Άμεση δημοκρατία & σημερινή πολιτική πρακτική

Του Γιώργου Ν. Οικονόμου
Δρ Φιλοσοφίας, συγγραφέας

Ο Μισέλ Φουκώ γράφει πως «εκεί όπου υπάρχει έργο δεν υπάρχει τρέλα», πράγμα που μπορεί να σημαίνει πως εκεί όπου δεν υπάρχει έργο υπάρχει τρέλα. Αυτό ισχύει στη νεοελληνική περίπτωση, όπου υπάρχει γενικευμένη τρέλα, ακριβώς επειδή δεν υπάρχει έργο σε όλους σχεδόν τους τομείς που συγκροτούν μία κοινωνία, στον παραγωγικό, στον οικονομικό, στον πολιτικό, στον διοικητικό, στον πολιτισμικό. Χαρακτηριστικά συμπτώματα αυτής της τρέλας ήταν και είναι η παταγώδης αποτυχία του πολιτικού συστήματος που οδήγησε στη γενικευμένη χρεοκοπία, η υπερχρέωση, τα μεγάλα ελλείμματα, η ανορθολογική διαχείριση των πόρων, των δανείων και των οικονομικών ενισχύσεων από την Ε.Ε., η ιλιγγιώδης διαφθορά, η γενικευμένη φοροδιαφυγή, η απουσία δικαιοσύνης και ελέγχου, η μη απόδοση ευθυνών λόγω υπουργικής και βουλευτικής ασυλίας, ο παρασιτικός γραφειοκρατικός μηχανισμός, η ανορθολογική διοίκηση, το πελατειακό καθεστώς, η γενικευμένη κομματοκρατία και κομματικοποίηση, το ληστρικό εκλογικό σύστημα, ο άθλιος πολιτικός λόγος της δημαγωγίας, των ψευδών και της ασύστολης προπαγάνδας, η αδυναμία παραγωγής πλούτου, η έλλειψη εκπαίδευσης, παιδείας, αγωγής, πολιτισμού και δημοκρατικής παράδοσης.[1]

Σε αυτά προστίθενται η συναίνεση της κοινωνίας επί τέσσερις δεκαετίες στο άθλιο κομματοκρατικό σύστημα και η απάθειά της ενώπιον του σημερινού μεγάλου αδιεξόδου που επί δέκα έτη μετά την έκρηξη της χρεοκοπίας δεν έγινε ούτε μία ουσιαστική θεσμική αλλαγή! Η κοινωνική συναίνεση επέτρεψε επίσης την άνοδο στην ανώτατη εξουσία ανεπαρκών ατόμων όπως ο Κ. Καραμανλής Β’, ο Γ.Α. Παπανδρέου, ο Σαμαράς, το δίδυμο Τσίπρα-Καμμένου, ο Κυρ. Μητσοτάκης, για να μείνουμε στους νεότερους. Όπως αποδείχθηκε η νεοελληνική τρέλα δεν θεραπεύεται με ασπιρίνες τύπου ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ.

Αριστεροί Διανοούμενοι: Η περίπτωση Κώστα Δουζίνα …

Γιώργος Ν. Οικονόμου*

Στο κείμενό του «Αυτονομία ή κυβερνησιμότητα» (Η Εφημερίδα των Συντακτών, 25. 7. 2016) ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Κ. Δουζίνας προσπαθεί να υποστηρίξει την κυβερνητική λογική του κόμματος του οποίου είναι βουλευτής. Έχει όμως πολλά προβληματικά σημεία, τα οποία θα δούμε εν συντομία.

