23 χρόνια Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα – Να πούμε «χρόνια πολλά»;…

Στις 30 Ιούνη 1998 εγκαινιάζεται η λειτουργία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) με μια εντυπωσιακή τελετή στο κτίριο της παλιάς Οπερας της Φρανκφούρτης, της πόλης όπου έχει την έδρα της.

Θυμηθήκαμε το παλιότερο σκίτσο του Soloup (στη φωτογραφία) με αφορμή την… όμορφη αυτή επέτειο. Αν ισχύουν άλλωστε αυτά που περιγράφονται στο σκίτσο για τις τράπεζες, τότε σίγουρα ισχύουν και για την «αγία» Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.

Στο ναδίρ η εμπιστοσύνη των Ευρωπαίων προς την ΕΚΤ

Του Γιάννη Κιμπουρόπουλου

Σύμφωνα με μελέτη που προτείνει ως αντίδοτο την «εκπαίδευση» των πολιτών!

Παρά το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, μετά το «θα κάνουμε ό,τι χρειαστεί» του Μάριο Ντράγκι, διοχέτευσε και εξακολουθεί να διοχετεύει τρισεκατομμύρια ευρώ για την αντιμετώπιση των κρίσεων -της χρηματοπιστωτικής και της κρίσης χρέους από το 2012, της κρίσης του κορονοϊού από τον περασμένο Μάρτιο-, η εμπιστοσύνη των πολιτών της ευρωζώνης σε αυτήν όχι μόνο παραμένει χαμηλή, αλλά έχει μειωθεί, τόσο σε σχέση με τους άλλους ευρωπαϊκούς θεσμούς όσο και με το ίδιο το κοινό νόμισμα, την τελευταία δεκαετία. Το ανησυχητικό για την επικοινωνιακή πολιτική της ΕΚΤ εύρημα περιλαμβάνεται σε μελέτη της Κεντρικής Τράπεζας.

Πώς o Βορράς οδηγεί το Νότο σε λάθος επιλογές

Των Β.Μπέτση & Σ.Ρομπόλη

Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κρίσης της πανδημίας και οι συνηθισμένες «φτωχές» αποφάσεις της Ευρώπης. Πώς ο Βορράς ωθεί τον Νότο σε κινήσεις που θα διευρύνουν τις ανισότητες.

Παρά το γεγονός ότι κατά την διάρκεια των διαδοχικών συνεδριάσεων του Eurogroup, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενημέρωσε τους Υπουργούς Οικονομικών της ευρωζώνης ότι η ύφεση κατά το 2020 στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα είναι από 5% μέχρι 10%, εντούτοις οι αποφάσεις του (9/4/2020), σύμφωνα με τους αναλυτές, ήταν κατώτερες των στρατηγικών ελλειμμάτων και των αναμενόμενων υφεσιακών περιστάσεων της Ένωσης.

Πεταμένα λεφτά

Του Γιάννη Κιμπουρόπουλου

Στις μικροσυναλλαγές με τους καλούς γείτονες συμβαίνει το τελευταίο δίμηνο κάτι παράδοξο: «Πάρε μου δυο φραντζόλες ψωμί, αν βγεις». «Πάω σούπερ μάρκετ, θέλεις κάτι;» «Α, πάρε μου ένα γάλα». Και γίνεται η δουλειά και η αλληλοεξυπηρέτηση, χωρίς πολλά πολλά, χωρίς βαρύγδουπες διακηρύξεις περί αλληλεγγύης που αντισταθμίζει την αποστασιοποίηση, για το μακριά που μας φέρνει κοντά κι όλα τα σχετικά που πληρώναμε αδρά για να τ’ ακούμε νυχθημερόν απ’ τα κανάλια, μαζί με συμβουλές για το σαπούνισμα των χεριών. Γίνεται, λοιπόν, η δουλειά, φέρνει τη μια μέρα ο ένας το γάλα, την άλλη ο άλλος το ψωμί, τα κρεμάει ο ένας στο χερούλι της πόρτας του άλλου, κι έπειτα, κάποια στιγμή, είσαι ή δεν είσαι σπίτι, κάτω από την πόρτα γλιστράει ένα φακελάκι ή ένα σακουλάκι με τα λεφτά. Οι καλοί λογαριασμοί κάνουν τους καλούς φίλους.

Η ΕΚΤ καλεί το προσωπικό της να εργαστεί από το σπίτι

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα κάλεσε  τους περισσότερους από τους 3.500 υπαλλήλους της να εργαστούν από το σπίτι τους για να δοκιμάσει πώς μπορεί να διαχειριστεί ένα πιθανό κλείσιμο των γραφείων της εξαιτίας του κορονοϊού, δήλωσε  ένας εκπρόσωπός της.

Ευρωδεξιό μπλόκο στην ένταξη των ελληνικών ομολόγων στην ποσοτική χαλάρωση

Του γιάννη κιμπουρόπουλου

Είναι τουλάχιστον ειρωνεία της συγκυρίας το γεγονός ότι χθες, μέρα κατά την οποία οι αποδόσεις των δεκαετών ελληνικών ομολόγων για πρώτη φορά έπεφταν κάτω από το 1%, εξέλιξη για την οποία τα κυβερνητικά στελέχη δικαίως πανηγύριζαν, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα «λογόκρινε» δραστικά ψήφισμα, με το οποίο καλούνταν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να εντάξει τους ελληνικούς τίτλους στην ποσοτική χαλάρωση.

