Το άγχος, η αβεβαιότητα και ο φόβος στη σύγχρονη μητρόπολη

Οι κοι­νω­νί­ες των σύγ­χρο­νων με­γα­λου­πό­λε­ων, ε­δραιω­μέ­νες και ορ­γα­νω­μέ­νες σύμ­φω­να με την πα­γκό­σμια χάρ­τα της οι­κο­νο­μι­κής δι­κτα­το­ρί­ας, α­σφυ­κτιού­σες κά­τω α­πό τη διαρ­κώς αυ­ξα­νό­με­νη πί­ε­ση του κρα­τι­κού ζυ­γού, πα­ρου­σιά­ζουν δε­κα­ε­τί­ες τώ­ρα –απ’ ά­κρη σ’ ά­κρη της γης– κά­ποια κοι­νά χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά στην έκ­φρα­ση και τη δρα­στη­ριο­ποί­η­σή τους. Το άγ­χος λοι­πόν, η α­πο­μό­νω­ση, ο φό­βος και η α­βε­βαιό­τη­τα α­πο­τε­λούν α­να­πό­σπα­στα στοι­χεί­α της κα­θη­με­ρι­νό­τη­τας των κα­τα­πιε­σμέ­νων, οι ο­ποί­οι αιώ­νες τώ­ρα υ­φί­στα­νται στο σώ­μα και την ψυ­χή τους τα θε­σμο­θε­τη­μέ­να βα­σα­νι­στή­ρια του κρά­τους και της κάθε μορφής ε­ξου­σί­ας.

Ποιοί εί­ναι ό­μως οι πα­ρά­γο­ντες ε­κεί­νοι και ποιά τα ι­διαί­τε­ρα χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά της λει­τουρ­γί­ας και της μορ­φής των σύγ­χρο­νων κοι­νω­νιών, που ευ­θύ­νο­νται γι’ αυ­τή την κα­τά­στα­ση; Εί­ναι α­να­ντίρ­ρη­το γε­γο­νός ο­τι κρά­τος και κε­φά­λαιο, α­πό­λυ­τα ε­ναρ­μο­νι­σμέ­να προς έ­να κοι­νό σκο­πό, την δια­τή­ρη­ση της κυ­ριαρ­χί­ας τους και την διαιώ­νι­ση της προ­λε­τα­ριο­ποί­η­σης των αν­θρώ­πων, προ­πα­ρα­σκευά­ζουν –μέ­σα α­πό θε­α­μα­τι­κές δια­δι­κα­σί­ες δια­με­σο­λά­βη­σης και α­ντι­στρο­φής της πραγ­μα­τι­κό­τη­τας– τις συν­θή­κες και τα χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά της α­πο­συ­ντι­θε­μέ­νης κα­θη­με­ρι­νό­τη­τας του κα­θε­νός α­πό ε­μάς. Συ­νε­πώς η α­στι­κή κυ­ριαρ­χί­α που ε­δώ και τρεις αιώ­νες πα­ρα­σι­τεί εις βά­ρος των λα­ών μπο­ρεί και κα­τα­νέ­μει σω­στά τους ε­ξα­να­γκα­σμούς τους ο­ποί­ους προ­σπα­θεί να κα­λύ­ψει με το γε­λοί­ο έν­δυ­μα των νό­μων, που προ­στα­τεύ­ουν (ποιούς ά­ρα­γε και α­πό τι;) και βγαί­νουν στο ό­νο­μα των πιο α­προ­κά­λυ­πτων και βρώ­μι­κων ε­ξου­σια­στι­κών ε­πι­τα­γών. Αυ­τές κά­θε φο­ρά εί­τε εί­ναι κοι­νω­νι­κές, εί­τε οι­κο­νο­μι­κές, πο­λε­ο­δο­μι­κές, πο­λι­τι­κές ή α­κό­μα και η­θι­κές υ­πο­βι­βά­ζουν τον άν­θρω­πο σε α­ντι­κεί­με­νο το ο­ποί­ο ή θα εί­ναι κλει­δω­μέ­νο σε κά­ποια φυ­λα­κή (ή ψυ­χια­τρεί­ο) ή θα βρί­σκε­ται στοι­βαγ­μέ­νο κά­που στα κέ­ντρα πα­ρα­γω­γής και κα­τα­νά­λω­σης. Α­λί­μο­νο λοι­πόν αν σε μια τέ­τοια ορ­γά­νω­ση για τη διά­θε­ση της ζω­ής δεν πα­ρου­σιά­ζο­νται στους αν­θρώ­πους εκ­δη­λώ­σεις μό­νι­μού άγ­χους, φό­βου, και α­βε­βαιό­τη­τας.

