Παραπομπή για τα αερο-«φέσια»

Του Γιάννη Κιμπουρόπουλου

Απειλή Ευρωδικαστηρίου για τα υποχρεωτικά «κουπόνια» σε ακυρώσεις πτήσεων ● Ελλάδα, Ιταλία και άλλες 8 χώρες μετέτρεψαν τους ταξιδιώτες σε «δανειστές» αεροπορικών, μεταφορικών και ταξιδιωτικών εταιρειών ● Προσεγγίζει ή υπερβαίνει το 1,5 δισ. ευρώ το κόστος των ακυρώσεων στην Ελλάδα ● H μονομερής νομοθετική ρύθμιση στερεί από χιλιάδες ταξιδιώτες την επιστροφή χρημάτων και παραβιάζει ευθέως τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς για τα δικαιώματα των επιβατών.

Eνα βήμα πριν από τη διπλή παραπομπή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο βρίσκεται η Ελλάδα, μαζί με την Ιταλία, για παραβίαση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για την προστασία των δικαιωμάτων των επιβατών. Η Κομισιόν ανακοίνωσε χθες ότι κινεί διαδικασίες επί παραβάσει εναντίον των δυο χωρών που νομοθέτησαν στη διάρκεια της πανδημίας τη δυνατότητα των αεροπορικών και άλλων μεταφορικών εταιρειών να μην αποζημιώνουν τους επιβάτες των οποίων ακυρώθηκαν οι πτήσεις και άλλα μεταφορικά δρομολόγια με επιστροφή χρημάτων, αλλά με «κουπόνια» (voucher).

Η κυβέρνηση, όπως είναι γνωστό, με πράξη νομοθετικού περιεχομένου της 13ης Απριλίου, που στη συνέχεια επικυρώθηκε στη Βουλή, όρισε ότι οι απαιτήσεις επιστροφής του αντιτίμου των εισιτηρίων για πτήσεις που ακυρώθηκαν ή θα ακυρωθούν από 25/2 έως 30/9 ικανοποιούνται μόνο με «πιστωτικό σημείωμα» (credit voucher) ίσης αξίας με το εισιτήριο της ματαιωθείσας πτήσης και με ισχύ για 18 μήνες. Μόνο μετά το 18μηνο ο επιβάτης μπορεί να ζητήσει επιστροφή χρημάτων.

Αυτή η μονομερής νομοθετική ρύθμιση, που στερεί από χιλιάδες επιβάτες μια εναλλακτική λύση, δηλαδή την επιστροφή χρημάτων, παραβιάζει ευθέως τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς για τα δικαιώματα των επιβατών (κανονισμός 261/2004 για τις αερομεταφορές και 1177/2010 για τις πλωτές μεταφορές) και ταυτόχρονα εξαναγκάζει τους επιβάτες να χρηματοδοτήσουν με δεκάδες εκατομμύρια τις αεροπορικές εταιρείες για ενάμιση χρόνο.

«Τόσο η Ελλάδα όσο και η Ιταλία έχουν λάβει μέτρα που δεν συμμορφώνονται με τους ενωσιακούς κανόνες για τα δικαιώματα των επιβατών αεροπορικών μεταφορών», αναφέρει η ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που συνεχίζει: «Καθ’ όλη τη διάρκεια της κρίσης, η Επιτροπή κατέστησε συστηματικά σαφές ότι τα δικαιώματα των επιβατών εξακολουθούν να είναι σημαντικά στην τρέχουσα πρωτόγνωρη συγκυρία και ότι τα εθνικά μέτρα για τη στήριξη του συγκεκριμένου τομέα δεν πρέπει να υποβαθμίζουν τα δικαιώματα αυτά. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αξιολογεί επίσης την κατάσταση σε άλλα κράτη-μέλη, ζητώντας περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την εφαρμογή των κανόνων. Η Ελλάδα και η Ιταλία έχουν θεσπίσει νομοθεσία που επιτρέπει στους μεταφορείς να προσφέρουν κουπόνια ως τη μόνη μορφή αποζημίωσης. Ωστόσο, σύμφωνα με τους κανονισμούς της Ε.Ε. για τα δικαιώματα των επιβατών, οι επιβάτες έχουν το δικαίωμα να επιλέξουν μεταξύ της επιστροφής χρημάτων και άλλων μορφών επιστροφής του αντιτίμου, όπως τα κουπόνια. Εάν προσφερθούν στους επιβάτες κουπόνια ως εναλλακτική, απαιτείται η συμφωνία τους μ’ αυτή τη λύση».

