Η ώρα του οικομμουνισμού;

Του Διονύση Σκλήρη

Κατά μία ορισμένη ερμηνευτική οπτική, αυτό που συμβαίνει με την κρίση της επιδημίας του κορονοϊού COVID-19 αποτελεί μια μεταμοντέρνα επανάληψη κρίσεων του καπιταλισμού, όπως αυτή του Μεσοπολέμου, με τη διαφορά ότι αυτή τη φορά η μεγάλη αντίφαση του καπιταλισμού δεν αφορά την παραγωγή, την κατανάλωση, τον ρυθμό αύξησης του κέρδους κ.ο.κ., αλλά πιο θεμελιωδώς είναι μια αντίφαση ανάμεσα στην παγκοσμιοποιημένη ανθρωπότητα και την ίδια τη φύση.

Και ενώ οι τρεις πόλοι είναι παραδοσιακά ένας οικονομικός φιλελευθερισμός, που ουσιαστικά την προτείνει την παράταση της παρακμής και της βαρβαρότητας, ο φασισμός ως διέξοδος του «καπιταλισμού σε κρίση» και η χειραφετητική προοπτική του κομμουνισμού, η οποία, όμως, κινδυνεύει πάντα να περιπέσει σε έναν ολοκληρωτικό κρατισμό, στη μεταμοντέρνα εποχή μας έχουμε τρεις αντίστοιχους πόλους ως προς την αντιμετώπιση της κρίσης συνύπαρξης με το φυσικό περιβάλλον: Ο οικονομικός φιλελευθερισμός προτείνει διαχειριστικά ημίμετρα που απλώς θα παρατείνουν την παρακμή των κοινωνιών και την οικο-βαρβαρότητα. Ένα νέο είδος οικο-φασισμού προτείνει έναν ολοκληρωτικό κρατισμό που συχνά διανθίζεται από μια νέα οικολογική εκδοχή παραδοσιακών ιδεολογικών στοιχείων του φασισμού, όπως λ.χ. ο νεο-παγανισμός, ο κοινωνικός δαρβινισμός, ο εκλαϊκευμένος υπερανθρωπισμός και η αυχηματική απανθρωπία. Και χειραφετητική διέξοδο αποτελεί αυτό που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε «οικομμουνισμό», δηλαδή ένας οικολογικός κομμουνισμός, ως συνείδηση της κοινότητας του φυσικού οίκου με αποτελέσματα για την κοινωνική, πολιτική και οικονομική οργάνωση. Ο οποίος, όμως, κινδυνεύει να περιπέσει σε μια αντιφιλελεύθερη δυστοπία ολοκληρωτικού κρατισμού, όπως ακριβώς και ο παραδοσιακός κομμουνισμός αλλοτριώθηκε στη δυστοπία του ολοκληρωτικού υπαρκτού σοσιαλισμού.

Στον αστερισμό του ιδρυτισμού;

του Ηλία Φιλιππίδη*

Κιβωτιστές, Ρηγματικοί, Ιδρυτιστές και Εγκλωβισμένοι – Η σάρωση του πολιτικού τοπίου μετά τις εκλογές της 7ης Ιουλίου με βάση την θεωρία του καιρού

1. Η θεωρία του καιρού

Πρόκειται για την αρχαιότερη πολιτική, γεωπολιτική και ιστορική θεωρία του δυτικού κόσμου, η οποία γεννήθηκε στην Ανατολική Μεσόγειο πριν από το 1.000 π.Χ. Μινωίτες, Μυκηναίοι και Φοίνικες ναυτικοί έπρεπε να μπορούν να διαβάζουν τρείς «χάρτες»: την γεωγραφία του δρομολογίου τους, τον έναστρο ουρανό και «τα σημεία των καιρών».

Ο τρίτος «χάρτης» ήταν ο δυσκολότερος. Απαιτούσε τα μεγαλύτερα αποθέματα πείρας, μνήμης και αντιλήψεως, όχι απλώς στο επίπεδο της γνώσεως αλλά πολύ περισσότερο στο επίπεδο της προβλέψεως.

