ο λιαστό κρασί της Σιάτιστας, ο θρυλικός Χο Τσι Μινχ και το «κελάρι του ταπνού»

Αγαπούσε ο Χο Τσι Μινχ το ηλιαστό κρασί της Σιάτιστας; Βάσει μαρτυρίας του Σιατιστινού γιατρού Κλέαρχου Θεοδώρου, για κάθε ποτήρι στατιστινού ηλιαστού που γευόταν, ο θρυλικός Βιετναμέζος επαναστάτης και πολιτικός …χιλιοευχαριστούσε στα γαλλικά! Ο Χο Τσι Μινχ, που τ’ όνομά του συνοδεύεται ακόμα και σήμερα στο Βιετνάμ από την αίγλη του μυθικού ήρωα και την αύρα του προστατευτικού συγγενή (συμπατριώτες του τον αποκαλούν συχνά «Θείο Χο»), φαίνεται πως είχε επισκεφτεί τη Σιάτιστα κατά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, ως ιπποκόμος του Γάλλου γενικού αρχιάτρου του Μακεδονικού Μετώπου.

Όπως επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η φυσικός Καλλιόπη Μπόντα, η οποία τα τελευταία 11 χρόνια μελετά την ιστορία της οινοπαραγωγής και αμπελοκαλλιέργειας στην περιοχή, η σχετική μαρτυρία του Κλέαρχου Θεοδώρου κατεγράφη στο φύλλο Νοεμβρίου 1998 της μηνιαίας εφημερίδας «Εφημερίς» του συλλόγου «Μαρκίδες-Πούλιου».

Ρόδος, Φολέγανδρος, Γλυκά Νερά

Της Μαριάννας Τζιαντζή

Στην πραγματική ζωή οι «λύκοι» είναι πολλοί — και δεν είναι πάντα γένους αρσενικού.

Στον κόσμο της μυθοπλασίας, δεν συναντάμε τόσο συχνά γυναικοκτονίες κατά συρροήν με δράστες πολλούς γυναικοκτόνους, αλλά γυναικοκτόνους κατά συρροήν. Από τον κατά συρροήν γυναικοκτόνο σουλτάνο στα Παραμύθια της Χαλιμάς και τον Κυανοπώγωνα στο μαύρο παραμύθι του Σαρλ Περό και μέχρι τον «Κύριο Βερντού», τον κεντρικό χαρακτήρα της ομώνυμης ταινίας του Τσάρλι Τσάπλιν του 1947, στο σενάριο της οποίας συνεισέφερε ο Όρσον Ουέλες.

Ο κύριος Βερντού, ένας απολυμένος τραπεζοϋπάλληλος, θύμα της μεγάλης οικονομικής ύφεσης που έπληξε την Αμερική τη δεκαετία του ’30, γίνεται εκ προμελέτης συζυγοκτόνος, προκειμένου να συντηρήσει την κόρη του και τη (νόμιμη) ανάπηρη σύζυγό του. Πηγαίνει σε διάφορες πολιτείες των ΗΠΑ, εκεί γνωρίζεται με πλούσιες και ανόητες γυναίκες, τις παντρεύεται, τις δολοφονεί, τις κληρονομεί. Τελικά συλλαμβάνεται, δικάζεται, καταδικάζεται σε θάνατο, όμως η απολογία του είναι ένα δριμύ κατηγορώ κατά του συστήματος που δολοφονεί και συντρίβει εκατομμύρια ανθρώπους.

Για μια σερβιτόρα που δεν κοίταζε τη δουλειά της

Του Θανάση Σκαμνάκη

Η Μαρίνα, με αυτό το όνομα τότε, υπέγραφε τους στίχους στην «Κατάσταση πολιορκίας», που ο Μίκης Θεοδωράκης έκανε συγκλονιστική μουσική (κάποια χρόνια μετά μάθαμε πως το πραγματικό όνομα της κρατούμενης και βασανιζόμενης στη Μπουμπουλίνας, όπου και έγραψε το ποίημα ήταν Ρένα Χατζηδάκη) σε ένα σπαρακτικό στίχο λέει: «θα πολιορκώ το κοίταζε τη δουλειά σου με την αγωνία μου».

Το θέμα είναι δραματικά επίκαιρο, πάλι.

Ψώνια

του Γιάννη Κιμπουρόπουλου

Η Λένα κάθεται στην είσοδο του «Γκρικ Στέιτ Μολ», αντικρίζοντας με δέος τις δυο ουρές ανθρώπων που αδημονούν να μπουν. Η νευρικότητά της είναι φανερή. «Πρώτη σου κανονική ξενάγηση, ε;» τη ρωτά ένας από τους σεκιουριτάδες, δεν έχει συγκρατήσει τ’ όνομά του.

