Οι π(λ)ηγές του Ευρώτα

30 November 2015

Στη Σκορτσινού της νότιας Αρκαδίας βρίσκονται οι κυριότερες πηγές του Ευρώτα. Η κατάστασή τους είναι ενδεικτική του τρόπου με τον οποίο αντιμετωπίζουν το ποτάμι. Σε πρόσφατη επίσκεψη διαπιστώσαμε τον τελευταίο βανδαλισμό.

Οι πηγές είχαν δυστυχώς υποστεί τις τελευταίες δεκαετίες πολλαπλές ατυχείς «αναπλάσεις». Η λιμνούλα που σχηματίζουν τα νερά της πηγής έχει μαντρωθεί ολόγυρα, και δίπλα της έχουν διαμορφώσει ένα τεράστιο πλακόστρωτο, με ελάχιστα δέντρα.

Ακριβώς πάνω από τη λιμνούλα, ο βράχος απ’όπου βγαίνει η πηγή είναι τώρα ισοπεδωμένος και ασφαλτοστρωμένος, μια που θεώρησαν ότι εδώ ακριβώς έπρεπε όχι μόνο να περάσει ο δρόμος αλλά να γίνει και πάρκινγκ.

Ωστόσο, στην άκρη της μαντρωμένης λιμνούλας είχαν καταφέρει να φυτρώσουν αρκετά επίμονα πλατάνια. Κι αυτό της έδινε μια πιο όμορφη, πράσινη και φυσική εικόνα. Αλλά, πρόσφατα, όλα αυτά τα πλατάνια κόπηκαν.

Το κόψιμο των πλατανιών (που, ας σημειωθεί, είναι απαγορευμένο) είναι κατά κάποιον τρόπο συνεπές με την όλη λογική των διαδοχικών «αναπλάσεων»: φανταζόμαστε ότι θεωρούσαν ότι οι ρίζες τους «απειλούσαν» τους τοίχους και τα τσιμέντα.

Η εικόνα των πηγών του Ευρώτα θα πρέπει χρησιμεύσει ως παράδειγμα προς αποφυγήν. Σε τέτοιες περιπτώσεις, οι περισσότεροι συνήθως διαμαρτύρονται για «έλλειψη ενδιαφέροντος» και για «εγκατάλειψη» και ζητάνε «ανάδειξη», «ανάπλαση», «έργα». Αν όμως έτσι εννοούν οι αρμόδιοι το «ενδιαφέρον» και την «ανάδειξη», καλύτερα θα ήταν να μην κάνουν τίποτα. Ή μάλλον, να φροντίζουν απλά να προστατεύουν τα ποτάμια και τις πηγές από τις καταστροφές, τα σκουπίδια, την ρύπανση, την υπεράντληση.
Μέρη όπως οι πηγές του Ευρώτα θα έπρεπε να αντιμετωπίζονται σαν μνημεία της φύσης. Και, φυσικά, και σαν τόποι όπου οι άνθρωποι, ντόπιοι και επισκέπτες, μπορούν να απολαμβάνουν τη φύση. Τη φύση όμως. Και αυτό σημαίνει ότι η φύση δεν οφείλει να προσαρμόζεται στις κακές συνήθειες των ανθρώπων. Δεν σημαίνει δηλαδή:

ότι πρέπει να φτιάχνουν ασφαλτοστρωμένα πάρκινγκ για τα αυτοκίνητα, για να μην περπατάμε ούτε δέκα μέτρα.
ότι τα πάντα πρέπει να τσιμεντώνονται και να πλακοστρώνονται (η πλακόστρωση έχει αναχθεί πλέον σε ιδεολογία) μη τυχόν και έρθουν κάπου τα πόδια μας σε επαφή με το χώμα.
ότι πρέπει το περιβάλλον να διαμορφώνεται -δηλαδή να καταστρέφεται- όπως θεωρούν ότι βολεύει στα πανηγύρια, στις εκδηλώσεις, στους αγιασμούς των υδάτων, κ.ο.κ.
ότι τα έργα πρέπει να γίνονται μόνο και μόνο για να βοηθούν την προβολή των πολιτικών και να δικαιολογούν τα λεφτά των εργολάβων, να γίνονται όπως βολεύει στους εργολάβους και σύμφωνα και με την αισθητική και τη νοοτροπία τους.

Ας σημειώσουμε τέλος, ότι τα νερά των πηγών του Ευρώτα διοχετεύονται σε ένα μικρό αυλάκι που λίγα μέτρα πιο κάτω χωρίζεται στα δύο. Και εκεί διαπιστώνει κανείς ότι το αυλάκι που πηγαίνει ευθεία, και είναι ορθάνοιχτο, είναι για τα νερά που πηγαίνουν για πότισμα. Το αυλάκι στα αριστερά, σχεδόν κλεισμένο με τον «κόφτη», έχει πολύ λιγότερο νερό: κι αυτό είναι η αρχή του Ευρώτα!