Αιγαίο, ελληνοτουρκική διαμάχη και χωρικά ύδατα. Μερικά βασικά δεδομένα

Του Δημήτρη Κωσταντακόπουλου

Το Αιγαίο είναι μοναδικό κλιματικό, αισθητικό, ιστορικό, αρχαιολογικό και πολιτιστικό μνημείο όλης της ανθρωπότητας, που η Ιστορία “ανέθεσε” τη φύλαξή του στον ελληνικό λαό

Η απαξίωση των ελληνικών νησιών

Του Θοδωρή Τσιμπίδη*

Η ιστορία μιας καταστροφής – Από την αυτονομία στην απόλυτη εξάρτηση 

Αναρωτηθήκαμε ποτέ πώς τα νησιά μας μέσα σε λίγα χρόνια μετατράπηκαν από πρότυπα διαχείρισης και αυτάρκειας σε απόλυτα εξαρτημένους τόπους, χωρίς πρωτογενή παραγωγή, αλλά και χωρίς πόσιμο νερό τα περισσότερα από αυτά; Αξιοσημείωτο είναι ότι τότε, πολλές φορές τα καράβια μπορεί να μην προσέγγιζαν τα νησιά ακόμα και για πολλές εβδομάδες, γεγονός που δεν επηρέαζε την επάρκεια σε αγαθά και την καθημερινότητα των νησιωτών.

Οσοι ζήσαμε στα νησιά τις δεκαετίες του 1960-1970 ή και νωρίτερα, έστω και σε νεαρή ηλικία, προλάβαμε να βιώσουμε το τέλος της περιόδου της πρότυπης αυτονομίας που για χιλιάδες χρόνια χαρακτήριζε το Αιγαίο.

Το Αιγαίο και τα ψάρια του, τα κανόνια και το κρέας τους

Του Γιάννη Κιμπουρόπουλου

Με το παρόν επιχειρείται εισπήδησις, που θα έλεγαν και οι ιεράρχες, αν δεν είχαν μπλέξει τα άμφια με τα φισεκλίκια, διχασμένοι ανάμεσα στο εθνικοπατριωτικό σάλπισμα υπέρ βωμών και καλωδίων και στον εξορκισμό του ενσαρκωμένου σε λοιμωξιολόγο εξαποδό, ο οποίος παραπλανά τους πιστούς ότι ο Covid-19 μεταδίδεται με την αγία λαβίδα στη θεία μετάληψη – θου Κύριε. Αλλά, πράγματι, το πόνημα αποτελεί εισπήδηση, όχι με την έννοια του εκκλησιαστικού πρωτοκόλλου, αλλά με την οπτική της ναυτοσύνης και δη στην πειρατική εκδοχή της. Εισπήδηση λοιπόν, κανονικό ρεσάλτο δηλαδή, στα πεδία της θαλάσσιας πολιτικο-στρατιωτικής διπλωματίας, όπου πέφτει άγριο πήδημα, στα όρια του βιασμού της κοινής λογικής και του πολιτικού ρεαλισμού.

Αιγαίο και νησιά Σπράτλι: Οι ομοιότητες με μία διεκδίκηση υφαλοκρηπίδας πολλά χιλιόμετρα μακριά

Tου Άρη Χατζηστεφάνου

Καθώς ο ελληνικός και ο τουρκικός στόλος άρχισαν να δοκιμάζουν ο ένας τις αντιδράσεις του άλλου στο Αιγαίο, μια αντιπαράθεση με τρομακτικές ομοιότητες κλιμακωνόταν σε απόσταση 9.500 χιλιομέτρων, στη νότια κινεζική θάλασσα.

Μια αντιπαράθεση από την οποία η Ελλάδα μπορεί να αντλήσει πολύτιμα συμπεράσματα, αν όχι για το πώς να αναπτύσσει τις ναυτικές τις δυνάμεις, τουλάχιστον για το ποιοι πρέπει και δεν πρέπει να είναι οι σύμμαχοί της.

Εδώ και δεκαετίες, τουλάχιστον έξι χώρες (Κίνα, Ταϊβάν, Βιετνάμ, Φιλιππίνες, Μαλαισία και Μπρουνέι) διεκδικούν απόλυτη κυριαρχία (ή κυριαρχικά δικαιώματα) σε όλα ή μερικά από τα νησιά και τις νησίδες Σπράτλι. Πρόκειται για ένα σύμπλεγμα βραχονησίδων και μικροσκοπικών νησιών που θεωρητικά δεν θα τα γνώριζε κανείς εάν δεν είχαν την «ατυχία» να βρίσκονται πάνω σε ένα από τα μεγαλύτερα εμπορικά περάσματα του πλανήτη και κοντά σε κοιτάσματα πετρελαίου.

Όπως εύκολα καταλαβαίνει κανείς, αν οι ελληνοτουρκικές διαφορές φαντάζουν σύνθετες στα μάτια ενός μη ειδικού, οι ταυτόχρονες διεκδικήσεις έξι χωρών για τα Σπράτλι θα μπορούσαν να οδηγήσουν και τους μεγαλύτερους διεθνολόγους στα όρια της σχιζοφρένειας. Αρκεί να σκεφτεί κανείς τι συμβαίνει κάθε φορά που ένα ωκεανογραφικό σκάφος ή ακόμη και η βάρκα ενός ψαρά διασχίζουν μια περιοχή όπου κάθε χώρα έχει διαφορετικές διεκδικήσεις χωρικών υδάτων, υφαλοκρηπίδας και Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης.

