Μνημονιακά αδιέξοδα και πολιτικά συμπεράσματα

του Πάνου Ζάχαρη

Του Δημήτρη Κούλαλη

ΕΛΛΟΓΑ ΠΑΡΑΛΟΓΑ

Με αφορμή την… έξοδο από τα μνημόνια, αποφασίσαμε να υπενθυμίσουμε μερικά σημεία της τελευταίας μνημονιακής μας οκταετίας. Μιας βασανιστικής και λαίμαργης οκταετίας που έπνιξε στην αργιλώδη γη των μεγαλεπήβολων σχεδίων των οικονομικών και πολιτικών εξουσιαστών μας την αξιοπρέπεια ολόκληρου του λαού μας:

• «Η αποκάλυψη (…)εγγράφων θα έβλαπτε την προστασία του δημόσιου συμφέροντος όσον αφορά την οικονομική πολιτική της ΕE και της Ελλάδας»

(Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, 29/11/2012- το αιτιολογικό της απόφασης απαγόρευσης  πρόσβασης στο «Bloomberg» στις εκθέσεις ειδικών εμπειρογνωμόνων της ΕΚΤ σχετικά με τα οικονομικά της Ελλάδας για την περίοδο 1998-2001),

Η έξοδος από τα μνημόνια και ο ζωντανός δράκος

Του Δημήτρη Μηλάκα

Τα παραμύθια ασκούν μια γοητεία στην οποία δύσκολα μπορούν να αντισταθούν (και) οι ενήλικοι. Το καλό σενάριο, το ευτυχισμένο τέλος, η επικράτηση του καλού και του δίκαιου συνοψίζουν όλα όσα θέλει να πιστέψει ο κάθε άνθρωπος, αποδεικνύοντας ταυτόχρονα ότι η ελπίδα πεθαίνει τελευταία.

Αυτή η ελπίδα, πέρα από καταφύγιο των βασανισμένων ανθρώπων, αποτελεί ταυτόχρονα και σύνηθες πολιτικό εμπόρευμα, το οποίο διαρκώς επανασυσκευάζεται και χρησιμοποιείται από αυτούς που έχουν ή φιλοδοξούν να ασκήσουν εξουσία. Αυτές τις μέρες η συσκευασία της ελπίδας επιγράφεται «έξοδος από τα μνημόνια και την εποπτεία».

Πόσο καθαρή θα είναι η “καθαρή έξοδος”;

Εξέλιξη της αποταμίευσης στην Ελλάδα (2010 – 2016, ανά τρίμηνο) – Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ (ΜΚΙΕΝ: Μη Κερδοσκοπικά Ιδρύματα Εξυπηρέτησης Νοικοκυριών)

Όπως διατυμπανίζει σε κάθε ευκαιρία η κυβέρνηση, σε σαράντα περίπου μέρες βγαίνουμε από τα μνημόνια, σε μια “καθαρή έξοδο” με το κεφάλι ψηλά. Κι όπως επιμένουν όσοι καταλαβαίνουν, σε σαράντα περίπου μέρες δεν λήγει κανένα μνημόνιο αλλά η τρέχουσα δανειακή σύμβαση και μαζί της λήγει το πρόγραμμα στήριξης, πράγμα που σημαίνει ότι από κει και πέρα πρέπει να ψάχνουμε μόνοι μας για δανεικά στην ελεύθερη αγορά, προκειμένου να παραμείνουμε συνεπείς στις μνημονιακές μας υποχρεώσεις, οι οποίες πάνε μέχρι το 2062 και βλέπουμε.

Έτσι κι αλλιώς, όμως, το τέλος της δανειακής σύμβασης και η έξοδός μας στις αγορές είναι δεδομένα που έχουν την δική τους σημασία. Ας προσπαθήσουμε να ρίξουμε μια ψύχραιμη ματιά στις συνθήκες υπό τις οποίες θα κληθούμε να κολυμπήσουμε μόνοι μας στα βαθειά νερά. Κι εν πρώτοις, ας δούμε αν υπάρχουν θετικές προϋποθέσεις για κάτι τέτοιο ή, τουλάχιστον, αν υπάρχουν κάποια δεδομένα, τα οποία κάποιοι χαρακτηρίζουν ως θετικά.

