Του Ερικ Τουσέν(1)
Μετάφραση: Γ. Μητραλιάς
Η πρόεδρος του ελληνικού Κοινοβουλίου Ζωή Κωνσταντοπούλου που αποφάσισε να συγκροτήσει επιτροπή λογιστικού ελέγχου του ελληνικού χρέους μού ζήτησε να συνεργαστώ ενεργά με αυτή. Η ανταποκρίτρια της γαλλικής εφημερίδας Le Monde στην Αθήνα έγραψε πρόσφατα: «Η πρόεδρος υποσχέθηκε πριν από όλα τη δημιουργία τις επόμενες εβδομάδες μιας επιτροπής λογιστικού ελέγχου του ελληνικού χρέους». Και αναφερόμενη σε πολλές υποθέσεις διαφθοράς και στην αδιαφάνεια που περιβάλλει την αγορά όπλων από τη χώρα της, διευκρίνισε ότι «στόχος της θα είναι να εντοπίσει τον ενδεχόμενο απεχθή, παράνομο ή άνομο χαρακτήρα των δημόσιων χρεών που συνάφθηκαν από την ελληνική κυβέρνηση». Και κατέληξε: «Ο λαός έχει δικαίωμα να ζητήσει να διαγραφεί το μέρος του χρέους που θα κριθεί ότι είναι παράνομο από το πόρισμα της επιτροπής».
Με δεδομένο ότι δεν είμαστε εξονυχιστικοί και ότι δεν κλείνουμε οριστικά το σχετικό ζήτημα, μπορούμε πάντως να δώσουμε τους εξής ορισμούς:
Άνομο δημόσιο χρέος: ένα χρέος που συνάφθηκε από το δημόσιο χωρίς να γίνεται σεβαστό το γενικό συμφέρον ή που ζημιώνει το γενικό συμφέρον.
Παράνομο χρέος: χρέος που συνάφθηκε παραβιάζοντας την ισχύουσα νομική ή συνταγματική τάξη.
Απεχθές δημόσιο χρέος: πιστώσεις που χορηγήθηκαν σε αυταρχικά καθεστώτα ή που έγιναν τέτοια επιβάλλοντας όρους που παραβιάζουν τα κοινωνικά, οικονομικά, πολιτισμικά και πολιτικά δικαιώματα των πληθυσμών που εμπλέκονται στην αποπληρωμή.
Δυσβάσταχτο δημόσιο χρέος: χρέος η αποπληρωμή του οποίου καταδικάζει το πληθυσμό μιας χώρας στη φτωχοποίηση, στην υποβάθμιση της υγείας και της δημόσιας εκπαίδευσης, στην αύξηση της ανεργίας, ακόμα και στον υποσιτισμό. Με λίγα λόγια, ένα χρέος η αποπληρωμή του οποίου συνεπάγεται το μη σεβασμό των θεμελιωδών ανθρώπινων δικαιωμάτων. Ή με άλλα λόγια: ένας χρέος η αποπληρωμή του οποίου εμποδίζει τις δημόσιες αρχές να εξασφαλίσουν τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα.
Η πραγματοποίηση ενός λογιστικού ελέγχου του δημόσιου χρέους (που γίνεται με την ενεργό συμμετοχή πολιτών) έχει ως στόχο να ταυτοποιήσει το άνομο, απεχθές, δυσβάσταχτο ή/και παράνομο μέρος του δημόσιου χρέους προκειμένου να το ακυρώσει και να μειώσει δραστικά το υπόλοιπο χρέος.
Τα δημόσια χρέη που συσσωρεύτηκαν εξαιτίας τραπεζικών διασώσεων σαν κι αυτών που πραγματοποιήθηκαν συνιστούν τυπικές περιπτώσεις άνομων χρεών. Είναι πιθανόν να είναι παράνομα σε μερικές χώρες. Μπορεί επίσης να είναι δυσβάσταχτα, και αυτή είναι η περίπτωση της Ελλάδας, της Κύπρου, της Ιρλανδίας…
Τα χρέη που απαιτεί η Τρόικα από την Ελλάδα είναι ταυτόχρονα άνομα (αντίκεινται στο γενικό συμφέρον), απεχθή (συνδέονται άμεσα με την επιβολή από τη πλευρά του πιστωτή, από την Τρόικα, παραβιάσεων των συμβατικών σχέσεων, των οικονομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων), δυσβάσταχτα (με δεδομένη τη δραματική υποβάθμιση των συνθηκών ζωής ενός σημαντικού μέρους του πληθυσμού) και σε μερικές περιπτώσεις παράνομα (αυτό συμβαίνει στη περίπτωση της Ελλάδας, όπου δεν έγινε σεβαστό το Σύνταγμα κάτω από τη πίεση της Τρόικα και με τη συνενοχή της κυβέρνησης που ήταν υποταγμένη σε αυτή. Υπάρχουν και άλλες αποδείξεις παρανομίας από τη πλευρά των πιστωτών).
Το σημείο 9 του άρθρου 7 του Κανονισμού (ΕΕ) Νο 472/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 21ης Μαΐου 2013 (που καταγγέλλουμε επειδή συνιστά κηδεμόνευση των Κρατών μελών που υποβάλλονται σε σχέδια προσαρμογής) επιβάλλει στα κράτη που βρίσκονται σε καθεστώς διαρθρωτικής προσαρμογής να πραγματοποιήσουν πλήρη λογιστικό έλεγχο του δημόσιου χρέους προκειμένου να εξηγήσουν γιατί το χρέος αυξήθηκε υπερβολικά και να εντοπίσουν παρατυπίες. Ιδού το πλήρες κείμενο: « Τα κράτη μέλη που υπόκεινται σε πρόγραμμα μακροοικονομικής προσαρμογής διεξάγουν πλήρη έλεγχο των δημόσιων οικονομικών τους προκειμένου να εκτιμήσουν, μεταξύ άλλων, τους λόγους που οδήγησαν σε υπερβολικά υψηλά επίπεδα χρέους και να εντοπίσουν οποιαδήποτε πιθανή παρατυπία”(3).