Τα «Μαύρα πλοία»: οι πειρατές του Βορείου Αιγαίου

Του Σπύρου Αλεξίου

Ένα εξόφθαλμο, αντιεπιστημονικό και τελικά σοβινιστικό χαρακτηριστικό της επίσημης ιστορίας είναι η απόκρυψη γεγονότων που αλλοιώνουν το «εθνικό αφήγημα». Η λογική της αγιοποίησης των «δικών μας» δεν μπορεί να ανεχτεί άλλο χρώμα από το λευκό της αγνότητας, κάθε γκρίζα ή μαύρη πινελιά είναι εξοβελιστέα. Κραυγαλέο παράδειγμα είναι η αποσιώπηση της πειρατικής δράσης και του λαθρεμπορίου που ανέπτυξαν Έλληνες, ειδικά στις αρχές του 19ου αιώνα. Συναγωνίστηκαν, και συχνά ξεπέρασαν τους πειρατές της Βόρειας Αφρικής με πρωταγωνιστές μετέπειτα ήρωες της Ελληνικής Επανάστασης και αξιωματούχους του νεοσύστατου Ελληνικού κράτους. Φυσικά δεν πρέπει να παραγνωρίζουμε τις συνθήκες της εποχής όπως και το γεγονός της διαφορετικότητας των περιπτώσεων. Ενδεικτικά και πολύ διαφορετικά παραδείγματα είναι οι κατ επάγγελμα πειρατές της Μάνης, υπήρχε κι η περίφημη «Μαύρη Μοίρα», ο πειρατικός στόλος του Β. Αιγαίου.

Ελληνοτουρκικά (και) σκάνδαλα – Το δέντρο των Εξεταστικών και το πυρπολημένο δάσος στο Αιγαίο

του Δημήτρη Μηλάκα

Αναζητώντας κάποιος τις λέξεις για να περιγράψει την εσωτερική πολιτική κατάσταση της χώρας, σε συνδυασμό με τη σαφέστατα στοιχειοθετημένη τουρκική απειλή με την οποία βρίσκεται αντιμέτωπη, δεν θα μπορούσε παρά να επαναλάβει ότι «το λυπηρό παράδοξο σε ακροσφαλείς ιστορικές καταστάσεις συνοδευόμενες από διάχυτα παρακμιακά φαινόμενα είναι ότι η στρατηγική σκέψη θολώνει όσο εντονότερα τη χρειάζεται ένα έθνος».

Αυτά διαπίστωνε ο μέγιστος διανοητής Παναγιώτης Κονδύλης στο επίμετρο του βιβλίου του «Θεωρία Πολέμου» με τίτλο «Ελληνοτουρκικός Πόλεμος» (Θεμέλιο, 1997) και συνέχιζε:

Συνεκμετάλλευση στο Αιγαίο: μια ιδέα από τα παλιά

Του Δημήτρη Μηλάκα

Τις προηγούμενες μέρες μία αναφορά του Θάνου Ντόκου, ακαδημαϊκού και αναπληρωτή συμβούλου εθνικής ασφάλειας της κυβέρνησης Μητσοτάκη περί ενδεχόμενης ελληνοτουρκικής συνεκμετάλλευσης στο Αιγαίο, έφερε και πάλι στο προσκήνιο μια παλιά ιδέα για τη διευθέτηση των ελληνοτουρκικών σχέσεων και την αποκατάσταση της εύρυθμης λειτουργίας της νοτιοανατολικής πτέρυγας της ΝΑΤΟικής συμμαχίας. Στη βάση αυτής της αμερικανικής, θα πρέπει να σημειώσουμε, ιδέας επιχειρήθηκε δύο φορές στο παρελθόν η «διανομή» του Αιγαίου. Το 1991 και το 2003 οι κυβερνήσεις του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη και του Κώστα Σημίτη επιχείρησαν αλλά δεν κατάφεραν να υλοποιήσουν τα σχέδια της Ουάσιγκτον. Σκοπεύει άραγε η σημερινή κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη να αναλάβει το ρίσκο μιας τρίτης προσπάθειας;

Τον Απρίλιο του 1991 ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης είναι ήδη έναν χρόνο πρωθυπουργός και η Ουάσιγκτον αναλαμβάνει πρωτοβουλία για τη διευθέτηση των ελληνοτουρκικών. Αφετηρία της πρωτοβουλίας αποτελεί το τηλεγράφημα του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών προς τις αμερικανικές πρεσβείες σε Αθήνα και Άγκυρα. Στο έγγραφο (έχει δημοσιευθεί στο βιβλίο «Η απόρρητη ιστορία του Αιγαίου», από τις εκδόσεις Το Ποντίκι) διαβιβάζονται σαφείς οδηγίες στους πρεσβευτές Σωτήρχο (στην Αθήνα) και Αμπράμοβιτς (στην Άγκυρα) για τον τρόπο με τον οποίο θα μεθοδευτεί η διαδικασία. Αξίζει τον κόπο να δούμε κάποια σημεία του αμερικανικού απόρρητου τηλεγραφήματος, ειδικά αυτά που συνοψίζουν την ιδέα της συνεκμετάλλευσης.

Ένα δυστοπικό μυθιστόρημα στα νησιά του Αιγαίου

του Γιάννη Μακριδάκη

Σε κάποιο δυστοπικό μυθιστόρημα ένα τεράστιο θορυβώδες ντρόουν δεν αφήνει τον πληθυσμό μιας πόλης να κοιμηθεί τις νύχτες επειδή περιπολεί από πάνω τους για να αποτρέψει πρόσφυγες και μετανάστες να αποβιβαστούν σε αυτήν, παρ’ όλα αυτά όμως αποβιβάζονται κατά εκατοντάδες καθημερινά, μιας που η δική τους ζωή είναι ήδη μια δυστοπία και ελπίδα έχουν μόνο με την προσφυγιά.