Στον Όμηρο, στους Στωικούς φιλοσόφους και στον Ιησού Χριστό οφείλουμε, το ότι ο πανάρχαιος αυτός τρόπος συλλογικής σκέψεως έφθασε μέχρι τις ημέρες μας. Ο γερμανός θεολόγος Paul Tillich καθιέρωσε αυτόν τον τρόπο σκέψεως στην θεολογία ως «θεωρία του καιρού». Το Παγκόσμιο Συμβούλιο των Εκκλησιών διέδωσε διεθνώς την καιρική σκέψη στην δεκαετία του ‘80 ως σφαιρική αξιολόγηση του δυτικού πολιτισμού και κριτική της σχέσεώς του με τον Τρίτο Κόσμο. Αιχμή του δόρατος ήταν τα ρατσιστικά και αποικιοκρατικά καθεστώτα στην Αφρική. Η καιρική σκέψη (καιρικότητα) πέρασε και στην πολιτική-γεωπολιτική ανάλυση π.χ. Κ. Καστοριάδης.

Πολιτική παρακμή

Του Νίκου Ιγγλέση

Οι εκλογές της 7ης Ιουλίου 2019 οδήγησαν στην αλλαγή του «εγχώριου επιστάτη» της ελληνικής αποικίας χρέους. Η ΝΔ του Κυριάκου Μητσοτάκη, ελλείψει αξιόπιστης εναλλακτικής πρότασης, έγινε το κύριο «πολιτικό όχημα» για να εκφραστεί η απογοήτευση, η αγανάκτηση, ο θυμός και η οργή σημαντικής μερίδας των πολιτών για τα συμβαίνοντα διαχρονικά. Το διακύβευμα των εκλογών, με τον τρόπο που τέθηκε από το κυρίαρχο πολιτικό σύστημα και τα μέσα ενημέρωσης που το υπηρετούν, ήταν αν θα φύγει ή θα παραμείνει η κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα.

Στη διακυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ χρεώθηκαν η αύξηση των φόρων και των ασφαλιστικών εισφορών, η φτωχοποίηση της μεσαίας τάξης, η ασφυξία στην αγορά, οι πλειστηριασμοί κατοικιών και επιχειρήσεων, τα μεγάλα πρωτογενή πλεονάσματα του 3,5% ετησίως, η Συμφωνία των Πρεσπών και πολλά άλλα. Κανείς όμως δεν είπε ότι όλα αυτά, που ξεκίνησαν από το 2010, έγιναν κατ’ απαίτηση των δανειστών που αποτελούν, μέσω του Eurogroup, την ουσιαστική κυβέρνηση της Ελλάδας. Οι δανειστές πρέπει να μείνουν στο απυρόβλητο για να μην αντιλαμβάνονται οι πολίτες την πραγματική αιτία των δεινών τους. Η ξένη εξάρτηση δεν πρέπει να αμφισβητείται και να εμπεδωθεί ως κανονικότητα.

Τα τραύματα μιας κοινωνίας

Του Νίκου Ταυρή

Πολλαπλά πλέον τα περιστατικά οικογενειακής βίας, οι αυτοκτονίες και η βία κατά των γυναικών

Ανησυχητικά έχουν αυξηθεί τα περιστατικά που αφορούν δολοφονίες παιδιών από τους γονείς τους –που μετά αυτοκτονούν–, οι αυτοκτονίες, οι περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας, η κακοποίηση των γυναικών και οι γυναικοκτονίες. Το κοινωνικό σώμα έχει πληγωθεί πολλαπλώς τα τελευταία δέκα χρόνια από την πολύπλευρη κρίση που ταλανίζει την χώρα και αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να εκκρίνει βία με διάφορους τρόπους.

Η νέα ελληνική κανονικότητα

Του Κώστα Λαπαβίτσα

Επιστροφή στην κανονικότητα είναι το μήνυμα της κυβέρνησης και συμφωνεί και η αξιωματική αντιπολίτευση. Η οικονομία έχει σταθεροποιηθεί σε σχέση με τη περίοδο 2010-13 και πολιτικά η χώρα φαίνεται να επιστρέφει σε ένα είδος διπολισμού πλαισιωμένου απο μικρά και ακίνδυνα κόμματα.