«Δεύτερη, αλλά χθες είχα και τη βοήθεια της εκπαιδεύτριας, κάναμε την ξενάγηση ντουέτο». «Μην ανησυχείς, καλά θα τα πας, έτσι κι αλλιώς οι περισσότεροι απ’ τους πελάτες είναι καλά διαβασμένοι. Δημήτρης…», της θύμισε ο σεκουριτάς, βγάζοντάς την απ’ την αμηχανία. «Λένα… Σε ευχαριστώ», του απάντησε αυτή.

Ο συνεχής εμφύλιος των «από κάτω»

Της Αιμιλίας Καραλή

Στο έργο του Η αγωγή του καταπιεζόμενου ο Πάουλο Φρέιρε είχε αναφερθεί στη συνείδηση και στη συμπεριφορά που διαμορφώνει το κυρίαρχο σύστημα εκπαίδευσης στους καταπιεζόμενους, δηλαδή στη συντριπτική πλειονότητα των ανθρώπων.

Ανάμεσά τους ξεχώριζε αρχικά τη μοιρολατρία: τίποτε δεν μπορεί να αλλάξει όσο κι αν εμείς προσπαθήσουμε δεν μπορούμε να τα βάλουμε με τους δυνατούς. Ένα άλλο χαρακτηριστικό αυτού του συστήματος είναι και η έλξη προς τον δυνάστη και τον τρόπο ζωής του: θέλουν να του μοιάσουν, να τον μιμηθούν, να τον ακολουθήσουν. Υιοθετούν ταυτοχρόνως και την άποψη που έχουν οι δυνάστες τους γι’ αυτούς: υποτιμούν τον εαυτό τους και πείθονται για την ανικανότητά τους να κάνουν κάτι περισσότερο ή διαφορετικό από αυτό για το οποίο τους προορίζουν. Ίσως το πιο σημαντικό στοιχείο αυτής της αγωγής είναι ότι επιτίθενται στους ομοίους τους, δηλαδή σε άλλους καταπιεσμένους.

Εξωγήινοι: Στο «φως» η έκθεση των υπηρεσιών πληροφοριών των ΗΠΑ

Δεν είναι διαθέσιμες αποδείξεις για την ύπαρξη εξωγήινων, παρότι δεκάδες ανεξήγητα εναέρια φαινόμενα που παρατήρησαν στρατιωτικοί πιλότοι δεν μπορούν να εξηγηθούν: η πολυαναμενόμενη έκθεση των αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών που υποβλήθηκε στο Κογκρέσο και δόθηκε στη δημοσιότητα μάλλον τα αφήνει όλα ανοιχτά.

«Πιθανόν δεν υπάρχει μοναδική εξήγηση» για τα φαινόμενα αυτά, σύμφωνα με το κείμενο της έκθεσης. «Δεν έχουμε σήμερα επαρκείς πληροφορίες στις βάσεις δεδομένων μας για να αποδώσουμε τα περιστατικά αυτά σε συγκεκριμένα αίτια», προστίθεται.

“Ετσι θα μάθουν” – Από τον Χεμινγουέι στον Χατζηδάκη

Του Νίκου Μπογιόπουλου

Με τη σοφία μιας ολόκληρης ζωής πίσω του και απολύτως σίγουρος για το είδος της «τιμωρίας» που θα τους άξιζε, της τιμωρίας που θα άξιζε σε όλους αυτούς που καταδημαγωγούν και κοροϊδεύουν το λαό, εκείνους που – σε κάθε εποχή και σε κάθε χώρα – μιλούν στον εργάτη για θυσίες την ώρα που του κλέβουν όλα τα γεννήματα, εκείνους που ρημάζουν την πατρίδα και την ίδια ώρα κάνουν κηρύγματα «πατριωτισμού» και «σύνεσης» προς όσους μοχθούν, εκείνους που συστήνουν στους πληβείους τη λιτότητα, ενώ την ίδια ώρα οι ίδιοι ζουν ως πατρίκιοι μέσα στη χλιδή και την απάτη,

ο γερο – Ανσέλμο γυρίζει προς τον Ρόμπερτ Τζόρνταν και του λέει με λόγια απλά και φωνή σταθερή:

Εμπροσθοπορείες…

Του Θανάση Σκαμνάκη

Όπως η χαμηλή φωτιά που αρπάζει τα χόρτα και σέρνεται, μέρες, βδομάδες, μπορεί και μήνες, που δεν κάνει εντύπωση, αλλά ωστόσο καταστρέφει τα πάντα, τα τελευταία χρόνια συντελείται μια χαμηλή πυρπόληση του κοινωνικού εδάφους. Αυτή η σιγανή και διαρκής φωτιά που αφαιρεί δικαιώματα, πόρους, δυνάμεις, ικανότητες από την κοινωνία, κυρίως από τη νεολαία. Καταβάλλει τους καλύτερους και ακινητεί τους άλλους.