Ο εφιάλτης της Αθήνας – Μια ανάσα χωρίζει την Άγκυρα από τις έρευνες στο Καστελλόριζο

Του Δημήτρη Μηλάκα

Πριν από δύο εβδομάδες η «Καθημερινή της Κυριακής» μετέφερε στο πρώτο της θέμα πληροφορίες οι οποίες περιγράφουν τον μεγαλύτερο εφιάλτη της Αθήνας. Σύμφωνα με το δημοσίευμα της «Καθημερινής», η κρατική εταιρεία πετρελαίου της Τουρκίας ζήτησε από το τουρκικό Γενικό Επιτελείο Ναυτικού να μεριμνήσει ώστε με ασφάλεια να διεξαχθούν έρευνες για υδρογονάνθρακες στη θαλάσσια περιοχή ανάμεσα σε Ρόδο και Καστελλόριζο.

Με αυτό το εφιαλτικό σενάριο ζουν η Αθήνα και το πολιτικό της σύστημα από την άνοιξη του 2012. Τότε η τουρκική Βουλή, με νόμο ο οποίος δημοσιεύτηκε στην τουρκική Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, παραχώρησε τη θαλάσσια περιοχή ανάμεσα σε Ρόδο και Καστελλόριζο στην κρατική εταιρεία πετρελαίου. Από τότε στο ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών γνωρίζουν ότι το μόνο που μας χωρίζει από μια μείζονα ελληνοτουρκική κρίση είναι μια πολιτική απόφαση της Άγκυρας, με την οποία θα δώσει τη διαταγή να ξεκινήσουν οι έρευνες στην εν λόγω περιοχή.

«Αλληλεγγύη» με το αζημίωτο

Του Μπάμπη Συριόπουλου

Ανταγωνισμοί: Στο πλευρό της Κύπρου δηλώνει η ΕΕ, οι πολυεθνικές παίρνουν τα κοιτάσματα 

Όλοι μιλούν για το διεθνές δίκαιο, αλλά τελικά ενδιαφέρονται για να μονοπωλήσουν τις πιθανές ενεργειακές πηγές. Ανεβαίνει το θερμόμετρο της πολεμικής απειλής.

Σοβαρή όξυνση των ανταγωνισμών για τους υδρογονάνθρακες καταγράφονται το τελευταίο διάστημα στην Ανατολική Μεσόγειο, αυξάνοντας τον κίνδυνο θερμού επεισοδίου. Η Τουρκία έχει στείλει το πλωτό γεωτρύπανο «Φατίχ» («Πορθητής») δυτικά της Κύπρου. Επίσης έχουν σταλεί το ερευνητικό πλοίο «Barbaros» καθώς και δέκα τουρκικά πολεμικά. Ο πρόεδρος Ερντογάν διακήρυξε την απόφαση της Τουρκίας να προχωρήσει σε γεωτρήσεις, από τις οποίες θα ωφεληθεί «όλος ο λαός της Κύπρου, και στο νότο και στο βορρά», ενώ ο υπουργός Εξωτερικών Μεχμέτ Τσαβούσογλου δήλωσε ότι θα σταλεί και το άλλο τουρκικό γεωτρύπανο στην περιοχή για γεωτρήσεις.

Πώς η Ελλάδα μπορεί να γίνει αναλώσιμος στρατιώτης στην πρώτη γραμμή ενός βρώμικου πολέμου

Του Άρη Χατζηστεφάνου

«Τους κάναμε μια πρόταση την οποία δεν μπορούν να αρνηθούν». Η περίφημη φράση από την ταινία ο Νονός θα μπορούσε να περιγράψει αρκετά από τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στο νέο νομοσχέδιο που κατατέθηκε στο Κογκρέσο για την στρατιωτική και ενεργειακή συνεργασία των ΗΠΑ με την Ελλάδα και την Κύπρο.

Αριστοτεχνικά περιτυλιγμένη, σε μια υποτιθέμενη «επίθεση φιλίας», κρύβεται η προσπάθεια των ΗΠΑ να αυξήσουν τις πωλήσεις όπλων στις δυο χώρες (για να αντισταθμίσουν αναμενόμενες απώλειες από την Τουρκία), να προωθήσουν τα συμφέροντα αμερικανικών εταιρειών στην εκμετάλλευση πετρελαίου και φυσικού αερίου στην περιοχή αλλά και να αυξήσουν την επιρροή στα μέσα ενημέρωσης σε Ελλάδα και Κύπρο. Προκειμένου να χρυσώσει το χάπι, το νομοσχέδιο υποτίθεται ότι μετατρέπει τις ΗΠΑ σε προστάτη των δυο χωρών, αίροντας το εμπάργκο πώλησης όπλων στην Κυπριακή Δημοκρατία και παρεμβαίνοντας στο θέμα των τουρκικών παραβιάσεων στο Αιγαίο.

Γκρεμίζουν(;) όσα οι ίδιοι έχτισαν – Στις ΗΠΑ «νομοθετούν» νέα κατάσταση σε Αιγαίο

Του Δημήτρη Μηλάκα

Σύμφωνα με τα «μαντάτα» που έρχονται από την Ουάσιγκτον, «με ένα διακομματικό νομοσχέδιο “πακέτο”, που τοποθετεί την Ελλάδα στο επίκεντρο του στρατηγικού ενδιαφέροντος των ΗΠΑ, οι Αμερικανοί γερουσιαστές Μπομπ Μενέντεζ (Δημοκρατικός) και Μάρκο Ρούμπιο (Ρεπουμπλικανός) επιδιώκουν να παγιώσουν το ενδιαφέρον της αμερικανικής διπλωματίας για την Ανατολική Μεσόγειο».

