του Πάσχου Λαζαρίδη

Τίποτα περισσότερο από αυτό που λένε -με λιγότερη ειλικρίνεια- πολλοί: Ότι η ανθρώπινη ζωή δεν είναι μέτρο πάντων. Ο Σόιμπλε λέει δυνατά ότι το υπέρτατο κριτήριο που (συνήθως υποκριτικά) βάζει η ανθρωπότητα εδώ και κάποιες χιλιάδες χρόνια, συστηματοποιώντας το με την πρωταγόρεια ρήση «πάντων χρημάτων μέτρον ἄνθρωπος ἐστίν», πρέπει επιτέλους να αμφισβητηθεί.

Γιατί κακά τα ψέματα, άλλο να λέμε ότι η ανθρώπινη ζωή έχει αξία απαραβίαστη, και άλλο να το εφαρμόζουμε. Άλλο να το βάζουμε σε συντάγματα και διακηρύξεις, και άλλο να το κάνουμε πράξη στην τρέχουσα πολιτική.

Για την ακρίβεια, ποτέ η ανθρώπινη ζωή δεν ήταν απαραβίαστη και ούτε πρόκειται να γίνει. Από τις ασφαλιστικές εταιρείες που την αποτιμούν -όσο φθηνότερα γίνεται- σε κάποιες χιλιάδες ευρώ, μέχρι τις κυβερνήσεις που βάζουν στο τραπέζι του Προκρούστη τις δαπάνες υγείας που σχετίζονται άμεσα με τη θνησιμότητα σε μια κοινωνία, η ανθρώπινη ζωή είναι απαραβίαστη στα χαρτιά, αλλά όχι στην πραγματικότητα.

Ο Σόιμπλε ποτέ δεν έπαψε να είναι ειλικρινής.

Μας λέει λοιπόν σήμερα ότι «Αυτή την εποχή είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη η άποψη ότι όλα τα προβλήματα λύνονται με απεριόριστους κρατικούς πόρους και ότι η οικονομία θα ορθοποδήσει με ένα πρόγραμμα ανάκαμψης… Το κράτος δεν μπορεί να αναπληρώνει συνεχώς τον τζίρο μας».

Πέφτουμε από τα σύννεφα;

Δηλαδή τι άλλο λένε εδώ και δεκαετίες κράτη και κυβερνήσεις; Δεν ισχυρίζονται ότι πέρασε η εποχή που οι κρατικοί πόροι έλυναν τα οικονομικά προβλήματα των ανθρώπων; Δεν μας διδάσκουν ότι «δεν υπάρχουν κοινωνίες, αλλά άνθρωποι» που πρέπει ατομικά να φροντίσουν τις οικογένειές τους; Δεν εφαρμόζουν πολιτικές που μετακυλούν τα κόστη των κρίσεων και των υφέσεων στους πολίτες;

Εδώ στην Ελλάδα με δέκα χρόνια μνημόνια, δεν καταλάβαμε ότι εφαρμόστηκε ακριβώς αυτό που ισχυρίζεται ο Σόιμπλε;

Ή μήπως δεν είδαμε ότι υπήρξε κυβέρνηση που εκλέχτηκε με σύνθημα «οι άνθρωποι πάνω από τα κέρδη» και στην πορεία έκανε το ακριβώς ανάποδο γιατί «δεν υπήρχε περιθώριο από τις αγορές».

Ο γενικός γραμματέας τουρισμού (και αλευροβιομήχανος) Λούλης δεν ήταν αυτός που δήλωσε προχθές ότι «Πρέπει όλοι να καταλάβουν, εργαζόμενοι και επιχειρήσεις, πως δεν είναι το κράτος μια ασφαλιστική εταιρεία που καλύπτει όλους τους κινδύνους και θα αποζημιώσει τους πάντες»;

Δηλαδή τι ακριβώς διαφορετικό είπε το στέλεχος της κυβέρνησης της ΝΔ από τον Σόιμπλε;

Λέει ακόμα ο Σόιμπλε ότι σχετικά με την επιδημία «Δεν μπορούμε να πάρουμε την απόφαση αποκλειστικά με βάση το τι θα πουν οι επιδημιολόγοι, αλλά πρέπει να σταθμίσουμε και τις σημαντικές οικονομικές, κοινωνικές, ψυχολογικές ή άλλες επιπτώσεις. Αν κλείσουμε τα πάντα για δύο χρόνια, οι συνέπειες θα ήταν τρομακτικές».

Πάλι πέφτουμε από τα σύννεφα;

Τι άλλο γίνεται, όχι στη «νεοφιλελεύθερη» Μ. Βρετανία ή στις ΗΠΑ του Τραμπ, αλλά στην ίδια την Ελλάδα; Όταν έκλεισε η οικονομία για να κερδηθεί χρόνος, η απόφαση, μας είπαν είναι με καθαρά υγειονομικά κριτήρια.

Σήμερα τι μας λένε;

Ότι βεβαίως ακούμε τους επιστήμονες, αλλά η οικονομία δεν μπορεί να μείνει κλειστή. Δεν έχουμε δηλαδή αποκλειστικά επιδημιολογικά ή υγειονομικά κριτήρια.

Στο κλείσιμο της οικονομίας ο Κυριάκος Μητσοτάκης έλεγε με στόμφο (και πάντα σε πρώτο ενικό) ότι «δεν θα διστάσω ακόμα και με κόστος δισεκατομμυρίων να προστατεύσω ανθρώπινες ζωές».

