Στους Μπελογιάννηδες

Με αφορμή την επέτειο από την εκτέλεση του Νίκο Μπελογιάννη (30 Μάρτη 1952) το ποίημα του Κώστα Βάρναλη «Στους Μπελογιάννηδες» από τη συλλογή «Ελεύθερος κόσμος».

 

Στους Μπελογιάννηδες

Χαραυγή κατεπάνω του θανάτου
 βάδιζεν η καρδιά σου, Παλικάρι,
λες κι ήταν άλλος: άγουρος που ορθρίζει
 ν’ ανταμώσει κρυφά την πρώτη αγάπη.

1η Ιουνίου … Καλό μήνα με το ποίημα του Γιάννη Ρίτσου ” ΙΟΥΝΙΟΣ ΜΗΝΑΣ “

Γιάννης Ρίτσος, [Ιούνιος μήνας]

“Είχαν αρχίσει οι ζέστες – Ιούνιος μήνας –

άλλαζες κάθε τόσο θέση στο κρεβάτι

ζητώντας το δροσερό μέρος στα σεντόνια,

μη βρίσκοντας δροσιά. Κι αυτή η ταυτόχρονη

καταδίκη και αθώωση. Φωνάζανε οι γρύλοι.

Μπορίς Βιάν, Αν έβρεχε δάκρυα

Αν έβρεχε δάκρυα
Όταν πεθαίνει μι’ αγάπη

Αν έβρεχε δάκρυα
Όταν βαραίνουν οι καρδιές

Σ’ ολόκληρη τη γη
Για ένα σαραντάμερο
Δάκρυα πικρά
Θα πνίγανε τους πύργους

Οι πρακτικοί άνθρωποι κοιμούνται νωρίς στο κλουβί τους

Του Αντώνη Αντωνάκου

Δεν πρόκειται να καταλάβουν τίποτε
όσοι διαθέτουν δόντια και κοφτερό
μυαλό και μασάνε ιδέες και σύννεφα.
Δε νιώθουν το σκυλί που γαβγίζει στον
ήλιο και τη δροσιά στο μακρύ ρύγχος
του κορμιού. Δε βλέπουν και δεν ακούν
τις ψυχούλες στα χέρια των τυφλών.

Oκτώ ποιήματα για το Πάσχα

NΙΚΟΣ KAZANTZAKHΣ

«Ω Kύριε, εγώ ‘μαι που έσπασα σα μυρογιάλι
στα ιερά σου πόδια την καρδιά μου, και τα ολόξανθα
μακριά μαλλιά μου εγώ τ’ ανέμισα στις τρέμουλες,
σκυφτές των Aποστόλων κεφαλές, σα φλάμπουρο!
Eγώ ‘μαι που όντας όλοι οι εδικοί μακριάθε
κοιτώντας το σταυρό σε κλαίγαν σκορπισμένοι,

H Μακρόνησος των ποιητών

Της Κωστούλας Τωμαδάκη

«Σαν πέτρινα λιοντάρια στην μπασιά της νύχτας» γράφει ο Γιάννης Ρίτσος, και ο Ελβετός κινηματογραφιστής Ολιβιέ Ζισουά ακολουθεί τον στίχο για να αποκαλύψει πίσω από τα συρματοπλέγματα των στρατοπέδων της Μακρονήσου την ανθρώπινη δύναμη. Το ποιητικό ντοκιμαντέρ του Ελβετού δημιουργού, που έχει τίτλο τον στίχο του ποιητή, μετά την κινηματογραφική του διανομή σε Ελλάδα, Γαλλία και Ελβετία και την αξιόλογη πορεία του στα διεθνή φεστιβάλ (Βραβείο Οικουμενικής Επιτροπής 2012), διατίθεται πλέον δωρεάν στο κοινό, υπό την άδεια Creative Commons, συνεισφέροντας στη διατήρηση της συλλογικής μνήμης.