Επειδή κάποιοι παραδοσιακοί αλλά και άλλοι όψιμοι εγχώριοι οπαδοί της μετατροπής της χώρας σε αμερικανικό προτεκτοράτο έχουν ήδη αρχίσει να πανηγυρίζουν ζητωκραυγάζοντας υπέρ της ελληνοαμερικανικής στρατηγικής σχέσης, αξίζει τον κόπο να δούμε προσεκτικά ποια ακριβώς είναι η κατάσταση στην περιοχή και για ποιους λόγους θέλουν να «αλλάξουν» οι Αμερικανοί.

Διάλογος κωφών – Η Αθήνα προσπαθεί να κατευνάσει την τουρκική νευρικότητα

Του Δημήτρη Μηλάκα

Στην Αθήνα κυκλοφορούν πληροφορίες για την αναζήτηση ημερομηνιών προκειμένου να πραγματοποιηθεί επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού και υπουργού Εξωτερικών Αλέξη Τσίπρα στην Άγκυρα. Ωστόσο, πέρα από τις κατάλληλες ημερομηνίες, οι οποίες αναζητούνται μέσα στον Δεκέμβριο, λίγο μετά την επίσκεψη του πρωθυπουργού στη Μόσχα, αυτό που (θα έπρεπε να) είναι το ζητούμενο έχει να κάνει με την ατζέντα και το περιεχόμενο της συνάντησης Τσίπρα – Ερντογάν, εφόσον αυτή τελικά πραγματοποιηθεί.

Σύμφωνα τουλάχιστον με τις διαθέσεις που εκπέμπει η τουρκική πλευρά, ο μόνος σκοπός που μπορεί να έχει μια τέτοια συνάντηση είναι η προσπάθεια κατευνασμού της τουρκικής νευρικότητας, την οποία θα υποχρεωθεί να αναλάβει ο Αλέξης Τσίπρας. Κι αυτό γιατί το τελευταίο διάστημα, ειδικά μετά τη δημοσιοποίηση από τον τέως υπουργό Εξωτερικών Νίκο Κοτζιά των ελληνικών προθέσεων για την επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 μίλια (κατ’ αρχάς στο Ιόνιο), η τουρκική ηγεσία σύσσωμη έχει ανεβάσει τους τόνους και υπενθυμίζει την εξουσιοδότηση της τουρκικής Βουλής προς την όποια κυβέρνηση της χώρας να κηρύξει πόλεμο αν η Ελλάδα ασκήσει το νόμιμο δικαίωμά της.

Ελληνοτουρκικά: Ο …Τραμπ να βάλει το χέρι του (; )

Του Δημήτρη Μηλάκα

Η ελληνική κυβέρνηση βρίσκεται ήδη υποχρεωμένη να βρει απάντηση σε μια– εδώ και καιρό διατυπωμένη– δύσκολη ερώτηση; Τι θα πράξει στην περίπτωση που η Αγκυρα αμφισβητήσει έμπρακτα τα δικαιώματα σε υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ του Καστελόριζου;

Το εν λόγω ερώτημα αυτές τις μέρες από υπόθεση εργασίας τείνει να μετατραπεί σε επικίνδυνη πραγματικότητα την οποία καλείται να αντιμετωπίσει η Αθήνα.

Κι αυτό γιατί το τουρκικό ερευνητικό σκάφος Barbaros με συνοδεία πολεμικών τουρκικών πλοίων κάνει βόλτες στο σημείο όπου εφάπτονται οι ΑΟΖ Κύπρου-Αιγύπτου και η ελληνική (Καστελόριζο) υφαλοκρηπίδα!

«Παγίδα» 12 μιλίων

Του Δημήτρη Μηλάκα

Οι πληροφορίες που έχει το «Ποντίκι» σχετικά με την ετοιμότητα της Ελλάδας να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 ναυτικά μίλια προσθέτουν μια ακόμη παράμετρο στην ακατανόητη πρόωρη δημόσια ανακοίνωση του θέματος από τον Νίκο Κοτζιά κατά την τελετή παράδοσης – παραλαβής του υπουργείου Εξωτερικών.

Σύμφωνα με πληροφορίες, λοιπόν, η ελληνική κυβέρνηση έχει εδώ και τουλάχιστον έναν χρόνο δεχτεί την ισχυρή προτροπή μεγάλων διεθνών χρηματοοικονομικών κύκλων προκειμένου να προχωρήσει σε μια αποφασιστική κίνηση (επέκταση των χωρικών υδάτων, κατά κύριο λόγο νότια της Κρήτης), προκειμένου να ξεκλειδώσουν και να επιταχυνθούν οι διαδικασίες για τη δραστηριοποίηση των πετρελαϊκών εταιρειών και να κινηθούν τα τεράστια τραπεζικά κεφάλαια που απαιτούνται.

Οι εν λόγω παροτρύνσεις συνδέθηκαν με μεγάλες υποσχέσεις για την αλλαγή του κλίματος των αγορών και τη ροή επενδυτικών κεφαλαίων προς τη χώρα προς ανταμοιβή αυτής της κυβερνητικής αποφασιστικότητας.

Καραμπόλα Κοτζιά στα ελληνοτουρκικά – Ο Τσίπρας τρέχει να μαζέψει την πεπονόφλουδα

Του Δημήτρη Μηλάκα

Θέμα το οποίο η ελληνική κυβέρνηση δεν ήταν προετοιμασμένη να αντιμετωπίσει αυτήν την περίοδο άνοιξε με τις δηλώσεις του, φεύγοντας από το υπουργείο Εξωτερικών, ο Νίκος Κοτζιάς. Οι τοποθετήσεις του τέως υπουργού για την υποτιθέμενη ετοιμότητα της Αθήνας να προχωρήσει με την υπογραφή προεδρικών διαταγμάτων στην επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια, όπως σημειώνουν έμπειροι διπλωμάτες, υπήρξαν ατυχείς καθώς η άκαιρη και δίχως προετοιμασία δημοσιοποίηση προθέσεων θα υποχρεώσει την κυβέρνηση να αναδιπλωθεί.