Η ελληνική κυβέρνηση του Αντώνη Σαμαρά απέφυγε επιμελώς να εφαρμόσει αυτή τη διάταξη του κανονισμού για να αποκρύψει από τον ελληνικό πληθυσμό τις πραγματικές αιτίες της αύξησης του χρέους και τις παρατυπίες που συνδέονται με αυτήν.
Η συμμετοχή των πολιτών είναι καθοριστικής σημασίας σε μια διαδικασία λογιστικού ελέγχου που θέλει να είναι σοβαρή και ανεξάρτητη. Αξίζει λοιπόν να σημειωθεί ότι στο προαναφερθέντα κανονισμό της ΕΕ, στο άρθρο 8, συνιστάται η συμμετοχή «των κοινωνικών εταίρων και των αντιπροσωπευτικών οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών» στην επεξεργασία του «προγράμματος μακροοικονομικής προσαρμογής». Ένας λόγος παραπάνω για να τους κάνουμε να μετάσχουν ενεργά στο λογιστικό έλεγχο.
Ιδού ορισμένα στοιχεία κλειδιά που θα μπορούσαν να φωτιστούν από τη πραγματοποίηση του λογιστικού ελέγχου:
Το ελληνικό χρέος που αντιπροσώπευε το 113% του ΑΕΠ το 2009 πριν την έκρηξη της ελληνικής κρίσης και την επέμβαση της Τρόικας, η οποία κατέχει τα 4/5 αυτού του χρέους, έφτασε το 175% του ΑΕΠ το 2014. Κατά συνέπεια, την επέμβαση της Τρόικας ακολούθησε μια πολύ έντονη αύξηση του ελληνικού χρέους.
Από το 2010 και μέχρι το 2012, οι πιστώσεις που έδωσε η Τρόικα στην Ελλάδα χρησίμεψαν σε πολύ μεγάλο βαθμό για να εξοφληθούν οι κύριοι πιστωτές της Ελλάδας μέχρι εκείνη τη περίοδο, δηλαδή οι ιδιωτικές τράπεζες των κυριότερων οικονομιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αρχής γενομένης από τις γαλλικές και γερμανικές τράπεζες (4). Περίπου το 80% του ελληνικού χρέους το κατείχαν το 2009 οι ιδιωτικές τράπεζες 7 χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Από μόνες τους, το 2009, οι γερμανικές και γαλλικές τράπεζες κατείχαν περί το 50% του συνόλου των τίτλων του ελληνικού χρέους. Ο Paulo Nogueira Batista και ο Philippe Legrain, εκτελεστικός διευθυντής του ΔΝΤ και σύμβουλος του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Jose Manuel Barroso αντίστοιχα. Σε ένα ντοκιμαντέρ που προβλήθηκε πρόσφατα από το ARTE (5), ο Paulo Nogueira Batista, εκτελεστικός διευθυντής του ΔΝΤ, δηλώνει ότι όλοι οι διευθυντές του ΔΝΤ γνώριζαν πριν ψηφίσουν τη χορήγηση αυτού του δανείου ότι αυτό είχε στη πραγματικότητα ως στόχο «να διασώσει τις γαλλικές και γερμανικές τράπεζες, όχι την Ελλάδα» (6) Ο Philippe Legrain, εκτελεστικός διευθυντής του ΔΝΤ και σύμβουλος του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Jose Manuel Barroso, συμπληρώνει διευκρινίζοντας ότι : «εκείνοι που έπαιρναν τις αποφάσεις στο ΔΝΤ μπήκαν σε μειοψηφία από τον τότε διευθυντή του ΔΝΤ Ντομινίκ Στρος-Καν που διεκδικούσε εκείνη την εποχή τη προεδρία της Γαλλίας και άρα δεν ήθελε να επιβάλει απώλειες στις γαλλικές τράπεζες. Από τη δική τους πλευρά, οι γερμανικές τράπεζες έπεισαν την Άνγκελα Μέρκελ ότι θα ήταν δραματικό να χάσουν χρήματα. Και έτσι οι κυβερνήσεις της Ευρωζώνης έκαναν σαν η Ελλάδα να περνούσε μόνο κάποιες πρόσκαιρες δυσκολίες». Για αυτό, «παρέκαμψαν μια βασική αρχή της συμφωνίας του Μάαστριχτ, τη ρήτρα μη-διάσωσης. Δάνεισαν χρήματα στην Αθήνα, όχι για να σώσουν την Ελλάδα, αλλά για να σώσουν τις γαλλικές και γερμανικές τράπεζες που είχαν την ασυνειδησία να χορηγήσουν δάνεια σε μια αφερέγγυα χώρα».
Ένας λογιστικός έλεγχος του ελληνικού χρέους θα καταδείξει ότι οι ευρωπαϊκές ιδιωτικές τράπεζες αύξησαν υπερβολικά τις πιστώσεις τους στην Ελλάδα ανάμεσα στα τέλη του 2005 και στο 2009 (οι πιστώσεις αυξήθηκαν πάνω από 60 δισεκατομμύρια ευρώ περνώντας από τα 80 δισεκατομμύρια στα 140 δισεκατομμύρια) χωρίς να λαβαίνουν υπόψη τη πραγματική ικανότητα της Ελλάδας να αποπληρώσει. Επιπλέον, δάνεισαν στην Ελλάδα με πολύ χαμηλά επιτόκια (0,35% τριών μηνών τον Οκτώβριο του 2009, 4,5% 10 ετών τον Οκτώβριο του 2009 (7) ενώ η Γερμανία δανειζόταν κατά μέσο όρο με περίπου 3,3% την ίδια εποχή και για την ίδια διάρκεια)(8). Οι τράπεζες ενήργησαν τυχοδιωκτικά, βέβαιες καθώς ήσαν ότι οι ευρωπαϊκές αρχές θα έσπευδαν να τις βοηθήσουν σε περίπτωση που θα υπήρχαν προβλήματα.