Ήδη εμφανίστηκαν απόψεις που ισχυρίζονται ότι η Ελλάδα κατάφερε να ξεπεράσει την εποχή των οξυμένων αντιπαραθέσεων και άρα το ίδιο μπορεί να συμβεί και στην υπόλοιπη Ευρώπη που αντιμετωπίζει το φάσμα της Άκρας Δεξιάς. Οι λαοί της Ευρώπης, λένε, αφού φωνάξουν και διαμαρτυρηθούν, τελικά θα επιστρέψουν στη νεοφιλεύθερη τάξη και σταθερότητα.

Λαϊκισμός, δυναμικές της κοινωνίας και παγκοσμιοποίηση

Του Τάσου Βαρούνη

Πρώτα η ερμηνεία

Προέχει μια ερμηνεία του φαινόμενου. Γιατί δηλαδή εκδηλώνονται και εκφράζονται με τέτοιο τρόπο οι διαθέσεις διευρυμένων στρωμάτων του λαού στις πιο διαφορετικές περιπτώσεις. Χωρίς κάποιες τέτοιες εξηγήσεις, ο λαϊκισμός θα αντιμετωπίζεται ως νόθευση μιας ανύπαρκτης κανονικότητας, μια παρέκκλιση από κάποιο γνήσιο, σωστό ή ανεκτό τρόπο ή ένα μοντέλο για την πολιτική θεωρία. Υπάρχουν εδώ αρκετά να σημειωθούν.

Πρώτον, ο Ιταλός συγγραφέας Κάρλο Φορμέντι αναφέρει: «Οι αντιστάσεις, δηλαδή η επανεκκίνηση της ταξικής πάλης από τα κάτω, κατέληξε να παίρνει συχνά την πολιτική μορφή του λαϊκισμού (εμείς/αυτοί, λαός/ελίτ, κάτω/πάνω, πλούσιοι/φτωχοί, κ.λπ.). Η αποδόμηση του κοινωνικού σώματος, την οποία προκάλεσε η καπιταλιστική ανασυγκρότηση, συνετέλεσε ώστε το υποκείμενο των αγώνων να πάρει τη μορφή μιας εγκάρσιας συγκέντρωσης από διαφορετικά ταξικά στρώματα. Υποστηρίζω λοιπόν πως ο λαϊκισμός είναι η μορφή που παίρνει η ταξική πάλη στη φάση της κρίσης του χρηματιστικοποιημένου και παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού, γεγονός που ισχύει ανεξάρτητα από τον ιδεολογικό χαρακτηρισμό των λαϊκιστικών κινημάτων είτε αριστερών είτε δεξιών».

Παιδιά-σκλάβοι στην Ελβετία

Χιλιάδες άνθρωποι στην Ελβετία, οι οποίοι εξαναγκάστηκαν σε παιδική εργασία, απαιτούν αποζημίωση για την κλεμμένη παιδική τους ηλικία. Από τη δεκαετία του 1850, εκατοντάδες χιλιάδες παιδιά απομακρύνθηκαν από τους γονείς τους και στάλθηκαν σε αγροκτήματα για να εργαστούν, μια πρακτική που συνεχίστηκε και κατά τον 20ο αιώνα.

Γιατί οι ΗΠΑ μπαίνουν στο παιχνίδι του ελληνικού χρέους;

Για να σταθούν οι Έλληνες και πάλι στα πόδια τους ίσως χρειάζεται ένα μακροπρόθεσμο πλάνο που θα μπορούσε να περιέχει «ανοχή» για το χρέος.

 επιμέλεια: Γιώργος Αναγνώστου 

FORTUNE: «Ας βάλουμε το χρέος της Ελλάδας στον πάγο»

Θα καταπιεί το Ακραίο Κέντρο την ελληνική Αριστερά;

Του Φάνη Κουσουρή

Ο Ταρίκ Αλί, στο βιβλίο του Ακραίο Κέντρο: Μια προειδοποίηση, κατέτασσε το Σύριζα στις ελπιδοφόρες δυνάμεις της σύγχρονης πολιτικής παγκοσμίως. Μία ελπίδα για μια πολιτική που προηγείται του χρήματος. Μία εκλεγμένη κυβέρνηση που θα έσπαζε το φαύλο κύκλο της εξυπηρέτησης των αναγκών των αγορών, η οποία θα ιεραρχούσε ψηλότερα τις ανάγκες των πολιτών της.