Ήδη μετά την πρώτη σύσκεψη του Αλέξη Τσίπρα με την ιδιότητα (και) του υπουργού Εξωτερικών αποφασίστηκε, ύστερα από ενδελεχή συζήτηση, ο τρόπος διαχείρισης της ζημιάς που προκάλεσε η εκτός τόπου και χρόνου ανακοίνωση του τέως υπουργού Εξωτερικών. Ο Νίκος Κοτζιάς κατά την τελετή παράδοσης – παραλαβής είχε υποστηρίξει ότι όλα είναι έτοιμα για τη σταδιακή επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων στο Ιόνιο από τα Διαπόντια νησιά μέχρι τα Αντικύθηρα. Για την επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων, σύμφωνα με όσα είχε πει ο τέως υπουργός, αρκεί μια υπογραφή στα έτοιμα προεδρικά διατάγματα από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.

Μονοπώλιο η Τράπεζα Πειραιώς στις ακτοπλοϊκές γραμμές Β. Αιγαίου

Του Νίκου Μανάβη

Με την εξαγορά της Hellenic Seaways από την Group Attica, δημιουργήθηκε ένα ιδιωτικό μονοπώλιο στις ακτοπλοϊκές συνδέσεις Βορείου Αιγαίου. Μεγάλοι χαμένοι οι νησιώτες, οι επισκέπτες των νησιών και οι ναυτικοί και μεγάλη κερδισμένη η Τράπεζα Πειραιώς.

Έχει ήδη επιβληθεί μείωση στις ταχύτητες των πλοίων και σημαντική αύξηση στις τιμές των εισιτηρίων

Πρόσφατα ολοκληρώθηκε η εξαγορά της Hellenic Seaways από την Group Attica, δύο ακτοπλοϊκοί όμιλοι που ελέγχονται από την Τράπεζα Πειραιώς. Η «πώληση» του ποσοστού της Τράπεζας Πειραιώς στην Hellenic Seaways ήταν μνημονιακή υποχρέωση για την απαλλαγή της από μη τραπεζικές και χρηματοοικονομικές δραστηριότητες. Η δήθεν πώληση είναι μια ακόμη απόδειξη πως κυβέρνηση-ΕΕ και ΔΝΤ υπάρχουν για να εξυπηρετούν τα συμφέροντα των μονοπωλιακών ομίλων. Στις ακτοπλοϊκές συνδέσεις του Βορείου Αιγαίου δημιουργήθηκε ένα απόλυτα συμπαγές ιδιωτικό μονοπώλιο. Η Τράπεζα Πειραιώς με δάνεια στην εταιρεία και δάνεια σε μετόχους ελέγχει και την ΑΝΕΚ, η τελευταία έχει δημιουργήσει κοινοπραξία με την Group Attica και δραστηριοποιούνται από κοινού.

Μέχρι πριν μια διετία στην διοίκηση της Τράπεζας Πειραιώς συμμετείχε ο αντιπρόεδρος της Aegean Airlines Ευτύχης Βασιλάκης. Ίσως αυτό να εξηγεί γιατί ποτέ δεν υπήρξε ανταγωνισμός μεταξύ ακτοπλοϊκών και αεροπορικών εταιρειών.

Όσοι γνωρίζουν πρόσωπα και πράγματα στην ακτοπλοϊκό κλάδο αναφέρουν ότι ο πραγματικός κερδισμένος είναι τα ελληνικά διυλιστήρια και οι εταιρείες εμπορίας ναυτιλιακών καυσίμων. Διότι η καθαρή τιμή πώλησης των ναυτιλιακών καυσίμων στις ακτοπλοϊκές εταιρείες είναι πολύ υψηλότερη από τις τιμές στις άλλες χώρες της ανατολικής Μεσογείου. Να σημειωθεί ότι σχεδόν το 60% του κόστους της λειτουργίας ενός πλοίου αφορά τα καύσιμα του. Φυσικά η δημιουργία του μονοπωλίου δημιουργεί κέρδη για την Attica Group αλλά και για την Τράπεζα Πειραιώς.

Χαμένοι είναι οι νησιώτες, οι επισκέπτες των νησιών και οι ναυτικοί. Οι ναυτικοί μετά το 2010 είδαν να μειώνονται οι μισθοί τους, οι συνθέσεις των πληρωμάτων στα πλοία (δηλαδή περισσότεροι άνεργοι), να εντατικοποιείται η εργασία τους σε σημείο που να μην τους μένει ελεύθερος χρόνος. Όλα τα παραπάνω θεσπίστηκαν επί των ημερών των μνημονιακών κυβερνήσεων ΝΔ-ΠΑΣΟΚ, μαζί με την ΔΗΜΑΡ και το ΛΑΟΣ. Η επίσης μνημονιακή κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ δεν πήρε πίσω καμία από αυτές της ρυθμίσεις και συνέχισε με μεγαλύτερη ένταση την κατεδάφιση του Ναυτικού Απομαχικού Ταμείου (ΝΑΤ).

