Ευτυχία χωρίς κινδύνους

Με όλα τα πολιτικά σενάρια εξελισσόμενα, με τη χώρα στη γεωπολιτική μέγγενη δανειστών, εταίρων και γειτόνων, με γενικευμένη αθυμία στο εσωτερικό, με την κοινωνία κατάκοπη και διαιρεμένη ενώπιον ενδεχομένων που απαιτούν πιεστικά αποφάσεις και επειγόντως πράξεις, η σκέψη μας ανατρέχει σε έναν πολιτικό φιλόσοφο ο οποίος ανέλυσε τον καιρό του και ρισκάρισε προβολές στο μέλλον.

«Δεν υπάρχει καμμιά τελειωτική λύση και καμμιά ευτυχία που να μη διατρέχει κινδύνους. Όποιος πιστεύει στην ύπαρξη τελειωτικών λύσεων φοβάται απλώς ότι θα χάσει τη βεβαιότητα μιάς ευτυχίας χωρίς κινδύνους.» (Ισχύς και απόφαση, 1991)

ΚΑΛΛΙΕΡΓΩΝΤΑΣ ΨΕΚΑΣΜΕΝΟΥΣ

του Δημήτρη Παπανικολάου

 «Μια από τις μεγαλύτερες αγορές και επενδύσεις γίνεται στο Ιόνιο. Ο εμίρης του Κατάρ, με τις τρεις γυναίκες του και τα είκοσι τέσσερα παιδιά του, το επισκέπτεται σχεδόν κάθε καλοκαίρι με τη θαλαμηγό του. Μέχρι πρότινος προτιμούσε την Κέρκυρα. Τώρα όμως το βλέμμα του κλέβουν αυτά τα νησιά, οι Εχινάδες. Και αγοράζει έξι».

Όποιος δεν έχει ακούσει τη δημοσιογράφο Κατερίνα Αντωνοπούλου, σε δραματικό ενεστώτα και με εκφορά δασκάλας νηπιαγωγείου, να λέει αυτές τις γραμμές στην «ενημερωτική εκπομπή» της τηλεόρασης του Αντέννα Σε πρώτο πλάνο, χάνει μια από τις πλέον ψυχαγωγικές πλευρές της ελληνικής Κρίσης. Το συγκεκριμένο απόσπασμα είναι από το επεισόδιο για την αγορά των νησίδων Εχινάδες στα ανοιχτά της Ιθάκης από τον εν λόγω εμίρη. Όπως συμβαίνει με ανάλογες ιστορίες και στα υπόλοιπα επεισόδια αυτής της σειράς, η υπόθεση της αγοράς των Εχινάδων χρησιμοποιείται για να δημιουργήσει ένα πορτρέτο αναπτυξιακής δραστηριότητας που οσονούπω επέρχεται.

Η ιδεολογία του εκσυγχρονισμού και το ακραίο Κέντρο

Του Αυγουστίνου Ζενάκου

Από τα μέσα της δεκαετίας του 1990, τουλάχιστον, στην έννοια του εκσυγχρονισμού, η οποία καταλάμβανε πάντοτε σημαντική θέση στον πολιτικό λόγο του νεότερου ελληνικού κράτους, παγιώθηκε μια καίρια μεταμόρφωση: Το πολιτικό Κέντρο, καθοδηγούμενο από τους λεγόμενους «εκσυγχρονιστές», κατόρθωσε να ορίσει τον εκσυγχρονισμό ως κάτι που θα εξαιρούνταν στο εξής από τον «παραδοσιακό» πολιτικό ανταγωνισμό…

Η μεταπολιτική στροφή του πολιτικού Κέντρου εκφράστηκε βεβαίως από τη διακυβέρνηση του Κώστα Σημίτη αλλά και από τη διακυβέρνηση του Κώστα Καραμανλή, με τον περίφημο «μεσαίο χώρο», αλλά εκεί όπου αποκαλύπτεται η ολοκληρωμένη πλέον δυναμική της είναι στις διακυβερνήσεις της κρίσης,  μ’ όλη τη ρητορική τους περί «άκρων», που αφήνει μόνον τις ίδιες ανέγγιχτες, κήρυκες μιας ψευδεπίγραφης και προσχηματικής συναίνεσης.

Ερείπια του παλαιού, αναδύσεις του νέου

Από την αρχή της ελληνικής κρίσης, το 2009, και πολύ περισσότερο από την αναγγελία εισόδου στο πρώτο μνημόνιο, ήταν σαφές ότι η πολιτική γεωγραφία, όπως λίγο πολύ παρέμενε σταθερή από τη δεκαετία ‘80, θα άλλαζε βαθιά και διαρκώς. Σε κανένα κράτος υπό τη δοκιμασία της χρεοκοπίας και των προγραμμάτων του ΔΝΤ το πολιτικό σύστημα δεν παρέμεινε αλώβητο· αντιθέτως, πρόσωπα και δυνάμεις που οδηγούν μια χώρα στην οδυνηρή επιτήρηση είναι καταδικασμένα να εξαφανιστούν από το προσκήνιο, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο.

Αυτή η τεκτονική μετατόπιση συμβαίνει ήδη και στην Ελλάδα, παρότι δεν έχει ολοκληρωθεί. Το πολιτικό σκηνικό του φθινοπώρου 2009, μετά τις τελευταίες προμνημονιακές εκλογές, παρουσιάζει ελάχιστα κοινά τυπικά χαρακτηριστικά με το σημερινό. Εν τω μεταξύ, στη διαρρεύσασα τετραετία, έχουν συμβεί πρωτογανή γεγονότα: ο εκλεγμένος πρωθυπουργός του πρώτου μνημονίου απεπέμφθη και ο υπουργός του επί των Οικονομικών σύρεται κατηγορούμενος για κακούργημα. Ενας τραπεζίτης αναγορεύθηκε πρωθυπουργός και υπέγραψε το δεύτερο μνημόνιο. Το κεντροαριστερό κόμμα που σφράγισε τη μεταπολίτευση και έβαλε τη χώρα σε καθεστώς επιτήρησης κατέρρευσε. Ενα ακροδεξιό κόμμα συνήργησε στο μνημόνιο και εξαερώθηκε. Ενα άλλο ακροδεξιό μόρφωμα, με νεοναζιστικούς χαρακτήρες και αντισυστημική ρητορική, εκτοξεύθηκε από το πουθενά και διεκδικεί την τρίτη θέση. Ο ηγέτης της μείζονος αντιπολίτευσης, που αντιτάχθηκε στο πρώτο μνημόνιο, υπέγραψε το δεύτερο και το τρίτο και εφάρμοσε πολτική εκ διαμέτρου αντίθετη προς τις διακηρύξεις του, όταν έγινε πρωθυπουργός. Τέλος, ένα μικρό αριστερό κόμμα, κινούμενο ιστορικά μεταξύ 3%-5,5%, απογειώθηκε στη στρατόσφαιρα του 27% και του ουσιαστικού ρυθμιστή των εξελίξεων εφεξής.