Η Ε.Ε. στην εντατική, το Eurogroup “μένει σπίτι”

του Γιώργου Παυλόπουλου

Η τελευταία σύνοδος των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης (Eurogroup) για τα μέτρα αντιμετώπισης του κορονοϊού τελείωσε με τα τυπικά χειροκροτήματα, αλλά τα πραγματικά ερωτήματα έμειναν ανοικτά. Ως γνωστόν, η απόφαση περιλαμβάνει πακέτο 540 δις ευρώ, το οποίο αφορά 3 ενότητες.

Πρώτον, τη δυνατότητα χρηματοδότησης 240 δισ. μέσω του ESM για άμεσες δαπάνες υγείας (π.χ. νοσοκομειακά, κτλ.), ενώ για έμμεσες δαπάνες προβλέπονται δεσμεύσεις, κοινώς “χαλαρά μνημόνια” για όσες χώρες κάνουν χρήση.

Δεύτερον, δάνεια 200 δισ. ευρώ προς τις επιχειρήσεις μέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, δηλαδή κρατικές εγγυήσεις προς τις τράπεζες για να χορηγήσουν δάνεια στις εταιρείες. Ένα μέρος των δανείων θα τονώσει την οικονομία, επίσης όμως ένα σημαντικό μέρος από το ανωτέρω ποσό θα καταλήξει σε επισφαλή δάνεια με κρατικές εγγυήσεις, δηλαδή θα ωφεληθούν κυρίως οι τράπεζες και θα πληρώσει η κοινωνία.

Ευρωπαϊκότητα και Ευρωπάθεια

του Λαοκράτη Βάσση

1 Συζητώντας για το μέλλον της Ευρώπης δεν πρέπει να ξεχνάμε πως είμαστε, εντός μάλιστα Ευρωζώνης, μετα-νεωτερική αποικία. Που σημαίνει πως είναι κατάφωρα παραβιασμένη η ισοτιμία της παρουσίας της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

2 Χωρίς να ταυτίζουμε Ευρώπη και Ευρωπαϊκή Ένωση, πρέπει να προσεγγίζουμε σωστά τη σχέση Ελλάδας-Ευρώπης και συνακόλουθα Ελλάδας-Ευρωπαϊκής Ένωσης. Γνωρίζοντας πως η ευρωπαϊκότητα δεν είναι για μας προσκτώμενη (ή υπό πρόσκτηση) αλλά σύμφυτη ιδιότητά μας. Υπό την έννοια πως είναι εν πολλοίς ελληνική η εννοιολογική συγκρότηση του ευρωπαϊκού δυτικού πολιτισμού. Κι είναι άλλη τάξης πρόβλημα οι όποιες αναγκαίες τεχνοκρατικού χαρακτήρα «προσαρμογές» μας σε ευρω-δυτικά πρότυπα.
Γι’ αυτό και είναι τουλάχιστον ανελλήνιστες οι απόψεις των «ευρωπαθών» πολιτικών και διανοουμένων, που έχουν προσαρτηματική λογική έναντι της Ευρώπης (να γίνουμε… Ευρωπαίοι!). Ξανατονίζοντας πως οι όποιες τεχνοκρατικού χαρακτήρα υστερήσεις μας, δεν γίνεται να εγείρουν πρόβλημα ευρωπαϊκότητας για τη «συνιδρυτική» της Ευρώπης Ελλάδα. Ει μη μόνον αν δεν δεχόμαστε την ιστορική συνέχεια του ελληνικού έθνους και τη διϊστορικότητα της ελληνικής ταυτότητας, όπως συμβαίνει με τους νεοταξικής κοπής… ultra «εκσυγχρονιστές» μας.

Ευρωπαίοι, ποιοι Ευρωπαίοι;

του Γιώργου Λιερού

Τα μεγάλα κοσμοπολιτικά κέντρα εξουσίας θα εξουσιάζουν τα μικρότερα κράτη, το έδαφός τους, την οικονομία τους και τους ανθρώπους τους κατά βούληση. Όλα αυτά θα είναι πια μόνο επαρχίες, αντικείμενα, μέσα που θα υπηρετούν ένα σκοπό. Η μοίρα τους δεν θα έχει καμία σημασία για τη μεγάλη πορεία των πραγμάτων.