Το έγκλημα συντελείται μπρός στα μάτια μας. Τόσο που δεν έχει νόημα να φωνάζουμε ξανά και ξανά πως πραγματοποιείται, καθώς κανείς δεν προστρέχει, έτσι που είναι όλοι καταπονημένοι και φοβισμένοι και οι ληστές δείχνουν πολλοί και δυνατοί.

Κάπου κάπου βγάζουμε καμιά φωνή, έτσι για ν’ ακούγεται, κι επανερχόμαστε στη μοιραία στάση του δεν γίνεται τίποτα. Προτιμάμε να λύσουμε το πρόβλημα με τον ψυχολόγο μας.

Νέα νοήματα σε παλιές λέξεις

Του Θανάση Σκαμνάκη

Η σκηνή είναι από την “Κραυγή” του Αντονιόνι: οι αγρότες συγκεντρώνονται για να εμποδίσουν τις μπουλντόζες που έχουν έρθει να καταπατήσουν τη γη τους για να φτιαχτεί το καινούργιο στρατιωτικό αεροδρόμιο.  Οι εργάτες του εργοστασίου απεργούν για συμπαράσταση.

Βγαίνοντας από την πύλη τους εργοστασίου ο εργοδότης τους ακολουθεί στην αρχή απειλώντας και εν συνεχεία φωνάζοντας πως δεν έχουν τίποτα κοινό με τους αγρότες, οι αγρότες έχουν τα χωράφια τους, την ιδιοκτησία τους, κι αν τους πάρουν μερικά στρέμματα για να φτιάξουν το αεροδρόμιο δεν χάθηκε ο κόσμος. Μπορεί να έχεις δίκιο, του απαντά ο τελευταίος εργάτης, αλλά είναι θέμα αλληλεγγύης.

Πλατεία Βραζιλίας

της Αφροδίτης Τζιαντζή

Σε ένα σπίτι που καίγεται δεν μπορείς να συνθέτεις σονάτες για την ομορφιά των λεπιδόπτερων. Κάπως έτσι το ’χα διαβάσει. Είναι υποθέτω το αντίστοιχο του αρχαιοπρεπούς «των οικιών ημών εμπιπραμένων ημείς άδομεν», παράφραση κι αυτό από μύθο του Αισώπου.

Ασκήσεις εύθραυστης ισορροπίας

Του Κίμωνα Ρηγόπουλου

Μας έλαχε να ζήσουμε στην εποχή των επειγόντων ερωτημάτων που δεν ικανοποιούνται με τις συνήθεις απαντήσεις. Αυτό είναι το κυρίως θέμα και συγχρόνως η πρόκληση των καιρών.

Η ιστορία πειραματίζεται με τρόπο πρωτόγνωρο κι εμείς καλούμαστε να αρθούμε στο ύψος των ιστορικών περιστάσεων, χωρίς να στοιχηθούμε παθητικά σαν τα επί σφαγήν πειραματόζωά της. Η πραγματικότητα μας βάζει δύσκολα και δεν μπορούμε να παραδώσουμε στον εξεταστή λευκή κόλλα ούτε και να τη γεμίσουμε με γενικόλογες «εξυπνάδες», που ισοδυναμούν με το: απορία ψάλτου βηξ.

Ζωή κομμένη στα δυο

Της Μαριάννας Τζιαντζή

Έρχονται στιγμές που η ζωή κόβεται στα δύο. Εννοώ τη ζωή των πολλών, εννοώ τις ιστορικές στιγμές που η μεγάλη Ιστορία και όχι οι προσωπικές μας ιστορίες, κόβεται, χωρίζεται σε ένα «πριν» και ένα «μετά».

Στιγμές σημαδιακές, όπως η δολοφονία του αρχιδούκα Φερδινάρδου που σηματοδότησε την έναρξη του Α’ Παγκόσμιου Πολέμου, όπως η Οκτωβριανή Επανάσταση, όπως η εισβολή της χιτλερικής Γερμανίας στην Πολωνία, όπως το «νόμιμο» και ατιμώρητο έγκλημα της Χιροσίμα, όπως η σκοταδιστική επίθεση στους Δίδυμους Πύργους και ο παγκόσμιος πόλεμος κατά της τρομοκρατίας που κήρυξε ο Μπους και τώρα η πανδημία του Covid.