Συγκεκριμένα, στην έκθεση για τη νομισματική πολιτική της ΕΚΤ, που υπερψηφίστηκε χθες από την Ολομέλεια του Ε.Κ., στο Στρασβούργο, με απόφαση της Επιτροπής Οικονομικών του Ε.Κ., είχε περιληφθεί η εξής αναφορά υπέρ των ελληνικών ομολόγων: «(Το Ε.Κ.) εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι η ΕΚΤ δεν έχει ακόμη συμπεριλάβει τα ελληνικά ομόλογα στο πρόγραμμα αγοράς τίτλων του δημόσιου τομέα (PSPP), παρά τις βελτιώσεις που πέτυχε η Ελλάδα όσον αφορά τη βιωσιμότητα του χρέους και την εκ νέου πρόσβαση στις αγορές ομολόγων· καλεί την ΕΚΤ να εξηγήσει για ποιον λόγο δεν έχει ακόμη διενεργήσει ανάλυση της βιωσιμότητας του χρέους σε σχέση με τα ελληνικά ομόλογα, η οποία αποτελεί προϋπόθεση για τη συμπερίληψη των ομολόγων στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης».

Αλλαγή σελίδας για το θεματοφύλακα του ευρώ

Του Λεωνίδα Βατικιώτη

Η αποχώρηση του Μάριο Ντράγκι από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και η παράδοση της σκυτάλης στην πρώην γενική διευθύντρια του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ σηματοδοτεί και το τέλος μιας εποχής, που μόνο ανέφελη δεν ήταν. Από τη θητεία του ιταλού τραπεζίτη στη Φρανκφούρτη αν κάτι θα μείνει είναι η ρήση του τον Ιούλιο του 2012, από το Λονδίνο, πώς «θα κάνει ότι απαιτείται» για να σώσει το ευρώ. Το ‘πε και το ‘κανε… Με ένα γενναιόδωρο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων (Outright Monetary Transactions) που οδήγησε τον ισολογισμό της ΕΚΤ να εξελιχθεί στην μακροβιότερη φούσκα της Ευρώπης (από 807 δισ. ευρώ το 1999 σε 4,7 τρισ. το 2018) το ευρώ σώθηκε.

Η διάσωση του κοινού νομίσματος δεν επιτεύχθηκε ωστόσο χωρίς απώλειες. Η «κρίση του ευρώ» έφερε στην επιφάνεια τις τεράστιες δομικές αδυναμίες και αντιφάσεις που διαπερνούσαν τη λειτουργία του κοινού νομίσματος, κάνοντας το κατασκευαστικά αδύναμο, χώρια του γεγονότος ότι ήταν ταυτόσημο της λιτότητας, αποκλείοντας εγγενώς την άσκηση μιας πολιτική αναδιανομής. Σημαντικότερη όλων ήταν η ασυμμετρία των εθνικών οικονομιών που το είχαν υιοθετήσει ως εθνικό τους νόμισμα. Η δομική δε κρίση των προηγούμενων χρόνων βάθυνε αυτές τις ασυμμετρίες, με αποτέλεσμα το ευρώ να χάσει την έλξη που ασκούσε σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες κι ένα ρεύμα υιοθέτησής του να ανακοπεί βίαια.

«Τιμωρία» στους καταθέτες

Του Γιάννη Κιμπουρόπουλου

Παρότι οι καταθέσεις, έστω και δειλά, επιστρέφουν στις συστημικές τράπεζες μετά και την τυπική άρση των capital controls, και οι χορηγήσεις μένουν σχεδόν παγωμένες στα επίπεδα των μνημονιακών ετών, τα επιτόκια καταθέσεων τείνουν στο μηδέν, ενώ τα επιτόκια δανεισμού αυξάνονται.

Αυτό το… πιστωτικό παράδοξο καταγράφηκε και στα τελευταία στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος, σύμφωνα με τα οποία το μέσο σταθμισμένο επιτόκιο του συνόλου των νέων καταθέσεων τον Νοέμβριο διαμορφώθηκε στο 0,19%, ενώ το μέσο σταθμισμένο επιτόκιο του συνόλου των νέων δανείων προς νοικοκυριά και επιχειρήσεις διαμορφώθηκε στο 4,34%.

Φυσικά, το μέσο επιτόκιο των καταναλωτικών δανείων (που περιλαμβάνει πιστωτικές κάρτες, ανοικτά δάνεια και υπεραναλήψεις από τρεχούμενους λογαριασμούς) διαμορφώνεται πολύ υψηλότερα, στο 14,51%, ενώ τα επιτόκια πιστωτικών καρτών φτάνουν μέχρι και το 25% σε μια εποχή μηδενικών ή και αρνητικών επιτοκίων σε όλη την ευρωζώνη.

Η υστεροφημία των Λωτοφάγων

του Γ.Κιμπουρόπουλου

Είναι στα όρια του παραλόγου, και πέρα από αυτά, ό,τι συμβαίνει με τους Ευρωπαίους αξιωματούχους που έχτισαν καριέρες στη δεκαετία της κρίσης πάνω στον ερειπιώνα της ελληνικής οικονομίας. Καθώς οι περισσότεροι κλείνουν τον κύκλο και τις θητείες τους στην ευρωζώνη, πριν αποσυρθούν από τα πολιτικά εγκόσμια ή πριν περάσουν από τις περιστρεφόμενες πόρτες που θα τους οδηγήσουν στο επόμενο ακριβοπληρωμένο -ίσως πιο διακριτικό, πιο σκιώδες- κέντρο ισχύος και επιρροής, θέλουν να ξαναγράψουν όλη την ιστορία από την αρχή.