Το ιδιωτικό μονοπώλιο στις ακτοπλοϊκές συνδέσεις Βορείου Αιγαίου (ολιγοπώλιο στις συνδέσεις όλου του Αιγαίου) έχει ήδη επιβάλει μείωση στις ταχύτητες που κινούνται τα πλοία και αύξηση στις τιμές των εισιτηρίων. Επίσης έχει απαιτήσει και έχει πάρει επιδοτήσεις για απίθανους λόγους.  Για παράδειγμα το πλοίο «Νήσος Σάμος» για να πάρει επιδότηση 20.000 ευρώ ανά ταξίδι προσεγγίζει τις Οινούσες και τα Ψαρά. Τις μέρες που πραγματοποιεί αυτές τις προσεγγίσεις το δρομολόγιο από την Μυτιλήνη ως τον Πειραιά διαρκεί ως και 14 ώρες. Μετά την μείωση της ταχύτητας των πλοίων το ταξίδι από τον Πειραιά στην Μυτιλήνη (με προσέγγιση μόνο στη Χίο) διαρκεί από 11 ως 12 ώρες. Τα συμβατικά πλοία που υπάρχουν στην Ελλάδα μπορούν να πραγματοποιούν το δρομολόγιο σε 8 με 9 ώρες. Το φθηνότερο εισιτήριο στην ίδια γραμμή είναι 49 ευρώ. Στα τέλη της δεκαετίας του 1990 το εισιτήριο για τις ίδιες ώρες ταξιδιού ήταν στα 30 ευρώ.

Το «Εξπρές Πήγασος», ένα ημεροπλοίο, στο οποίο προστέθηκαν μερικές καμπίνες, αναχωρεί στις 9 το βράδυ από το Λαύριο και φθάνει στον Αϊ Στράτη στις 4.30 το πρωί. Τους καλοκαιρινούς μήνες στο δρομολόγιο προστίθεται και η προσέγγιση στα Μεστά της Χίου. Έτσι το ταξίδι από το Λαύριο στον Αϊ Στράτη διαρκεί 11,5 ώρες. Το «Νήσος Μύκονος» που εξυπηρετεί την άγονη γραμμή Καβάλα-νησιά Βορείου Αιγαίου εξυπηρετεί και την γραμμή Σάμου-Ικαρίας, παράλληλα περνάει από Σύρο και Μύκονο. Ένα κυκλικό δρομολόγιου του πλοίου -αυτή την περίοδο- περιλαμβάνει την προσέγγιση σε 23 λιμάνια. Το καλοκαίρι του 2017 είχαν καταγραφεί πολύ μεγάλες καθυστερήσεις στις αφίξεις και τις αναχωρήσεις στο λιμάνι της Καβάλας. Όταν η Ναυτιλιακή Εταιρεία Λέσβου (ΝΕΛ) εφάρμοζε για πρώτη φορά αυτούς τους σχεδιασμούς δρομολογίου ξεσηκώνονταν πανελλαδικός σάλος. Τώρα που τις γραμμές τις εξυπηρετεί μια εταιρεία της Τράπεζα Πειραιώς δεν υπάρχει καμία αντίδραση ή καταγράφονται ορισμένες υποτονικές διαμαρτυρίες από ορισμένους τοπικούς παράγοντες των νησιών.

Δημιουργία κρατικού φορέα ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών

Η λύση για τις ακτοπλοϊκές συνδέσεις των νησιών είναι η απαλλοτρίωση των ακτοπλοϊκών εταιρειών και των στόλων τους. Το ίδιο πρέπει να γίνει και με τα ναυπηγεία, ώστε να δημιουργηθεί κρατικός φορέας ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών που θα εξυπηρετεί τις ανάγκες των νησιωτών. Αυτός ο φορέας θα έχει την δυνατότητα να προσφέρει δωρεάν μεταφορά των επιβατών. Οι δυνάμεις της αντικαπιταλιστικής αριστεράς στο Βόρειο Αιγαίο από το 2010 έχουν διατυπώσει συγκεκριμένη πρόταση για το ζήτημα και αγωνίζονται για την υλοποίηση της.

Η κυβερνητική υπόσχεση ότι θα δοθούν φέτος 50 εκατ. ευρώ για την εφαρμογή του μεταφορικού ισοδύναμου σε μικρά νησιά κάτω των 1.000 κατοίκων, δεν είναι τίποτα άλλο παρά στάχτη στα μάτια των νησιωτών και μια γενναία πριμοδότηση των εφοπλιστών της ακτοπλοΐας.

ΠΡΙΝ

Επιβολή τετελεσμένων σε Αιγαίο- Κύπρο

Του Σπύρου Παναγιώτου

Οι «φόβοι» του Αμερικανού πρέσβη στην Αθήνα επιβεβαιώθηκαν πολύ γρηγορότερα του αναμενόμενου. Ήταν τέλη Γενάρη όταν ο Τζέφρι Πάιατ δήλωνε σε συνέντευξή του στον ΣΚΑΪ: «Η ανησυχία μας, ο φόβος μου, είναι το ατύχημα. Γιατί όσο έχετε αυτά τα φονικά περίπλοκα στρατιωτικά συστήματα, λειτουργώντας τα το ένα δίπλα στο άλλο, υπάρχει πάντα ο κίνδυνος ενός φοβερού ατυχήματος, το οποίο φυσικά θα προκαλέσει μεγάλες επιπλοκές στη σχέση σας».