Πριν λίγες μέρες, η αριστερή κυβέρνηση μας, εναντιώθηκε στην ξεκάθαρα διατυπωμένη θέληση των ανθρώπων που την εξέλεξαν 5 μήνες πριν, και ευθέως κατά αυτών που πριν μερικές μέρες ακόμη, στήριξαν σε ποσοστό άνω του 61% την απόρριψη των νεοφιλελεύθερων-χριστιανοδημοκρατικών τελεσίγραφων για ένα νέο μνημόνιο. Όχι απλώς απογοητεύοντας τον κόσμο με αυτή την ενέργεια, αλλά φτάνοντας και στα όρια του 1ου άρθρου του Συντάγματος.

Το Χρέος…

του Γιάννη Μακριδάκη

Κάθε ερώτημα που τίθεται επιτακτικά και ζητάει απάντηση με ένα ναι ή ένα όχι, αποτελεί δίλημμα και διχάζει την πολυσύνθετη φύση του ανθρώπου, άρα, κατ’ επέκταση και τις κοινωνίες του.

Η διαρκής μάχη του νου με την ψυχή κορυφώνεται σε τέτοιες στιγμές.

Ο νους βάζει συνεχώς εμπόδια και ενεργοποιεί τον φόβο, το αίσθημα αυτοσυντήρησης.

Η ψυχή πετάει ελεύθερη, δεν φοβάται, βρίσκει δρόμους και διεξόδους, δεν υποτάσσεται.

ΝΕΟ ΜΝΗΜΟΝΙΟ Οι 50 αποχρώσεις του γκρι χωρίς …σεξ

Του Λεωνίδα Βατικιώτη

Πριν – 26 Αυγούστου 2012

Αυστηρότερα μέτρα λιτότητας μετά την επίσκεψη Σαμαρά στο Βερολίνο

Πολλαπλά κερδισμένη η Γερμανία από την κρίση έβγαλε μόνο από την πτώση των επιτοκίων δανεισμού της την τελευταία διετία 68 δισ. ευρώ!

Αξιοθρήνητος ή γελοίος; Αυτή είναι η απορία που πρέπει να δημιούργησε το πέρασμα του έλληνα πρωθυπουργού από το Βερολίνο, ο οποίος με την υποτέλειά του διέψευσε ακόμη και τον βαρύ προσβλητικό χαρακτηρισμό που του απηύθυνε ο βρετανικός Ιντιπέντεντ, αποκαλώντας τον «ζητιάνο», δυό μέρες πριν ξεκινήσει για τη γερμανική πρωτεύουσα. Ο Αντώνης Σαμαράς, παρότι είναι ζητιάνος, ηγούμενος μιας χώρας την οποία οι πιστωτές της κατάφεραν μέσα σε δύο χρόνια να την στεγνώσουν από ρευστό με δημόσια, ασφαλιστικά ταμεία και τράπεζες να είναι όλα «στο κόκκινο» από τη στιγμή που προτεραιότητα απέκτησε η εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους και των δανειστών, παρόλα αυτά δεν απαίτησε το παραμικρό …πλην χρόνου. Οι Γερμανοί πρέπει να εντυπωσιάστηκαν με την υποτέλειά του και την απροθυμία του να διαπραγματευτεί ακόμη και τα πιο απλά. Ζητώντας μόνο επιπλέον χρόνο και υποσχόμενος να εφαρμόσει ό,τι του ζητούν τι πιο φυσιολογικό από να εισπράξει χλεύη και ένα ξερό «νάιν»; Άρνηση συνοδευόμενη από τον υπαινιγμό ότι επιπλέον χρόνος σημαίνει επιπλέον χρήμα, άρα ξεχάστε το, και χλεύη, με αφορμή την προσωπική δέσμευσή του, που δεν πρέπει να έχει προηγούμενο στην ιστορία, ότι εγγυάται ο ίδιος την αποπληρωμή των χρημάτων που έχουν δώσει οι Γερμανοί!