Oswald Spengler

 

Τις τελευταίες δεκαετίες στην Ελλάδα μια μεγάλη επιτυχία της ηγεμονικής ιδεολογίας είναι ότι κατάφερε να πείσει τους ανθρώπους των λαϊκών τάξεων πως είναι Ευρωπαίοι – οι άνθρωποι του καλού κόσμου, αν και όχι όλοι, θεωρούσαν από παλιά τον εαυτό τους Ευρωπαίο. Ήταν τέτοια η επιτυχία της που η κοινή γνώμη δεν ήθελε να ξέρει τίποτα  για ερωτήματα όπως: Ποιος θεωρείται Ευρωπαίος στη Γερμανία, την Αγγλία ή τη Γαλλία; Είναι αυτονόητο για τους άλλους λαούς της Ευρώπης ότι οι Έλληνες είναι Ευρωπαίοι; Που τοποθετεί η ευρωπαϊκή κοινή γνώμη τα ανατολικά σύνορα της Ευρώπης; Είναι γενικά αποδεκτή από τους Ευρωπαίους στοχαστές η ελληνική αρχαιότητα ως αφετηρία του ευρωπαϊκού πολιτισμού ή της ευρωπαϊκής ιστορίας; Βέβαια η έκδοση του έργου του Ντυροζέλ «Ευρώπη, η ιστορία των λαών της» υπό την αιγίδα της ΕΟΚ προκάλεσε στην Ελλάδα μεγάλο θόρυβο, αλλά οι διαμαρτυρόμενοι ευρωπαϊστές εστιάζοντας στον ίδιο τον Ντυροζέλ σαν έναν ανθέλληνα υβριστή συσκότισαν το μη διαχειρίσιμο για τον ευρωπαϊσμό της νεοελληνικής ιδεολογίας γεγονός ότι οι απόψεις του Ντυροζέλ είναι κοινός τόπος για τους περισσότερους Ευρωπαίους στοχαστές,

Παραμύθι χωρίς τέλος: Οι διαστάσεις του ευρωπαϊσμού ανά τους αιώνες

Ποιές είναι οι διαστάσεις, που συνθέτουν τη σύγχρονη Ευρώπη; Ποιες συνθήκες του παρελθόντος την ανήγαγαν σε ιστορική αναγκαιότητα; Τα ερωτήματα αυτά δεν είναι δυνατό να εξαντληθούν σε ένα σύντομο κείμενο σαν αυτό. Ωστόσο, μπορούμε να θίξουμε έστω κάποιες βασικές παραμέτρους, που επηρέασαν και συνεχίζουν να επηρεάζουν τα στοιχεία εκείνα που συνθέτουν την σύγχρονη αντίληψη για την Ευρώπη.

Η έννοιά της είναι ετεροκαθοριζόμενη, καθώς προέκυψε κυρίως ως σχέση με τον ισλαμικό κόσμο. Εμφανίζεται ουσιαστικά τον 7ο αι., ταυτόχρονα με την εμφάνιση, δηλαδή, του Ισλάμ ως ενοποιητικής δύναμης της Ανατολής. Οπότε, η Ευρώπη προσδιορίζεται ως Δύση. Αντίστοιχες δυνάμεις, βέβαια, είχαν προκύψει ήδη στην αρχαιότητα (με τους περσικούς πολέμους για παράδειγμα), αλλά η γεωγραφική και νοηματική της διάσταση, όπως νοείται σήμερα, θα μπορούσαμε να πούμε ότι γεννιέται με το αντίβαρο της Ανατολής. Στην αρχαιότητα, μάλιστα, ως τα ρωμαϊκά χρόνια, υπήρχε κυρίως ο διαχωρισμός στον άξονα Βορρά-Νότου. Η θρησκεία και κυρίως τα πολιτιστικά στοιχεία διαμόρφωσαν την ευρωπαϊκή ιδέα από τον Μεσαίωνα και δώθε.