1. Κατ’ αρχάς res publica είναι το δημόσιο πράγμα – και όχι το κοινό όπως γράφει ο κυβερνητικός βουλευτής. Κοινό πράγμα είναι το res communis, το κοινό συμφέρον, το κοινό αγαθό θα λέγαμε. Η διευκρίνιση αυτή δεν είναι τυπική, αφού το δημόσιο δεν είναι και κοινό. Παράδειγμα, ή ίδια η ρωμαϊκή πολιτεία στην οποία ο όρος res publica δεν σημαίνει το κοινό αγαθό, διότι αυτό ουσιαστικά το διαχειριζόταν η ρωμαϊκή ολιγαρχία μέσω της Συγκλήτου και των ποικίλων αξιωματούχων (ύπατοι, πραίτορες κ.λπ.). Η εξουσία ανήκε στην αριστοκρατία των ευγενών (patres, optimates). Ο ρωμαϊκός λαός από την πλευρά του δεν είχε ουσιαστική εξουσία παρά τις κατακτήσεις που επέτυχε με τους αγώνες του (comitia, consilia plebis, tribuni plebis κ.ά.).

Το κοινό αγαθό υπήρχε στην αθηναϊκή δημοκρατία διότι καθοριζόταν από κοινού, από όλους τους πολίτες στη συνέλευση των πολιτών (εκκλησία του δήμου). Στη νεώτερη εποχή, ο λεγόμενος Δημόσιος τομέας, δηλαδή ο κρατικός μηχανισμός και η κρατική γραφειοκρατία δεν είναι κοινά, δεν ανήκουν σε όλους τους κατοίκους, είναι προσβάσιμα μόνο στους κομματικούς οπαδούς και ψηφοφόρους. Επί πλέον, οι γραφειοκράτες του λεγόμενου δημοσίου τομέα δεν εκφράζουν το κοινό αγαθό. Επίσης, ο δημόσιος χώρος της πληροφόρησης δεν είναι κοινός, αλλά κτήμα των κυβερνητικών, των κομματικών και των ιδιωτικών ΜΜΕ. Το res communis υπάρχει μόνο στη δημοκρατία, όπως θα δούμε πιο κάτω.

Άμεση Δημοκρατία: Από την ιδέα στην πράξη

Του Στέλιου Ελληνιάδη

Στον αντιεξουσιαστικό χώρο γίνονται πολλές αναφορές στην άμεση δημοκρατία. Πολλές συλλογικότητες, με πολίτες ανένταχτους, αριστερούς και αντιεξουσιαστές, προσπαθούν να λειτουργήσουν χωρίς ιεραρχίες, αμεσοδημοκρατικά. Ορισμένοι πιο ειδικοί (όρος που απορρίπτεται σε επίπεδο αρχής από πολλούς ακτιβιστές) βγάζουν και βιβλία με τις απόψεις τους. Ακόμα και πολιτικοί χωρίς καμία σοβαρή σχέση με την άμεση δημοκρατία, την αναφέρουν στο δημόσιο λόγο τους σαν αντιστάθμισμα στην αστική δημοκρατία που μπάζει από παντού. Αρκεί, όμως, η επίκληση της άμεσης δημοκρατίας για να υπάρξει άμεση δημοκρατία; Εάν, βέβαια, θεωρήσουμε ότι η επίκλησή της προϋποθέτει τη συνειδητοποίηση και την αποδοχή της, τότε και μόνο η επίκλησή της αποτελεί ένα πρώτο σωστό βήμα στη σωστή κατεύθυνση. Από κει και πέρα, όμως, πώς προχωράμε; Είναι προφανές ότι οι δυσκολίες είναι μεγάλες.

Η Λατινική Αμερική στο δρόμο της κοινωνικής απελευθέρωσης

του Κώστα Λάμπου

«Υπάρχουν μερικοί που φαντάζονται πως υπάρχει ένα τιμόνι και παλεύουν για να το κάνουν δικό τους. Υπάρχουν όμως και αυτοί που παίρνουν ένα νησί και το μετατρέπουν όχι σε καταφύγιο για να ικανοποιήσουν τους εαυτούς τους, αλλά σε μια βάρκα για να συναντηθούν με ένα άλλο νησί και με ένα άλλο και με ένα άλλο. Δεν έχει κανένα νόημα να παλεύεις για να πάρεις στα χέρια σου ένα τιμόνι που δεν υπάρχει ή αν υπάρχει είναι ένα σχέτο ντεκόρ» Subcomandante Marcos