Είδα φόβους, είδα τρόμους…

Της Αιμιλίας Καραλή

Σάββατο του Λαζάρου σήμερα, 24 Απρίλη ή Πρώτη Λαμπρή, προοικονομία της Ανάστασης του Χριστού. Παλιότερα, τέτοια μέρα, τα παιδιά επισκέπτονταν τα σπίτια του χωριού ή της πόλης και τραγουδούσαν τα κάλαντα του Λαζάρου κι έπαιρναν φιλοδωρήματα. Σε αυτά τα κάλαντα αποτυπώνεται η περιέργεια του λαϊκού στιχουργού για το τι είδε ο Λάζαρος «εις τον Άδη που επήγε». Κι εκείνος απαντούσε: «Είδα φόβους, είδα τρόμους / είδα βάσανα και πόνους».

Σύμφωνα με την παράδοση όμως, η επάνοδος του Λάζαρου στη ζωή σηματοδοτεί την αρχή μιας πορείας την οποία σφραγίζουν ο θρίαμβος, η προδοσία, ο θάνατος και, τελικά, ο θάνατος του θανάτου με την ανάσταση του Χριστού. Όπως σχεδόν τα πάντα, έτσι και στην συγκεκριμένη περίπτωση τα γεγονότα προχωρούν κυκλικά ή με την διαδρομή μιας σπείρας που λέγαμε παλιά.

Ο κόσμος ανάποδα

Της Γιώτας Τσιλίκη

Εδώ κάτω που η θάλασσα γλύφει τη στεριά, ανάμεσα σε καράβια που πάνε κι έρχονται αιώνες τώρα, σε αποθήκες εμπορευμάτων και ρημαγμένα κτήρια, επικρατεί μια απόκοσμη ησυχία. Όσοι ήχοι και να γεννηθούνε, δεν ακούγονται.

Οι άνθρωποι φτιάχνουν ήχους αλλά δε μιλάνε. Τη μέρα μιλάνε τα χέρια. Το ένα χέρι δίνει ψωμί, το άλλο νερό, το επόμενο φαί και το πιο πέρα χάδι. Ένα χέρι έρχεται στο σημείο της καρδιάς, τα χείλη μισανοίγουν. Σουκράν. Ευχαριστώ δηλαδή. Όχι όμως απλά ευχαριστώ. Ευχαριστώ από την καρδιά μου. Χωρίς λόγια ακούγεται δυνατότερο.

ΕΡΩΤΙΚΟ

Κάποτε, εκεί πάνω, μια δύσκολη μέρα, τι δύσκολη, πανδύσκολη από την χρόνια φτώχεια, τι φτώχεια, πείνα στην κυριολεξία, και κούραση από την τρεχάλα όλη μέρα, κάθε μέρα, “για τα μέρη όπου δεν έχει καθημερινές και σκόλες” που λέει και ο ποιητής για άλλες καταστάσεις,

με μόνα εφόδια την ιστορική αισιοδοξία και συλλογική δράση με πλήθος ανθρώπων και συνεργατών, δηλαδή ισχυρά αντικαταθλιπτικά αλλά που δεν σε κάνουν άτρωτο στην κατάθλιψη (η απέραντη μοναξιά μπορεί να συνυπάρχει) που τότε όταν σε βρει δεν έχεις καμιά προστασία, χτύπησε το τηλέφωνο, ένα Σάββατο που “λούφαρα”, κάθε οκτώ βδομάδες…

Η πρώτη καταγεγραμμένη συνταγή του κοκτέιλ Gimlet:
½ Plymouth Gin
½ Rose Lime’s Juice Cordial
Κατά προτίμηση σερβίρεται παγωμένο.

Τhe Savoy Cocktail Book, Ηarry Craddock, 1930

Σύμφωνα με τους περισσότερους το Gimlet Cocktail οφείλει το όνομα του στον Sir Thomas Desmond Gimlette, έναν ευφάνταστο και μάλλον καλόψυχο διοικητή του βρετανικού ναυτικού, ο οποίος πρότεινε την ανάμειξη τζιν και χυμού λάιμ για την προστασία του πληρώματος απ’ το σκορβούτο. Στα τέλη του 19^ου αιώνα το ποτό-φάρμακο καθιερώθηκε και θέλουμε να ελπίζουμε πως έσωσε πολλές ζωές ή αν μη τι άλλο έκανε τα μακρινά ταξίδια λίγο πιο ευχάριστα.

Μια λιγότερο διαδεδομένη θεωρία αναφέρει πως το κλασικό κοκτέιλ πήρε το όνομά του από την αγγλική λέξη gimlet που σημαίνει χειροκίνητο τρυπάνι και συγκεκριμένα το μικρό αυτό εργαλείο με το οποίο συνήθιζαν να ανοίγουν τρύπες σε βαρέλια με τζιν ή ρούμι.