Επανεκκίνηση εν κινήσει

Το σαββατοκύριακο σφραγίστηκε πολιτικά από την ομιλία του πρωθυπουργού και του αντιπροέδρου της κυβέρνησης στη Θεσσαλονίκη, σύμφωνα με την ανά Σεπτέμβριο παράδοση προγραμματικών εξαγγελιών. Η αναμενόμενη προγραμματική ομιλία του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης, το ερχόμενο Σάββατο, θα ολοκληρώσει αυτή την ενιαύσια τελετή.

Κάθε τέτοιος Σεπτέμβριος έχει τη σημασία του, αλλά ο φετινός ξεχωρίζει: με τις ευρωεκλογές ακόμη νωπές, το πολιτικό περιβάλλον εξακολουθεί να είναι φορτισμένο και αβέβαιο. Η χώρα βρίσκεται για περισσότερα από τέσσερα χρόνια σε ιστορική καμπή, κατά την οποία οι πολίτες έχουν υποφέρει τις συνέπειες της πτώχευσης, βιωμένες όχι μόνο ως οικονομική υποβάθμιση, αλλά πολύ περισσότερο ως ανασφάλεια, αβεβαιότητα, αδυναμία κατά τον σχεδιασμό του βίου.

Κύπρος: γεωπολιτικά παίγνια και ιστορική μοίρα

Η λεωφόρος Μακαρίου, ο πιο εμπορικός δρόμος της Λευκωσίας, μια μίνι Φίφθ Αβενιου του Νότου, ας πούμε, το βράδυ είναι σκοτεινή, κανένα φως δεν εκπέμπεται από τις άδειες βιτρίνες. Τη μέρα είναι θλιβερή. Σαν την αθηναϊκή οδό Σταδίου, καθρεφτίζει το πληγωμένο σώμα της κυπριακής οικονομίας. Πίσω από τα αλλεπάλληλα συγχαρητήρια της Ευρώπης για την πρόοδο του μνημονίου, βρίσκονται χιλιάδες κουρεμένοι πολίτες και επιχειρηματίες, που αδυνατούν να εξυπηρετήσουν τα δάνειά τους και να λειτουργήσουν τις επιχειρήσεις τους. Κι αυτό σε μια χώρα όπου το ιδιωτικό χρέος ήταν πολύ υψηλό, ήδη από τα χρόνια της ανοικοδόμησης μετά την εισβολή του ’74. Σήμερα το ιδιωτικό χρέος είναι περίπου στο 300% του ΑΕΠ ― πανευρωπαϊκό ρεκόρ.

Ταυτότητες ανθρώπων στη Μεγάλη Υφεση

Εχουμε κουραστεί να μετράμε απώλειες. Τέσσερα χρόνια τώρα. Απώλειες υλικές, κοινωνικές, πολιτικές. Η ύστατη και ίσως σημαντικότερη απώλεια με την οποία απειλούμαστε είναι η απώλεια ταυτότητας. Οχι ότι θα τη χάσουμε και θα είμαστε το τίποτε, αλλά υπό την έννοια ότι τα σοκ των μεταβολών ήταν και είναι τόσο πολλά, οι μετασχηματισμοί τόσο απότομοι και βίαι οι, που δεν ξέρουμε πια πού στεκόμαστε, πού πατάμε, ποιοι είμαστε μέσα στη δίνη.