“Eμφύλιος” Αντίπαλος μας; ο Μαλάκας

Αλήθεια σου λέω… Μην με κοιτάς με δυσπιστία… Όπου κι αν κοιτάξεις θα τον δεις… Εκεί που περιμένεις το φανάρι που ανάβει για 7 δευτερόλεπτα κάθε μισή ώρα, θα έρθει να χωθεί σφήνα κι εσύ θα το χάσεις πάλι. Αν περιμένεις σε μια σειρά τράπεζας θα χωθεί σιγά σιγά δίπλα σου προσπερνώντας όλα τα χνώτα που ένιωθες στην πλάτη σου. Αν πας στην εφορία για την δήλωσή θα τον δεις να δηλώνει εισόδημα μιας μακαρονάδας κι ενός φραπέ για όλον τον χρόνο -και μετά θα ξεπαρκάρει την Mercedes του έξω από την είσοδο. Θα τον βρεις να παρκάρει στο πεζοδρόμιο ή μπροστά στη διάβαση για τα ΑΜΕΑ. Θα τον δεις να γκαζώνει στο κόκκινο.

Παγκόσμια ημέρα Ποίησης – Άξιον Εστί

Παραθέτουμε μια από τις κορυφαίες παγκόσμιες δημιουργίες το Άξιον Έστι του Οδυσσέα Ελύτη ,σε μια ιστορική του παρουσίαση στη συναυλία που δόθηκε στο θέατρο Λυκαβητού το 1977 υπό τη διεύθυνση του Μικη Θεοδωράκη, με αφηγητή τον Μάνο Κατράκη και ερμηνευτή τον Γρηγόρη Μπιθικώτση.

Γιάννης Σκαρίμπας: Φυγή προς τα εμπρός

Γεννήθηκε 28 Σεπτεμβρίου του 1893 και «απόδρασε» στις 21 Ιανουαρίου του 1984. Έζησε στη Χαλκίδα. Κάτι τα «τρελά νερά» κάτι ο ιδιόρρυθμος χαρακτήρας του, κάτι τα χρόνια που του έλαχαν, δημιούργησαν μια προσωπικότητα ικανή όχι μόνο να εισάγει υπερρεαλιστικά στοιχεία στη λογοτεχνία μας, αλλά και να βιώνει την πραγματικότητα με έναν ανάλογο τρόπο. Έγραψε ποίηση, πεζογραφία, θέατρο και κατάθεσε και μία δική του άποψη για τη σύγχρονη Ελληνική ιστορία. Όλα τα γραπτά του και όλη η ζωή του σημαδεύονται από μια αντιπαλότητα με τις παραδεκτές αξίες του νεοελληνικού πολιτισμού. Ταξίδεψε ελάχιστα, αλλά το μυαλό του έφευγε και η ψυχή του δεν βολευόταν πουθενά. Χρόνια μετά τον θάνατο του τα «τρελά νερά» εξακολουθούν να μας τον θυμίζουν.

Μπέρτολτ Μπρεχτ, «Στον παραπαίοντα»

Άσχημα τα πράγματα για την υπόθεσή μας.
Το σκότος εξαπλώνεται. Οι δυνάμεις συρρικνώνονται.
Τώρα, μετά από τόσο πολλά χρόνια που κοπιάσαμε,
είμαστε σε δυσκολότερη θέση απ’ ό,τι στην αρχή.

Μα ο εχθρός στέκει ισχυρότερος από ποτέ.
Οι εξουσίες του σαν να ’ναι διογκωμένες. Έχει πάρει αήττητη θωριά.
Μα έχουμε κάνει λάθη κι εμείς, δε χωρεί αμφιβολία.

Χρόνου Φείδου

«Μέτρησα τα χρόνια μου και συνειδητοποίησα, ότι μου υπολείπεται λιγότερος χρόνος ζωής απ’ ότι έχω ζήσει έως τώρα…Αισθάνομαι όπως αυτό το παιδάκι που κέρδισε μια σακούλα καραμέλες: τις πρώτες τις καταβρόχθισε με λαιμαργία αλλά όταν παρατήρησε ότι του απέμεναν λίγες, άρχισε να τις γεύεται με βαθιά απόλαυση.

Δεν έχω πια χρόνο για ατέρμονες συγκεντρώσεις όπου συζητούνται, καταστατικά, νόρμες, διαδικασίες και εσωτερικοί κανονισμοί, γνωρίζοντας ότι δε θα καταλήξει κανείς πουθενά.

Κ. Καρυωτάκης. “Είμαστε κάτι ξεχαρβαλωμένες κιθάρες…”

Είμαστε κάτι ξεχαρβαλωμένες

κιθάρες. Ο άνεμος, όταν περνάει,

στίχους, ήχους παράφωνους ξυπνάει

στις χορδές που κρέμονται σαν καδένες.