Βέβαια η «μαντεψιά» του πρέσβη δεν επιβεβαιώθηκε ως προς το «ατύχημα». Γιατί αυτά που συμβαίνουν σε Αιγαίο και Κύπρο κάθε άλλο παρά ατύχημα είναι. Θυμίζουμε ότι οι προειδοποιήσεις κορυφαίου συμβούλου του Ερντογάν («θα σπάσουμε τα πόδια σε υπουργούς και πρωθυπουργό αν επιχειρήσουν να πατήσουν πόδι στα Ίμια») μετατράπηκαν σε «αγγίγματα» μεταξύ σκαφών των δύο χωρών, για να καταλήξουν σε διεμβολισμό ελληνικού σκάφους, με προφανή στόχο να υπάρχουν θύματα ή και βύθιση. Είναι βέβαιο ότι η τουρκική πλευρά είχε έτοιμα στρατιωτικά σενάρια και σχέδια σε κάθε περίπτωση. Ποιος μπορεί να ισχυριστεί ότι υπήρχε στοιχειώδης προετοιμασία και ετοιμότητα από την ελληνική πλευρά;

Αιγαίο χωρίς σύνορα

του Δημήτρη Μήλακα

Στην Αθήνα (κυβέρνηση και αξιωματική αντιπολίτευση) εξακολουθούν να κλείνουν τα μάτια και να υποτιμούν την τουρκική συστηματική και επίμονη υπενθύμιση ότι στο Αιγαίο δεν υπάρχουν σύνορα, καθώς είναι διάσπαρτο από νησιά και νησίδες αδιευκρίνιστης κυριαρχίας.
Έχουν, προφανώς, τα δύο εν λόγω κόμματα εξουσίας σπουδαιότερη δουλειά να κάνουν: να διεκδικήσουν την εύνοια των δανειστών για το ποιο από τα δύο είναι ικανότερο να κάνει τη δουλειά που λεπτομερώς καταγράφεται στα μνημόνια με τα οποία κυβερνάται η χώρα…

Εν τω μεταξύ, η Άγκυρα εξακολουθεί ολοένα και πιο συχνά να υπενθυμίζει τις θέσεις της, οι οποίες διατυπώνονται ανελλιπώς από την κρίση των Ιμίων, τον Ιανουάριο του 1996, μέχρι και σήμερα. Η τουρκική θέση, όπως συνοψίζεται στο βιβλίο – Βίβλο για την τουρκική διπλωματία και τη δημόσια διοίκηση, που έχει εκδοθεί το 2001 υπό την αιγίδα του τουρκικού Γενικού Επιτελείου Ναυτικού – «Το θεμελιώδες πρόβλημα του Αιγαίου» συνοψίζεται ως εξής:

ΝΑΥΜΑΧΙΕΣ ΣΤΟ ΑΙΓΑΙΟ: ΤΟ «ΓΕΓΟΝΟΣ» ΔΕΝ ΕΠΕΤΑΙ, ΑΛΛΑ ΠΡΟΗΓΕΙΤΑΙ ΤΩΝ «ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ»…

Στις 17 Φεβρουαρίου ολοκληρώθηκαν οι εργασίες της διήμερης Υπουργικής Συνόδου του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, όπου, μεταξύ άλλων, αποφασίστηκε η συνέχιση τής παρουσίας και της δραστηριοποίησης των νατοϊκών δυνάμεων στο Αιγαίο με αιχμή του δόρατος την αντιμετώπιση της προσφυγικής «κρίσης».

Ο υπουργός Αμύνης Π. Καμμένος έσπευσε να δηλώσει την ικανοποίησή του:

«Αποτελεί σημαντική εθνική επιτυχία η απόφαση του Συμβουλίου Υπουργών Άμυνας των χωρών-μελών του ΝΑΤΟ για τη συνέχιση της επιχείρησης SΝΜG-2 στο Αιγαίο, παρά τις διαφωνίες της Τουρκίας. Η απόλυτη πλειοψηφία των υπουργών Άμυνας, με εξαίρεση την Τουρκία, δέχθηκε ότι η επιχείρηση αυτή είναι επιτυχημένη. Η ανακοπή των προσφυγικών ροών, με την παρουσία των πλοίων του ΝΑΤΟ, θα συνεχιστεί όσο υπάρχουν ακόμα υποψήφιοι παράνομοι μετανάστες ή και πρόσφυγες από την άλλη πλευρά του Αιγαίου, οι οποίοι θέλουν να περάσουν προς την Ευρώπη. Έθεσα το θέμα των 15.000 προσφύγων, αλλά και μεταναστών, που βρίσκονται στα ελληνικά νησιά, ζητώντας την επιτάχυνση των διαδικασιών και την παραμονή των δυνάμεων. Έγινε αποδεκτό από το Συμβούλιο Υπουργών και θέλω να ευχαριστήσω ιδιαίτερα τους συναδέλφους υπουργούς Άμυνας του ΝΑΤΟ για την αποδοχή των ελληνικών θέσεων».

Στρατηγικό κενό

Του Δημήτρη Μηλακα

Με «κενό» στρατηγικής, η χώρα στροβιλίζεται στην τουρκική δίνη, η οποία εκδηλώνεται με ιδιαίτερη και κλιμακούμενη ένταση στο Αιγαίο. Παρότι οι στόχοι της Άγκυρας διατυπώνονται με σαφήνεια και έμπρακτα σε καθημερινή βάση, η Αθήνα (κυβέρνηση και αντιπολίτευση) πελαγοδρομεί αδυνατώντας να πιστέψει (και να αντιμετωπίσει) τη συντεταγμένη, μεθοδική και έμπρακτη αμφισβήτηση ελληνικών εδαφών από την Τουρκία.

Η υιοθέτηση μιας αναθεωρητικής (της Συνθήκης της Λωζάννης) πολιτικής από την κυβέρνηση του Ταγίπ Ερντογάν αποτελεί στρατηγική επιλογή (στροφή) της για δύο λόγους:

• Ο πρώτος σχετίζεται με τις εσωτερικές συμμαχίες του Ερντογάν προκειμένου να εξασφαλίσει τη νίκη στο επικείμενο δημοψήφισμα του Απριλίου για την αλλαγή του Συντάγματος, που θα του αναγνωρίσει υπερ-εξουσίες.
• Ο δεύτερος λόγος έχει να κάνει με τη γενικότερη ανακατανομή ισχύος στην ευρύτερη περιοχή, όπου η Τουρκία διεκδικεί ρόλο περιφερειακής «υπερ-δύναμης».