Βατσινούλα ή οι οργασμοί της αγελάδας

Του Γιάννη Κιμπουρόπουλου

Οσοι μετρούν αρκετές δεκαετίες ζωής, π.χ. του ’60 οι εκδρομείς, πολλώ δε μάλλον του ’50 ή του ’40 οι survivors, θα θυμούνται αχνά ότι η διαδικασία των εμβολιασμών είχε κάτι από τελετουργία μύησης. Τελετουργία μύησης φοβισμένων παιδιών σε έναν κόσμο οδύνης, ηρωισμού και επιβίωσης. Η οδύνη αφορούσε εκείνη την ασήμαντη εισχώρηση της βελόνας στην παιδική σάρκα, συνήθως συνοδευόμενη από δάκρυα περισσότερο έκπληξης παρά πόνου, μια και ο πόνος αποδεικνυόταν λιγότερος απ’ αυτόν που περίμενες. Ο ηρωισμός αφορούσε το ότι τελικά άντεξες όχι μόνο το τρύπημα και την εισβολή στο σώμα σου ενός αγνώστου ταυτότητος υγρού, αλλά και γιατί υπέμεινες και παρατήρησες σχεδόν μαζοχιστικά τις αντιδράσεις, το κοκκίνισμα ή το πρήξιμο στο χέρι ή το πόδι. Και η επιβίωση στον πόλεμο με τους ιούς άφηνε κι ένα λάφυρο, το στρογγυλό σημάδι στο μπράτσο που τα αγόρια επιδείκνυαν με κάποια περηφάνια, πράγμα που τα κορίτσια απέφευγαν, εκτός αν ήταν αρκετά τολμηρά ώστε να σηκώσουν τα φουστανάκια τους πάνω από το επιτρεπτό ύψος και να δείξουν τη βατσινούλα στο μπούτι τους.

Ένας κόσμος, οι εξής δύο

του Κίμωνα Ρηγόπουλου

Το Πολυτεχνείο, δυστυχώς για τις «σώφρονες» φωνές μιας αφηρημένης ενότητας, αποτελεί το ση­μείο σύνθλιψης κάθε αφηγήματος περί εθνικής ενότητας. Με αυτή την έννοια είναι και θα παραμείνει απρόσφορο στην αφυδάτωση και χειραγώγησή του.

Το Πολυτεχνείο αποτελεί τον γκρεμιστή φάντασμα κάθε ανιστόρητης ομοθυμίας. Είναι η στιγμή που οι κάτω φέρνουν άνω κάτω την καθεστηκυία τάξη, αναλαμ­βάνοντας χωρίς πάτρωνες την ευθύνη της πράξης τους. Δεν είναι η αταξία του μαθητή που προσπαθεί να κρυφτεί ατι­μώρητος. Είναι το: Εγώ το έκανα και σε αυτό που έκανα αναγνωρίζω την υπερη­φάνεια της τόλμης μου. Το Πολυτεχνείο είναι ο μετασχηματιστής της εφηβικής αυθάδειας σε μετωπική ρήξη με όλη τη συναίσθηση των συνεπειών της. Τα άσφαιρα πυρά μιας νεανικής δυσανεξίας έγιναν ο πυροκροτητής της κοιμώμενης φιλοτιμίας μας. Αυτό που ίσχυε τότε και θα ισχύει για πάντα είναι ότι το θάρρος γεννάει σοβαρότητα, ενώ η δειλία γεννάει σοβαροφάνεια.

Scatology plus

του Γιάννη Κιμπουρόπουλου

Αιτιολόγηση τίτλου: η στήλη, στις προηγούμενες έντυπες ζωές της, έχει εντρυφήσει άλλες δυο-τρεις φορές στο πεδίο της σκατολογίας, που εκτείνεται στις σφαίρες της ιατρικής, της βιολογίας, της ψυχολογίας, της κοινωνιολογίας, της λογοτεχνίας, της βιοτεχνολογίας, φυσικά της γεωπονίας, της διατροφολογίας, αλλά και από κάθε άποψη της οικονομίας. Καθότι η περιεκτικότερη αποτύπωση της κατάστασης, στην οποία βρίσκονται τα ΑΕΠ, οι τζίροι, τα εισοδήματα, τα δημόσια και ιδιωτικά χρέη, η απασχόληση, όλα τα μίκρο και μάκρο μεγέθη που περιγράφονται σε χιλιάδες σελίδες ανάλυσης και εκατοντάδες πίνακες της στατιστικής διεθνών οργανισμών και θινκ τανκ, είναι η λέξη «σκατά».

Πριν από 9000 χρόνια οι γυναίκες κυνηγούσαν μαζί με τους άντρες

Οι προϊστορικοί άνδρες κυνηγούσαν τα μεγάλα ζώα ενώ οι γυναίκες ήταν τροφοσυλλέκτες. Αυτή ήταν η κυρίαρχη άποψη των επιστημόνων και ιστορικών εδώ και αιώνες.