Είμαστε κάτι απίστευτες αντένες.

Υψώνονται σα δάχτυλα στα χάη,

στην κορυφή τους τ’ άπειρο αντηχάει,

μα γρήγορα θα πέσουνε σπασμένες.

Είμαστε κάτι διάχυτες αισθήσεις,

χωρίς ελπίδα να συγκεντρωθούμε.

Στα νεύρα μας μπερδεύεται όλη η φύσις.

Στο σώμα, στην ενθύμηση πονούμε.

Μας διώχνουνε τα πράγματα κι η ποίησις

είναι το καταφύγιο που φθονούμε.

Ποιητής και πεζογράφος, ίσως η σημαντικότερη λογοτεχνική φωνή, που ανέδειξε η γενιά του ’20 και από τους πρώτους, που εισήγαγαν στοιχεία του μοντερνισμού στην ελληνική ποίηση. Επηρέασε πολλούς από τους κατοπινούς ποιητές (Σεφέρης, Ρίτσος, Βρεττάκος) και με την αυτοκτονία του δημιούργησε φιλολογική μόδα, τον Καρυωτακισμό, που πλημμύρισε τη νεοελληνική ποίηση.

28 Oκτωβρίου 1940. Του Ανδρέα Εμπειρίκου

Ο ποταμός ξεχείλισε
Ο,τι κι αν γράψω σήμερα
Ο,τι κι αν πω την ώρα ετούτη
Ο,τι κι αν κάμω όπου κι αν πάω
Το παν θάναι για μένα
Ενα τουφέκι που κρατώ στα χέρια κι αλαλάζω
Κάτω τα χέρια από την μάνα μας Ελλάδα.

Αρθούρος Ρεμπώ: Ο ποιητής της εξέγερσης

Ο μεγάλος Γάλλος ποιητής Αρθρούρος Ρεμπώ θεωρείται ένας από τους κύριους εκπροσώπους του συμβολισμού, με σημαντική επίδραση στη μοντέρνα ποίηση, παρά το γεγονός πως εγκατέλειψε οριστικά τη λογοτεχνία στην ηλικία των 20 ετών. Γεννημένος στη Γαλλία στις 20 Οκτωβρίου 1854, μέχρι πρόσφατα ο Ρεμπώ είχε χαραχθεί στη μνήμη του αναγνωστικού κοινού ως μία αέναη εφηβική μορφή, καθώς όλα τα μετέπειτα πορτρέτα του έδειχναν τη θολή απεικόνιση του.

Έχει χαρακτηριστεί ως μία από τις πιο καταστρεπτικές και λυτρωτικές παρουσίες στον πολιτισμό του 20ού αιώνα, παρά το γεγονός ότι έως και το θάνατό του δεν ήταν γνωστός παρά στους κύκλους της αβάν-γκαρντ.

Σαρλότ Ράμπλινγκ διαβάζει Καβάφη και υπερασπίζεται την Ελλάδα

“Έχουμε να διδαχτούμε πολλά ακόμα από την Ελλάδα” δήλωσε η ηθοποιός Σαρλότ Ράμπλινγκ, με αφορμή την παρουσίαση, στην αίθουσα Γκαβό, στο Παρίσι, των ποιημάτων του Κωνσταντίνου Καβάφη, στο αναλόγιο “Καβάφης-Γιουρσενάρ”, με τη Σαρλότ Ράμπλινγκ να διαβάζει τη γαλλική μετάφραση των ποιημάτων που έχει κάνει η Γιουρσενάρ, και ο ηθοποιός Πολύδωρος Βογιατζής το πρωτότυπο.
“Η Ευρώπη δεν είναι το ευρώ, είναι πάνω απ’ όλα οι αξίες, η κατανόηση του άλλου και η αποδοχή του διαφορετικού”, τονίζει η Σαρλότ Ράμπλινγκ και προσθέτει: “Έχω την εντύπωση ότι το ευρώ ʽαπήγαγεʼ την Ευρώπη και δυστυχώς όχι όπως ο Δίας, τότε που την ερωτεύτηκε. Ξεχάσαμε τους λόγους και το γιατί αποφασίσαμε να ενωθούμε. Πρέπει να επιστρέψουμε στα αυθεντικά μας κείμενα, για να μην αφήσουμε να μας ‘καταπιεί’ η κρίση. Η βαθιά γνώση και η σοφία αυτών των κειμένων μάς είναι απαραίτητη”.