Όπως φάνηκε πιο πάνω, ο λογιστικός έλεγχος θα καταδείξει ότι το σχέδιο της υποτιθέμενης διάσωσης της Ελλάδας, που κατέστρωσαν οι ευρωπαϊκές αρχές με τη βοήθεια του ΔΝΤ, χρησίμεψε στη πραγματικότητα για να επιτρέψει στις τράπεζες μερικών ευρωπαϊκών χωρών που διαθέτουν αποφασιστική επιρροή στα ευρωπαϊκά όργανα να συνεχίσουν να αποπληρώνονται από την Ελλάδα ενώ ταυτόχρονα μεταφέρουν το ρίσκο τους στα κράτη μέσω της Τρόικας. Δεν είναι η Ελλάδα που σώθηκε αλλά μάλλον μια χούφτα μεγάλων ευρωπαϊκών ιδιωτικών τραπεζών που εδρεύουν κυρίως στις πιο ισχυρές χώρες της ΕΕ.
Έτσι, οι ευρωπαϊκές ιδιωτικές τράπεζες αντικαταστάθηκαν από την Τρόικα που έγινε ο κύριος πιστωτής της Ελλάδας από τα τέλη του 2010.
Ο λογιστικός έλεγχος θα αναλύσει κατά πόσο είναι νόμιμο και έννομο αυτό το σχέδιο διάσωσης. Είναι άραγε σύμφωνο με τις συμβάσεις της ΕΕ (ειδικά με το άρθρο 125 που απαγορεύει σε ένα κράτος μέλος να επωμιστεί τις οικονομικές δεσμεύσεις ενός άλλου κράτους μέλους); Άραγε τηρήθηκε η κανονική ευρωπαϊκή διαδικασία λήψης αποφάσεων; Οι δημόσιοι δανειστές του 2010 (δηλαδή, τα 14 κράτη μέλη που παραχώρησαν δάνεια στην Ελλάδα συνολικού ύψους 53 δισεκατομμυρίων ευρώ, το ΔΝΤ, η ΕΚΤ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, κλπ) άραγε σεβάστηκαν την αρχή της αυτονομίας της θέλησης του δανειζόμενου, δηλαδή της Ελλάδας, ή μήπως επωφελήθηκαν από την απόγνωσή της μπροστά στις κερδοσκοπικές επιθέσεις των χρηματαγορών για να της επιβάλλουν συμβάσεις που αντιβαίνουν στο δικό της συμφέρον; Μήπως αυτοί οι δανειστές επέβαλαν λεόντειους όρους, ειδικά όταν απαιτούσαν υπερβολικά ποσοστά αποπληρωμής; (9) Άραγε τα 14 κράτη, μέλη που το καθένα τους χορήγησε διμερές δάνειο στην Ελλάδα, σεβάστηκαν τις νομικές και συνταγματικές διατάξεις της χώρας τους καθώς και εκείνες της Ελλάδας;
Πρέπει επίσης να γίνει ο λογιστικός έλεγχος της δράσης του ΔΝΤ. Γνωρίζουμε ότι μέσα στους κόλπους της ηγεσίας του ΔΝΤ πολλοί εκτελεστικοί διευθυντές (ο Βραζιλιάνος, ο Ελβετός, ο Αργεντινός, ο Ινδός, ο Ιρανός, ο Κινέζος, ο Αιγύπτιος) είχαν εκφράσει πολύ μεγάλες επιφυλάξεις για το δάνειο που παραχώρησε το ΔΝΤ τονίζοντας συγκεκριμένα ότι, με δεδομένες τις πολιτικές που της επιβάλλονταν, η Ελλάδα δεν θα ήταν σε θέση να το εξοφλήσει (10). Μήπως η ελληνική κυβέρνηση, σε συμπαιγνία με τον τότε Γενικό Διευθυντή του ΔΝΤ, είχε ζητήσει από τη διοίκηση την επιφορτισμένη με τις στατιστικές να παραχαράξει τα σωστά στοιχεία για να παρουσιάσει μια οικονομική κατάσταση τόσο κακή που θα επέτρεπε στο ΔΝΤ να ξεκινήσει σχέδιο διάσωσης; Αρκετοί ανώτερα στελέχη του δημοσίου βεβαιώνουν ότι αυτό όντως συνέβη.
Μήπως η ΕΚΤ υπερέβη σε πολύ μεγάλο βαθμό τη δικαιοδοσία της απαιτώντας από το ελληνικό κοινοβούλιο να νομοθετήσει για το δικαίωμα στην απεργία ή για τον ορισμό των μισθολογικών επιπέδων;
Το Μάρτη του 2012, η Τρόικα οργάνωσε μια αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους που παρουσιάστηκε εκείνη την εποχή ως επιτυχία. Ας θυμηθούμε ότι ο τότε πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου είχε αναγγείλει στις αρχές Νοεμβρίου 2011 και την παραμονή μιας συνάντησης του G20, τη πρόθεσή του να οργανώσει τον Φεβρουάριο του 2012 δημοψήφισμα για αυτή τη αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους που προετοίμασε η Τρόικα. Κάτω από τη πίεση της Τρόικας, αυτό το δημοψήφισμα δεν έγινε ποτέ και ο ελληνικός λαός είδε να του στερούν το δικαίωμα να αποφανθεί για τα νέα χρέη. Τα μεγάλα ΜΜΕ αναπαρήγαγαν το επιχείρημα ότι η αναδιάρθρωση επέτρεπε να μειωθεί κατά 50% το ελληνικό χρέος. Στη πραγματικότητα, το ελληνικό χρέος είναι μεγαλύτερο το 2015 από ό,τι ήταν το 2011, τη χρονιά που προηγήθηκε της μεγάλης διαγραφής του υποτιθέμενου 50%. Ο λογιστικός έλεγχος θα καταδείξει ότι αυτή η επιχείρηση αναδιάρθρωσης που συνιστούσε μια τεράστια εξαπάτηση συνδεόταν με το βάθεμα των πολιτικών που αντιβαίνουν στο συμφέρον της Ελλάδας και του πληθυσμού της.
