάργηση του ΔΟΕ είχαν ξεκινήσει από το 1948.

–  Η Διεθνής Επιτροπή του 1857:

Η εμπειρία του Διεθνούς Ελέγχου του 1898, δεν ήταν κάτι καινούργιο ή πρωτόγνωρο για την τότε Ελλάδα. Ήδη υπήρχε η εμπειρία από την Διεθνή Επιτροπή του 1857 (θα υπάρξει ειδική ανάρτηση μελλοντικά για τα γεγονότα αυτά). Η επιτροπή αυτή συγκροτήθηκε στις αρχές του 1857 και απαρτίζονταν από τους αντιπροσώπους των «προστάτιδων» δυνάμεων για να εξετάσει τη δημοσιονομική κατάσταση της Ελλάδος. Σκοπός ήταν να διαπιστωθεί ο βαθμός δυνατότητας του Ελληνικού Δημοσίου να εξυπηρετήσει τα τοκοχρεολύσια του δανείου των 60.000.000 φράγκων του 1832.