Χωροκρατικό Σχόλιο…

Της Ευθυμίας Γιώσα

Υπάρχει ένα λεκτικό παιχνίδι που μου αρέσει συχνά να παίζω με τον εαυτό μου –δηλώνω άγνοια αν αποτελεί δικό μου εφεύρημα– το οποίο συνοψίζεται στα εξής ολίγα: διαλέγω ένα ζευγάρι λέξεων φαινομενικά ή επί της ουσίας ασυσχέτιστων μεταξύ τους, παραδείγματος χάριν, ΣΥΡΙΖΑ κι αριστερά, προλεταριάτο κι επανάσταση, Νεοέλληνας και πολιτισμός, και κατόπιν επιχειρώ να βρω ανάμεσα σ’ αυτές ένα σύνδεσμο, κάποιο ενοποιητικό στοιχείο. Για τις απαιτήσεις του εν λόγω άρθρου θα παίξω (ἐν οὐ παικτοῖς) με το δίπολο χώρος και πολιτική. Αφετηριακό σημείο ορίζω τον χώρο.

Από ποιον χώρο ξεκινώ;

Του δωματίου του ενοικιαζόμενου σπιτιού μου, του ασανσέρ της πολυκατοικίας στην οποία βρίσκεται το ενοικιαζόμενο σπίτι μου, της γειτονιάς που διαμένω, της γειτονιάς που μεγάλωσα, της πόλης που ψάχνω για δουλειά, της χώρας που κυκλώνω στον χάρτη του βιβλίου της Ιστορίας, της χώρας της οποίας ξεχνάω την πρωτεύουσα στην Γεωγραφία, ή μήπως της ηπείρου που ως αυτόχθονας έσκαψα το χώμα της για πρώτη φορά, εγώ, μαύρος σε μια λευκή ομηρία; Είναι επιτακτική η ανάγκη να βρεθεί η απάντηση, δεν χωρά αμφιβολία! Γιατί πώς αλλιώς, αν δεν καταλήξω σε μία έστω διαισθητική ψηλάφηση του χώρου θα μπορέσω να προ-χωρήσω, να οριο-θετήσω, να κατα-χωρηθώ; Το τελευταίο έχει ήδη συμβεί χωρίς την άδειά μου.

Υπό την σκιάν της Ακροπόλεως

Η πρόσφατη ένταξη δεκαεννέα ακινήτων του υπουργείου Πολιτισμού στο χαρτοφυλάκιο του ΤΑΙΠΕΔ εντάσσεται ασφαλώς σε μια πολιτική, που υπαγορεύει την εξπρές πώληση αξιών του δημοσίου για αποπληρωμή των δανειστών. Με την ίδια επείγουσα λογική το τεράστιο ακίνητο του πρώην αεροδρομίου Ελληνικού αποσπάσθηκε από τον οργανισμό διαχείρισής του, εντάχθηκε κι αυτό στο χαρτοφυλάκιο του ΤΑΙΠΕΔ και εκποιείται με συνοπτικές διαδικασίες στον μοναδικό αγοραστή.

Κρίση ηγεμονίας και πατροκτονία

Η παρόξυνση της δράσης της Χρυσής Αυγής τις περασμένες εβδομάδες, και η επιχείρηση εξάρθρωσης του εγκληματικού της πυρήνα, είναι το δεύτερο «ατύχημα» που δοκιμάζει τις αντοχές του πολιτικού συστήματος, μετά το καλοκαιρινό «ατύχημα» της ΕΡΤ. Είναι γενετικά διαφορετικά γεγονότα, αλλά και τα δύο ήταν απρόβλεπτα και έδρασαν, δρουν ακόμη, σαν παράδοξοι ελκυστές επί ενός συστήματος εξόχως ασταθούς και εύθραυστου.

Τοπικό, ιδιωτικό, δημόσιο

Η εικόνα των τουριστικών νησιών είναι αμβλυμένη η εικόνα της χώρας: πορεία στον αυτόματο, ή στα τυφλά. Κάποια αόρατος χειρ, της θεάς Αγοράς ίσως ή του θεού της Ελλάδος, κρατάει ακόμη όρθιο τον τόπο, έστω ετοιμόρροπο, έστω σαν σκηνικό πόλης του Φαρ Ουέστ σε σπαγγέτι γουέστερν. Προσόψεις μαγαζιών, προσόψεις επιχειρήσεων, και από πίσω πρόχειρα υποστυλώματα.