Πίσω από τον Ευρωπαϊσμό

του Φώτη Τερζάκη

Μιλάμε ακόμα, με κάποιον τρόπο, για τις ιδεολογίες στον χρηματοπιστωτικό καπιταλισμό: και ειδικότερα, για τη μορφή με την οποίαν αναπαράγονται στην ελληνική κοινωνία σήμερα, διαθλώμενες μέσα από ιδιαιτερότητες της ιστορικής στιγμής, του τόπου, και σε ένα ιδιάζον υπόβαθρο διαμορφωμένο από ιστορικές εμπειρίες πολύ μεγαλύτερου βάθους.

Δυσρώπη*

Όσοι πιστεύουν πως για τους εταίρους είναι πραγματικά πρόβλημα το ζήτημα των συντάξεων ή των πρωτογενών πλεονασμάτων, είναι βαθιά νυχτωμένοι. Αλίμονο εάν οι εταίροι μας, που στέλνουν στρατεύματα στην Αφρική και γλυκοκοιτάνε προς τη Μέση Ανατολή, ασχολιόντουσαν με τέτοιες μικρότητες.

Την ίδια στάση θα είχαν και για οποιοδήποτε άλλο θέμα προέβαλε η ελληνική κυβέρνηση. Από τη στιγμή που η κυβέρνηση δεν είναι τα “οικεία πρόσωπα” που έχουν μάθει να συναντούν, και να μένουν ήσυχοι, η όποια διαπραγμάτευση ήταν καταδικασμένη να έχει την ίδια κατάληξη με την σημερινή.

Χώρια που η οποιαδήποτε παραχώρηση δημιουργεί ένα πολύ κακό προηγούμενο για όσα έπονται να αντιμετωπίσουν. Αλλά και πάλι, έχω την αίσθηση πως δεν σκάνε ιδιαίτερα για τα δημοσιονομικά.

Πόσο Ευρωπαίοι είναι οι Ελληνες;

Το ερώτημα ετίθετο και παλαιότερα, αλλά η κρίση το παρόξυνε: Η Ελλάδα ανήκει στην Ευρώπη; Ετσι διατυπωμένο το ερώτημα προκαλεί σύγχυση, ενίοτε σκόπιμη: Ταυτίζει την Ευρώπη με την ευρωζώνη. Φυσικά δεν είναι έτσι. Στην Ευρωπαϊκή Ενωση ανήκουν πολλά κράτη που δεν έχουν υιοθετήσει το ευρώ. Πολύ περισσότερο, στη γεωγραφικά και πολιτισμικά οριζόμενη Ευρώπη περιέχονται κράτη που δεν ανήκουν καν στην Ε.Ε.

Το παραπάνω ερώτημα τίθεται συνήθως εκτός ελληνικής επικράτειας. Στο εσωτερικό της χώρας το ερώτημα τίθεται διαφορετικά, περισσότερο με ανθρωπολογικούς, πολιτισμικούς και ψυχολογικούς όρους: Είναι οι Ελληνες Ευρωπαίοι; Στο πολύ πρόσφατο παρελθόν αδρά και κάποτε χοντροκομμένα σχήματα φιλοευρωπαϊσμού, ευρωσκεπτικισμού και αντιευρωπαϊσμού, χρησιμοποιήθηκαν σε έναν ιδιότυπο διχασμό ή τριχασμό της λαϊκής βούλησης και εθνικής αυτοαναγνώρισης, σχεδόν με οπαδικούς όρους· συχνά και για να συγκαλυφθεί η απουσία ουσιαστικής πολιτικής σκέψης και πράξης. Προφανώς: Ποιος Ελληνας δεν θα αυτοοριζόταν Ευρωπαίος; Μόνο οι καθυστερημένοι και οι νοσταλγοί του οθωμανισμού.