Ο λογιστικός έλεγχος πρέπει επίσης να εκτιμήσει κατά πόσο οι αυστηροί όροι που επέβαλε η Τρόικα στην Ελλάδα σε αντάλλαγμα για τις πιστώσεις που της παραχωρήθηκαν συνιστούν μια χαρακτηριστική παραβίαση μιας σειράς συμβάσεων και συνθηκών που οφείλουν να σέβονται οι δημόσιες αρχές τόσο της πλευράς των πιστωτών όσο και εκείνης του δανειζόμενου, δηλαδή της Ελλάδας. Ο καθηγητής νομικής Andreas Fischer-Lescano, για λογαριασμό του Εργατικού Κέντρου της Βιέννης (11) απέδειξε χωρίς καμιά αμφιβολία ότι τα προγράμματα της Τρόικας είναι παράνομα σύμφωνα με το ευρωπαϊκό και το διεθνές δίκαιο. Τα μέτρα που προβλέπονταν από τα προγράμματα προσαρμογής και τα οποία επιβλήθηκαν στην Ελλάδα καθώς και οι συγκεκριμένες πολιτικές που αποτελούν τις άμεσες συνέπειές τους παραβιάζουν μια σειρά θεμελιωδών δικαιωμάτων όπως το δικαίωμα στην υγεία, στη μόρφωση, στη στέγαση, στη κοινωνική ασφάλιση, σε ένα δίκαιο μισθό αλλά και την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι και τη συλλογική διαπραγμάτευση. Όλα αυτά τα δικαιώματα προστατεύονται από πολυάριθμα νομικά κείμενα σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο όπως από τη Χάρτα θεμελιωδών δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα ανθρώπινα δικαιώματα, την ευρωπαϊκή κοινωνική Χάρτα, τις δυο Συμβάσεις του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα, τη Χάρτα του ΟΗΕ, τη Σύμβαση του ΟΗΕ για τα δικαιώματα του παιδιού, τη Σύμβαση του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, αλλά και από τις συμβάσεις της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ΔΟΕ) που έχουν καθεστώς γενικής αρχής του δικαίου (PGD). Ο κατάλογος των άρθρων που παραβιάστηκαν από τα Μνημόνια που επιβλήθηκαν στην Ελλάδα, και που κατάρτισε με κάθε λεπτομέρεια ο καθηγητής Ficher-Lescano, είναι εντυπωσιακός και εμπλέκει τη νομική ευθύνη των οντοτήτων που συγκροτούν την Τρόικα ή που δημιουργήθηκαν από αυτήν (για παράδειγμα, ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας).
Μια νέα πρόσφατη μελέτη της Margot E. Salomon, διευθύντριας του Κέντρου μελέτης των ανθρώπινων δικαιωμάτων στο London School of Economics and Political Science ενισχύει την ετυμηγορία του καθηγητή Fischer-Lescano.
Η Margot Salomon υπενθυμίζει σε αυτή τη μελέτη με τον τίτλο “Of Austerity, Human Rights and International Institutions” (12) ότι οι οργανώσεις που αποτελούν την Τρόικα πρέπει υποχρεωτικά να σέβονται τις ευρωπαϊκές και διεθνείς συνθήκες όπως την Ευρωπαϊκή Κοινωνική Χάρτα ή το Διεθνές Σύμφωνο για τα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτισμικά δικαιώματα. Και για αυτό το λόγο, δεν μπορούν να επιβάλλουν στα κράτη μέτρα που θα οδηγούσαν στη παραβίαση των ανθρώπινων δικαιωμάτων, πράγμα που ήδη υπενθύμισε πάρα πολλές φορές η Επιτροπή του ΟΗΕ για τα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτισμικά δικαιώματα (13).
Αυτή η μελέτη αποδεικνύει κατόπιν τη πλήρη νομική ευθύνη που φέρει η Τρόικα στη παραβίαση των δικαιωμάτων του ελληνικού πληθυσμού καθώς εμπλέκεται σε όλα τα επίπεδα στην επεξεργασία και στην εφαρμογή της συμφωνίας. Αντίθετα με τις διακηρύξεις του ΔΝΤ σύμφωνα με τις οποίες τα κράτη αποφασίζουν μόνα τους τις πολιτικές τους, η Ελλάδα βρίσκεται υπό τη κηδεμονία των πιστωτών της και δεν διαθέτει κανένα περιθώριο ελιγμών (14). Αυτές οι παρανομίες, που η Επιτροπή λογιστικού ελέγχου θα αναλάβει να καταδείξει, προκαλούν την ακύρωση των δεσμεύσεων της προηγούμενης κυβέρνησης προς τη Τρόικα που έχει μετατραπεί τώρα σε «θεσμούς», συμπεριλαμβανόμενων των δανείων που χορηγήθηκαν στην Ελλάδα σε αντάλλαγμα για την εφαρμογή αυτών των παράνομων συμφωνιών.