Όμως η ανακάλυψη γυναικών κυνηγών θαμμένων δίπλα σε άνδρες κυνηγούς στη Νότια Αμερική πριν 9.000 χρόνια έρχεται να ανατρέψει την καθιερωμένη εικόνα για την κατανομή εργασιών στις πρώιμες ανθρώπινες κοινωνίες.

Η γυναίκα, που πιστεύεται ότι ήταν μεταξύ 17 και 19 ετών όταν πέθανε, θάφτηκε μαζί με ένα δόρυ και πέτρινα βλήματα, γεγονός που υποδηλώνει ότι κυνηγούσε μεγάλα ζώα. Δίπλα της βρέθηκε επίσης και ένα μαχαίρι και θρύμματα βράχου για την αφαίρεση των εσωτερικών οργάνων των ζώων και εργαλεία για το ξύσιμο και τη δέψη δέρματος.

Η ζωή στα σύννεφα

Του Γιάννη Κιμπουρόπουλου

Οταν η κόρη μου ήταν νήπιο, στο ερώτημά της «πού πηγαίνουν οι άνθρωποι όταν πεθαίνουν;» η μητέρα της κι εγώ ξεπερνούσαμε την αμηχανία μας και αποφεύγαμε τον μακάβριο υλισμό μας καταφεύγοντας στη γνωστή μεταφυσική ευκολία: «Στον ουρανό». Συνήθως έπιανε, και δεν ακολουθούσε άλλη ερώτηση, αλλά κάποια στιγμή φαίνεται ότι το παιδί επεξεργάστηκε σε εικόνες την απάντηση, και αποφάνθηκε: «Πω πω, χαμός θα γίνεται εκεί πάνω! Αστέρια, σύννεφα, σκελετοί, πώς χωράνε;» Για να απεικονίζει τους πεθαμένους ως αιωρούμενους σκελετούς φαίνεται ότι είχε ήδη καταλάβει ότι μεσολαβεί μια αποκρουστική διαδικασία αποσύνθεσης των σωμάτων στη γη. Αυτό, δηλαδή, που θέλαμε ν’ αποφύγουμε να περιγράψουμε.

Το κρασί το ανέγγιχτο, το κρασί το αφίλητο

Της Μαριάννας Τζιαντζή

Ένα από τα βουβά θύματα της πανδημίας, στον τόπο μας και αλλού, είναι και το κρασί. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα δημοσιεύματα, 45.000 τόνοι ελληνικού κρασιού παραμένουν αδιάθετα σε αποθήκες και δεξαμενές και το μέλλον τους προβλέπεται ζοφερό.

Χώρα μεσογειακή η Ελλάδα και δεν γεύεται ένα από τα καλύτερα δώρα που της χάρισε η γεωγραφική της θέση. Το αζήτητο κρασί δεν είναι πρόβλημα μόνο των οινοποιών, δεν είναι μόνο ένα οικονομικό πρόβλημα, που συνδέεται με τη βαριά κρίση στον κλάδο της εστίασης και του τουρισμού, αλλά είναι και δείκτης της κρίσης στον τρόπο ζωής μας, στην κουλτούρα γενικότερα.

Επιστολή στον Λεοπόλδο φον Μάζoχ

του Δημήτρη Κωστάκου

Αγαπητέ φον Ζάχερ-Μάζοχ,

τα κοινά μας στοιχεία, δεν περιορίζονται στην επιλογή επαγγέλματος. Είμαστε -κατά κάποιον μυστήριο τρόπο-συγγενείς. Ένα σόϊ.

Έχεις χαρακτηριστεί ως ο “πατέρας” του μαζοχισμού.

Σε επίπεδο ψυχοσεξουαλικό.

Ιστορία παρακμής

Του Θανάση Σκαμνάκη

Η ίδια σχεδόν ιστορία, κάθε φορά! Εκλέγεται μια καινούργια κυβέρνηση. Το βράδυ της Κυριακής απαγγέλλονται οι πανηγυρικοί. Επί μερικές εβδομάδες βγαίνουν φωτογραφίες, δημοσιεύονται βιογραφικά, κυκλοφορούν χαμόγελα αυτοπεποίθησης και εξουσίας, μας δημιουργείται μια σχεδόν βεβαιότητα πως βρισκόμαστε απέναντι σε νέα δυναστεία. Κι οι φορείς της, γητευτές των αλόγων της δημοσιότητας, περιφέρονται στην καθημερινότητα της δυσκολίας μας μοιράζοντας την αισιοδοξία τους γιατί καπάρωσαν τις θέσεις. Και τη βέβαιη ψευδαίσθηση πως θα ασκήσουν εξουσία πλέον.