«Δεν ήταν αυτό που νομίζατε», μας λένε με λίγα λόγια ο Ντράγκι, ο Γιούνκερ, ο Μοσκοβισί, η Λαγκάρντ, ο Τόμσεν και κάτι ανάλογο μας είχαν πει νωρίτερα ο Ρεν, ο Ντάισελμπλουμ, ο Σόιμπλε -ναι, και αυτός!-, η Μέρκελ. Καθένας τους είναι έτοιμος να γράψει τα ελληνικά απομνημονεύματά του, να ανταγωνιστεί το μπεστ σέλερ του Βαρουφάκη, να κάνει ό,τι περνάει απ’ το χέρι του για να ανακατασκευάσει τη μνήμη μας, να μας ταΐσει όσους ομηρικούς λωτούς χρειάζεται για να ξεχάσουμε όσα ζήσαμε, όσα με κυνισμό επέβαλαν, όσα με βαθύτατο ρατσισμό είπαν εις βάρος μας.

Συζητώντας για την επόμενη μέρα της νέας ύφεσης

Του Λεωνίδα Βατικιώτη

Κάθε μέρα που περνάει πυκνώνουν τα σημάδια της επερχόμενης ύφεσης. Δεν μιλάμε μάλιστα πλέον για ενδείξεις. Ας κρατήσουμε τι είναι μέχρι τώρα γνωστό μένοντας μόνο στα πολύ πρόσφατα.

Στη Γερμανία η βιομηχανική παραγωγή τον Ιούλιο μειώθηκε κατά 0,6% σε σχέση με τον Ιούνιο και 4,2% σε σχέση με ένα χρόνο πριν. Το Ινστιτούτο IFO μείωσε τις προσδοκίες για τους φετινούς ρυθμούς μεγέθυνσης στο 0,5%. Η επισήμανση δε, του επικεφαλής προβλέψεων του έστειλε σήματα κινδύνου σε όλη την γηραιά ήπειρο: «η γερμανική οικονομία κινδυνεύει να πέσει σε ύφεση. Σαν πετρελαιοκηλίδα η αδυναμία της βιομηχανίας εξαπλώνεται σε άλλους τομείς της οικονομίας, όπως logistics, παροχή υπηρεσιών, κ.λπ.

Ψεύτικες υποσχέσεις, παρά τις απειλές νέας ύφεσης

Με μια κίνηση που φωτογραφίζει την απειλή ύφεσης που σκιάζει ευρωζώνη και ΕΕ αποχαιρέτησε την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ο Μάριο Ντράγκι. Ο απερχόμενος πρόεδρος ανανέωσε το πρόγραμμα αγοράς από την ΕΚΤ ομολόγων, συγκεκριμένα αξίας 20 δισεκατομμυρίων κάθε μήνα. Το νέο πρόγραμμα ξεκινά την 1η Νοεμβρίου και θα διαρκέσει για «όσο καιρό χρειαστεί», όπως είπε ο ιταλός τραπεζίτης. Παρόμοια προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης ήταν η απάντηση της ΕΕ στην κρίση και υποτίθεται έπρεπε να ολοκληρωθούν.

Νομισματοκράτες

του Γιάννη Κιμπουρόπουλου

Μου είναι ακατάληπτος ο μηχανισμός των κρυπτονομισμάτων, με τρομάζει η πρόθεση του Facebook να προωθήσει το Libra, μου είναι απεχθής η κυβέρνηση του φασιστοειδούς Σαλβίνι. Αλλά ο τρόπος που αντιδρούν οι κεντροτραπεζίτες στο ενδεχόμενο να υπάρξουν νομίσματα εκτός από όσα ελέγχουν οι ίδιοι είναι εξοργιστικός και ταυτόχρονα διασκεδαστικός.

Bitcoin, Blockchain, Libra, mini-BOT. Η καχυποψία με την οποία προσπερνάμε τους ακατάληπτους όρους υποθέτω ότι δεν διαφέρει από τον σχεδόν μεταφυσικό φόβο με τον οποίο αντιμετώπισαν οι Κινέζοι του 7ου μ.Χ. αιώνα ή οι Ευρωπαίοι του 17ου –πόσο πίσω η Δύση από την Ανατολή!– τα πρώτα χαρτονομίσματα που αντικατέστησαν τα χρυσά, τα ασημένια, τα χάλκινα, τα μολυβένια. Ανόητος φόβος τότε, καθώς το κόστος παραγωγής χαρτιού και εκτύπωσής του με παραστάσεις δύσκολα αντιγράψιμες μπορεί να ξεπερνούσε το κόστος κοπής ενός ασημένιου νομίσματος. Δυστυχώς, ο ανορθολογισμός έχει αποδειχθεί μέγεθος ευθέως ανάλογο με την ανθρώπινη ευφυΐα. Σήμερα έχουμε απόλυτη εμπιστοσύνη σε ένα κομμάτι πορτοκαλί χαρτί που γράφει 50 ευρώ, αρκεί να ξέρουμε ότι έχει τυπωθεί με τη βούλα ενός κεντρικού τραπεζίτη, με κόστος το πολύ 10 λεπτών, κι όχι με τον κόπο ενός επιδέξιου παραχαράκτη και με κόστος εικοσαπλάσιο και με την αβάσιμη πεποίθηση ότι ο δεύτερος είναι απατεών, ενώ ο πρώτος όχι.