Οι Ουρανοί της Αναγέννησης

Α. Μπελεζίνης: Στο ποίημα σας “Σχέδια για δύο εικόνες” αποδίδετε στους δυτικούς ευθύνη για την νοσηρότητα που εμφανίζουν τα σύννεφα  “στο χρώμα και στα σχήματα”, υποθέτω όχι μόνο στην ζωγραφική αλλά και στον τρόπο που τα βλέπαμε στην φύση. Στον τελευταίο στίχο ρωτάτε: “Δεν το βλέπετε το σκοτάδι των χειραψιών σας;” Θεωρείτε γενικά νοσηρή την αναγεννησιακή και ευρωπαϊκή ζωγραφική και “σκοτεινά” τα έργα των χεριών και της αφής (χειρ+άπτω) των Δυτικών ;

Ν. Καρούζος: Η αναγέννηση μου φέρνει πάντοτε πλήξη στα εικαστικά της φανερώματα, θυσιάστηκαν εκεί μεγαλοφυΐες. Ο Μεσαίωνας ήτανεδιαδικαστικά σκοτεινός, είχε το ομόψυχο φως της κοινότητας, η Αναγέννησηυπήρξε ποιοτικό σκοτάδι. Δεν παραβλέπω την δημιουργική σημασία της, με την αστείρευτη βοήθεια της αρχαίας ελληνικής γραμματείας, του “ήθους” και του “πνεύματός της” […]

Σαν σήμερα «έφυγε» ο Γιώργος Σεφέρης

Στις 20 Σεπτεμβρίου 1971 φεύγει από τη ζωή ο νομπελίστας ποιητής Γιώργος Σεφέρης. Χιλιάδες λαού συγκεντρώνονται δυο μέρες αργότερα για να συνοδεύσουν τον μεγάλο λογοτέχνη στην τελευταία του κατοικία, συγκέντρωση η οποία τελικά εξελίσσεται σε αντιδικτατορική διαδήλωση, με νέους, φοιτητές και μαθητές επικεφαλής. «Ο Γ. Σεφερης έθεσε τη βάση για την ελεύθερη ποίηση», θα πει γι’ αυτόν ο Οδυσσέας Ελύτης.

Νίκος Εγγονόπουλος, εμφύλιος πόλεμος, 1948

Ο ωραιότατος αυτός πίνακας του Ν. Εγγονόπουλου αποτελεί ένα πικρό σχόλιο για το νεοελληνικό εμφύλιο πόλεμο. Στην άκρη κάτω παρατημένο ένα κράνος με τη σβάστικα (αγκυλωτό σταυρό), σύμβολο του ναζισμού, από τον οποίο δεινοπάθησε η Ελλάδα.

” Ο Γκρεμιστής “

Η ιδιότητα του «γκρεμιστή» είναι συνυφασμένη με αυτήν του «κτίστη», το γκρέμισμα είναι η προϋπόθεση της δημιουργίας, αλλά και η πρόθεση για δημιουργία είναι η προϋπόθεση για τον γκρεμιστή.

Γκρεμίστε!»…. κατεδάφιση της ασχήμιας και του ψευδους που κυριαρχεί«σε πύργους και σε ναούς».

Κώστας Βάρναλης- Ἀρχὴ σοφίας

Ἀρχὴ σοφίας

«Φρόνιμα καὶ ταχτικὰ
πάω μὲ κεῖνον ποὺ νικᾷ».