Το μαξιλάρι της εξόδου

Έμειναν κάπου εβδομήντα ημέρες για να φτάσουμε στο τέλος τής τελευταίας δανειακής σύμβασης, που υπογράψαμε ως χώρα το καλοκαίρι τού 2015. Πολλοί μιλάνε ήδη για “οριστική έξοδο από τα μνημόνια” και ακόμη περισσότεροι αναμένεται να κάνουν το ίδιο τις επόμενες ημέρες, όμως το ιστολόγιο έχει τονίσει κατ’ επανάληψη ότι τα μνημόνια θα συνεχίσουν να υφίστανται επί πολλά χρόνια ακόμη. Εκείνο που θα τελειώσει, είναι αυτό που είπαμε στην αρχή: η παρούσα δανειακή σύμβαση. Η διαφορά είναι τεράστια και όσοι δεν την αντιλαμβάνονται πλήρως ας συνεχίσουν την ανάγνωση με προσοχή.

Το 2010, η τότε κυβέρνηση της χώρας διαπίστωσε ότι τα ελλείμματα και τα χρέη μας ήσαν τόσο μεγάλα ώστε σύντομα θα αντιμετωπίζαμε σοβαρώτατο πρόβλημα στην χρηματοδότησή μας, είτε επειδή οι αγορές θα ήσαν απρόθυμες να δανείσουν μια τόσο ελλειμματική οικονομία είτε επειδή τα επιτόκια που θα μας ζητούσαν θα ήσαν υπέρογκα, λόγω του υψηλού κινδύνου. Έτσι, αποφάσισε να προσφύγει στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ή, όπως συνηθίσαμε να λέμε, στην τρόικα και στους θεσμούς. Εκείνοι μας έδωσαν δανεικά με ικανοποιητικό εν πολλοίς (υψηλό μεν αλλά χαμηλότερο από τους άλλους) επιτόκιο αλλά για να εξασφαλιστούν, μας ζήτησαν να υπογράψουμε τα περίφημα μνημόνια. Αυτή είναι η ιστορία, μμέσα σε λίγες αράδες.

Μνημόνια: Αν-έξοδος εμπαιγμός!

Του Νίκου Μπογιόπουλου

Αυτοί μου μας έβαλαν και  μας κρατούν στα Μνημόνια τσακώνονται μεταξύ τους για το αν η «έξοδος» από αυτά θα είναι «καθαρή» ή όχι. Βέβαια γνωρίζουν ότι η «έξοδος» – για την οποία αυτοί μιλούν – δεν θα είναι ούτε «καθαρή», ούτε «βρώμικη». Γιατί πολύ απλά δεν πρόκειται να υπάρξει.

Εξηγούμαστε: Όπως κι αν βαφτίζουν την ακολουθούμενη πολιτική, ο όρος «Μνημόνιο» σημαίνει καθεστώς δημοσιονομικής λιτότητας, καθεστώς εκποίησης του δημόσιου πλούτου, καθεστώς εποπτείας της χώρας.

Παρά τα παχιά λόγια, λοιπόν, ισχύουν τα εξής:

Ανάπηρη έξοδο πάλι μας τάζουν

Του Δημήτρη Τζιαντζή

Εφήμερη και ακριβή η δοκιμαστική έξοδος της Ελλάδας στις αγορές με το επταετές ομόλογο. Διακεκριμένος διαχειριστής αμοιβαίων κεφαλαίων, μιλώντας στο γερμανικό περιοδικό Deutsche Wirtschaftsnachrichten, υποβαθμίζει την ελληνική επιτυχία. Το ενδιαφέρον, σημειώνει, δεν συνεπάγεται «επενδυτική εμπιστοσύνη» και ούτε σημαίνει ότι τα προβλήματα λύθηκαν μακροπρόθεσμα: «Απλά πολλοί επενδυτές, ευρισκόμενοι σε περιβάλλον χαμηλών επιτοκίων, αναζητούν μεγαλύτερες αποδόσεις και ποντάρουν σε γρήγορα κέρδη». Το επιτόκιο δανεισμού του ελληνικού ομολόγου στο 3,5% είναι προφανώς καλύτερο από την προηγούμενη έκδοση του 5ετούς στο 4,6%, παραμένει ωστόσο το υψηλότερο επιτόκιο δανεισμού σε σχέση με τις άλλες χώρες. Όπως άλλωστε επισημαίνεται στα διεθνή ΜΜΕ, τα ελληνικά ομόλογα εξακολουθούν να βρίσκονται στην κατηγορία, των σκουπιδιών σύμφωνα με τους μεγάλους αμερικανικούς οίκους πιστοληπτικής αξιολόγησης.

Η οικονομική επιθεώρηση Handelsblatt, επίσης, εκφράζει σοβαρές επιφυλάξεις για τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας μετά το καλοκαίρι, σημειώνοντας ότι: «Είναι αμφίβολο εάν ιδιώτες επενδυτές θα εμπιστευτούν τα χρήματά τους σε ένα κράτος με τόσα πολλά χρέη».

Έξοδος από την ΕΕ, υπέρ του λαού και σε βάρος του κεφαλαίου

Του Θοδωρή Βουρέκα

Για κάθε δημοκρατικό πολίτη που διαθέτει στοιχειώδη πολιτική κρίση και ταυτόχρονα βλέπει τα πράγματα από τη σκοπιά των συμφερόντων της κοινωνικής πλειοψηφίας δεν μπορεί να υπάρχει άλλη επιλογή, παρά η λαϊκή έξοδος και αποδέσμευση από την ΕΕ τώρα! Αυτό ισχύει ιδιαίτερα μάλιστα στη σημερινή φάση των εξελίξεων, που προοιωνίζεται νέα κοινωνική καταβύθιση και λεηλασία για τουλάχιστον άλλο μισό αιώνα. Την αναγκαία όσο ποτέ αυτή επιλογή ακολουθεί ωστόσο ένα καίριο ερώτημα: μπορούμε όμως; Ποιοι και πώς;

Ας μιλήσουμε ξεκάθαρα από την αρχή. Η λαϊκή έξοδος από την ΕΕ, δηλαδή μια έξοδος με βάση τα συμφέροντα των εργαζομένων και της μεγάλης κοινωνικής πλειοψηφίας, μια έξοδος που θα αναζητήσει και την ενεργητική αλληλεγγύη και των άλλων λαών δεν είναι δρόμος σπαρμένος με ροδοπέταλα. Αντίθετα, είναι μια αμείλικτη κοινωνική και πολιτική σύγκρουση, ακριβώς επειδή η ΕΕ αποτελεί μια κορυφαία επιλογή, τόσο της ευρωπαϊκής, όσο και της ελληνικής ολιγαρχίας στο σύνολό της. Επομένως, θα έχει κόστος για κάποιο ορισμένο χρονικό διάστημα. Θα έχει όμως βάσιμη και ζωντανή την απελευθερωτική προοπτική, που γεννά και εγγυάται ένας μαχόμενος και συσπειρωμένος λαός.

Ε.Ε.: Η ΑΔΗΡΙΤΗ ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΞΟΔΟΥ

Του ΒΑΣΙΛΗ ΛΙΟΣΗ

 Η συζήτηση για το χαρακτήρα της ΕΟΚ/ΕΕ, για τις επιπτώσεις από την ένταξη της Ελλάδας στο εν λόγω ιμπεριαλιστικό μόρφωμα και για τη ρεαλιστικότατα της εξόδου από αυτό, διεξάγεται εδώ και δεκαετίες. Λίγο πριν αλλά και κατόπιν της εισόδου της χώρας στην ΕΟΚ, μία πολιτική πλευρά υποστήριζε την αναγκαιότητα ένταξης της χώρας και παραμονής της δίνοντας ψεύτικες υποσχέσεις βάση των οποίων θα τρώγαμε με χρυσά κουτάλια. Μία άλλη πλευρά υποστήριζε πως η ΕΟΚ μπορεί να μετατραπεί σε ΕΟΚ των εργαζομένων και μία τρίτη πως αυτό το ιμπεριαλιστικό μόρφωμα δεν παίρνει διορθώσεις.  