Κρίσιμη εβδομάδα για τις κεντρικές τράπεζες

Οι επενδυτές δεν έχουν καμία αμφιβολία ότι η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) θα μειώσει τα επιτόκια για πρώτη φορά μετά μία δεκαετία και πλέον στη συνεδρίαση που θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 31 Ιουλίου. Για ολόκληρες εβδομάδες οι διαχειριστές διαθεσίμων στοιχηματίζουν σε μια μείωση κατά 25 μονάδες βάσης τέλη του Ιουλίου, σύμφωνα με τη FedWarch του Χρηματιστηρίου Εμπορευμάτων του Σικάγου (CME Group).

Λεωνίδας Βατικιώτης: «Τα μνημόνια ήταν επιλογή του ευρωπαϊκού χρηματοπιστωτικού τομέα»

Συνέντευξη του Λεωνίδα Βατικιώτη στον Δημήτρη Κούλαλη

Οι συζητήσεις όπως αυτή που κάναμε με τον οικονομολόγο και αρθρογράφο Λεωνίδα Βατικιώτη είναι από εκείνες τις συζητήσεις, το τέλος των οποίων σε βρίσκει «περικυκλωμένο» από σκέψεις και στοιχεία που αναντίρρητα- παρά τις όποιες πολιτικές ενστάσεις που μπορεί να έχεις- σε βοηθούν να ενώσεις τα κομμάτια του σύγχρονου πολιτικού και κοινωνικού πάζλ.

Πώς οι Έλληνες φορτώθηκαν τα βάρη της διάσωσης γαλλογερμανικών τραπεζών; Πότε άλλαξε καπετάνιο το οικονομικό πηδάλιο της Ελλάδας; Η «κοινωνική Ευρώπη» που πνίγηκε στα κανάλια του Μάαστριχτ, τα «Κίτρινα Γιλέκα», η άνοδος της άκρας Δεξιάς, η ρήξη «από τα κάτω» και το ενδεχόμενο μιας γενικευμένης πολεμικής σύρραξης είναι μερικά μόνο απ’ όσα λέχθηκαν στην κουβέντα που έγινε μ’ αφορμή το βιβλίο «Έξοδος- Αδιέξοδος», το οποίο επιμελήθηκε ο ίδιος.

Η Ελλάδα δεμένη «χειροπόδαρα» στο μεταμνημονιακό καθεστώς

του Παύλου Δερμενάκη

Η κυβέρνηση για να δικαιολογήσει τη μνημονιακή της μετάλλαξη προσπαθεί με κάθε τρόπο να μας πείσει ότι από τα μέσα Αυγούστου, που έληξε τυπικά το 3^ο μνημόνιο, είμαστε εκτός μνημονίων. Αυτή βέβαια η ειδυλλιακή εικόνα δεν έχει καμία απολύτως σχέση με την πραγματικότητα.

Ο εκβιασμός της «δόσης» του 1 δισ. ευρώ

Οι εκθέσεις της Κομισιόν, από τη μια δίνουν συγχαρητήρια στη δουλικότητα της κυβέρνησης και από την άλλη επισημαίνουν τα, κατά τη γνώμη τους, προβλήματα της οικονομίας και απαιτούν την εφαρμογή νέων «προαπαιτούμενων» (βλέπε «“Μαύρα μαντάτα” οι εκθέσεις της Κομισιόν, Δρόμος, φύλλο 444). Και ακολουθεί το Eurogroup που αποφασίζει, με βάση την υλοποίηση ή μη των προαπαιτούμενων, την απελευθέρωση της «δόσης» που δεν είναι πλέον χρήματα των δανειστών αλλά μέρος από τα μέτρα ελάφρυνσης του δημοσίου χρέους που αποφασίστηκαν το 2018.

Η αλήθεια και τα ψέματα για τις τράπεζες

Του Γιάνη Βαρουφάκη

Το 2008 οι ελληνικές τράπεζες χρεοκόπησαν. Για μια δεκαετία η πικρή αλήθεια κουκουλώνεται. Πώς; Με όλο και περισσότερα χρήματα που (άμεσα ή έμμεσα) παρέχουν στις τράπεζες (χωρίς βέβαια να έχουν ερωτηθεί ποτέ) οι χειμαζόμενοι πολίτες. Και με μια ακολουθία ψεμάτων που τα ΜΜΕ και το Μνημονιακό Τόξο επαναλαμβάνουν ολοένα και επιθετικότερα – μέσα στην αγωνία τους ότι η αλήθεια για τις τράπεζες-ζόμπι (που τους στηρίζουν) θα αποκαλυφθεί.

Την προπερασμένη Τετάρτη οι μετοχές των τραπεζών έπεσαν τόσο που κάποιοι την κατέγραψαν ως «Μαύρη Τετάρτη». Ξάφνου όλοι άρχισαν να ψάχνουν την αιτία, λες και χρειάζεται να είναι κανείς ειδήμων για να καταλάβει γιατί η μετοχή μιας χρεοκοπημένης τράπεζας κάποια στιγμή θα πέσει. (Το μόνο ενδιαφέρον ερώτημα θα ήταν: «Γιατί δεν έπεφτε τόσο καιρό;») Βέβαια, η προσποίηση της «έκπληξης» δεν είναι αποτέλεσμα αθώας ασχετοσύνης αλλά λογική συνέχεια της ακολουθίας των ψεμάτων πίσω από την οποία κρύβει το κατεστημένο τη γύμνια του.

Μια ανασκόπηση των τριών από τα πολλά ψέματα του Μνημονιακού Τόξου για τις τράπεζες ρίχνει χρήσιμο φως στο πρόσφατο χρηματιστηριακό κραχ και σε αυτά που μας συμβαίνουν δέκα χρόνια τώρα.

