Ο ευρωπαϊκός κλιματικός νόμος, οι ψαρότοποι και τα όρια του μεταρρυθμισμού

Του Μιχάλη Παναγιωτάκη

Εισαγωγή: η παραβολή του καναδικού βακαλάου

Τη δεκαετία του 1980 οι επιστήμονες άρχισαν να προειδοποιούν πως ο ψαρότοπος ατλαντικού βακαλάου του Νιουφαουντλάντ στον Καναδά, ένας ψαρότοπος θρυλικής πυκνότητας αλιείας από αιώνων, ήταν έτοιμος για κατάρρευση. Οι αυστηρές συστάσεις των επιστημόνων αποσιωπήθηκαν ή απορρίφθηκαν από την Καναδέζικη κυβέρνηση, καθώς κυβερνητικοί αξιωματούχοι θεωρούσαν πως ήταν πολιτικά ανέφικτη η εμμονή στην αυστηρή οριοθέτηση της αλιείας, μια και ένας κλάδος και μια ολόκληρη συνδεδεμένη με αυτόν βιομηχανία, το βιος χιλιάδων ανθρώπων, εξαρτιόταν πλέον από τις τεράστιες ποσότητες αλιευμάτων, εξαρτιόταν εντέλει από την υπεραλιεία. Η «έλλειψη ρεαλισμού» της επιστημονικής κοινότητας κατέπλησσε και εξόργιζε ίσως την κυβέρνηση του Καναδά. Το ότι το όριο αλιείας στην περιοχή είχε τεθεί επί πολλά χρόνια, σχεδόν στο διπλάσιο από το μέγιστο που συνιστούσαν οι επιστήμονες προκειμένου να συντηρηθεί ο πληθυσμός των βακαλάων αντίθετα, δεν προκαλούσε την κατάπληξη κανενός υπευθύνου

“Ο πόλεμος του μπακαλιάρου” απειλεί τη Βόρεια Θάλασσα

Δίχτυα σχίζονται, ψαρόβαρκες εμβολίζονται, ύβρεις αλληλοεκτοξεύονται. Ακόμα και σήμερα Άγγλοι και Γάλλοι διεκδικούν με όλα τα μέσα το δικαίωμα να αλιεύουν όπου νομίζουν ότι επιτρέπεται. Το προπερασμένο καλοκαίρι οι ψαρόβαρκες από τις δύο πλευρές της Μάγχης έφτασαν στα όρια της σύρραξης για τα χτένια της Βόρειας Θάλασσας.

Γάλλοι ψαράδες κατηγορούσαν τους Άγγλους συναδέλφους τους ότι δεν σέβονται την απαγόρευση αλιείας, την οποία η γαλλική νομοθεσία ορίζει από τον Μάιο μέχρι τον Οκτώβριο. Από την πλευρά τους οι Άγγλοι επέμεναν ότι ψαρεύουν σε διεθνή ύδατα, όπου η γαλλική απαγόρευση προφανώς δεν ισχύει. Κάποια στιγμή Άγγλοι και Γάλλοι ήρθαν πολύ κοντά, άρχισαν να φεύγουν πέτρες, κονσέρβες, βαρέλια και κροτίδες. Η γαλλική κυβέρνηση προειδοποίησε ότι την επόμενη φορά θα στείλει το πολεμικό ναυτικό.

Ψαριά μόνο αν περάσεις από τα σαράντα κύματα

Του Γιάννη Ελαφρού

«Η θάλασσα αδειάζει. Υπάρχει μεγάλο πρόβλημα. Είμαι 40 χρόνια ψαράς, δεν έκανα άλλο επάγγελμα, με αυτό μεγάλωσα τα παιδιά μου, και βλέπω χρόνο με τον χρόνο να μειώνεται η ψαριά», λέει στην «Κ» ο Γιώργος Αρώνης, πρόεδρος του Σωματείου Ψαράδων Νεάπολης Λακωνίας. «Οι αποδόσεις έχουν πέσει. Η θάλασσα είναι ζωή, αλλά πρέπει να της συμπεριφερόμαστε σωστά, όχι να την καταστρέφουμε», μας λέει και ο Μιχάλης Μανουσάκης, επίσης πολύπειρος ψαράς από τον ψαρότοπο των Φούρνων Ικαρίας. Οι εμπειρίες και οι γνώμες των ανθρώπων που ζουν από και με τη θάλασσα υπογραμμίζουν τις διαπιστώσεις περιβαλλοντικών ινστιτούτων και οργανώσεων. Το 65% των ειδών της Μεσογείου βρίσκεται εκτός ασφαλών βιολογικών ορίων, σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος.

«Τις δύο τελευταίες δεκαετίες οι αλιευτικοί πόροι υπεραλιεύονται, συχνά με τη χρήση καταστροφικών πρακτικών. Αν δεν ληφθούν δραστικά μέτρα, ο κλάδος της αλιείας θα αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της κατάρρευσης, με σημαντικές κοινωνικοοικονομικές και οικολογικές επιπτώσεις για τις νησιωτικές και παράκτιες κοινωνίες», τονίζει στην «Κ» ο Θοδωρής Τσιμπίδης, διευθυντής του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος». «Η παράνομη και καταστροφική αλιεία λεηλατεί τη θάλασσα, αφήνει τη μεγάλη πλειονότητα των απλών ψαράδων χωρίς εισόδημα, τα αποθέματα ιχθύων είναι στα πρόθυρα της κατάρρευσης, δελφίνια και φώκιες λιμοκτονούν και ο μέσος καταναλωτής δεν θα μπορεί σε λίγο να αγοράσει φρέσκο ψάρι λόγω υπερβολικής αύξησης των τιμών», συμπληρώνει η Αναστασία Μήλιου, ερευνήτρια του «Αρχιπελάγους», που εδρεύει στη Σάμο.

Το ελληνικό τρίγωνο του Διαβόλου

Το ομορφότερο ελληνικό νησί είναι η Σαμοθράκη. Υποκειμενικό, θα πει κανείς. Εντάξει, υποκειμενικό. Απ’ όλα τα νησιά, τέλος πάντων, για χρόνια περνούσα πιο καλά στη Σαμοθράκη.

Εκεί, λοιπόν, στη Σαμοθράκη, μου φαινόταν πολύ περίεργο, για νησί, που εύρισκα πιο εύκολα κατσίκι, παρά ψάρι, την ώρα μάλιστα που έβλεπα το λιμάνι της γεμάτο τράτες.