Ο λογιστικός έλεγχος θα πρέπει να εξακριβώσει αν, όπως το επιβάλλει ο προαναφερθείς Κανονισμός (ΕΕ) Νο 472/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 21ης Μαΐου 2013, τα «πρόγραμμα μακροοικονομικής προσαρμογής σέβεται πλήρως το άρθρο 152 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το άρθρο 28 της χάρτας θεμελιωδών δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης». Ο λογιστικός έλεγχος πρέπει επίσης να εξακριβώσει κατά πόσο τηρείται το ακόλουθο εδάφιο του Κανονισμού: ««Οι προσπάθειες δημοσιονομικής εξυγίανσης που καθορίζονται στο πρόγραμμα μακροοικονομικής προσαρμογής λαμβάνουν υπόψη την ανάγκη να εξασφαλίζονται επαρκή μέσα για τις θεμελιώδεις πολιτικές, όπως είναι η εκπαίδευση και η δημόσια υγεία». Πρέπει επίσης να εξακριβωθεί κατά πόσο εφαρμόζεται η εξής θεμελιώδης αρχή του Κανονισμού: ««Σύμφωνα με το άρθρο 9 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Ένωση πρέπει να λαμβάνει υπόψη κατά τον καθορισμό και την εφαρμογή των πολιτικών και των δράσεων της, τις απαιτήσεις που συνδέονται με την προαγωγή ενός υψηλού επιπέδου απασχόλησης, με την εξασφάλιση επαρκούς κοινωνικής προστασίας, με την καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού, καθώς και με το δικαίωμα στην εκπαίδευση υψηλού επιπέδου, στη κατάρτιση και στη προστασία της ανθρώπινης υγείας». Πρέπει να γίνει αντιπαραβολή των προαναφερθέντων με την έκθεση αξιολόγησης της εφαρμογής του δεύτερου προγράμματος διαρθρωτικής προσαρμογής που δημοσιεύθηκε τον Απρίλιο του 2014 από τις αρμόδιες υπηρεσίες της ΕΕ και στο οποίο οι συντάκτες του χαιρετίζουν τη μείωση κατά 20% των θέσεων εργασίας στο ελληνικό δημόσιο (15). Σε ένα πλαίσιο με τίτλο οι «επιτυχίες του οικονομικού προγράμματος προσαρμογής» («Success stories of the Economic Adjustment Programme»), μπορούμε να διαβάσουμε ότι οι μεταρρυθμίσεις της αγοράς εργασίας επέτρεψαν να μειωθεί ο νόμιμος ελάχιστος μισθός και ότι καταργήθηκαν 150.000 θέσεις εργασίας στη δημόσια διοίκηση («decrease in general government employment by 150.000», σελ.10).
Ο λογιστικός έλεγχος θα πρέπει να μπορέσει να δείξει ξεκάθαρα ότι τα μέτρα που έχουν υπαγορεύσει οι πιστωτές συνιστούν προφανή πισωγυρίσματα της άσκησης των θεμελιωδών ανθρώπινων δικαιωμάτων και χαρακτηριστική παραβίαση μιας σειράς συμβάσεων. Μπορούν να ταυτοποιηθούν σημαντικές παρατυπίες. Ο λογιστικός έλεγχος θα καταδείξει επίσης σε ποιο βαθμό παραβιάστηκαν το ελληνικό Σύνταγμα και τα δικαιώματα του Κοινοβουλίου. (16) Κατά συνέπεια, η επιτροπή που θα επωμιστεί να διεξαγάγει το λογιστικό έλεγχο θα μπορεί να εκφέρει τεκμηριωμένη γνώμη για το κατά πόσο το χρέος που έχει συνάψει η Ελλάδα με την Τρόικα είναι νόμιμο, άνομο ή άκυρο.
Σχετικά με τα χρέη που συνάφθηκαν πριν παρέμβει η Τρόικα το Μάη του 2010
Κατ’ αρχήν υφίσταται το χρέος που δημιουργήθηκε από τη δικτατορία των συνταγματαρχών, και το οποίο τετραπλασιάστηκε ανάμεσα στα έτη 1967 και 1974. Προφανώς ανταποκρίνεται απόλυτα στον χαρακτηρισμό του απεχθούς χρέους(17). Ακολούθως, βρισκόμαστε αντιμέτωποι με το σκάνδαλο των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004. Σύμφωνα με τον Dave Zirin, όταν η ελληνική κυβέρνηση ανακοίνωσε με περηφάνια το 1997 στους Έλληνες πολίτες ότι η Ελλάδα θα είχε την τιμή να υποδεχθεί επτά χρόνια αργότερα τους Ολυμπιακούς Αγώνες, οι Αρχές της Αθήνας και η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή προέβλεπαν μια δαπάνη 1,3 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Μερικά χρόνια αργότερα, το κόστος είχε πολλαπλασιαστεί επί τέσσερα και ανερχόταν σε 5,3 δισεκατομμύρια δολάρια. Αμέσως μετά τους Αγώνες, το επίσημο κόστος είχε φθάσει στα 14,2 δισεκατομμύρια δολάρια.(18) Σήμερα, σύμφωνα με διάφορες πηγές, το πραγματικό κόστος θα πρέπει να ξεπέρασε τα 20 δισεκατομμύρια δολάρια.
Διάφορα συμβόλαια που υπογράφτηκαν ανάμεσα στις ελληνικές αρχές και μεγάλες ξένες ιδιωτικές εταιρίες αποτελούν σκάνδαλο εδώ και κάμποσα χρόνια στην Ελλάδα. Αυτά τα συμβόλαια υπονόμευσαν την αύξηση του χρέους. Ας παραθέσουμε μερικά παραδείγματα τα οποία τροφοδότησαν το ελληνικό χρονικό:
1. Το σκάνδαλο των γερμανικών υποβρυχίων (τα οποία είχαν κατασκευαστεί από την HDW που είχε απορροφηθεί από την Thyssen) συνολικής αξίας 5 δισεκατομμυρίων ευρώ, υποβρύχια που παρουσίασαν από την αρχή το ελάττωμα να γέρνουν υπερβολικά προς τα …αριστερά (!) και να είναι εξοπλισμένα με ελαττωματικό ηλεκτρονικό εξοπλισμό. Μια δικαστική έρευνα για ενδεχόμενες ευθύνες (διαφθορά) των πρώην Υπουργών Άμυνας βρίσκεται σε εξέλιξη.