Στις αγορές τα κλειδιά της ενισχυμένης εποπτείας

Του Γιάννη Κιμπουρόπουλου

ΔΝΤ, ΕΚΤ και ESM στέλνουν συντονισμένα μηνύματα για τις παρενέργειες ενδεχόμενης κατάχρησης των μεταμνημονιακών «ελευθεριών» της κυβέρνησης

Είναι τόσο μεγάλο το βάρος της τραγωδίας στην Ανατολική Αττική που δεν αφήνει περιθώρια ούτε καν για δημοσιογραφικά λογοπαίγνια ως προς τις παρενέργειες που έχει στο κυβερνητικό αφήγημα της καθαρής εξόδου από τα μνημόνια και της πανηγυρικής ανακήρυξής της. Οι σχεδιασμοί για δημόσια εκδήλωση με συμμετοχή ξένων ηγετών στις 21 Αυγούστου έχουν προς το παρόν παγώσει, παρότι δεν είχε υπάρξει επίσημη προαναγγελία της, αλλά μόνον διαρροές. Είναι προφανές ότι ο Αύγουστος δεν θα κυλήσει ως κατεξοχήν μήνας θερινής ραστώνης – ακόμη κι αν οι εποχικές δασικές πυρκαγιές δεν έχουν την καθιερωμένη έξαρση και επιτρέψουν κάτι τέτοιο. Αντίθετα, ο Αύγουστος θα εξελιχθεί σε μήνα οξείας πολιτικής πόλωσης με άξονα τις τραγικές επιπτώσεις των πυρκαγιών και τις πολιτικές ευθύνες. Η Ν.Δ., αλλά και η υπόλοιπη αντιπολίτευση θα τις αξιοποιήσει στο έπακρο. Οι εναλλακτικές διαφυγής και ανταπάντησης που διαθέτει η κυβέρνηση δεν είναι σαφείς.

Ωστόσο, ακόμη και χωρίς τον παράγοντα της φωτιάς, η υπόθεση της μεταμνημονιακής πορείας της χώρας και του καθεστώτος ενισχυμένης εποπτείας έχει από μόνης πολλά θολά σημεία που μέρα με τη μέρα αποσαφηνίζονται ως προς τις ευχέρειες και ελευθερίες που διαθέτει η κυβέρνηση να αλλάξει το κλίμα.

Πρώτη δοκιμασία για τα όρια των μεταμνημονιακών «ελευθεριών»

Του Γιάννη Κιμπουρόπουλου

Τροχιοδεικτικά πυρά από τους δανειστές για τις περικοπές των συντάξεων και τα εργασιακά – Η τελετουργία των ελέγχων και ο μηχανισμός των «βέτο»

Οι πολυδιαφημισμένες ελευθερίες άσκησης οικονομικής πολιτικής στη μεταμνημονιακή εποχή, στις οποίες έχει επενδύσει σχεδόν όλα της τα χαρτιά η κυβέρνηση, δοκιμάζονται πριν καν θεμελιωθεί και τυπικά το δικαίωμα άσκησής τους. Τρία σήματα εκπέμφθηκαν περίπου ταυτόχρονα από τους επιτηρητές της μεταμνημονιακής Ελλάδας τις προηγούμενες μέρες.

Το ΔΝΤ για μισθούς και ΣΣΕ

Πρώτο το ΔΝΤ, του οποίου η έκθεση βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους αναμένεται τις προσεχείς μέρες χωρίς να γνωρίζουμε τι εκπλήξεις επιφυλάσσει, έριξε μια προειδοποιητική βολή. Αν και είναι γνωστό ότι η επαναφορά των συλλογικών συμβάσεων (επεκτασιμότητα και αρχή της ευνοϊκότερης ρύθμισης) έχει ήδη με κάποιο τρόπο νομοθετηθεί, το ΔΝΤ στην έκθεσή του για την οικονομία της Ευρωζώνης ζητεί να μην αρθούν οι «μεταρρυθμίσεις» του 2012 και εντεύθεν γιατί θα πληγεί η ανταγωνιστικότητα. Συστήνει μέτρα αύξησης της παραγωγικότητας πολύ πάνω από την αύξηση των μισθών, ώστε να πέσει κι άλλο το σχετικό κόστος εργασίας και να βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητα και επανέρχεται με τήρηση των «καλύτερων ευρωπαϊκών πρακτικών» στις ομαδικές απολύσεις, δηλαδή να αποφευχθεί οποιοσδήποτε μηχανισμός διαιτησίας ή διοικητικής έγκρισης.

Τα τελευταία θύματα του «γερμανικού κόφτη»

Του Γιάννη Κιμπουρόπουλου

Μεσοπρόθεσμη ανάσα, μακροπρόθεσμη ομηρία για το χρέος – Οι αποστάσεις ΔΝΤ και ΕΚΤ και τα πολιτικά συμφραζόμενα της συμφωνίας του Eurogrοup

Όταν τα πράγματα στη Γερμανία πάνε καλά, πολιτικά και οικονομικά, και η γερμανική ελίτ αισθάνεται ισχυρή επιβάλλει το δικό της σε όλη την Ευρωζώνη και την Ε.Ε. Όταν τα πράγματα δεν πάνε καλά και οι γερμανικές κυβερνήσεις αισθάνονται ασταθείς, η γερμανική ελίτ πάλι επιβάλλει το δικό της σε όλη την Ε.Ε. Αυτός είναι ο ιδιότυπος κανόνας που έχει διαμορφωθεί στη διάρκεια των αλλεπάλληλων θητειών της καγκελαρίου Μέρκελ, ο οποίος έχει καταστήσει την Ευρωζώνη αυθεντικά γερμανική, ακόμη και όταν ο εκπρόσωπος της γερμανικής κυβέρνησης στα διάφορα fora της Ε.Ε. εμφανίζεται μόνος εναντίον όλων. Κι αυτός ο κανόνας επιβεβαιώθηκε και στην τελευταία απόφαση του Eurogroup που σηματοδοτεί την τυπική έξοδο της Ελλάδας από τη μνημονιακή περίοδο και τη μετάβασή της στη μεταμνημονιακή επιτήρηση.