Ο Σκοτεινός Ιππότης

by To Skouliki Tom

Ανατριχιαστικές λεπτομέρειες βλέπουν συνεχώς το φως της δημοσιότητας, σχετικά με το σκοτεινό σχέδιο του Γιάνη Βαρουφάκη να βγάλει από το ευρώ όσους Έλληνες δεν έχουν βγει οικειοθελώς από αυτό λόγω φτώχειας.
Δηλαδή το Βαρδινογιάννη κι άλλους 3-4.

Σύμφωνα με καλά διασταυρωμένες πληροφορίες της εφημερίδας “Η Καθυστερινή”, ο Γιάνης Βαρουφάκης σχεδίαζε να χακάρει τους λογαριασμούς facebook όλων των Ελλήνων για να στέλνει δωρεάν ζωές Candy Crash Saga στον δραχμολάγνο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε.

Μάλιστα, κυκλοφόρησε σήμερα ηχητικό απόσπασμα, στο οποίο ο Γιάνης Βαρουφάκης παραδέχεται σε επενδυτές και στελέχη διεθνών hedge funds πως ο Αλέξης Τσίπρας, πρότου γίνει πρωθυπουργός, του είχε αναθέσει την κατασκευή ενός ιού που θα γέμιζε τα γερμανικά social media με τραγούδια του Θηβαίου και το πουλί του Σπαλιάρα σε στύση.

«Πόσα θέλετε να φύγετε από το ευρώ» ρωτούσε ο Σόιμπλε

Πρόταση στην Ελλάδα να εγκαταλείψει την ζώνη του ευρώ λαμβάνοντας μάλιστα και οικονομική βοήθεια γι’ αυτό, είχε καταθέσει στον Γ.Βαρουφάκη ο Σόιμπλε αναφέρει το Mediapart, επικαλούμενο ανώτατο σύμβουλο της ελληνικής κυβέρνησης που παρακολουθεί εδώ και πέντε μήνες τις διαπραγματεύσεις.

Ο αξιωματούχος υποστηρίζει ότι ο Σόιμπλε είχε θέσει το ζήτημα ήδη από 2011.

Η έξοδος από το ευρώ είναι η μόνη επιλογή

του Νίκου Στραβελάκη

Η τρέχουσα ύφεση, η πρώτη του νέου αιώνα, βρίσκεται ήδη στο 7ο έτος της. Παρά το γεγονός ότι τρισεκατομμύρια δημοσίου χρήματος διαβιβάζονται σε επιχειρήσεις και τράπεζες, καμία εντυπωσιακή ανάκαμψη δεν φαίνεται στον ορίζοντα. Οι τράπεζες και οι εταιρείες είτε επαναπαύονται στην κρατική βοήθεια, είτε χρησιμοποιούν χρήματα από το κράτος και τις τράπεζες για να υποστηρίξουν τις βραχυπρόθεσμες κερδοσκοπικές τους επενδύσεις, προκαλώντας οικονομικές φούσκες σε όλη την υδρόγειο.