Σε πολλούς τουριστικούς προορισμούς οι διαλυμένοι ή υποστελεχωμένοι ή υποχρηματοδοτημένοι δήμοι έχασαν τη μάχη της καθαριότητας και του ευπρεπισμού. Τα σκουπίδια υψώνονται βουνά γύρω από τoυς κάδους, τα σκουπίδια στολίζουν τους δρόμους του επαρχιακού δικτύου, τα σκουπίδια στροβιλίζονται από το μελτέμι στα σοκάκια, τα σκουπίδια αυτοαναφλέγονται σε κάδους και ΧΥΤΑ. Τα νησιά γονατίζουν υπό την πίεση του πλήθους, μένουν ανυπεράσπιστα, ντροπιασμένα.

Τα σύμβολα στα ζάρια

Την Τετάρτη η Ελληνική Ραδιοφωνία Τηλεόραση, ηλικίας 75 ετών, ήταν τρεις μαύρες οθόνες στην τηλεόραση και βουβές συχνότητες στο ραδιόφωνο. Ενα θρυμματισμένο απεργιακό πρόγραμμα έβγαινε ψηφιακά. Η βροχή εμπόδιζε συναυλίες και άλλα υπαίθρια. Οι φίλαθλοι συνωστίζονταν στις οδογέφυρες του Φαλήρου για να δουν τον τελικό Ολυμπιακού – Παναθηναϊκού. Η ζωή συνεχιζόταν με πολλά πρόσωπα.

Αυτή τη βροχερή δυσοίωνη μέρα, ένας δεκαοκτάχρονος μου ζήτησε να του πω με δύο λόγια, τα υπέρ και τα κατά του κλεισίματος της ΕΡΤ. Πολύ περιληπτικά, με δυο λόγια ― επέμεινε. Ηταν πολύ δύσκολο, ιδίως το «πολύ περιπληπτικά». Βρήκα να πω δυο λόγια για την έννοια του δημόσιου αγαθού, ότι δηλαδή το εκπεμπόμενο υλικό της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης προσφέρεται ανταποδοτικά σε όλους τους πολίτες, αφενός. Και αφετέρου η ΕΡΤ δεν είναι μόνο το ενημερωτικό και ψυχαγωγικό της πρόγραμμα, αλλά ένας πολύπλευρος οργανισμός που περιλαμβάνει ορχήστρες, που κρατάει επαφή με τη διασπορά, που τροφοδοτεί το σημαντικότερο οπτικοακουστικό αρχείο του ελληνισμού του 20ού αιώνα. Δηλαδή, τι αρχείο; Με ρώτησε. Να, φαντάσου μια κιβωτό όπου φορτώνονται διαρκώς ενθύμια, τεκμήρια, φωτογραφίες, ταινίες, ηχογραφήσεις, οι σκέψεις και οι πράξεις των ανθρώπων, τα τραγούδια και τα ποιήματά τους, τα θέατρα, οι αθλητικοί αγώνες. Μια ζωντανή κιβωτός με φωτογραφίες του Πουλίδη, ταινίες του Ανδρέα Εμπειρίκου, το παίξιμο του Μινωτή, τον οίστρο της Λιλιπούπολης και τον Κίκι Ντιάμπολι του Κυριακούλη με τη φωνή του Λευτέρη Βογιατζή.

Οι άνεργοι είναι πολιτικοί πελάτες

Με 400 χιλιάδες οικογένειες χωρίς ούτε ένα εργαζόμενο μέλος, με 1,5 εκατομμύριο άνεργους, με περίπου 25% ύφεση αθροιστικά έως το τέλος του 2013, θα περίμενε κανείς ότι οι κυβερνώντες θα είχαν χάσει τον ύπνο τους υπό το βάρος της ιστορικής ευθύνης, από την έγνοια τους να περισώσουν ό,τι περισώζεται, από την αγωνία να βοηθήσουν τους άπορους συμπολίτες τους, ακόμη και από την αγωνία για την υσετροφημία τους. Δυστυχώς, δεν συμβαίνει. Οι αντιδράσεις των κυβερνώντων εκδηλώνονται σε άλλο ιστορικό χρόνο, με ρυθμούς άλλων εποχών, και όχι στον απαιτουμένο χρονισμό μιας εποχής συναγερμού.

Υπενθυμίζουμε ότι από τον νυν διοικητή Ηλία Κικίλια κατόπιν πιέσεων των επαγγελματοβιοτεχνικών ενώσεων, πληροφορηθήκαμε ότι τα 600 εκατομμύρια της έκτακτης εισφοράς αλληλεγγύης επί των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων τα κατάπιε το έλλειμμα και το χρέος, ενώ είχαν εισπραχθεί για άμεση ανακούφιση των κατεστραμμένων ελευθέρων επαγγελματιών. Η έκτακτη εισφορά ουδέποτε έφτασε στον ΟΑΕΔ.