Όλοι οι δρόμοι οδηγούν… στο Βερολίνο

Του Γιάννη Κιμπουρόπουλου

Καταλύτης για τις τελικές αποφάσεις του Eurogroup για το χρέος όχι μόνο η συνήθης γερμανική αδιαλλαξία, αλλά και η επιβίωση του κυβερνητικού συνασπισμού της Μέρκελ

Καθώς η συζήτηση της πρότασης μομφής κατά της κυβέρνησης και η προωθούμενη συμφωνία με τη ΠΓΔΜ έχουν περιθωριοποιήσει σχεδόν όλες τις λοιπές εξελίξεις στα μάτια της κοινής γνώμης, οι διεργασίες για την αξιολόγηση και το χρέος διεξάγονται σε ένα σχετικά προστατευμένο παρασκήνιο. Το πολυνομοσχέδιο με τα επόμενα επαχθή μέτρα που εκτείνονται μέχρι το 2022 καθώς και το Μεσοπρόθεσμο ψηφίστηκαν δια περιπάτου, ενώ λίγες μέρες πριν από το Eurogroup της 21/6, που θα αποφασίσει για αξιολόγηση, χρέος και μεταμνημονιακή επιτήρηση, διαμορφώνονται νέα τετελεσμένα, αλλά και νέες αβεβαιότητες.

Στα πρώτα εντάσσεται η βεβαιότητα ότι το ΔΝΤ δεν «προλαβαίνει» να ενεργοποιήσει τη συμφωνία χρηματοδότησης, άρα περιορίζεται σε ρόλο τεχνικού συμβούλου του ESM στη μεταμνημονιακή εποχή. Στις αβεβαιότητες περιλαμβάνεται ο ρόλος της Γερμανίας: είναι βέβαιο ότι αντιτίθεται σθεναρά σε κάθε ουσιαστικό μέτρο ελάφρυνσης του χρέους, έχοντας απέναντί της σχεδόν όλους τους άλλους θεσμούς, αλλά η κρίση που κλονίζει τον κυβερνητικό συνασπισμό στη Γερμανία με επίκεντρο το προσφυγικό μπορεί να κάνει τα πράγματα ακόμη χειρότερα. Δηλαδή, ή να προκαλέσει μια διάλυση του συνασπισμού, παγώνοντας και τις διαδικασίες για το ελληνικό χρέος, ή να οδηγήσει τον Γερμανό υπουργό Οικονομικών σε μια ακόμη πιο αδιάλλακτη στάση έναντι της Ελλάδας.

Ιταλική ώθηση στην αξιολόγηση

του Γιάννη Κιμπουρόπουλου

Οι εξελίξεις στην γείτονα ενισχύουν τη βούληση των δανειστών για ολοκλήρωση – Παραμένουν όμως ανοικτές οι μεγάλες εκκρεμότητες για τον ρόλο του ΔΜΤ

Αν κυβέρνηση και κουαρτέτο έχουν ένα επιπλέον λόγο να αισιοδοξούν ότι η διαπραγμάτευση για την τέταρτη αξιολόγηση θα κλείσει χωρίς δραματικές τριβές και καθυστερήσεις, αυτός είναι… η Ιταλία. Η προοπτική σχηματισμού κυβέρνησης από το Κίνημα των Πέντε Αστέρων και την ακροδεξιά Λέγκα του Βορρά, με ένα πρόγραμμα που προκαλεί… ανατριχίλες στις Βρυξέλλες και άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, εξελίσσεται σε ένα πολιτικό πλεονέκτημα για την αποφασιστική ώθηση της αξιολόγησης μέχρι το Eurogroup της ερχόμενης Πέμπτης (24/5). Η πιθανότητα να υπάρξει τεχνική συμφωνία κυβέρνησης και κουαρτέτου το σαββατοκύριακο είναι ισχυρή, έστω κι αν αυτό απαιτεί όχι μόνο την κυβερνητική προσήλωση στα συμφωνηθέντα, αλλά και κάποιες «εκπτώσεις» από την πλευρά των δανειστών στον όγκο των 88 προαπαιτουμένων. Το σενάριο να αποσπαστούν ορισμένα από αυτά από τα προαπαιτούμενα της τέταρτης αξιολόγησης και να μετατεθούν ως ορόσημα μεταμνημονιακής επιτήρησης εξετάζεται σοβαρά από τους δανειστές. Όχι μόνο για να αποκλειστούν ανεπιθύμητα «ατυχήματα». Αλλά και για να εμπλουτιστεί η ατζέντα της επιτήρησης μετά τον Αύγουστο, στο πλαίσιο του σχεδιαζόμενου σύνθετου και «ημιαυτόματου» μηχανισμού για το χρέος.