2. Αρκετά συμβόλαια έγιναν με την γερμανική πολυεθνική Siemens, η οποία κατηγορείται- τόσο από τη γερμανική δικαιοσύνη όσο και από την ελληνική- πως έδινε προμήθειες και λάδωνε το πολιτικό, στρατιωτικό και διοικητικό προσωπικό της Ελλάδας, με ένα ποσό το οποίο πλησίαζε το ένα δισεκατομμύριο ευρώ. Ο κύριος ιθύνων της εταιρίας Siemens-Hellas(19), ο οποίος ομολόγησε πως είχε «χρηματοδοτήσει» τα δυο μεγάλα ελληνικά κόμματα, το έσκασε το 2010 στην Γερμανία και η γερμανική δικαιοσύνη απέρριψε την αίτηση έκδοσής του που εξέδωσε η Ελλάδα. Αυτά τα σκάνδαλα συμπεριλαμβάνουν την πώληση, από τη Siemens και τους διεθνείς συνεταίρους της, του αντιπυραυλικού συστήματος Patriot (1999, 10 εκατομμύρια ευρώ για λάδωμα), της ψηφιοποίησης των τηλεφωνικών κέντρων του ΟΤΕ (λαδώματα 100 εκατομμυρίων ευρώ), του συστήματος ασφαλείας «C41»,το οποίο αγοράστηκε με την ευκαιρία των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 και ποτέ δεν τέθηκε σε λειτουργία, την πώληση υλικού στους ελληνικούς σιδηρόδρομους (ΟΣΕ), του συστήματος τηλεπικοινωνιών Ερμής στον Ελληνικό Στρατό, πανάκριβων εξοπλισμών στα ελληνικά νοσοκομεία.
Στις αρχές Μαρτίου 2015, άρχισε στην Αθήνα η δίκη για μια από τις πολλές υποθέσεις διαφθοράς στις οποίες ενέχεται η Siemens, εκείνη του ΟΤΕ (20). Μεταξύ των 64 κατηγορουμένων, 13 είναι Γερμανοί υπήκοοι, στελέχη της μητρικής εταιρίας. Σύμφωνα με το κατηγορητήριο, η Siemens φέρεται να έχει δωροδοκήσει με 70 εκατομμύρια ευρώ για να αποσπάσει μια σύμβαση για τη ψηφιοποίηση του ελληνικού δημόσιου δικτύου τηλεπικοινωνιών εκείνης της εποχής, του ΟΤΕ (η σύμβαση είναι του 1997). Μεταξύ των κατηγορουμένων είναι η πρώην ισχυρός άνδρας της Siemens Hellas Μιχάλης Χριστοφοράκος, που διέφυγε στη Γερμανία και οι γερμανικές αρχές αρνούνται πάντα να εκδώσουν στην Ελλάδα. Οι κατηγορίες είναι για «ξέπλυμα χρήματος» και για «ενεργό και παθητική διαφθορά». Ο Θεόδωρος Τσουκάτος, σύμβουλος του πρώην πρωθυπουργού Κώστα Σιμίτη (ΠΑΣΟΚ) (21) περιλαμβάνεται κι αυτός στους κατηγορούμενους. « Ο Τσουκάτος φέρεται να έχει μοιράσει 1.000.000 γερμανικά μάρκα και ισχυρίστηκε ότι αυτά τα ποσά κατέληξαν στο ταμείο του ΠΑΣΟΚ». Οι άλλοι κατηγορούμενοι είναι ανώτερα στελέχη της ελληνικής θυγατρικής της Siemens, καθώς και γερμανοί υπήκοοι που φέρονται να ενέκριναν τις μίζες και τις πληρωμές. Ο μόνος Έλληνας πολιτικός που σχετίζεται με αυτό το σκάνδαλο και που έχει μέχρι τώρα καταδικαστεί είναι ο πρώην υπουργός Μεταφορών Τάσος Μαντέλης, που καταδικάστηκε σε φυλάκιση τριών χρόνων με αναστολή το 2011 αφού κρίθηκε ένοχος ότι δωροδοκήθηκε με 450.000 γερμανικά μάρκα (230.000 ευρώ) από τη Siemens ανάμεσα στο 1998 και στο 2000.
Στη περίοδο που προηγήθηκε της κρίσης του 2010, ο λογιστικός έλεγχος θα πρέπει επίσης να καταδείξει την ενεργό συμμετοχή της Goldman Sachs στη παραποίηση των οικονομικών στοιχείων της Ελλάδας και των συνεπειών που είχε αυτή η παραποίηση για το ελληνικό χρέος (22). Θα πρέπει επίσης να καταδείξει τις συνέπειες που είχαν τα δώρα που πρόσφεραν οι ελληνικές αρχές στις ελληνικές τράπεζες και πώς μια από τις κύριες ελληνικές οικονομικές αυτοκρατορίες, εκείνη του μεγιστάνα Λάτση επωφελήθηκε με άνομο ή ακόμα και παράνομο τρόπο. Θα αναλύσουμε επίσης τις συνέπειες που είχε η ένταξη στο ευρώ πάνω στο ελληνικό χρέος.
Συμπέρασμα. Ο λογιστικός έλεγχος θα καταδείξει ότι ένας πολύ μεγάλο μέρος του ελληνικού χρέους που συνάφθηκε τόσο στη περίοδο που προηγήθηκε της επέμβασης της Τρόικα όσο και σε εκείνη που την ακολούθησε είναι άνομο, παράνομο, απεχθές και δυσβάσταχτο. Ο λογιστικός έλεγχος θα καταδείξει επίσης τις ευθύνες εκείνων που ωφελήθηκαν τόσο στην Ελλάδα όσο και σε διεθνές επίπεδο στους χρηματοπιστωτικούς κύκλους, στο χώρο των μεγάλων βιομηχανικών επιχειρήσεων καθώς και στη καρδιά των ευρωπαϊκών θεσμών.