Από τη μεταπολίτευση και δώθε επαναλαμβάνεται με ακρίβεια αυτό το πανηγύρι της ματαιοδοξίας.

Με την ίδια σχεδόν ακρίβεια επαναλαμβάνεται και η συνέχεια (υπάρχει η εξαίρεση εκείνης της σχεδόν οχταετούς περιόδου του Α. Παπανδρέου).

Δεν περνάει ούτε χρόνος κι αρχίζουν οι καβαλάρηδες να ξεπεζεύουν. Φυσικά η ματαιοδοξία που “κατακτήθηκε” μια φορά, θα τους συνοδεύει – με αυτό το ελληνικό ύφος, ξέρετε ποιος είμ’ εγώ; – σε όλη τους τη ζωή.

Δεν έχει σημασία αν είναι, αν υπήρξαν, ανεπάγγελτοι σχεδόν, αδαείς, αστοιχείωτοι, μικρόνοες κάποιοι…  Με πτυχία ή άνευ. Άπαξ και πήραν το χρίσμα, μια επιφοίτηση πνεύματος, ή έστω ύφους πνεύματος, πέρασε σ’ όλη τους την ύπαρξη. Το βλέμμα τους άλλοτε απλανές και διογκωμένο ως έκπληκτο μπρος στο κοινότοπο, έγινε ερευνητικό, φιλοπερίεργο, κυρίως όμως αύταρκες. Τώρα δίνουν απαντήσεις εκεί που άλλοτε δεν μπορούσαν να υποβάλλουν ούτε την ερώτηση. Έχει κάτι μαγικό η επίκτητη, ή ακόμα και η κληρονομική, εξουσία -μόνο που στην κληρονομική, κι εδώ όπως και στους Λουδοβίκους, οι διάδοχοι τείνουν μάλλον προς τον εκφυλισμό του είδους, και όχι εξ αιτίας της αναγκαίας αιμομιξίας των γαλαζοαίματων.

Ο ευφυέστερος όλων των διαδόχων, δείτε πόσο σχετικές είναι οι έννοιες, αλλά οπωσδήποτε ο πλέον αυτάρκης, και χωρίς σχετικισμό, ο Κώστας Καραμανλής, λίγες μήνες πριν γίνει πρωθυπουργός, και πριν ακόμα γίνει πρόεδρος της ΝΔ, είχε με απόλυτη βεβαιότητα απαντήσει σε σχετική δημοσιογραφική ερώτηση: μα αρχηγός του κόμματος θα γίνει κάποιο από τα γνωστά στελέχη, ποιος θέλετε να γίνει, εγώ;

Οι επόμενοι που έγιναν αρχηγοί δεν έθεσαν ποτέ αυτό το ερώτημα, αποδεικνύοντας πόσες σκάλες πιο κάτω ήταν η ευφυΐα και η αυτάρκειά τους. Τέλος πάντων παρεκκλίναμε.

Έλεγα λοιπόν για τη βεβαιότητα αιωνιότητας που αποχτούν τα βλέμματα των επιβαινόντων επί της εξουσίας, ανεξάρτητα από το αγελαδινό βάθος τους (και δεν έχω τίποτα με τα συμπαθή και αγαθά τετράποδα, τα οποία όμως δεν παριστάνουν πως είναι κάτι άλλο καιν κυρίως δεν ασκούν παρά την εξουσία της παραγωγής του γάλακτός τους).

Κι ήθελα να πω επίσης, πως κι εμείς, ως πολίτες, τους πιστεύουμε. Τόσα φώτα, τόση λάμψη, τόση εμβέλεια βλέμματος, μας μπερδεύει. Πως ο χθεσινός θεωρούμενος γραφικός γίνεται τώρα περισπούδαστη προσωπικότητα είναι ένα από τα θαύματα του κόσμου, μια μεταμόρφωση που συντελείται εμπρός μας και απέναντι σε κάμερες και δημοσιογράφους.   Και νομίζουμε, αίφνης, πως αυτοί θα κάνουν κάτι άλλο από εκείνο που τους καταλογίζαμε πριν.

Δεν περνάει καν ο πρώτος χρόνος κι αρχίζει να ξηλώνεται το ύφος το βελουτέ. Λίγο-λίγο ή και απότομα βγαίνει το βλέμμα γυμνό. Και ναι μεν κάτοχο της εξουσίας, πλην όμως πάλι σε κενό απευθυνόμενο. Γιατί, καρδιά μου, άμα τον ντύσεις το σάλαγκια θα μοιάζει ντυμένος αλλά πάλι θα σέρνεται.