Οι ιταλικές παρενέργειες

Το γιατί οι εξελίξεις στην Ιταλία είναι παράγων που ευνοεί τις συγκλίσεις στην ελληνική αξιολόγηση είναι προφανές. Το πρόγραμμα που διέρρευσαν 5 Αστέρια και Λέγκα εγείρει ζητήματα αλλαγής συνθηκών, θίγει τα ιερά και τα όσια της Ευρωζώνης (το Σύμφωνο Σταθερότητας) και επιτρέπει την εισβολή «ελέφαντα στο δωμάτιο», δηλαδή του ιταλικού χρέους. Η απαίτηση να εξαιρεθούν –ουσιαστικά να διαγραφούν– από τον υπολογισμό του χρέους τα ιταλικά ομόλογα που έχει αγοράσει η ΕΚΤ (περίπου 240 δισ.) ήταν το βασικό ζήτημα που πρόσεξαν οι αγορές, προκαλώντας αναταράξεις και στα ομόλογα και στις συναλλαγματικές ισοτιμίες, πράγμα που επηρέασε και τα ελληνικά ομόλογα. Ακόμη κι αν οι επικεφαλής των δυο σχηματισμών, Σαλβίνι και Ντι Μάγιο, δεν πολυεννοούσαν αυτές τις εξαγγελίες, όπως αποδεικνύει αυτό που τελικώς ανακοίνωσαν, ο υπαινιγμός και μόνο ότι συζήτησαν κάτι «ανατρεπτικό», προκαλεί τα ανακλαστικά του σκληρού πυρήνα της Ευρωζώνης, ιδιαίτερα της γερμανικής ηγεσίας, και «καίει» ακόμη και τις μετριοπαθείς προτάσεις Κομισιόν-Μακρόν για αμοιβαιοποίηση μικρού μέρους του χρέους της νομισματικής ένωσης (συνθετικό ομόλογο).

Ένα παράδοξο τρικ νομιμοποίησης του ESM

Toυ Γιάννη Κιμπουρόπουλου

Τι αποκαλύπτει το «Μνημόνιο Συνεννόησης» Κομισιόν – ESM για τον ρόλο τους στην τελετουργία της ενισχυμένης εποπτείας της Ελλάδας μετά τον Αύγουστο

Στις 27 Απριλίου, στις Βρυξέλλες, ανακοινώθηκε με πανηγυρικού ύφους δηλώσεις η υπογραφή «Μνημονίου Συνεννόησης» ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας, τον ESM. Το υπέγραψαν οι επίτροποι Β. Ντομπρόβσκις και Π. Μοσκοβισί για την Κομισιόν και ο διευθύνων σύμβουλος Κλάους Ρέγκλινγκ για τον ESM. Το μνημόνιο αυτό «επισημοποιεί την επιτυχή συνεργασία μας στο πλαίσιο των προγραμμάτων χρηματοδοτικής συνδρομής του ESM… Βασίζεται στις συμπληρωματικές ευθύνες και αρμοδιότητες της Επιτροπής και του ESM», είπε ο Ρέγκλινγκ, ενώ όλοι έσπευσαν να διευκρινίσουν ότι το Μνημόνιο δεν τροποποιεί το νομικό πλαίσιο που διέπει τα δυο όργανα και « δεν προδικάζει τυχόν περαιτέρω μεταρρύθμιση του ESM που μπορεί να συμφωνηθεί».

Εκ πρώτης όψεως είναι παράδοξη πρωτοβουλία. Τι νόημα έχει ένα «Μνημόνιο Συνεννόησης» τώρα, οκτώ χρόνια μετά την απόφαση ίδρυσης του ESM, έπειτα από 6 χρόνια λειτουργίας και συνεργασίας του με την Κομισιόν σε επτά προγράμματα – τα τρία στην Ελλάδα-; Γιατί τώρα, αφού βάσει της πρότασης της Κομισιόν, ο ESM- που μέχρι στιγμής λειτουργεί βάσει μιας διακρατικής συνθήκης και εκτός νομικού πλαισίου της Ε.Ε.- πρόκειται να ενταχθεί στις ευρωπαϊκές συνθήκες; Γιατί πρέπει να ξεκαθαρίσουν τους κανόνες συνεργασίας τους τα δυο κέντρα του ευρωπαϊκού «ιερατείου», εάν ο ESM πρόκειται πράγματι να εξελιχθεί σε Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείου ή κάτι παρεμφερές;

Οι υποσημειώσεις του Eurogroup της Σόφιας

Toυ Γιάννη Κιμπουρόπουλου

Κομισιόν, ΕΚΤ και ΔΝΤ σε δίλημμα συμβιβασμού με τη γερμανική αντιπρόταση για το ελληνικό χρέος- Από τον δημοσιονομικό κόφτη, στον… κόφτη ελάφρυνσης

«Λευκός καπνός» από το Eurogroup της Σόφιας δεν βγήκε, όσον αφορά το ελληνικό ζήτημα, ούτε αναμενόταν άλλωστε. Η συνεδρίαση είχε περισσότερη σημασία για την καταγραφή του κλίματος και για την αποσαφήνιση της δυνατότητας συμβιβασμών, κυρίως ανάμεσα στη γερμανική ηγεσία και το ΔΝΤ στο θέμα του χρέους και της μεταμνημονιακής εποπτείας. Άλλωστε, η ημερήσια διάταξη της συνεδρίασης είναι ενδεικτική του γεγονότος ότι όλες οι εξελίξεις στην Ευρωζώνη φιλτράρονται μέσα από την «αποκάλυψη» των γερμανικών προθέσεων: εκτός από το θέμα της Ελλάδας, οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης εξέτασαν το θέμα της τραπεζικής ένωσης, τη «δυναμική των μισθών στην Ευρωζώνη» (!) και τις προτεραιότητες της γερμανικής οικονομικής πολιτικής, που παρουσίασε ο Όλαφ Σολτς. Σ’ αυτές τις προτεραιότητες περιλαμβάνονται κι όλα τα γερμανικά «βέτο» σε κάθε μια από τις μεταρρυθμιστικές εκκρεμότητες της Ευρωζώνης.