Η Ζωή Κωνσταντοπούλου, κατά την ανάληψη των καθηκόντων της ως προέδρου της ελληνικής βουλής, είχε τονίσει ότι «θα αναληφθούν πρωτοβουλίες ώστε το Κοινοβούλιο να συμβάλει ουσιαστικά στη προώθηση των ελληνικών διεκδικήσεων για την διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους του χρέους και την πρόβλεψη ρητρών ανάπτυξης και εγγυήσεων αναχαίτισης της ανθρωπιστικής κρίσης και ανακούφισης του λαού μας. Η κοινοβουλευτική διπλωματία δεν είναι εθιμοτυπία ούτε δημόσιες σχέσεις». Και προσέθετε: «Το αίτημα μιας δίκαιης και επωφελούς λύσης για το λαό μας, με διαγραφή χρέους και μορατόριουμ αποπληρωμών να αποτελέσει το αντικείμενο μιας ζωντανής διακοινοβουλευτικής καμπάνιας διεκδίκησης που θα στηρίζεται στη ζώσα ενημέρωση των άλλων κοινοβουλίων και κοινοβουλευτικών συνελεύσεων αλλά και των ευρωπαϊκών λαών που ήδη ενεργοποιούνται αλληλέγγυα προς το λαό μας» (23)
Όπως η Ζωή Κωνσταντοπούλου το δήλωσε στις 7 Μαρτίου 2015 στη γαλλική εφημερίδα Le Monde «Ο λαός έχει δικαίωμα να ζητήσει να διαγραφεί το μέρος του χρέους που θα κριθεί ότι είναι παράνομο από το πόρισμα της επιτροπής».
Σημειώσεις:
(1) Ο Ερίκ Τουσέν είναι πρόεδρος του βελγικού τμήματος της Επιτροπής για την Ακύρωση του Χρέους του Τρίτου Κόσμου (CADTM), μέλος του Επιστημονικού Συμβουλίου της ATTAC Γαλλίας, και του Διεθνούς Συμβουλίου του Παγκόσμιου Κοινωνικού Φόρουμ. Είναι διδάκτωρ πολιτικών επιστημών των πανεπιστημίων της Λιέγης και του Παρισιού VIII. Έχει γράψει δεκάδες βιβλία που έχουν μεταφραστεί σε δεκάδες γλώσσες και έχουν εκδοθεί σε άλλες τόσες χώρες.
(2) Βλέπε το http://www.lemonde.fr/international/article/2015/03/07/l-incorruptible-de-la-vouli-figure-de-syriza_4589258_3210.html που δημοσιεύθηκε στις 7 Μαρτίου 2015 ή το http://fischer02003.over-blog.com/2015/03/biographie-de-zoe-konstantopoulou.html
(3) Κανονισμός (ΕΕ) Νο 472/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 21ης Μαΐου 2013 σχετικά με την οικονομική και δημοσιονομική επιτήρηση των κρατών μελών της Ευρωζώνης που γνωρίζουν ή κινδυνεύουν να γνωρίσουν σοβαρές δυσκολίες από την άποψη της οικονομικής τους σταθερότητας http://eur-lex.europa.eu/legal-content/FR/TXT/?uri=uriserv:OJ.L_.2013.140.01.0001.01.FRA
(4) C. Lapavitsas, A. Kaltenbrunner, G. Lambrinidis, D. Lindo, J. Meadway, J. MIchell, J.P. Painceira, E. Pires, J. Powell, A. Stenfors, N. Teles: «The eurozone between austerity and default», September 2010. http://www.researchonmoneyandfinance.org/index.php/publication/eurozone-reports/33-second-rmf-report-on-the-eurozone-crisis-eurozone-between-austerity-and-default. Βλέπε επίσης Eric Toussaint « Grèce-Allemagne : qui doit à qui ? (2) Créanciers protégés, peuple grec sacrifié », publié le 8 octobre 2012, http://cadtm.org/Grece-Allemagne-qui-doit-a-qui-2
(5) Ντοκιμαντέρ του Harald Schumann «« Puissante et incontrôlée : la troïka ». Βλέπε http://www.contra-xreos.gr/ksenoglossa-arthra/786-comment-la-troika-s-est-erigee-en-decideur-financier-economique-et-politique-de-l-eurozone.html
(6) http://www.marianne.net/on-renfloue-grece-sauver-les-banques-francaises-allemandes-100231807.html
(7) Βλέπε http://www.investing.com/rates-bonds/greece-10-year-bond-yield-historical-data
(8) Βλέπε http://www.investing.com/rates-bonds/germany-10-year-bond-yield-historical-data
(9) Τα απαιτούμενα επιτόκια που κυμαίνονταν μεταξύ 4% και 5,5% το 2010-2011 έπεσαν περίπου στο 1% το 2012 μετά από τις διαμαρτυρίες που έγιναν από πολλές πλευρές (συμπεριλαμβανομένης και της ιρλανδικής κυβέρνησης στην οποία είχε επίσης επιβληθεί ένα πολύ υψηλό επιτόκιο από τα τέλη του 2010). Ρίχνοντας πολύ τα επιτόκια, τα 14 κράτη μέλη αναγνώρισαν ντε φάκτο ότι τα προηγούμενα επιτόκια ήταν υπερβολικά.
(10) Βλέπε τις αποκαλύψεις που έκανε η Wall Street Journal: http://blogs.wsj.com/economics/2013/10/07/imf-document-excerpts-disagreements-revealed/. Eπίσηςhttp://greece.greekreporter.com/2013/10/08/secret-imf-report-shows-greek-bailout-worries/
(11) Βλέπε την έκθεση του «Human Rights in Times of Austerity Policy», που δημοσιεύθηκε στις 17 Φεβρουαρίου 2014, και είναι διαθέσιμη στο http://www.etui.org/content/downloa…).pdf.