Η αριστερά, το 22 και το φάντασμα της λιποταξίας

του Άκη Γαβριηλίδη

Την τελευταία εβδομάδα, ένα κάπως απρόσμενο όπλο ήρθε να προστεθεί στο τρομοκρατικό οπλοστάσιο των εκπροσώπων της ελληνικής «κάστας»: το φάντασμα των εκλογών τού 1920. Με διαφορά λίγων ημερών, τουλάχιστον τρεις απολογητές του μνημονίου ανέλαβαν να υπενθυμίσουν στο άφρον εκλογικό σώμα τι παθαίνει όποιος «επιλέγει ελεύθερα, αλλά ασυνείδητα, να συγκρουστεί με ένα ευρωπαϊκό σύστημα» που «μόνο πλεονεκτήματα του είχε εξασφαλίσει» –σύμφωνα με την απερίφραστα απειλητική διατύπωση που χρησιμοποίησε ο τελευταίος εξ αυτών, ο Ι.Κ. Πρετεντέρης[1].

Ποιο είναι λοιπόν αυτό το φάντασμα που απειλεί τα «πλεονεκτήματα»;

Στο καθαυτό περιεχόμενο των αντίστοιχων άρθρων, γίνεται –άλλοτε υπαινικτικά και άλλοτε σαφέστερα όπως παραπάνω- η εξής αναλογία: στις εκλογές τού 20 οι Έλληνες ψηφοφόροι καταψήφισαν τον Βενιζέλο και επανέφεραν το βασιλιά, πράγμα που δυσαρέστησε τις μεγάλες δυνάμεις, οι οποίες απέσυραν τη μέχρι τότε υποστήριξή τους προς την Ελλάδα με αποτέλεσμα τη μικρασιατική καταστροφή και «δυόμισι [sic] εκατομμύρια πρόσφυγες» (Πρετεντέρης, ό.π.).

Ο νομικός τρόπος εξόδου από την ευρωζώνη

Του Πέτρου Ι. Μηλιαράκη*

Με αφορμή τις δηλώσεις του Αυστριακού υπουργού Οικονομικών Χαν Γεργκ Σέλινγκ παρουσία του υπουργού Οικονομικών της Γερμανίας Βόλφγκανγκ Σόιμπλε που έλαβαν χώρα προσφάτως στις 12 Μαρτίου στη Βιέννη, επαναφέρεται προς συζήτηση το λεγόμενο ζήτημα του “Grexit”.

Η στάση και συμπεριφορά αυτή των εταίρων συνεπάγεται κακή χρήση χειρισμού διαδικασιών της ευρωζώνης έναντι της ανθρωπιστικής κρίσης που σοβεί στην Ελλάδα εξ αιτίας των από καθέδρας μέτρων λιτότητας που επιβλήθηκαν στην ελληνική κοινωνία.

Ταυτοχρόνως η ανοίκεια αυτή συμπεριφορά των εταίρων, προδήλως συνιστά υπέρβαση του μέτρου (1), ειδικότερα ως προς τα δίκαια αιτήματα που η παρούσα κυβέρνηση έχει θέσει στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης. Η συμπεριφορά των δύο αυτών αξιωματούχων της ευρωζώνης, εγείρει το βάσιμο ερώτημα εάν η Ελλάδα συστηματικώς εξωθείται από την ευρωζώνη, με τρόπο όμως ανομολόγητο από τους εταίρους, προκειμένου εκείνοι να μην αναλαμβάνουν την ιστορική ευθύνη. Επίσης τίθεται ζήτημα εάν λόγω ανυπέρβλητης κρίσης, εξ αιτίας της στάσης των δανειστών, καταστεί αδιστάκτως αδύνατη η παραμονή της Ελλάδας στην ευρωζώνη.

Ραχήλ Μακρή: Αναγκαίο Plan B για έξοδο από το ευρώ

Για ανάγκη ύπαρξης «σχεδίου Β» για έξοδο από το ευρώ έκανε λόγο η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Ραχήλ Μακρή.

Μιλώντας στον ΣΚΑΪ, η Ραχήλ Μακρή ανέφερε πως αν και δεν προβλέπεται η έξοδος μιας χώρας από την ευρωζώνη «πλάνα πρέπει να υπάρχουν και να είναι τεκμηριωμένα».