Με τούτη την κυβέρνηση, φερ’ ειπείν, έγινε μια περίεργη πιρουέτα. Πέσαμε στον κορονοϊό και με την καραντίνα του Μαρτίου θεωρήσαμε πως εντελώς ανέλπιστα, παρά τη φύση της δηλαδή, η κυβέρνηση ενήργησε έξυπνα. Μήπως είχαμε κάνει λάθος να την αξιολογήσουμε με βάση την ευφυία του αρχηγού της; Αλλά ακολούθησαν τα υπόλοιπα. Όπου, και στο θέμα του κορονοϊού πελαγοδρομεί, παίρνει αποφάσεις που η μια αναιρεί την άλλη, κάνει κινήσεις πανικού, εξαγγέλλει μέτρα που δεν μπορεί να υλοποιηθούν, και στην οικονομική πολιτική πάει στο χάος, υπόσχεται επενδύσεις και μεγάλα έργα, όπως στο Ελληνικό, που καταρρέουν μετά από λίγες μέρες ή σέρνονται, αναγγέλλει δια στόματος πρωθυπουργού, μεταξύ της βλακείας και του κυνισμού η απόσταση στην περίπτωση είναι ελάχιστη, πως χτίζουμε τα  δάση διότι αλλιώς θα καούν, σηκώνει τα χέρια ψηλά μόλις πιάσει καταιγίδα, αν και προβλεπόμενη, πνίγεται σε μια τηλεφωνική κλήση του 112, ανακοινώνει οικονομικά μέτρα που δεν εφαρμόζονται ή που εφαρμόζονται τόσο αργά και καθυστερημένα ώστε αναιρούν το σχεδιασμό της και τώρα πελαγοδρομεί, κυριολεκτικά, στα θαλάσσια σύνορα της χώρας προσπαθώντας να προσελκύσει συμμάχους που εγκατέλειψε και να κατευνάσει συμμάχους που διατηρεί, ως προβλέψιμος και πιστός εταίρος, αλλά που δεν την υποστηρίζουν, κάνει  ανασχηματισμό που δεν είναι  ανασχηματισμός, και καμαρώνουν πως πήραν μέτρα για να καταργηθούν οι διαδηλώσεις, η Μαρία Αντουανέττα!..

Ακόμα κι αν μπορούν να μας θεωρήσουν πιο βλάκες που τους πιστεύουμε, κάποιοι τουλάχιστον, ή και που τους ανεχόμαστε, δεν μπορούν να μας καταλογίσουν σωρηδόν τη βλακεία της διάρκειας. Γρήγορα από τις ευχές γυρίζουμε στις κατάρες, ακόμα και χωρίς μεγάλες αφορμές. Όχι τώρα να μας απειλούν τα, ποικιλοτρόπως, μπάζα!..

Όπως και να το κάνεις, όπως και να το πεις, ό,τι ζούμε εκπέμπει την παρακμή!

kommon

Η φάμπρικα του τσιγάρου

Του Στέλιου Ελληνιάδη

Η πλατεία Αμερικής ήταν μία από τις πολύ γνωστές πλατείες της Αθήνας. Ήταν στην καρδιά της πιο πυκνοκατοικημένης περιοχής της πόλης, μεσουρανούσε στον κεντρικό άξονα της Πατησίων, ήταν περιστοιχισμένη από κλαμπάκια και κινηματογράφους, θερινούς και χειμερινούς, με ναυαρχίδα το σπουδαίο επί της πλατείας μεγαλοπρεπές κτήριο του σινέ Άττικα που κατεδαφίστηκε από τους βαρβάρους. Το γεγονός ότι το ψιλικατζίδικο που βρισκόταν στο πάνω μέρος είχε ξένο Τύπο, κάτι πολύ σπάνιο στην Αθήνα της δεκαετίας του 1960, δείχνει και την ποιότητα κάποιων ανθρώπων που κατοικούσαν στα πέριξ. Σ’ αυτή τη ζωντανή πλατεία που η κίνηση δεν σταματούσε ποτέ, προμηθεύονταν και όσοι ενδιαφέρονταν τα τσιγάρα που κυκλοφορούσαν παράνομα και αφορολόγητα, με πιο περιζήτητα τα Gitanes, Pall Mall και Lucky Strike. Τα παλικαράκια που σύχναζαν στα μπιλιάρδα και τα φλιπεράκια, έκαναν φιγούρα με τις μάρκες αυτές που τις έβλεπες στα πακέτα που αρμένιζαν τάχα μου ανέμελα στα τραπεζάκια των καφενείων και των νάιτ-κλαμπ, στο Hobby, το Village ή λίγο πιο πάνω, στη Φωκίωνος Νέγρη, το Φλίσκο ή Φλοίσκο και την Κουίντα.