…Tης αγάπης αίματα με πορφύρωσαν…

 Άξιον Εστί 

Bertolt Brecht (Μπέρτολτ Μπρέχτ) – Όταν οι κακουργίες πέφτουν σαν βροχή

Καθώς εκείνος που φέρνει ένα σπουδαίο γράμμα στη θυρίδα μετά τις ώρες εργασίας: κι η θυρίδα είναι πια κλειστή.
Καθώς εκείνος που πασχίζει να ειδοποιήσει μια πόλη για τη πλημμύρα που ‘ρχεται: αλλά μιλάει ξένη γλώσσα. Και κανένας δεν τον καταλαβαίνει.
Καθώς ο ζητιάνος που ξαναχτυπάει την πόρτα που του ΄χε ανοίξει τέσσερις φορές: και την πέμπτη απομένει πεινασμένος.
Καθώς ο λαβωμένος που τρέχει το αίμα του όσο περιμένει το γιατρό: και το αίμα δεν σταματάει να τρέχει.
Έτσι ερχόμαστε και ιστορούμε τα κακουργήματα που μας κάνανε.
Την πρώτη φορά που ιστορήσαμε πως αργοσφάζανε τους φίλους μας, κραυγή φρίκης αντήχησε. Είχανε, τότε, σφάξει εκατό. Μα όταν σφάξαν χίλιους και η σφαγή δεν είχε τελειωμό, απλώθηκε σιωπή.
Όταν οι κακουργίες πέφτουν σαν βροχή, κανένας πια δεν φωνάζει: Σταματήστε!
Όταν σωρεύονται τα εγκλήματα, γίνονται αόρατα. Όταν οι πόνοι γίνονται αβάσταχτοι, δεν ακούγονται πια οι κραυγές. Και οι κραυγές πέφτουν κι αυτές σαν καλοκαιρινή βροχή.

ΑΝ ΟΙ ΚΑΡΧΑΡΙΕΣ ΗΤΑΝ ΑΝΘΡΩΠΟΙ

Μπέρτολτ Μπρεχτ

 

Αν οι καρχαρίες ήταν άνθρωποι, ρώτησε τον κ.Κ η κορούλα της οικονόμας του, θα φέρονταν τότε πιο καλά στα μικρά ψαράκια; Σίγουρα, αποκρίθηκε εκείνος. “Αν οι καρχαρίες ήταν άνθρωποι, θα έχτιζαν για τα μικρά ψαράκια στη θάλασσα τεράστια κλουβιά και θα έβαζαν μέσα διάφορες τροφές, φυτά καθώς και ζωντανά. Θα φρόντιζαν τα κλουβιά να ‘χουν πάντα καθαρό νερό και γενικά θα τα εφοδίαζαν με διάφορες εγκαταστάσεις υγιείνης. Όταν λογουχάρη ένα ψαράκι τραυμάτιζε την ουρά του, οι καρχαρίες θα του έβαζαν αμέσως έναν επίδεσμο μην τυχόν και ψοφήσει πριν την ώρα του.

Έπειτα, για να μην μελαγχολούν τα ψαράκια, θα οργάνωναν κατά διαστήματα στη θάλασσα μεγάλες γιορτές, γιατί τα κεφάτα ψαράκια είναι πιο νόστιμα από τα θλιμμένα. Τούτα τα μεγάλα κλουβιά θα είχαν βέβαια και τα σχολειά τους. Εκεί τα ψαράκια θα μάθαιναν να κολυμπάνε στο στόμα του καρχαρία. Θα έπρεπε λογουχάρη να μάθουν γεωγραφία, για να μπορούν να βρίσκουν τους μεγάλους καρχαρίες, όταν αυτοί κάπου τεμπελιάζουν. Βέβαια, το σπουδαιότερο θα ήταν η ηθική διάπλαση των μικρών ψαριών.

Aν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος – Τάσος Λειβαδίτης

Ο Κώστας Καζάκος διαβάζει το ποίημα του Τάσου Λειβαδίτη “αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος”

Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος
δεν θα πάψεις ούτε στιγμή ν’ αγωνίζεσαι
για την ειρήνη και για το δίκιο.
Θα βγεις στους δρόμους , θα φωνάξεις
τα χείλη σου θα ματώσουν απ’ τις φωνές

… άλλος δεν ξέρει ότι βρισκόμαστε παρά ο όποιος πατάει επάνω μας καθώς διαβαίνει …

Γαϊτης : η δολοφονία της Ελευθερίας

Σαν σήμερα, 21 Ιουλίου του 1928, ο Κώστας Καρυωτάκης , ο σημαντικότερος ποιητής της γενιάς του ’20 και ένας από τους σπουδαιότερους Έλληνες ποιητές αποφασίζει να δώσει τέλος στη ζωή του κάτω από έναν ευκάλυπτο στην παραλία του Αγίου Σπυρίδωνα στην Πρέβεζα. Ένας «ιδανικός αυτόχειρας» που άφησε ανεξίτηλο το σημάδι του στην ποίηση του 20^ου αιώνα.