Η κρίση δεν είναι μόνο το χρέος

Aπό το 2010 ώς την αρχή του 2015 αλλάξαμε πολύ. Οχι μόνο ατομικά, αλλά και συλλογικά, σαν κοινωνία. Για πολλούς, η κρίση βιώθηκε σαν καταστροφή· έχασαν τη δουλειά τους, είδαν την επιχείρησή τους ή το επιτήδευμά τους να φθίνει, δεν καταφέρνουν να τα φέρουν βόλτα, αισθάνονται ότι χάνουν την αξιοπρέπειά τους. Για πολλούς περισσότερους η κρίση σήμανε την συρρίκνωση των προσδοκιών και την αδυναμία σχεδιασμού του μέλλοντος, σήμανε την είσοδό τους σε μια περιοχή φόβου και επισφάλειας, ακόμη κι αν διατηρούν τη δουλειά τους, ακόμη κι αν μπορούν να συντηρήσουν κάποιο ευπρεπές επίπεδο διαβίωσης. Για μια μερίδα, μάλλον την πιο ολιγάριθμη, η κρίση δεν άλλαξε τις ορίζουσες του βίου, αλλά ακόμη κι αυτοί κατά βάθος δεν έχουν μείνει ανέπαφοι συναισθηματικά και διανοητικά.

Διανοητική αποστράγγιση

Η κραυγή απόγνωσης μιας Ελληνίδας ερευνήτριας, της Βαρβάρας Τραχανά, στην έγκριτη επιστημονική επιθεώρηση Nature, έθεσε και πάλι το πρόβλημα της διανοητικής αποστράγγισης της Ελλάδας. Η κ. Τραχανά υποστηρίζει ότι έως το 2010, πριν δηλαδή κορυφωθεί η κρίση, 120.000 Ελληνες επιστήμονες εργάζονταν ήδη στο εξωτερικό. Ο αριθμός αυτός ακούγεται συχνά· και μάλλον δεν είναι υπερβολικός, αν λογαριάσουμε ότι για αρκετά χρόνια η χώρα είχε υπερπαραγωγή ειδικευμένων αποφοίτων πανεπιστημίου χωρίς ανάλογες παραγωγικές δομές για να τους απορροφήσει. Η χαώδης αναντιστοιχία επιστημόνων και οικονομικής δομής και η συνεπαγόμενη «διαρροή εγκεφάλων» (brain drain), ήδη το 2010, έχει περιγραφεί στην έρευνα του καθ. Λόη Λαμπριανίδη, που εκδόθηκε το 2011 ( “Επενδύοντας στη φυγή: η διαρροή επιστημόνων από την Ελλάδα στην εποχή της παγκοσμιοποίησης», εκδ. Κριτική).

Αναγκαίος ο πολιτικός ριζοσπαστισμός

Αθανάσιος Θεοδωράκης 

Οι βίαιες και ραγδαίες οικονομικές και κοινωνικές εξελίξεις οδηγούν σε αναδιάρθρωση του πολιτικού τοπίου. Μέχρι σήμερα  οι τάσεις που διαφαίνονται, χωρίς όμως να παγιώνονται, είναι αυτές της διαμαρτυρίας, της οργής και της συνακόλουθης διερεύνησης, εκ μέρους των πολιτών,  εναλλακτικών πολιτικών προτάσεων. Οι παραδοσιακοί πολιτικοί σχηματισμοί όλων των τάσεων είναι φθαρμένοι και κυρίως ανίκανοι να κατανοήσουν την συντελούμενη μετάλλαξη και την άφιξη της νέας εποχής. Γι αυτό το πολιτικό τοπίο είναι θολό, οι πολίτες δυσαρεστημένοι αλλά και αμήχανοι, το πολιτικό προσωπικό  σε φάσεις άμυνας και αγώνα επιβίωσης.