Υπάρχουν τρόποι εξόδου από τα Μνημόνια

Η κυβέρνηση ανήγγειλε πανηγυρικά έξοδο από τα Μνημόνια αλλά -μετά την αντίδραση των αγορών- άλλαξε γνώμη και η έξοδος από τα Μνημόνια έγινε στόχος. Κι όμως, υπάρχουν τρόποι εξόδου από τα Μνημόνια που παρακάμπτουν τις αντιδράσεις των αγορών.

Οι Έλληνες που τα τίναξαν τα τελευταία χρόνια βγήκαν από το Μνημόνιο.

Η παραδοχή της Μέρκελ και ο φόβος της εξόδου

του Παναγιώτη Φραντζή

«Αν η Ελλάδα έφευγε από το ευρώ, τότε όλοι οι υπόλοιποι θα ακολουθούσαν σε δεύτερο χρόνο». Αυτό δήλωσε η γερµανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ στη Σύνοδο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις 19 Δεκεµβρίου, σύµφωνα µε δηµοσίευµα της γαλλικής εφηµερίδας Λε Μοντ.

Η παραπάνω δήλωση λέει πολύ απλά ότι µια χώρα όπως η Ελλάδα θα µπορούσε να τινάξει στον αέρα το εγχείρηµα της Ευρωζώνης. Θα µπορούσε λοιπόν να απαιτήσει την εφαρµογή ενός διαφορετικού σχεδίου διάσωσης; Θα µπορούσε να γλιτώσει µέτρα και µνηµόνια; Σε µια πρώτη ανάγνωση προκύπτει πως η Ελλάδα είχε ένα ισχυρό διαπραγµατευτικό όπλο το οποίο ουδέποτε χρησιµοποίησε. Γιατί όµως;

ΜΕΡΚΕΛ: ΑΝ ΕΒΓΑΙΝΕ Η ΕΛΛΑΔΑ ΑΠΟ ΕΥΡΩΖΩΝΗ ΘΑ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΠΑΜΕ ΟΛΟΙ ΤΟ ΕΥΡΩ!

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΜΑΡΤΙΝΟΥ

Η φράση της Μέρκελ στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ, στις 19 Δεκεμβρίου, μετά τη διαμόρφωση του μεγάλου γερμανικού συνασπισμού, πως «αν η Ελλάδα έβγαινε από την ευρωζώνη, θα έπρεπε να εγκαταλείπαμε όλοι το ευρώ», έρχεται να επιβεβαιώσει το μέγεθος της ελληνικής τραγωδίας και της βαθύτατης υποτέλειας της κυρίαρχης ελληνικής πολιτικής σκηνής.

Από τα λεγόμενα της Μέρκελ, αποδεικνύεται ότι η Γερμανία και η ευρωζώνη δεν έσωσαν την Ελλάδα αλλά την κατέστρεψαν. Αντίθετα, η Ελλάδα με τη μνημονιακή κηδεμονία της έσωσε το ευρώ και το γερμανικό imperium.

Η Πολιτική Οικονομία της Εξόδου

Του Θεόδωρου Μαριόλη*

Αν. Καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας

Πάντειο Πανεπιστήμιο, και Ινστιτούτο Κοινωνικών Ερευνών Δημήτρης Μπάτσης

Το πιο εντυπωσιακό γεγονός δεν είναι η πρωτοφανής, με διεθνή μέτρα και σταθμά, ύφεση της ελληνικής οικονομίας και η επακόλουθη εκτίναξη της ανεργίας. Αλλά ότι οι «Μνημονιακές κυβερνήσεις» δεν έχουν καταθέσει ούτε τμήμα προγράμματος αντιστροφής της κατάστασης. Υπολογισμοί δείχνουν ότι, για να αρχίσει να μειώνεται η ανεργία, απαιτούνται ετήσιοι ρυθμοί ανάπτυξης του 2-2.5%, ενώ για να συμπιεστεί η ανεργία στο 10%, εντός περιόδου 5 ετών, απαιτούνται ρυθμοί ανάπτυξης της τάξης του 5-5.5%. Θα πρόκειται περί θαύματος.