Σύμφωνα με την προδικαστική διαδικασία, η Ελλάδα και η Ιταλία έχουν προθεσμία δυο μηνών για να απαντήσουν στο «κατηγορητήριο» της Επιτροπής, η οποία στη συνέχεια μπορεί να αποστείλει αιτιολογημένη γνώμη για παραπομπή των δυο χωρών στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.

Ιδια διαδικασία προβλέπεται και για τη δεύτερη, συναφούς περιεχομένου διαδικασία που κίνησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εναντίον της Ελλάδας, της Ιταλίας και 8 ακόμη χωρών -Τσεχία, Κύπρος, Γαλλία, Κροατία, Λιθουανία, Πολωνία, Πορτογαλία και Σλοβακία- για παραβίαση της Οδηγίας 2015/2302 για τα οργανωμένα ταξίδια. Και εδώ το «κατηγορητήριο» προς τις 10 χώρες, στις οποίες έχει σταλεί προειδοποιητική επιστολή, είναι ότι παρά τη σύσταση της Κομισιόν να προστατευτούν τα δικαιώματα των ταξιδιωτών, οι κυβερνήσεις -μεταξύ των οποίων και η ελληνική- επέβαλαν τα κουπόνια ως μόνη επιλογή και στέρησαν από τους ταξιδιώτες το δικαίωμα της επιστροφής χρημάτων σε 14 μέρες, όπως προβλέπει η Οδηγία.

Η «Εφ.Συν.» έχει επανειλημμένα αναφερθεί στο θέμα, με αφορμή καταγγελίες αναγνωστών που έπεσαν θύματα της νομοθετημένης από την κυβέρνηση παραβίασης της ευρωπαϊκής νομοθεσίας (βλέπε «Εφ.Συν.» 25/5).

Οι αεροπορικές εταιρείες, επικαλούμενες το αδιαμφισβήτητα ισχυρό πλήγμα που προκάλεσε η σχεδόν καθολική απαγόρευση πτήσεων από τα μέσα Μαρτίου μέχρι και τον Μάιο, «βολεύτηκαν» από τη σπουδή της κυβέρνησης να επιβάλει μονομερώς το «φέσι» στους επιβάτες. Το αποτέλεσμα είναι αφ’ ενός στην ευρωπαϊκή υπηρεσία προστασίας των δικαιωμάτων των επιβατών (The Air Passenger Rights Team της Ε.Ε.) να συσσωρεύονται χιλιάδες καταγγελίες, ενώ και στις εταιρείες με άδεια εκμετάλλευσης στην Ελλάδα συγκεντρώνεται πλήθος αγωγών.

Οι αεροπορικές εταιρείες, με πρώτη την Aegean που καλύπτει περί το 60% της εγχώριας αγοράς, έχουν κάνει ευρεία χρήση της νομοθετικής δυνατότητας που τους έδωσε η κυβέρνηση μέχρι 30/9 ακόμη και για πτήσεις που ακυρώνονται μετά την άρση της απαγόρευσης. Επικαλούμενες τις μεγάλες ζημίες αξιοποιούν τα χρήματα που κατέβαλαν χιλιάδες επιβάτες για τα εισιτήριά τους.

Πόσα είναι τα εισιτήρια αυτά και σε τι ποσά αντιστοιχούν; Η «Εφ.Συν.» απηύθυνε το σχετικό ερώτημα στις αεροπορικές εταιρείες με άδεια εκμετάλλευσης στην Ελλάδα -τις απαντήσεις θα τις παρουσιάσουμε σε επόμενο αναλυτικό ρεπορτάζ- και με εξαίρεση μία (Skyexpress), αρνήθηκαν να δώσουν στοιχεία.

Με βάση τα στοιχεία της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας και σύμφωνα με δικούς μας υπολογισμούς, στο τρίμηνο Μαρτίου- Μαΐου ακυρώθηκαν λόγω της απαγόρευσης πάνω από 60.000 πτήσεις που αντιστοιχούν σε περίπου 10 εκατ. επιβάτες. Με τους πιο μετριοπαθείς υπολογισμούς, για τα εισιτήριά τους κατέβαλαν 1-1,5 δισ. ευρώ. Κι έτσι γίνονται υποχρεωτικά «χρηματοδότες» και μάλιστα ατόκως των εταιρειών μέχρι το τέλος του 2021. Μπορεί, λοιπόν η κρατική ενίσχυση με 115 εκατ. ευρώ που έχει υποσχεθεί η κυβέρνηση να είναι περιορισμένη, αλλά η «δήμευση» στα χρήματα των επιβατών που επέβαλε ήταν γενναιόδωρη. Βεβαίως, μετά την παρέμβαση της Κομισιόν τα πράγματα αλλάζουν.

efsyn