Σε Αιγαίο μετατρέπεται ολόκληρη η Μεσόγειος

Του Σπύρου Παναγιώτου

Νέα φάση εκβιασμών και αδιεξόδων στο προσφυγικό

Στην τελευταία συζήτηση των πολιτικών αρχηγών στη Βουλή ο πρωθυπουργός Α. Τσίπρας εμφανίστηκε ιδιαίτερα ικανοποιημένος, γιατί με «υπομονή» και «συνεργασία» με την Ε.Ε. οι προσφυγικές ροές στο Αιγαίο έχουν μειωθεί σημαντικά μετά την εφαρμογή της συμφωνία Ε.Ε.- Τουρκίας.

Πλήρες αδιέξοδο με «γκρίζα συμφωνία»

του Σπύρου Παναγιώτου

Ανατολίτικα παζάρια με τη χώρα απέραντο hot spot

Πανηγυρίζει η Ευρώπη των 28 γιατί μετά από μαραθώνιες διαβουλεύσεις και αναβολές κατέληξε σε συμφωνία με την Τουρκία για τη διαχείριση των προσφυγικών ροών. Μέχρι την ώρα που έκλεισε η ύλη της εφημερίδας δεν είχαν γίνει γνωστές οι λεπτομέρειες της συμφωνίας. Σύμφωνα με όσα ανακοινώθηκαν, η Τουρκία, πέρα από 3 δισ. ευρώ οικονομική βοήθεια, κατάφερε να αποσπάσει το άνοιγμα του Kεφαλαίου 33 για τις ενταξιακές της διαδικασίες όπως και μια γενικόλογη αναφορά για την άρση των περιορισμών διακίνησης των πολιτών της στις χώρες της Ε.Ε.

Κατάφερε, ακόμα, να εγκριθεί η παρουσία Τούρκων αξιωματούχων στα ελληνικά νησιά, ενώ δεν έγινε καμιά αναφορά στις παράνομες απαιτήσεις της στο Αιγαίο. Αποφεύχθηκε, όπως φαίνεται, το άνοιγμα κεφαλαίων που είχε μπλοκάρει η Κύπρος και απειλούσε με veto. Έναντι αυτών, γενικόλογες ήταν και οι δεσμεύσεις της Τουρκίας τόσο για την αποδοχή των παράτυπων μεταναστών στο έδαφος μετά την έναρξη της συμφωνίας όσο και για τον έλεγχο των προσφυγικών ροών μέσω του δικτύου των λαθρεμπόρων.

Ευρωπαϊκό σχέδιο Β

Του Σπύρου Παναγιώτου

“Η Ελλάδα ίσως πρέπει να θυσιαστεί για το καλό της Ε.Ε.”

Ρόμπερτ Φίτσο, πρωθυπουργός Σλοβακίας

Την προηγούμενη βδομάδα υποστηρίχθηκε από το “Δρόμο” η άποψη ότι η πολιτική αυστηρών ελέγχων και κλεισίματος των συνόρων στη ζώνη Σένγκεν δεν ήταν μεμονωμένη κίνηση της Αυστρίας και των χωρών των δυτικών Βαλκανίων. Η ακραία στάση των 4 χωρών του Βίζεγκραντ ήταν προϊόν θέλησης των χωρών της Ε.Ε να επιβάλλουν φραγμούς στα σύνορα τους, συμπεριλαμβανομένων της Γαλλίας και Γερμανίας.

Μια βδομάδα μετά η πολιτική των “κλειστών συνόρων” αποτελεί καθεστώς για τη Ευρώπη. Η συζήτηση και οι σχεδιασμοί έχουν προχωρήσει ήδη σε επόμενο στάδιο. Σήμερα, ομολογείται κυνικά, ότι η Ελλάδα από χώρα υποδοχής, καταγραφής και διακίνησης των προσφυγικών ροών προς την υπόλοιπη Ευρώπη, από χώρα transit, μετατρέπεται σε χώρα προσωρινής φιλοξενίας.

Εφιάλτης η παρουσία του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο

του γιώργου Δελαστίκ

Εφιαλτική είναι η προοπτική για τα εθνικά μας θέματα, από τη στιγμή που η κυβέρνηση Τσίπρα υπέκυψε στη συνδυασμένη γερμανοτουρκική πίεση και συμφώνησε να έρθει στο Αιγαίο πολεμική αρμάδα του ΝΑΤΟ και να εγκατασταθεί εδώ. Ούτε που μπήκαν στον κόπο το Βερολίνο και η Άγκυρα να ενημερώσουν εκ των προτέρων τον Έλληνα πρωθυπουργό για την κοινή τους πρόταση. Δεν χρειαζόταν, άλλωστε, όπως αποδείχτηκε από την εξέλιξη των γεγονότων. Την Τρίτη 9 Φεβρουάριου, μόλις επέστρεψε από το ταξίδι του στην Τεχεράνη, ο Αλέξης Τσίπρας επικοινώνησε τηλεφωνικά με τη Γερμανίδα καγκελάριο, Άνγκελα Μέρκελ, προκειμένου να τον ενημερώσει για τη γερμανοτουρκική πρόταση.

Κατά την κυβερνητική εκπρόσωπο, Όλγα Γεροβασίλη, ο Έλληνας πρωθυπουργός «κατέστησε απολύτως σαφές ότι οποιαδήποτε εμπλοκή του ΝΑΤΟ σε σχέση με το Προσφυγικό θα αφορά αποκλειστικά στα τουρκικά χωρικά ύδατα».