Δεν έχουμε όμως τα ίδια κριτήρια σήμερα, που ετοιμάζεται το άνοιγμα της οικονομίας. Και παρά τη συμπερίληψη των «κοινωνικών» ή «ψυχολογικών» επιπτώσεων στους παράγοντες που πρέπει να σταθμίσουμε για να πάρουμε την απόφαση εξόδου από το λοκ ντάουν, είναι σαφές ότι αυτό που βαραίνει, είναι η οικονομία.

Ο ευρωβουλευτής της ΝΔ Γ. Κύρτσος κάνει «τάληρα» τις δηλώσεις Σόιμπλε:

Εδώ, η συνήθης αντίρρηση είναι το αφελές ερώτημα: «Και τι πρέπει, να μείνουμε επ’ άπειρον σε καραντίνα»; Προφανώς όχι. Έπρεπε όμως ο χρόνος που κερδήθηκε να έχει αφιερωθεί, χωρίς την παραμικρή οικονομική φειδώ, στην ενίσχυση του υγειονομικού συστήματος και συνολικά του κοινωνικού ρόλου του κράτους.

Έγινε κάτι τέτοιο;

Αντί απάντησης, ας θυμηθούμε τη δήλωση του κ. Κοντοζαμάνη ότι οι 381 όλοι κι όλοι γιατροί που προσλήφθηκαν ως συμβασιούχοι με ημερομηνία λήξης, αποδείχθηκαν …αχρείαστοι. Σε ένα ΕΣΥ που έχει τουλάχιστον 5000 οργανικές κενές θέσεις γιατρών και σε ένα υγειονομικό σύστημα που για να ανταπεξέλθει στην πανδημία, «ξήλωσε» άλλες κλινικές και κέντρα υγείας για να στελεχωθούν στοιχειωδώς κλινικές κορωνοϊού και νοσοκομεία αναφοράς.

Λέει τέλος ο Σόιμπλε ότι «Όταν ακούω ότι όλα υποχωρούν μπροστά στην προστασία της ανθρώπινης ζωής, πρέπει να πω ότι αυτό δεν είναι απόλυτο. Υπάρχει στάθμιση και αλληλοπεριορισμός στα ανθρώπινα δικαιώματα. Εάν υπάρχει μία απόλυτη αξία στο Σύνταγμά μας, αυτή είναι η ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Αυτή είναι απαραβίαστη».

Εδώ ο πρώην Υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας προσπαθεί να συμπεριφερθεί πιο έξυπνα. Βάζει από τη μια την ανθρώπινη ζωή, από την άλλη την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Βέβαια, για να υπάρχει αξιοπρέπεια, πρέπει να υπάρχει ζωή.

Αλλά και πάλι, είναι δύσκολο να δει κανείς αξιοπρέπεια στο γεγονός να πεθαίνουν μαζικά άνθρωποι στην προηγμένη Δύση γιατί δεν υπάρχει χώρος στις ΜΕΘ, ή να γίνεται διαλογή με όριο την ηλικία στις εισαγωγές για να προτιμηθούν οι νεότεροι. Για την ακρίβεια, αυτός είναι ο ορισμός της έλλειψης ανθρώπινης αξιοπρέπειας.

Η κουτοπονηριά του Σόιμπλε να ζυγίζει από τη μια τη ζωή και από την άλλη την αξιοπρέπεια, κρύβει το γεγονός ότι η αφαίρεση της αξιοπρέπειας εμφανίζεται εκεί που δεν υπάρχει σεβασμός στην ανθρώπινη ζωή. Από τα κάτεργα των δούλων μέχρι τους πολέμους, τις σφαγές και τις γενοκτονίες και από τα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης μέχρι τις σύγχρονες παραγκουπόλεις της εξαθλίωσης, η αξιοπρέπεια εκλείπει όταν δεν αναγνωρίζεις στον άλλον το δικαίωμα στη ζωή.

Δηλαδή, όχι μόνο δεν είναι αντιπαραθετική η ζωή με την αξιοπρέπεια, αλλά είναι και προϋπόθεση η μία για την άλλη.

Όσο για τους «Γερούν γερά» συμμάχους του Σόιμπλε στην Ελλάδα, που κοπιάρουν και λίγο από το «ευ ζειν» του Αριστοτέλη για να μας δείξουν ότι και οι αρχαίοι Έλληνες τα ίδια έλεγαν, ας μάθουν να διαβάζουν πέρα από το Liberal και τα Ηθικά Νικομάχεια. Η ευδαιμονία για τον -κατά τα άλλα κατακρεουργημένο- αρχαίο ημών πρόγονο, δεν είναι διαζευκτική με τη ζωή. Το εντελώς ανάποδο: Είναι ο τελικός της σκοπός, ο στόχος των ανθρώπινων δραστηριοτήτων, το αγαθό που πρέπει να επιδιώκεται καθαυτό, μέσα στη ζωή, όχι σε αντιπαράθεση με αυτήν.

Το πρόβλημα φυσικά δεν είναι ο Σόιμπλε. Είναι η διάχυση των απόψεων Σόιμπλε στις σύγχρονες κοινωνίες. Που είναι ισχυρότερη από ό,τι φανταζόμαστε γιατί η κοινωνία διαποτίζεται με το δηλητήριο της επιβίωσης του ισχυρότερου, της εκκαθάρισης των μη παραγωγικών της στοιχείων, της νεοφιλελεύθερης ευγονικής όπως εκφράζεται με την εδώ και τώρα απαίτηση για «ανοσία της αγέλης».

antapocrisis