Το Eurogroup παρέπεμψε όλες τις αποφάσεις για την ολοκλήρωση του Μνημονίου στη συνεδρίαση της 21^ης Ιουνίου, ενώ για το χρέος ο επικεφαλής του Μάριο Σεντένο τόνισε – προς ικανοποίηση της γερμανικής πλευράς – «η τελική απόφαση θα ληφθεί αν χρειάζεται στο τέλος του προγράμματος, υπό την προϋπόθεση ότι θα εφαρμοστεί πλήρως το πρόγραμμα». Στις 14 Μαΐου θα έρθουν οι επικεφαλής του κουαρτέτου στην Αθήνα, για να ελεγχθεί η υλοποίηση των 88 προαπαιτούμενων της τέταρτης αξιολόγησης και να συνταχθεί «τεχνική συμφωνία».

Ουάσιγκτον καλεί… Σόφια

Του Γιάννη Κιμπουρόπουλου

Από το αβέβαιο παζάρι στη σύνοδο του ΔΝΤ στο Eurogroup της 27/4 –Το γερμανικό σενάριο «τεχνικής παράτασης» του Μνημονίου και η συνάρτηση χρέους και «εθνικού αναπτυξιακού σχεδίου»

Η ολική επαναφορά της γερμανικής ηγεσίας στις ευρωπαϊκές εξελίξεις είναι πια αισθητή σε όλα τα ανοικτά θέματα, με τη γνωστή γερμανική τακτική: επιβράδυνση, φρένο, αναβολή, πάγωμα. Ο Γάλλος πρόεδρος Ε. Μακρόν πήρε ήδη μια γεύση στη συνάντησή του με τη Μέρκελ στο Βερολίνο. Από το περίφημο σχέδιό του για τη μεταρρύθμιση της Ευρωζώνης είναι άγνωστο τι θα επιβιώσει μέχρι τον Ιούνιο, οπότε οι ηγέτες της Ε.Ε. καλούνται να πάρουν αποφάσεις.

Της ίδιας γερμανικής τακτικής αποτέλεσμα είναι και η εμφάνιση σεναρίων για παράταση του τρίτου Μνημονίου, που απορρίπτονται κατηγορηματικά από την κυβέρνηση, την Κομισιόν και τον πρόεδρο του Eurogroup. Αλλά στην πραγματικότητα οι τελικές επιλογές θα προκύψουν μόνο εφόσον αποσαφηνιστεί σε τι είδους συμβιβασμό θα καταλήξουν –αν καταλήξουν– ΔΝΤ και Ευρωπαίοι δανειστές για το θέμα του ελληνικού χρέους, ίσως αυτές τις ώρες που είναι σε εξέλιξη η σύνοδος του Ταμείου στην Ουάσιγκτον. Όλοι οι παίκτες είναι εκεί μέχρι την Κυριακή, ενώ το επόμενο ραντεβού τους είναι την ερχόμενη Παρασκευή, στο Eurogroup της Σόφιας. 

Οι γερμανικοί αστερίσκοι στη γαλλική «λύση»

Του Γιάννη Κιμπουρόπουλου

Σε πνεύμα… Σόιμπλε ο επιδιωκόμενος συμβιβασμός Βερολίνου -ΔΝΤ πάνω στο προωθούμενο σχέδιο αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους

Η σκιά του Βόλφγκαγκ Σόιμπλε πέφτει βαριά πάνω από τις παρασκηνιακές διεργασίες για το μεταμνημονιακό μέλλον της Ελλάδας. Και μαζί της πέφτει η σκιά όλης της «βαθιάς» γερμανικής ελίτ που δηλώνει με κάθε ευκαιρία ότι δεν πρόκειται να επιτρέψει αποκλίσεις από τη στρατηγική της «σύνεσης» τόσο ειδικά για τη διαχείριση του ελληνικού ζητήματος, όσο και ευρύτερα για τη μεταρρύθμιση της Ευρωζώνης και τη θωράκισή της απέναντι σε οποιαδήποτε επόμενη κρίση.

Η διαρροή από τη γερμανική εφημερίδα Handelsblatt των σχεδίων ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους που προτείνουν η γαλλική κυβέρνηση και ο ESM προκάλεσε ποικίλες και αντίρροπες αντιδράσεις. Από τη μια πλευρά οι αγορές έσπευσαν να επιβραβεύσουν τις προθέσεις, από τις οποίες προκύπτει μια αισθητή, αν και λογιστική ελάφρυνση του ελληνικού χρέους, με πτώση των αποδόσεων των δεκαετών ελληνικών ομολόγων κάτω από το 4%. Σε μια πιο προχωρημένη προσέγγιση, ρεπορτάζ του CNBC προέβαλε την εκτίμηση ότι ακόμη και αν προκύψουν πρόωρες εκλογές λίγο μετά την ολοκλήρωση του Μνημονίου, αυτό θα έδινε ώθηση στο ελληνικό χρηματιστήριο, είτε με Ν.Δ. είτε με ΣΥΡΙΖΑ στο προβάδισμα. Ήτοι, οι αγορές θεωρούν την Ελλάδα «πολιτικά ασφαλή». Όπως ανέφερε στο ρεπορτάζ αναλυτής της Societe Generale, «οι επενδυτές έχουν συνηθίσει πλέον τον ΣΥΡΙΖΑ και τον Τσίπρα».