(12) http://papers.ssrn.com/sol13.papers.cfm?abstract_id=2550773 που δημοσιεύτηκε στις 29 Νοεμβρίου 2014
(13) CESCR, General Comment No. 18, The Right to Work (art 6), (35th session, 2005) UN Doc. E/C12/GC/18 (2005), para. 30; CESCR, General Comment No. 19, The Right to Social Security (Art. 9), (39th session, 2008) UN Doc. E/C.12/GC/19, para. 58 ‘States parties should ensure that their actions as members of international organizations take due account of the right to social security. Accordingly, States parties that are members of international financial institutions, notably the International Monetary Fund, the World Bank, and regional development banks, should take steps to ensure that the right to social security is taken into account in their lending policies, credit agreements and other international measures. States parties should ensure that the policies and practices of international and regional financial institutions, in particular those concerning their role in structural adjustment and in the design and implementation of social security systems, promote and do not interfere with the right to social security ».
(14) Σελίδα 8: « According to the IMF, ‘the member country has primary responsibility for selecting, designing, and implementing the policies that will make the IMF-supported program successful’ The recent move by the IMF to national ‘ownership’ is not however easily reconciled with the ‘specific’ terms and requirements provided for in the Memoranda with Greece which are categorical on the extent of Troika oversight and explicit in its substantive prescriptions: ‘The [Greek] authorities commit to consult with the European Commission, the ECB and the IMF on adoption of policies that are not consistent with this memorandum’; ‘Actions for review’ include the adoption of reform by Parliament (of the pension system to ensure its medium- and long-term sustainability); ‘… reform will be designed in close consultation with European Commission, IMF and ECB staff, and its estimated impact on long-term sustainability will be validated by the EU Economic Policy Committee’.The 2012 Memorandum of Understanding provides that ‘Greece commits to consult with the European Commission, the ECB and the IMF staff on the adoption of policies falling within the scope of this Memorandum allowing sufficient time for review’ and further: ‘Disbursement are subject to quarterly reviews of conditionality for the duration of the arrangement »
(15) European Commission, Directorate-General for Economic and Financial Affairs, The Second Economic Adjustment Programme for Greece, Fourth Review – abril 2014, p. 3, verhttp://ec.europa.eu/economy_finance/publications/occasional_paper/2014/pdf/ocp192_en.pdf
(16) Βλέπε το επίσημο βίντεο της ψηφοφορίας στο ελληνικό Κοινοβούλιο, κατά τη συνεδρίαση της Επιτροπής Δικαιοσύνης στις 12 Σεπτεμβρίου 2013. Παρουσία μόνο 3 βουλευτών, ο πρόεδρος Κ. Βιρβιδάκης, βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας, απλώς αγνοεί τις ενστάσεις της Ζωής Κωνσταντοπούλου (βουλεύτριας του Σύριζα) και ανακοινώνει ότι κάθε άρθρο ψηφίζεται κατά πλειοψηφία, ενώ κανείς δεν έχει ψηφίσει. https://www.youtube.com/watch?v=-AgwDfzZp6E
(17) Ένα μέρος των στοιχείων που αναφέρονται σε αυτό το τμήμα προέρχονται από τη μελέτη που έγραψα το 2011 http://cadtm.org/Grece-Tout-un-symbole-de-dette Δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στην Αθήνα στο Elena Papadopoulou and Gabriel Sakellaridis (Edited by), THE POLITICAL ECONOMY OF PUBLIC DEBT AND AUSTERITY IN THE EU, Transform, Athens, 2012. Parmis les auteurs: Yanis Varoufakis, Alexis Tsipras, Nicos Chountis, Yiannis Dragasakis, Euclid Tsakalotos, Eric Toussaint,… http://transform-network.net/uploads/tx_news/public_debt.pdf
(18) Dave Zirin: «Το Μεγάλο Ολυμπιακό Κόλπο, οι Πόλεις θα έπρεπε απλά να λένε Όχι», http://www.counterpunch.org/: «Για όσους όμως έχουν κακή μνήμη, θα έπρεπε να ρίξουν μια ματιά στους Αγώνες της Αθήνας το 2004, που κατέστρεψαν την ελληνική οικονομία. Το 1997 όταν η Αθήνα «κέρδισε» τους Αγώνες, οι προύχοντες της πόλης και η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή υπολόγιζαν ένα κόστος 1,3 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Όταν είχε γίνει ο πραγματικός και λεπτομερής σχεδιασμός το ποσό εκτοξεύτηκε στα 5,3 δισεκατομμύρια δολάρια. Όταν τελείωσαν οι Αγώνες η Ελλάδα είχε δαπανήσει γύρω στα 14,2 δισεκατομμύρια δολάρια, σπρώχνοντας τον προϋπολογισμό του κράτους σε επίπεδα ρεκόρ».)
(19) Για μια λεπτομερή περίληψη του σκανδάλου Siemens-Hellas: http://www.scribd.com/doc/14433472/Siemens-Scandal-Siemens-Hellas. Τα αδικήματα τα οποία αποδόθηκαν στη Siemens από τη γερμανική δικαιοσύνη ήταν τόσο προφανή ώστε για να αποφύγει τη καταδίκη, η εταιρία δέχτηκε να καταβάλει το ποσό των 201 εκατομμυρίων ευρώ τον Οκτώβριο του 2007 στις γερμανικές αρχές. Το σκάνδαλο είχε αμαυρώσει τόσο πολύ την εικόνα της Siemens ώστε, για να σβήσει τη ντροπή, η ιστοσελίδα της πολυεθνικής ανακοινώνει τη δωρεά 100 εκατομμυρίων ευρώ στη μάχη κατά της διαφθοράς. http://www.siemens.com/about/sustainability/de/themenfelder/compliance/collective-action/integrity-initiative.php
(20) Βλέπε http://www.greece.com/news/735
πηγή – contra-xreos
Ελεύθερη Λαική Αντιστασιακή Συσπείρωση 