Μπορεί η Μεγάλη Οκτωβριανή Επανάσταση του ρώσικου και η Μεγάλη Πορεία του κινέζικου Λαού να κατάληξαν μέσω του κρατικοκαπιταλισμού στον μανιακό καπιταλισμό και στο αχανές κινέζικο εργαστήρι φασιστικής νεοδουλείας[1] και της νεοφιλελεύθερης καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης, που σέρνει ολόκληρη την ανθρωπότητα στην καπιταλιστική βαρβαρότητα[2], αλλά υπάρχουν και πολλοί άλλοι λαοί που αποφάσισαν να ακολουθήσουν το δρόμο της ιστορίας προς την κοινωνική ισότητα και αυτονομία και την εθνική χειραφέτησή τους. Οι λαοί της λατινοαμερικανικής ηπείρου, που γνώρισαν όσο λίγοι λαοί του πλανήτη τη βαρβαρότητα της αποικιοκρατίας και του ιμπεριαλισμού, τη βαρβαρότητα του κεφαλαίου, επιλέγουν σταθερά τις τελευταίες δεκαετίες αυτό το δρόμο και δείχνουν με τον αγώνα τους και με το παράδειγμά τους πως ένας καλύτερος, ανθρωπινότερος κόσμος δεν είναι μόνο αναγκαίος αλλά και εφικτός[3].

Νεοφιλελεύθερη ολιγαρχία

Του Γιώργου Ν. Οικονόμου

Δρ Φιλοσοφίας

Tο δυτικό κοινοβουλευτικό πολίτευμα αποκαλείται δημοκρατία, συνοδευόμενη ενίοτε από διάφορα επίθετα (έμμεση, φιλελεύθερη, αστική, αντιπροσωπευτική). Ομως ούτε αντιπροσωπευτική είναι ούτε δημοκρατία.

Αντιπροσωπευτική δεν είναι, διότι οι ασκούντες την εξουσία δεν αντιπροσωπεύουν τα συμφέροντα των κατώτερων και μικρομεσαίων στρωμάτων ή το κοινό συμφέρον, όπως συνήθως διατυμπανίζεται, αλλά το δικό τους, των κομμάτων τους, καθώς και των ολίγων ισχυρών και πλουσίων, όπως κατέδειξε εμφανώς και προκλητικώς η παγκόσμια κρίση από το φθινόπωρο του 2008. Πράγματι, κατά τη διάρκειά της οι κυβερνήσεις των κοινοβουλευτικών πολιτευμάτων ευνόησαν σκανδαλωδώς με αρκετά δισεκατομμύρια και άλλα νομοθετικά μέτρα τις τράπεζες, τις επιχειρήσεις και τους εργοδότες, στρεφόμενες ταυτοχρόνως κατά των κατώτερων και μικρομεσαίων στρωμάτων και του κοινού συμφέροντος.

ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΟΤΥΧΙΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ ΟΛΙΓΑΡΧΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΜΕΣΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Γιώργος Ν. Οικονόμου
Δρ Φιλοσοφίας
H νεοελληνική κοινωνία βρίσκεται στα πρόθυρα πλήρους καταρρεύσεως. Έχει καταστεί πλέον εμφανής η αδυναμία του κομματικού πολιτικού συστήματος στο σύνολό του να αποτρέψει την χρεοκοπία. Όχι μόνο διότι αυτό την οδήγησε στη σημερινή απελπιστική κατάσταση, αλλά και διότι αυτό την οδηγεί σε χειρότερη με την υποδούλωσή του στο ΔΝΤ και τα «Μνημόνια». Σε αυτές τις δύσκολες συνθήκες επιβάλλεται να βρεθεί ένας διαφορετικός δρόμος.